text
stringlengths
80
6.25k
text_len
int64
32
3.12k
src
stringclasses
7 values
risico op andere medische events na behandeling met progesteron was #,## (##% BI #,## tot #,##; P=#,##) vergeleken met De uitkomstmaat complicaties bij een interventie met amitriptyline versus placebo werd beschreven in # geïncludeerde studie met ## patiënten met interstitiële cystitis (Van Ophoven, ###) In beide groepen was eerder al # patiënt uitgevallen wegens complicaties, dit werd niet nader toegelicht, onderstaande resultaten beschrijven deze patiënten niet Alle complicaties werden gerapporteerd en gegradeerd volgens de Common Toxicity Criteria op een schaal van # tot # (geen tot mortaliteit) Tabel <DATUM> presenteert een overzicht van alle gerapporteerde complicaties De resultaten werden niet geanalyseerd maar alleen Van Ophoven (###) rapporteerde geen adverse events van GRADE # of hoger Een droge mond was de meest frequent gerapporteerde complicatie in de amitriptyline groep Tabel <DATUM> Beoordeling adverse events behandeling amitriptyline versus placebo bij interstitiële cystitis (Van <PERSOON> (###) rapporteerde adverse events in de # groepen vrouwen met chronische bekkenpijn Er waren geen verschillen tussen de groepen met ##/## (##%) adverse events in de gabapentine groep en ##/## (##%) in de controlegroep Dit komt neer op een relatief risico van #,## (##% BI #,## tot #,##) ten gunste van de placebogroep De meeste events waren mild (## in elke groep) Er waren # serieuze adverse events, beiden in de interventiegroep, maar dit waren beiden exacerbaties van COPD vanwege hospitalisatie en werden niet in verband gebracht met de gabapentine # geïncludeerde studies van de systematische review van Anothaisintawee (###) Kwaliteit van leven werd in # studies (<PERSOON>, ###) gemeten met de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI, range # tot ##), en in # studie (Evliyaoglu, ###) met Prostatitis Symptom Score Index (PSSI, range # tot ##) kwaliteit van leven scores De overall verbetering in kwaliteit van leven na behandeling met alfablokkers was -#,## (##% BI -#,## tot -#,##); P=# ##) Er was sprake van grote De uitkomstmaat kwaliteit van leven bij een interventie met antibiotica werd beschreven in # geïncludeerde studies (Nickel, ###; <PERSOON>, ###; <PERSOON>, ###) van de systematische review van Anothaisintawee (###) Kwaliteit van leven werd in alle # de studies gemeten met de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI, range # tot ##) van leven scores De overall verbetering in kwaliteit van leven na behandeling met antibiotica was -#,## (##% BI -#,## tot #,##); P=# ##) Er was sprake van grote heterogeniteit Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat kwaliteit van leven bij behandeling met amitriptyline bij chronische bekkenpijn werd geanalyseerd De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit na behandeling met alfablokkers is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege onduidelijke toewijzing van interventie in # van de # studies) en het betrouwbaarheidsinterval van het gepoolde effect overlapt de grens van klinische relevantie behandeling met alfablokkers kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat.
736
nvmdl
Kwaliteit van leven werd in # studies (<PERSOON>, ###) gemeten met de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI, range # tot ##), en in # studie (Evliyaoglu, ###) met Prostatitis Symptom Score Index (PSSI, range # tot ##) kwaliteit van leven scores De overall verbetering in kwaliteit van leven na behandeling met alfablokkers was -#,## (##% BI -#,## tot -#,##); P=# ##) Er was sprake van grote De uitkomstmaat kwaliteit van leven bij een interventie met antibiotica werd beschreven in # geïncludeerde studies (Nickel, ###; <PERSOON>, ###; <PERSOON>, ###) van de systematische review van Anothaisintawee (###) Kwaliteit van leven werd in alle # de studies gemeten met de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI, range # tot ##) van leven scores De overall verbetering in kwaliteit van leven na behandeling met antibiotica was -#,## (##% BI -#,## tot #,##); P=# ##) Er was sprake van grote heterogeniteit Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat kwaliteit van leven bij behandeling met amitriptyline bij chronische bekkenpijn werd geanalyseerd De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit na behandeling met alfablokkers is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege onduidelijke toewijzing van interventie in # van de # studies) en het betrouwbaarheidsinterval van het gepoolde effect overlapt de grens van klinische relevantie behandeling met alfablokkers kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat De bewijskracht voor de uitkomstmaat kwaliteit van leven na behandeling met alfablokkers is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege onduidelijke toewijzing van interventie in # van de # studies); tegenstrijdige resultaten (inconsistentie) en het betrouwbaarheidsinterval van het gepoolde effect overlapt de grens De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit na behandeling met antibiotica is met onduidelijke toewijzing van interventie in # van de # studies); tegenstrijdige resultaten behandeling met antibiotica kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over antibiotica werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaten werden De bewijskracht voor de uitkomstmaat kwaliteit van leven na behandeling met antibiotica is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit en complicaties na behandeling met progesteron is met één niveau verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege selectieve uitval van patiënten in beide studies) De bewijskracht voor de uitkomstmaten patiënttevredenheid en kwaliteit van leven na behandeling met progesteron kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over progesteron werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaten werden complicaties na behandeling met amitriptyline is met één niveau verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege onduidelijkheid rondom uitval De bewijskracht voor de uitkomstmaat kwaliteit van leven na behandeling met amitriptyline kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over amitriptyline werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaten werden bestudeerd De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit na behandeling met gabapentine is.
648
nvmdl
van leven na behandeling met alfablokkers is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege onduidelijke toewijzing van interventie in # van de # studies); tegenstrijdige resultaten (inconsistentie) en het betrouwbaarheidsinterval van het gepoolde effect overlapt de grens De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit na behandeling met antibiotica is met onduidelijke toewijzing van interventie in # van de # studies); tegenstrijdige resultaten behandeling met antibiotica kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over antibiotica werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaten werden De bewijskracht voor de uitkomstmaat kwaliteit van leven na behandeling met antibiotica is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit en complicaties na behandeling met progesteron is met één niveau verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege selectieve uitval van patiënten in beide studies) De bewijskracht voor de uitkomstmaten patiënttevredenheid en kwaliteit van leven na behandeling met progesteron kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over progesteron werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaten werden complicaties na behandeling met amitriptyline is met één niveau verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege onduidelijkheid rondom uitval De bewijskracht voor de uitkomstmaat kwaliteit van leven na behandeling met amitriptyline kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over amitriptyline werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaten werden bestudeerd De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit na behandeling met gabapentine is De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties na behandeling met gabapentine is met behandeling met gabapentine kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over SSRI, pregabaline, opiaten, opioïd receptor antagonisten (low dose naltrexone), s-ketamine of tapentadol werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaten werden Een behandeling met alfablokkers bij mannen met chronische bekkenpijn lijkt de pijnintensiteit enigszins te kunnen verminderen vergeleken met placebo Het is onduidelijk wat het effect van alfablokkers op kwaliteit van leven bij Het is onbekend wat het effect van alfablokkers bij patiënten met chronische werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaten werden vergeleken tussen patiënten die behandeling met alfablokkers ondergingen Het is onduidelijk wat het effect van antibiotica op pijnintensiteit bij Het is onduidelijk wat het effect van antibiotica op kwaliteit van leven bij Het is onbekend wat het effect van antibiotica bij patiënten met chronische vergeleken tussen patiënten die behandeling met antibiotica ondergingen en Een behandeling met progesteron vermindert waarschijnlijk de pijnintensiteit Een behandeling met progesteron heeft waarschijnlijk nadelige effecten zoals gewichtstoename en een opgeblazen gevoel bij vrouwen met chronische Het is onbekend wat het effect van progesteron bij patiënten met chronische leven Er werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaten werden vergeleken tussen patiënten die behandeling met progesteron ondergingen Een behandeling met amitriptyline leidt waarschijnlijk tot een sterke vermindering van de pijnintensiteit bij patiënten met interstitiële cystitis Een behandeling met amitriptyline leidt waarschijnlijk tot en sterke.
555
nvmdl
complicaties na behandeling met gabapentine is met behandeling met gabapentine kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over SSRI, pregabaline, opiaten, opioïd receptor antagonisten (low dose naltrexone), s-ketamine of tapentadol werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaten werden Een behandeling met alfablokkers bij mannen met chronische bekkenpijn lijkt de pijnintensiteit enigszins te kunnen verminderen vergeleken met placebo Het is onduidelijk wat het effect van alfablokkers op kwaliteit van leven bij Het is onbekend wat het effect van alfablokkers bij patiënten met chronische werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaten werden vergeleken tussen patiënten die behandeling met alfablokkers ondergingen Het is onduidelijk wat het effect van antibiotica op pijnintensiteit bij Het is onduidelijk wat het effect van antibiotica op kwaliteit van leven bij Het is onbekend wat het effect van antibiotica bij patiënten met chronische vergeleken tussen patiënten die behandeling met antibiotica ondergingen en Een behandeling met progesteron vermindert waarschijnlijk de pijnintensiteit Een behandeling met progesteron heeft waarschijnlijk nadelige effecten zoals gewichtstoename en een opgeblazen gevoel bij vrouwen met chronische Het is onbekend wat het effect van progesteron bij patiënten met chronische leven Er werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaten werden vergeleken tussen patiënten die behandeling met progesteron ondergingen Een behandeling met amitriptyline leidt waarschijnlijk tot een sterke vermindering van de pijnintensiteit bij patiënten met interstitiële cystitis Een behandeling met amitriptyline leidt waarschijnlijk tot en sterke Een behandeling met amitriptyline leidt waarschijnlijk niet tot ernstige complicaties bij patiënten met interstitiële cystitis Er werden geen complicaties gerapporteerd met een GRADE # of hoger op basis van de Common Toxicity Criteria De meest gerapporteerde complicatie van een Het is onbekend wat het effect van amitriptyline bij patiënten met interstitiële cystitis is op de uitkomstmaat kwaliteit van leven Er werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaat werd vergeleken tussen Het is onduidelijk wat het effect van gabapentine op pijnintensiteit bij Het is onduidelijk wat het effect van gabapentine op complicaties bij Het is onbekend wat het effect van gabapentine bij patiënten met chronische vergeleken tussen patiënten die behandeling met gabapentine ondergingen Het is onbekend wat het effect van SSRI, pregabaline, opiaten, opioïd patiënttevredenheid, complicaties en kwaliteit van leven Er werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaten werden bestudeerd bij Voor alle hieronder genoemde medicamenteuze behandelingen geldt dat, wanneer een dergelijke behandeling wordt overwogen, de mogelijke bijwerkingen vooraf met de patiënt moeten worden besproken Kom vervolgens gezamenlijk tot een besluit en documenteer dit Op basis van de beschikbare literatuur lijkt een behandeling met alfablokkers bij mannen met chronisch bekkenpijn de pijnintensiteit enigszins te kunnen verminderen vergeleken met placebo De pathofysiologische rationale achter het effect van alfablokkers is dat het de gladde spieren van de urethraprostatica ontspant en daarmee een reductie van klachten geeft bij aanwezigheid van LUTS (lower urinary tract symptoms) Er werden geen studies geïncludeerd waarin het effect van alfablokkers bij vrouwen werd onderzocht.
547
nvmdl
amitriptyline leidt waarschijnlijk niet tot ernstige complicaties bij patiënten met interstitiële cystitis Er werden geen complicaties gerapporteerd met een GRADE # of hoger op basis van de Common Toxicity Criteria De meest gerapporteerde complicatie van een Het is onbekend wat het effect van amitriptyline bij patiënten met interstitiële cystitis is op de uitkomstmaat kwaliteit van leven Er werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaat werd vergeleken tussen Het is onduidelijk wat het effect van gabapentine op pijnintensiteit bij Het is onduidelijk wat het effect van gabapentine op complicaties bij Het is onbekend wat het effect van gabapentine bij patiënten met chronische vergeleken tussen patiënten die behandeling met gabapentine ondergingen Het is onbekend wat het effect van SSRI, pregabaline, opiaten, opioïd patiënttevredenheid, complicaties en kwaliteit van leven Er werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaten werden bestudeerd bij Voor alle hieronder genoemde medicamenteuze behandelingen geldt dat, wanneer een dergelijke behandeling wordt overwogen, de mogelijke bijwerkingen vooraf met de patiënt moeten worden besproken Kom vervolgens gezamenlijk tot een besluit en documenteer dit Op basis van de beschikbare literatuur lijkt een behandeling met alfablokkers bij mannen met chronisch bekkenpijn de pijnintensiteit enigszins te kunnen verminderen vergeleken met placebo De pathofysiologische rationale achter het effect van alfablokkers is dat het de gladde spieren van de urethraprostatica ontspant en daarmee een reductie van klachten geeft bij aanwezigheid van LUTS (lower urinary tract symptoms) Er werden geen studies geïncludeerd waarin het effect van alfablokkers bij vrouwen werd onderzocht of bias in de studies en imprecisie (overlap grens klinische besluitvorming) Voor de belangrijke uitkomstmaat kwaliteit van leven is het op basis van de literatuur onduidelijk wat het effect is van alfablokkers Voor deze uitkomstmaat moest bij de GRADE-beoordeling een extra niveau worden afgetrokken vanwege inconsistentie in uitkomst tussen studies Het is onbekend wat het effect van alfablokkers is bij mannen met chronische bekkenpijn voor de De overall bewijskracht is gelijk aan de laagste gevonden bewijskracht voor de cruciale Bij mannen met chronische bekkenpijn kan een alfablokker de pijn verlichten Advies is het effect van de behandeling na # maanden te evalueren Bij vrouwen is hier geen enkel bewijs Op basis van de beschikbare literatuur is het onduidelijk wat het effect van een behandeling met antibiotica op de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit en de belangrijke uitkomstmaten complicaties, patiënttevredenheid en kwaliteit van leven is De geïncludeerde studies lieten geen significant effect zien op pijnintensiteit en kwaliteit van leven Het vertrouwen in de conclusie is echter gegradeerd met een GRADE ‘zeer laag’, vanwege mogelijke risk of bias in Concluderend lijkt antibiotica geen plaats te hebben in de behandeling van mannen met chronisch bekkenpijn Voor vrouwen is dit niet onderzocht Op basis van de beschikbare literatuur lijkt een behandeling met progesteron de pijnintensiteit waarschijnlijk te kunnen verminderen vergeleken met placebo bij vrouwen met chronische bekkenpijn Wel heeft een behandeling met progesteron waarschijnlijk nadelige effecten zoals gewichtstoename en een opgeblazen gevoel bij patiënten met chronische bekkenpijn Andere bekende bijwerkingen van progesteron, zoals.
544
nvmdl
en imprecisie (overlap grens klinische besluitvorming) Voor de belangrijke uitkomstmaat kwaliteit van leven is het op basis van de literatuur onduidelijk wat het effect is van alfablokkers Voor deze uitkomstmaat moest bij de GRADE-beoordeling een extra niveau worden afgetrokken vanwege inconsistentie in uitkomst tussen studies Het is onbekend wat het effect van alfablokkers is bij mannen met chronische bekkenpijn voor de De overall bewijskracht is gelijk aan de laagste gevonden bewijskracht voor de cruciale Bij mannen met chronische bekkenpijn kan een alfablokker de pijn verlichten Advies is het effect van de behandeling na # maanden te evalueren Bij vrouwen is hier geen enkel bewijs Op basis van de beschikbare literatuur is het onduidelijk wat het effect van een behandeling met antibiotica op de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit en de belangrijke uitkomstmaten complicaties, patiënttevredenheid en kwaliteit van leven is De geïncludeerde studies lieten geen significant effect zien op pijnintensiteit en kwaliteit van leven Het vertrouwen in de conclusie is echter gegradeerd met een GRADE ‘zeer laag’, vanwege mogelijke risk of bias in Concluderend lijkt antibiotica geen plaats te hebben in de behandeling van mannen met chronisch bekkenpijn Voor vrouwen is dit niet onderzocht Op basis van de beschikbare literatuur lijkt een behandeling met progesteron de pijnintensiteit waarschijnlijk te kunnen verminderen vergeleken met placebo bij vrouwen met chronische bekkenpijn Wel heeft een behandeling met progesteron waarschijnlijk nadelige effecten zoals gewichtstoename en een opgeblazen gevoel bij patiënten met chronische bekkenpijn Andere bekende bijwerkingen van progesteron, zoals vermeld in het Farmacotherapeutisch Kompas De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnintensiteit en complicaties is gegradeerd als ‘redelijk, vanwege mogelijk risk of bias in de studies Het is onbekend wat het effect van progesteron is bij patiënten met chronische bekkenpijn voor de belangrijke uitkomstmaten patiënttevredenheid en kwaliteit van leven, omdat deze uitkomstmaten niet gerapporteerd worden in de geïncludeerde studies In de Nederlandse praktijk is weinig ervaring met behandeling met progesteron bij chronische bekkenpijn (wanneer endometriose is uitgesloten) Vanwege de nadelige effecten (zie ook het Farmacotherapeutisch Kompas) is het raadzaam, indien behandeling wordt overwogen, dit is samenspraak te doen met een gynaecoloog met expertise Op basis van de beschikbare literatuur lijkt een behandeling met amitriptyline de pijnintensiteit sterk te kunnen verminderen en de patiënttevredenheid te kunnen verbeteren bij patiënten met interstitiële cystitis, hierna blaaspijnsyndroom Daarnaast lijkt deze behandeling niet geassocieerd te zijn met ernstige complicaties, de meest gerapporteerde complicatie was een droge mond De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnintensiteit, patiënttevredenheid en complicaties is gegradeerd als ‘redelijk’, vanwege mogelijk risk of bias in de studies Het is onbekend wat het effect van amitriptyline is bij patiënten met chronische bekkenpijn voor de belangrijke uitkomstmaat kwaliteit van leven, omdat deze uitkomstmaat niet gerapporteerd werd in de geïncludeerde studies Bekend is dat amitriptyline een gunstig effect kan hebben op neuropatische pijn, maar ook op de mictiefrequentie en slaappatroon (Fall, ###) Het is van belang bij patiënten met blaaspijnsyndroom om met een lage dosis te starten (## mg) en die langzaam op te hogen.
567
nvmdl
Farmacotherapeutisch Kompas De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnintensiteit en complicaties is gegradeerd als ‘redelijk, vanwege mogelijk risk of bias in de studies Het is onbekend wat het effect van progesteron is bij patiënten met chronische bekkenpijn voor de belangrijke uitkomstmaten patiënttevredenheid en kwaliteit van leven, omdat deze uitkomstmaten niet gerapporteerd worden in de geïncludeerde studies In de Nederlandse praktijk is weinig ervaring met behandeling met progesteron bij chronische bekkenpijn (wanneer endometriose is uitgesloten) Vanwege de nadelige effecten (zie ook het Farmacotherapeutisch Kompas) is het raadzaam, indien behandeling wordt overwogen, dit is samenspraak te doen met een gynaecoloog met expertise Op basis van de beschikbare literatuur lijkt een behandeling met amitriptyline de pijnintensiteit sterk te kunnen verminderen en de patiënttevredenheid te kunnen verbeteren bij patiënten met interstitiële cystitis, hierna blaaspijnsyndroom Daarnaast lijkt deze behandeling niet geassocieerd te zijn met ernstige complicaties, de meest gerapporteerde complicatie was een droge mond De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnintensiteit, patiënttevredenheid en complicaties is gegradeerd als ‘redelijk’, vanwege mogelijk risk of bias in de studies Het is onbekend wat het effect van amitriptyline is bij patiënten met chronische bekkenpijn voor de belangrijke uitkomstmaat kwaliteit van leven, omdat deze uitkomstmaat niet gerapporteerd werd in de geïncludeerde studies Bekend is dat amitriptyline een gunstig effect kan hebben op neuropatische pijn, maar ook op de mictiefrequentie en slaappatroon (Fall, ###) Het is van belang bij patiënten met blaaspijnsyndroom om met een lage dosis te starten (## mg) en die langzaam op te hogen Vaak zullen de bijwerkingen de maximaal met gabapentine op de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit is Eén studie liet een statistisch significante verbetering in pijnscore zien na behandeling met gabapentine vergeleken met amitriptyline, en # studie liet een effect zien op # van de meegenomen vragenlijsten voor pijn (BPI), maar niet op de VAS-score Het vertrouwen in de conclusie is gegradeerd met een GRADE ‘zeer laag’, vanwege mogelijke risk of bias in de studie en Op basis van expert opinion en ervaring kan worden overwogen om, binnen een multimodale behandeling door een bekkenpijnteam en in samenspraak met de patiënt, waarbij de mogelijke bijwerkingen worden besproken, gabapentine te geven aan patiënten De medicamenteuze behandeling van pijn en pijn gerelateerde symptomen zoals LUTS heeft een belangrijke basis in de multimodale en multidisciplinaire behandeling van chronische bekkenpijn De compliantie zal afhangen van effect en bijwerkingen Een en ander is ook afhankelijk van de kwaliteit van counseling Het is belangrijk de mogelijke bijwerkingen en complicaties van een medicamenteuze behandeling te bespreken met de patiënt Het is onbekend wat de kosteneffectiviteit van een medicamenteuze behandeling van Er zijn geen zaken ten aanzien van de aanvaardbaarheid, haalbaarheid en implementatie van de medicamenteuze behandeling van patiënten met chronische bekkenpijn bekend Rationale van de aanbeveling weging van argumenten voor en tegen de interventies Op basis van de resultaten van de literatuuranalyse en expert opinion kunnen de volgende aanbevelingen worden gedaan met betrekking tot de specifieke medicamenteuze therapie.
564
nvmdl
Vaak zullen de bijwerkingen de maximaal met gabapentine op de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit is Eén studie liet een statistisch significante verbetering in pijnscore zien na behandeling met gabapentine vergeleken met amitriptyline, en # studie liet een effect zien op # van de meegenomen vragenlijsten voor pijn (BPI), maar niet op de VAS-score Het vertrouwen in de conclusie is gegradeerd met een GRADE ‘zeer laag’, vanwege mogelijke risk of bias in de studie en Op basis van expert opinion en ervaring kan worden overwogen om, binnen een multimodale behandeling door een bekkenpijnteam en in samenspraak met de patiënt, waarbij de mogelijke bijwerkingen worden besproken, gabapentine te geven aan patiënten De medicamenteuze behandeling van pijn en pijn gerelateerde symptomen zoals LUTS heeft een belangrijke basis in de multimodale en multidisciplinaire behandeling van chronische bekkenpijn De compliantie zal afhangen van effect en bijwerkingen Een en ander is ook afhankelijk van de kwaliteit van counseling Het is belangrijk de mogelijke bijwerkingen en complicaties van een medicamenteuze behandeling te bespreken met de patiënt Het is onbekend wat de kosteneffectiviteit van een medicamenteuze behandeling van Er zijn geen zaken ten aanzien van de aanvaardbaarheid, haalbaarheid en implementatie van de medicamenteuze behandeling van patiënten met chronische bekkenpijn bekend Rationale van de aanbeveling weging van argumenten voor en tegen de interventies Op basis van de resultaten van de literatuuranalyse en expert opinion kunnen de volgende aanbevelingen worden gedaan met betrekking tot de specifieke medicamenteuze therapie systematic review and network meta-analysis <PERSOON> of bladder pain syndrome/interstitial cystitis ### can we make evidence-based decisions? <PERSOON> efficacy of an association of palmitoylethanolamide and alpha-lipoic acid in patients with chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome A randomized clinical trial Arch Ital Urol <PERSOON> O, <PERSOON> K, <PERSOON> SA, Critchley HO, Porter MA, Cranley D, <PERSOON> JA, Horne AW Gabapentin for the Management of Chronic Pelvic Pain in <PERSOON> One ### Apr Research question Wat is de effectiviteit en veiligheid van medicamenteuze (farmacologische) behandeling van pijn ten opzichte van placebo, elkaar of een niet medicamenteuze Anothaisintawee, SR and network Inclusion criteria SR RCT’s published <PERSOON> data per treatment group on the most important prognostic factors ((potential) confounders) Based on AMSTAR checklist (Shea, ###; BMC Methodol # ##; doi <DATUM> ###-###<DATUM> and PRISMA checklist (Moher, ###; PLoS Med # e<PATIENTNUMMER>; doi ## ###/journal pmed<PATIENTNUMMER>) Research question (PICO) and inclusion criteria should be appropriate and predefined Search period and strategy should be described; at least Medline searched; for pharmacological questions at least Medline + EMBASE searched Potentially relevant studies that are excluded at final selection (after reading the full text) should be referenced with reasons Characteristics of individual studies relevant to research question (PICO), including potential confounders, should be reported.
585
nvmdl
##-## <PERSOON> of bladder pain syndrome/interstitial cystitis ### can we make evidence-based decisions? <PERSOON> efficacy of an association of palmitoylethanolamide and alpha-lipoic acid in patients with chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome A randomized clinical trial Arch Ital Urol <PERSOON> O, <PERSOON> K, <PERSOON> SA, Critchley HO, Porter MA, Cranley D, <PERSOON> JA, Horne AW Gabapentin for the Management of Chronic Pelvic Pain in <PERSOON> One ### Apr Research question Wat is de effectiviteit en veiligheid van medicamenteuze (farmacologische) behandeling van pijn ten opzichte van placebo, elkaar of een niet medicamenteuze Anothaisintawee, SR and network Inclusion criteria SR RCT’s published <PERSOON> data per treatment group on the most important prognostic factors ((potential) confounders) Based on AMSTAR checklist (Shea, ###; BMC Methodol # ##; doi <DATUM> ###-###<DATUM> and PRISMA checklist (Moher, ###; PLoS Med # e<PATIENTNUMMER>; doi ## ###/journal pmed<PATIENTNUMMER>) Research question (PICO) and inclusion criteria should be appropriate and predefined Search period and strategy should be described; at least Medline searched; for pharmacological questions at least Medline + EMBASE searched Potentially relevant studies that are excluded at final selection (after reading the full text) should be referenced with reasons Characteristics of individual studies relevant to research question (PICO), including potential confounders, should be reported Quality of individual studies should be assessed using a quality scoring tool or checklist (Jadad score, Newcastle-Ottawa scale, risk of bias table et cetera) pooled data assessment of statistical heterogeneity using appropriate statistical tests (for example <PERSOON>-square, I#)? # <PERSOON-##> assessment of publication bias should include a combination of graphical aids (for example funnel plot, other available tests) and/or statistical tests (for example Egger regression test, Hedges-Olken) Note If no test values or funnel plot included, score “no” Score “yes” if mentions that publication bias could not be assessed because there were fewer than <DATUM> Sources of support (including commercial co-authorship) should be reported in both the systematic review and the included studies Note To get a “yes,” source of funding or support Research question what is the effectiveness of pharmaceutical treatment in patients with chronic pelvic pain, compared to other pharmaceutical treatments or placebo? inadequate blinding inadequate blinding inadequate blinding selective outcome voldoet niet aan PICO (geen patiënten met CPP; bredere groep) Voldoet niet aan PICO (vergelijkt niet met placebo of andere controlegroep) voldoet niet aan PICO (hormonale behandeling (estroprogestinics en/of GnRH review over methodologische kwaliteit van studies over onder andere CPP voldoet niet aan PICO (vergelijkt verschillende gecombineerde behandelingen voldoet niet aan PICO (geen vergelijkend onderzoek; behandeling op basis van Sator-Katzenschlager, ### valt binnen search netwerk meta-analyse Anothaisintawee ##<DATUM> exp pelvic pain/ or dysmenorrhea/ or pelvic girdle pain/ or piriformis muscle syndrome/ or Pelvic <PERSOON-##>.
649
nvmdl
Quality of individual studies should be assessed using a quality scoring tool or checklist (Jadad score, Newcastle-Ottawa scale, risk of bias table et cetera) pooled data assessment of statistical heterogeneity using appropriate statistical tests (for example <PERSOON>-square, I#)? # <PERSOON> assessment of publication bias should include a combination of graphical aids (for example funnel plot, other available tests) and/or statistical tests (for example Egger regression test, Hedges-Olken) Note If no test values or funnel plot included, score “no” Score “yes” if mentions that publication bias could not be assessed because there were fewer than <DATUM> Sources of support (including commercial co-authorship) should be reported in both the systematic review and the included studies Note To get a “yes,” source of funding or support Research question what is the effectiveness of pharmaceutical treatment in patients with chronic pelvic pain, compared to other pharmaceutical treatments or placebo? inadequate blinding inadequate blinding inadequate blinding selective outcome voldoet niet aan PICO (geen patiënten met CPP; bredere groep) Voldoet niet aan PICO (vergelijkt niet met placebo of andere controlegroep) voldoet niet aan PICO (hormonale behandeling (estroprogestinics en/of GnRH review over methodologische kwaliteit van studies over onder andere CPP voldoet niet aan PICO (vergelijkt verschillende gecombineerde behandelingen voldoet niet aan PICO (geen vergelijkend onderzoek; behandeling op basis van Sator-Katzenschlager, ### valt binnen search netwerk meta-analyse Anothaisintawee ##<DATUM> exp pelvic pain/ or dysmenorrhea/ or pelvic girdle pain/ or piriformis muscle syndrome/ or Pelvic <PERSOON> ti,ab,kf (###) # (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or coccygodynia or proctalgia or # ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or vulvar or "Fissure in Ano" or perineal) adj# pain*) ti,ab,kf # ((proctitis or defecation or hemorrhoid* or haemorrhoid*or diverticulitis or PID or "pelvic inflammatory # ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or vulvar or urethral or "cauda ## exp Chronic Disease/ or (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or sustained or lasting or refractory or refractories or ((interstitial or recurrent) adj# (cystitides or cystitis))) ti,ab,kf or Chronic ## exp Serotonin Uptake Inhibitors/ or (ssri or serotonin reuptake inhibitor or serotonin specific reuptake ## exp Gabapentin/ or (ci ### or ci### or dineurin or gabalept or gabaliquid geriasan or gabapentin or gabatin or gantin or go ### or go### or goe ### or goe### or gralise or kaptin or keneil or neurontin or neurotonin ## Pregabalin/ or (# aminomethyl # methylhexanoic acid or # isobutyl # aminobutyric acid or # isobutyl gaba or # isobutylgaba or # amino # isobutylbutyric acid or ci ### or ci### or lyrica or lyrica cr or pd ### or ## exp Analgesics, Opioid/ or (opiate antagonist or opiate receptor antagonist or opiate receptor blocker or opiate receptor blocking agent or opioid antagonist or opioid receptor antagonist or opioid receptor blocker or.
677
nvmdl
or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or coccygodynia or proctalgia or # ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or vulvar or "Fissure in Ano" or perineal) adj# pain*) ti,ab,kf # ((proctitis or defecation or hemorrhoid* or haemorrhoid*or diverticulitis or PID or "pelvic inflammatory # ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or vulvar or urethral or "cauda ## exp Chronic Disease/ or (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or sustained or lasting or refractory or refractories or ((interstitial or recurrent) adj# (cystitides or cystitis))) ti,ab,kf or Chronic ## exp Serotonin Uptake Inhibitors/ or (ssri or serotonin reuptake inhibitor or serotonin specific reuptake ## exp Gabapentin/ or (ci ### or ci### or dineurin or gabalept or gabaliquid geriasan or gabapentin or gabatin or gantin or go ### or go### or goe ### or goe### or gralise or kaptin or keneil or neurontin or neurotonin ## Pregabalin/ or (# aminomethyl # methylhexanoic acid or # isobutyl # aminobutyric acid or # isobutyl gaba or # isobutylgaba or # amino # isobutylbutyric acid or ci ### or ci### or lyrica or lyrica cr or pd ### or ## exp Analgesics, Opioid/ or (opiate antagonist or opiate receptor antagonist or opiate receptor blocker or opiate receptor blocking agent or opioid antagonist or opioid receptor antagonist or opioid receptor blocker or ## "<PATIENTNUMMER>#" mp (mp=title, abstract, original title, name of substance word, subject heading word, floating sub-heading word, keyword heading word, organism supplementary concept word, protocol supplementary concept word, rare disease supplementary concept word, unique identifier, synonyms) (#) or metasynthes* or (pooled adj# analysis)) ti,ab,kf or ((systematic* or scoping or evidence based) adj# (review* (review* adj# independent*))) ti,ab,kf or (((quantitative or rapid or short or critical* or structured or comparative or comparitive or evidence or comprehensive) adj# (review* or overview*)) ti and search ab ) or "Review Literature as Topic"/ or cochrane jw or (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or randomized controlled or clinical trial, phase ii or clinical trial, phase iii or clinical trial, phase iv or controlled clinical trial or randomized controlled trial or multicenter study or clinical trial) pt or random* ti,ab or (clinic* adj trial*) tw or ((singl* or ## Epidemiologic studies/ or case control studies/ or exp cohort studies/ or Controlled Before-After Studies/ or Case control tw or (cohort adj (study or studies)) tw or Cohort analy$ tw or (Follow up adj (study or OR (((bladder OR testicular OR urethral OR scrotal OR groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR genital OR coccyx OR sacrococcygeal OR anal OR anorectal OR vestibular OR vulvar OR menstruation OR childbirth OR vaginal OR vulvar OR urethral OR 'cauda equina') NEAR/# Er worden steeds meer patiënten met chronische bekkenpijn doorverwezen voor een zenuwblokkade.
713
nvmdl
of substance word, subject heading word, floating sub-heading word, keyword heading word, organism supplementary concept word, protocol supplementary concept word, rare disease supplementary concept word, unique identifier, synonyms) (#) or metasynthes* or (pooled adj# analysis)) ti,ab,kf or ((systematic* or scoping or evidence based) adj# (review* (review* adj# independent*))) ti,ab,kf or (((quantitative or rapid or short or critical* or structured or comparative or comparitive or evidence or comprehensive) adj# (review* or overview*)) ti and search ab ) or "Review Literature as Topic"/ or cochrane jw or (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or randomized controlled or clinical trial, phase ii or clinical trial, phase iii or clinical trial, phase iv or controlled clinical trial or randomized controlled trial or multicenter study or clinical trial) pt or random* ti,ab or (clinic* adj trial*) tw or ((singl* or ## Epidemiologic studies/ or case control studies/ or exp cohort studies/ or Controlled Before-After Studies/ or Case control tw or (cohort adj (study or studies)) tw or Cohort analy$ tw or (Follow up adj (study or OR (((bladder OR testicular OR urethral OR scrotal OR groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR genital OR coccyx OR sacrococcygeal OR anal OR anorectal OR vestibular OR vulvar OR menstruation OR childbirth OR vaginal OR vulvar OR urethral OR 'cauda equina') NEAR/# Er worden steeds meer patiënten met chronische bekkenpijn doorverwezen voor een zenuwblokkade blokkades (plexus hypogastricus, ganglion impar) Helaas zijn er nog geen duidelijke richtlijnen binnen de pijnbestrijding voor chronische bekkenpijn Door middel van deze richtlijnen wordt er gekeken naar de effectiviteit van deze invasieve pijnbehandelingen behandeling, sham of placebo bij patiënten met chronische bekkenpijn? Plexus blokkades ganglion impar blokkade (ganglion of <PERSOON> of sacroccygeale ganglion), Wortelblokkades caudaal of selectieve sacrale wortels S# tot en met <PERSOON> zenuwblokkades n ilioinguinalis, n iliohypogastricus, n genitofemoralis, n pudendus observationele cohortstudies waarin was gekeken naar de effectiviteit en veiligheid van geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ) # maanden); #) studie betrof een RCT waarin plexus-, wortel- of zenuwblokkades werden vergeleken met een andere behandeling of placebo/sham-behandeling; #) minimaal één van de volgende uitkomstmaten werd gerapporteerd pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst en referentielijsten werden nog ## aanvullende studies gevonden In totaal werden ### studies fulltekst gecontroleerd In totaal werden ### studies Er werd één systematisch review en meta-analyse van observationeel onderzoek over de effectiviteit van plexusblokkades geïncludeerd (<PERSOON>, ###) Dit review werd aangevuld met één recent gepubliceerde observationele studie over plexusblokkades uit de search (Kircelli, ###) Daarnaast werd # RCT geïncludeerd waarin verschillenden verschillende manieren van behandeling met ganglion impar blokkade (Usmani, ###) werd vergeleken Verder werden geen studies geïncludeerd over wortelblokkades.
689
nvmdl
hypogastricus, ganglion impar) Helaas zijn er nog geen duidelijke richtlijnen binnen de pijnbestrijding voor chronische bekkenpijn Door middel van deze richtlijnen wordt er gekeken naar de effectiviteit van deze invasieve pijnbehandelingen behandeling, sham of placebo bij patiënten met chronische bekkenpijn? Plexus blokkades ganglion impar blokkade (ganglion of <PERSOON> of sacroccygeale ganglion), Wortelblokkades caudaal of selectieve sacrale wortels S# tot en met <PERSOON> zenuwblokkades n ilioinguinalis, n iliohypogastricus, n genitofemoralis, n pudendus observationele cohortstudies waarin was gekeken naar de effectiviteit en veiligheid van geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ) # maanden); #) studie betrof een RCT waarin plexus-, wortel- of zenuwblokkades werden vergeleken met een andere behandeling of placebo/sham-behandeling; #) minimaal één van de volgende uitkomstmaten werd gerapporteerd pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst en referentielijsten werden nog ## aanvullende studies gevonden In totaal werden ### studies fulltekst gecontroleerd In totaal werden ### studies Er werd één systematisch review en meta-analyse van observationeel onderzoek over de effectiviteit van plexusblokkades geïncludeerd (<PERSOON>, ###) Dit review werd aangevuld met één recent gepubliceerde observationele studie over plexusblokkades uit de search (Kircelli, ###) Daarnaast werd # RCT geïncludeerd waarin verschillenden verschillende manieren van behandeling met ganglion impar blokkade (Usmani, ###) werd vergeleken Verder werden geen studies geïncludeerd over wortelblokkades geïncludeerd waarin pijnblokkades werden vergeleken met een medicamenteuze behandeling of conservatieve behandeling bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies geïncludeerd waarin de effectiviteit van wortelblokkades werd De beschrijving van de geïncludeerde studies is gestratificeerd voor het type pijnblokkade <PERSOON> (###) voerde een systematische review en meta-analyse uit naar de effectiviteit en veiligheid van ganglion impar blokkade bij patiënten met hardnekkige chronische bekkenpijn en/of perineale pijn De search werd verricht in mei ### in de databases MEDLINE, Embase en het Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL) In totaal werden ## trials met ### patiënten geïncludeerd tien studies met patiënten met chronische perineale pijn ###; <PERSOON>, ###; Park, ###; Reig, ###; Swofford, ###), één studie met patiënten met chronische bekkenpijn (Malec-Milewska, ###), twee studies met patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn (<PERSOON>, ###) en drie studies met chronische coccygodynie (Demircay, ###; Gunduz, ###; Sagir, ###) Er werd niet gerapporteerd hoeveel mannen/vrouwen waren geïncludeerd of wat de duur van de pijn was Follow-up varieerde van enkele dagen tot <LEEFTIJD> jaar (gemiddelde niet gerapporteerd) Voor een uitgebreid overzicht van de studiedetails wordt verwezen naar de Kircelli (###) beschreef een retrospectieve observationele studie waarin patiënten met coccygodynie werden behandeld met ganglion impar blokkade met radiofrequente thermocoagulatie (RFT) Inclusiecriteria betroffen patiënten met traumatische of niettraumatische coccygodynie waarbij eerdere conservatieve behandeling niet werkte Patiënten hadden ) # maanden coccygodynie In totaal werden ## patiënten geïncludeerd.
694
nvmdl
geïncludeerd waarin pijnblokkades werden vergeleken met een medicamenteuze behandeling of conservatieve behandeling bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies geïncludeerd waarin de effectiviteit van wortelblokkades werd De beschrijving van de geïncludeerde studies is gestratificeerd voor het type pijnblokkade <PERSOON> (###) voerde een systematische review en meta-analyse uit naar de effectiviteit en veiligheid van ganglion impar blokkade bij patiënten met hardnekkige chronische bekkenpijn en/of perineale pijn De search werd verricht in mei ### in de databases MEDLINE, Embase en het Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL) In totaal werden ## trials met ### patiënten geïncludeerd tien studies met patiënten met chronische perineale pijn ###; <PERSOON>, ###; Park, ###; Reig, ###; Swofford, ###), één studie met patiënten met chronische bekkenpijn (Malec-Milewska, ###), twee studies met patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn (<PERSOON>, ###) en drie studies met chronische coccygodynie (Demircay, ###; Gunduz, ###; Sagir, ###) Er werd niet gerapporteerd hoeveel mannen/vrouwen waren geïncludeerd of wat de duur van de pijn was Follow-up varieerde van enkele dagen tot <LEEFTIJD> jaar (gemiddelde niet gerapporteerd) Voor een uitgebreid overzicht van de studiedetails wordt verwezen naar de Kircelli (###) beschreef een retrospectieve observationele studie waarin patiënten met coccygodynie werden behandeld met ganglion impar blokkade met radiofrequente thermocoagulatie (RFT) Inclusiecriteria betroffen patiënten met traumatische of niettraumatische coccygodynie waarbij eerdere conservatieve behandeling niet werkte Patiënten hadden ) # maanden coccygodynie In totaal werden ## patiënten geïncludeerd pijnverlichting gaf RFT (##°C, ### seconden, ##-Hz cyclus/cylci) werd daarna uitgevoerd, vooraf verdoofd met # ml #% lidocaïne Gemiddelde leeftijd was ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#), n=## (##%) waren mannen Etiologie van coccygodynie was bij n=# (##%) traumatisch en n=## (##%) idiopathisch Gemiddelde duur van de pijn was niet gerapporteerd Effect van interventie werd gemeten op #, # en ## maanden post-baseline Gemiddelde duur van Usmani (###) beschreef en prospectieve, dubbelblind, gerandomiseerde studie waarin patiënten met chronische (niet-oncologische) perineale pijn werden behandeld met ganglion impar blokkade door middel van conventionele dan wel gepulseerde radiofrequente ablatie (CRF; PRF) Inclusiecriteria betroffen volwassen patiënten (## tot <LEEFTIJD> jaar) met minimaal # weken chronische perineale pijn, waarbij eerder conservatieve behandeling niet werkzaam was Ten behoeve van de diagnose werd een ganglion impar blokkade met #,# ml #,##% bupivacaine uitgevoerd Patiënten die ##% afname van pijn rapporteerden na # tot # uur werden geïncludeerd in de studie In totaal werden ## patiënten geïncludeerd, ## groep (##°C, ## seconden, # cyclus), ## deelnemers werden gerandomiseerd in de PRFgroep (##°C, # minuten, # cylci (# cyclus was ### seconden)) Beide groepen kregen vooraf een injectie met # mL #% lidocaïne, dit omdat CRF een pijnlijke procedure is en om confounding te voorkomen kreeg de PRF-groep dit ook Er was # (#%) patiënt in de CRFgroep lost to follow-up en # patiënten in de PRF-groep (##%), redenen hiervoor werd niet jaar in de PRF-groep Gemiddelde duur van de klachten was ##,# (SD #,#) maanden in de CRF.
787
nvmdl
cyclus/cylci) werd daarna uitgevoerd, vooraf verdoofd met # ml #% lidocaïne Gemiddelde leeftijd was ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#), n=## (##%) waren mannen Etiologie van coccygodynie was bij n=# (##%) traumatisch en n=## (##%) idiopathisch Gemiddelde duur van de pijn was niet gerapporteerd Effect van interventie werd gemeten op #, # en ## maanden post-baseline Gemiddelde duur van Usmani (###) beschreef en prospectieve, dubbelblind, gerandomiseerde studie waarin patiënten met chronische (niet-oncologische) perineale pijn werden behandeld met ganglion impar blokkade door middel van conventionele dan wel gepulseerde radiofrequente ablatie (CRF; PRF) Inclusiecriteria betroffen volwassen patiënten (## tot <LEEFTIJD> jaar) met minimaal # weken chronische perineale pijn, waarbij eerder conservatieve behandeling niet werkzaam was Ten behoeve van de diagnose werd een ganglion impar blokkade met #,# ml #,##% bupivacaine uitgevoerd Patiënten die ##% afname van pijn rapporteerden na # tot # uur werden geïncludeerd in de studie In totaal werden ## patiënten geïncludeerd, ## groep (##°C, ## seconden, # cyclus), ## deelnemers werden gerandomiseerd in de PRFgroep (##°C, # minuten, # cylci (# cyclus was ### seconden)) Beide groepen kregen vooraf een injectie met # mL #% lidocaïne, dit omdat CRF een pijnlijke procedure is en om confounding te voorkomen kreeg de PRF-groep dit ook Er was # (#%) patiënt in de CRFgroep lost to follow-up en # patiënten in de PRF-groep (##%), redenen hiervoor werd niet jaar in de PRF-groep Gemiddelde duur van de klachten was ##,# (SD #,#) maanden in de CRF Patiënten verschilden op baseline niet Het was onduidelijk hoeveel mannen en vrouwen er waren geïncludeerd Follow-up eindigde na # Er werden geen studies geïncludeerd waarin de effectiviteit wortelblokkades werden Er werden geen studies geïncludeerd waarin werd gekeken naar de effectiviteit van perifere zenuwblokkades zonder pulsed radiofrequency ablatie, vergeleken met geen behandeling of Er werden # studies over perifere zenuwblokkades geïncludeerd waarin werd gekeken naar de effectiviteit van perifere zenuwblokkade met pulsed radiofrequency vergeleken met een Fang (###) beschreef een prospectieve, placebogecontroleerde RCT waarin patiënten met pudendale neuralgie werden behandeld met zenuwblokkade (n pudendus) vergeleken met een zenuwblokkade (n pudendus) met pulsed radio frequency (PRF) Inclusiecriteria betrof volwassen patiënten met gediagnosticeerde pudendale neuralgie In totaal werden ## patiënten geïncludeerd, ## deelnemers werden gerandomiseerd in de groep die zenuwblokkade van de pudendale zenuw kreeg met # ml anestheticum (compound liquid ## NaCl # ml) (groep #); ## deelnemers werden gerandomiseerd in de groep die PRF kreeg (##°C, ### seconde puls modus, # cycli) gevolgd door dezelfde zenuwblokkade van de pudendale zenuw (groep #) In groep # was # patiënt lost to follow-up (#,#%), in groep # waren # patiënten lost to follow-up (#%) Redenen hiervoor waren onduidelijk Gemiddelde leeftijd was <LEEFTIJD> jaar (SD ##,#) in groep # en gemiddeld ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#) in groep # Gemiddelde duur van de klachten was #,# (SD #,#) maanden in groep #, #,# (SD #,#) maanden in groep # Patiënten verschilden niet op baseline, behalve in BMI groep # had.
784
nvmdl
op baseline niet Het was onduidelijk hoeveel mannen en vrouwen er waren geïncludeerd Follow-up eindigde na # Er werden geen studies geïncludeerd waarin de effectiviteit wortelblokkades werden Er werden geen studies geïncludeerd waarin werd gekeken naar de effectiviteit van perifere zenuwblokkades zonder pulsed radiofrequency ablatie, vergeleken met geen behandeling of Er werden # studies over perifere zenuwblokkades geïncludeerd waarin werd gekeken naar de effectiviteit van perifere zenuwblokkade met pulsed radiofrequency vergeleken met een Fang (###) beschreef een prospectieve, placebogecontroleerde RCT waarin patiënten met pudendale neuralgie werden behandeld met zenuwblokkade (n pudendus) vergeleken met een zenuwblokkade (n pudendus) met pulsed radio frequency (PRF) Inclusiecriteria betrof volwassen patiënten met gediagnosticeerde pudendale neuralgie In totaal werden ## patiënten geïncludeerd, ## deelnemers werden gerandomiseerd in de groep die zenuwblokkade van de pudendale zenuw kreeg met # ml anestheticum (compound liquid ## NaCl # ml) (groep #); ## deelnemers werden gerandomiseerd in de groep die PRF kreeg (##°C, ### seconde puls modus, # cycli) gevolgd door dezelfde zenuwblokkade van de pudendale zenuw (groep #) In groep # was # patiënt lost to follow-up (#,#%), in groep # waren # patiënten lost to follow-up (#%) Redenen hiervoor waren onduidelijk Gemiddelde leeftijd was <LEEFTIJD> jaar (SD ##,#) in groep # en gemiddeld ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#) in groep # Gemiddelde duur van de klachten was #,# (SD #,#) maanden in groep #, #,# (SD #,#) maanden in groep # Patiënten verschilden niet op baseline, behalve in BMI groep # had Het was onduidelijk hoeveel mannen en vrouwen er waren geïncludeerd Follow-up eindigde na # maanden postinterventie Hetta (###) beschreef een dubbelblinde, sham gecontroleerde RCT waarin patiënten met chronische scrotale pijn (orchialgie) werden behandeld met zenuwblokkade van de n ilioinguinalis en n genitofemoralis met pulsed radiofrequency ablatie (PRF) of een sham testiculaire pijn met minimaal # maanden pijnklachten Om geïncludeerd te worden moesten mannen ) ##% pijnreductie op een VAS-schaal (#-##, geen - maximale pijn) gedurende # uur na behandeling van de spermatic cord met #% lidocaïne # ml In totaal werden ## patiënten geïncludeerd, ## deelnemers werden gerandomiseerd in de groep die zenuwblokkade van de n ilioinguinalis en n genitofemoralis door middel van PRF (## tot ## Volt; # Hertz frequentie; ## milliseconde in #-seconde-cyclus; cyclus duur ### seconden, # cycli in totaal; ##°C) De controlegroep (n=##) kreeg een shambehandeling, dit betrof dezelfde behandelingsprocedure maar dan zonder daadwerkelijke PRF In beide groepen werden # deelnemers uitgesloten van analyse in de interventiegroep waren # patiënten lost to follow-up (reden onbekend) en werden # geëxcludeerd wegens het overtreden van studieprotocol (niet nader toegelicht); in de controlegroep waren # patiënten lost to followup (reden onbekend) en werden # geëxcludeerd wegens het overtreden van studieprotocol (niet nader toegelicht) Gemiddelde leeftijd was ##,# (SD #,#) jaar in de interventiegroep, ##,# (SD ##,#) jaar Gemiddelde duur van de klachten werd niet gerapporteerd Patiënten verschilden niet op baseline Follow-up eindigde na # maanden post-interventie.
739
nvmdl
Het was onduidelijk hoeveel mannen en vrouwen er waren geïncludeerd Follow-up eindigde na # maanden postinterventie Hetta (###) beschreef een dubbelblinde, sham gecontroleerde RCT waarin patiënten met chronische scrotale pijn (orchialgie) werden behandeld met zenuwblokkade van de n ilioinguinalis en n genitofemoralis met pulsed radiofrequency ablatie (PRF) of een sham testiculaire pijn met minimaal # maanden pijnklachten Om geïncludeerd te worden moesten mannen ) ##% pijnreductie op een VAS-schaal (#-##, geen - maximale pijn) gedurende # uur na behandeling van de spermatic cord met #% lidocaïne # ml In totaal werden ## patiënten geïncludeerd, ## deelnemers werden gerandomiseerd in de groep die zenuwblokkade van de n ilioinguinalis en n genitofemoralis door middel van PRF (## tot ## Volt; # Hertz frequentie; ## milliseconde in #-seconde-cyclus; cyclus duur ### seconden, # cycli in totaal; ##°C) De controlegroep (n=##) kreeg een shambehandeling, dit betrof dezelfde behandelingsprocedure maar dan zonder daadwerkelijke PRF In beide groepen werden # deelnemers uitgesloten van analyse in de interventiegroep waren # patiënten lost to follow-up (reden onbekend) en werden # geëxcludeerd wegens het overtreden van studieprotocol (niet nader toegelicht); in de controlegroep waren # patiënten lost to followup (reden onbekend) en werden # geëxcludeerd wegens het overtreden van studieprotocol (niet nader toegelicht) Gemiddelde leeftijd was ##,# (SD #,#) jaar in de interventiegroep, ##,# (SD ##,#) jaar Gemiddelde duur van de klachten werd niet gerapporteerd Patiënten verschilden niet op baseline Follow-up eindigde na # maanden post-interventie voor het type pijnblokkade en vergelijking Resultaten worden zo veel mogelijk gepoold in De uitkomstmaat pijnintensiteit na behandeling met plexusblokkade (ganglion impar blokkade) werd in ## studies gerapporteerd (alle studies uit <PERSOON>, ###) De meta-analyse van <PERSOON> (###) rapporteerde deze uitkomstmaat op twee manieren de odds op minder dan ##% verbetering in pijnscore post-baseline (exacte moment niet gerapporteerd) <PERSOON>, ###; Park, ###; Reig, ###; Swofford, ###; Sagir, ###) Daarnaast beschreven zeven studies het gemiddelde verschil in de pijnintensiteit tussen pre- en post-baseline zes studies beschreven de uitkomstmaat # maand na postbaseline (<PERSOON>, ###; # maanden Gunduz, ###; Kircelli, ###; en gemiddeld # maanden Demircay (###)) en twee studies ## maanden post-baseline (Abejon, ###; Kircelli, ###) Daarnaast rapporteerde Usmani (###) het effect van conventionele versus gepulseerde radiofrequente na ganglion impar blokkade In alle studies werd de gemiddelde pijnscore gerapporteerd op basis van een VAS-schaal van # tot ##, geen tot maximale pijn pijnintensiteit post-baseline Patiënten die behandeld werden met een ganglion impar blokkade hadden een lagere odds (OR #,## (##%BI #,## tot #,##)) op ( ##% pijnvermindering plexusblokkade De overall verbetering in pijnscore na plexusblokkade was −#,## (##% BI #,## tot -#,##) na # maand, -#,## (##%BI -#,## tot -#,##) na # maanden en -#,## (##%BI -#,## radiofrequente na ganglion impar blokkade werd door # studie gerapporteerd (Usmani, ###).
799
nvmdl
vergelijking Resultaten worden zo veel mogelijk gepoold in De uitkomstmaat pijnintensiteit na behandeling met plexusblokkade (ganglion impar blokkade) werd in ## studies gerapporteerd (alle studies uit <PERSOON>, ###) De meta-analyse van <PERSOON> (###) rapporteerde deze uitkomstmaat op twee manieren de odds op minder dan ##% verbetering in pijnscore post-baseline (exacte moment niet gerapporteerd) <PERSOON>, ###; Park, ###; Reig, ###; Swofford, ###; Sagir, ###) Daarnaast beschreven zeven studies het gemiddelde verschil in de pijnintensiteit tussen pre- en post-baseline zes studies beschreven de uitkomstmaat # maand na postbaseline (<PERSOON>, ###; # maanden Gunduz, ###; Kircelli, ###; en gemiddeld # maanden Demircay (###)) en twee studies ## maanden post-baseline (Abejon, ###; Kircelli, ###) Daarnaast rapporteerde Usmani (###) het effect van conventionele versus gepulseerde radiofrequente na ganglion impar blokkade In alle studies werd de gemiddelde pijnscore gerapporteerd op basis van een VAS-schaal van # tot ##, geen tot maximale pijn pijnintensiteit post-baseline Patiënten die behandeld werden met een ganglion impar blokkade hadden een lagere odds (OR #,## (##%BI #,## tot #,##)) op ( ##% pijnvermindering plexusblokkade De overall verbetering in pijnscore na plexusblokkade was −#,## (##% BI #,## tot -#,##) na # maand, -#,## (##%BI -#,## tot -#,##) na # maanden en -#,## (##%BI -#,## radiofrequente na ganglion impar blokkade werd door # studie gerapporteerd (Usmani, ###) Usmani (###) rapporteerde dat bij patiënten met chronische perineale pijn de pijnintensiteit # weken post-baseline lager was bij patiënten die met conventionele vergeleken met de groep die met pulsed radiofrequente therapie (PRF) (##°C, # minuten, # cylci (# cyclus was ### seconden)) waren behandeld gemiddelde pijnscore # weken postbaseline #,## (SD #,#) versus #,## (SD #,##) (P=#,###) Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat pijnintensiteit na wortelblokkade werd bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat pijnintensiteit na perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie werd bestudeerd bij patiënten met zenuwblokkade met versus zonder pulsed radiofrequency ablatie (Fang, ###; Hetta, ###) Fang (###) beschreef zenuwblokkade van de n pudendus bij patiënten met pudendale neuralgie, Hetta (###) beschreef zenuwblokkade van de n ilioinguinalis en n genitofemoralis bij mannen met chronische testiculaire pijn De gemiddelde pijnscore werd in beide studies gerapporteerd op basis van een VAS-schaal van # tot ##, geen tot maximale Fang (###) rapporteerde een verschil in post-baseline score tussen de groep die zenuwblokkade van de pudendale zenuw kreeg en de groep die deze zenuwblokkade met PRF kreeg Op # maand post-baseline was de gemiddelde pijnscore #,# (SD #,#) versus #,# (SD #,#); P=#,### (gemiddeld verschil tussen de groepen #,# (##%BI #,## tot #,##)) Drie maanden post-baseline was de gemiddelde pijnscore #,# (SD #,#) versus #,# (SD #,#), het gemiddelde verschil tussen de groepen was #,## (##%BI #,## tot #,##)) De resultaten werden niet voor baseline score gecorrigeerd (er werd geen verschil in baseline score.
863
nvmdl
# weken post-baseline lager was bij patiënten die met conventionele vergeleken met de groep die met pulsed radiofrequente therapie (PRF) (##°C, # minuten, # cylci (# cyclus was ### seconden)) waren behandeld gemiddelde pijnscore # weken postbaseline #,## (SD #,#) versus #,## (SD #,##) (P=#,###) Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat pijnintensiteit na wortelblokkade werd bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat pijnintensiteit na perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie werd bestudeerd bij patiënten met zenuwblokkade met versus zonder pulsed radiofrequency ablatie (Fang, ###; Hetta, ###) Fang (###) beschreef zenuwblokkade van de n pudendus bij patiënten met pudendale neuralgie, Hetta (###) beschreef zenuwblokkade van de n ilioinguinalis en n genitofemoralis bij mannen met chronische testiculaire pijn De gemiddelde pijnscore werd in beide studies gerapporteerd op basis van een VAS-schaal van # tot ##, geen tot maximale Fang (###) rapporteerde een verschil in post-baseline score tussen de groep die zenuwblokkade van de pudendale zenuw kreeg en de groep die deze zenuwblokkade met PRF kreeg Op # maand post-baseline was de gemiddelde pijnscore #,# (SD #,#) versus #,# (SD #,#); P=#,### (gemiddeld verschil tussen de groepen #,# (##%BI #,## tot #,##)) Drie maanden post-baseline was de gemiddelde pijnscore #,# (SD #,#) versus #,# (SD #,#), het gemiddelde verschil tussen de groepen was #,## (##%BI #,## tot #,##)) De resultaten werden niet voor baseline score gecorrigeerd (er werd geen verschil in baseline score zenuwblokkade van de n ilioinguinalis en n genitofemoralis kreeg met PRF vergeleken met een shambehandeling Op # maanden post-baseline was de gemiddelde pijnscore #,## (##%CI #,## tot #,##) in de PRF-groep, vergeleken met #,## (##%BI #,## tot #,##) in de sham groep (<PERSOON> verschil tussen de groepen is -#,## (##BI -#,## tot -#,##) De resultaten werden niet voor baseline score gecorrigeerd (er werd geen verschil in baseline Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat patiënttevredenheid na plexusblokkade werd bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie werd bestudeerd bij patiënten perifere zenuwblokkade met pulsed radiofrequency ablatie werd bestudeerd bij patiënten De uitkomstmaat complicaties na plexusblokkades werd gerapporteerd door twee studies (<PERSOON>, ###) Alle complicaties werden beschrijvend gepresenteerd <PERSOON> (###) rapporteerde dat van alle ## geïncludeerde studies, alleen de studie van <PERSOON> (###) beschreef tijdelijke paresthesie (n=# (##%)) en injectiepijn (n=# (##%)) na ganglion impar blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn Kircelli (###) rapporteerde dat er geen enkele complicatie werd gerapporteerd bij ganglion impar blokkade met radiofrequente thermocoagulatie (RFT) bij patiënten met coccygodynie De uitkomstmaat complicaties na conventionele versus gepulseerde radiofrequente ablatie na ganglion impar blokkade werd gerapporteerd door één studie (Usmani, ###) Alle Usmani (###) rapporteerde een infectie bij de plek van injectie bij # van de ## patiënten (#%) die behandeld werden met conventionele radiofrequente thermocoagulatie en bij # van de ## patiënten (#%) die behandeld werden met pulsed radiofrequency ablatie na ganglion impar blokkade.
822
nvmdl
en n genitofemoralis kreeg met PRF vergeleken met een shambehandeling Op # maanden post-baseline was de gemiddelde pijnscore #,## (##%CI #,## tot #,##) in de PRF-groep, vergeleken met #,## (##%BI #,## tot #,##) in de sham groep (<PERSOON> verschil tussen de groepen is -#,## (##BI -#,## tot -#,##) De resultaten werden niet voor baseline score gecorrigeerd (er werd geen verschil in baseline Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat patiënttevredenheid na plexusblokkade werd bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie werd bestudeerd bij patiënten perifere zenuwblokkade met pulsed radiofrequency ablatie werd bestudeerd bij patiënten De uitkomstmaat complicaties na plexusblokkades werd gerapporteerd door twee studies (<PERSOON>, ###) Alle complicaties werden beschrijvend gepresenteerd <PERSOON> (###) rapporteerde dat van alle ## geïncludeerde studies, alleen de studie van <PERSOON> (###) beschreef tijdelijke paresthesie (n=# (##%)) en injectiepijn (n=# (##%)) na ganglion impar blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn Kircelli (###) rapporteerde dat er geen enkele complicatie werd gerapporteerd bij ganglion impar blokkade met radiofrequente thermocoagulatie (RFT) bij patiënten met coccygodynie De uitkomstmaat complicaties na conventionele versus gepulseerde radiofrequente ablatie na ganglion impar blokkade werd gerapporteerd door één studie (Usmani, ###) Alle Usmani (###) rapporteerde een infectie bij de plek van injectie bij # van de ## patiënten (#%) die behandeld werden met conventionele radiofrequente thermocoagulatie en bij # van de ## patiënten (#%) die behandeld werden met pulsed radiofrequency ablatie na ganglion impar blokkade Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat complicaties na wortelblokkade werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat complicaties na perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie werden bestudeerd bij patiënten met De uitkomstmaat complicaties na zenuwblokkade (n pudendus) met versus zonder pulsed Fang (###) rapporteerde hypertensie bij # van de ## patiënten (#%) in de groep die behandeld werd met zenuwblokkade van de pudendale zenuw vergeleken met # van de ## patiënten (#%) die dezelfde zenuwblokkade met pulsed radiofrequency ablatie (<PERSOON> kwam bij # van de ## (#%) patiënten voor na zenuwblokkade, vergeleken bij # van de ## (#%) na zenuwblokkade van pudendale zenuw me pulsed radiofrequency ablatie (P=#,###) Er werden geen andere complicaties door patiënten gerapporteerd Het is onbekend welke complicatie voorkomen na zenuwblokkade (n ilioinguinalis en n genitofemoralis) met pulsed radiofrequency ablatie vergeleken met een shambehandeling, Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat kwaliteit van leven na plexusblokkade werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat kwaliteit van leven na perifere zenuwblokkade met pulsed radiofrequency ablatie werd bestudeerd bij patiënten met Observationeel vergelijkend onderzoek begint op een laag niveau van bewijskracht De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit gedefinieerd als ( ##% vermindering bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit # maand na plexusblokkade vergeleken met baseline is niet verder verlaagd Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit # maanden na plexusblokkade.
723
nvmdl
werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat complicaties na wortelblokkade werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat complicaties na perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie werden bestudeerd bij patiënten met De uitkomstmaat complicaties na zenuwblokkade (n pudendus) met versus zonder pulsed Fang (###) rapporteerde hypertensie bij # van de ## patiënten (#%) in de groep die behandeld werd met zenuwblokkade van de pudendale zenuw vergeleken met # van de ## patiënten (#%) die dezelfde zenuwblokkade met pulsed radiofrequency ablatie (<PERSOON> kwam bij # van de ## (#%) patiënten voor na zenuwblokkade, vergeleken bij # van de ## (#%) na zenuwblokkade van pudendale zenuw me pulsed radiofrequency ablatie (P=#,###) Er werden geen andere complicaties door patiënten gerapporteerd Het is onbekend welke complicatie voorkomen na zenuwblokkade (n ilioinguinalis en n genitofemoralis) met pulsed radiofrequency ablatie vergeleken met een shambehandeling, Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat kwaliteit van leven na plexusblokkade werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat kwaliteit van leven na perifere zenuwblokkade met pulsed radiofrequency ablatie werd bestudeerd bij patiënten met Observationeel vergelijkend onderzoek begint op een laag niveau van bewijskracht De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit gedefinieerd als ( ##% vermindering bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit # maand na plexusblokkade vergeleken met baseline is niet verder verlaagd Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit # maanden na plexusblokkade Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit ## maanden na plexusblokkade vergeleken met baseline is met één niveau verlaagd wegens imprecisie (het gepoolde effect overlapt met de grens van klinische relevantie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een middel van GRADE doordat de geïncludeerde studies onvoldoende informatie De bewijskracht voor de uitkomstmaat patiënttevredenheid en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomst werd bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn die behandeld werden met RCT’s beginnen op een hoog niveau van bewijskracht De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit # weken na plexusblokkade met conventionele versus pulsed radiofrequency ablatie is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de blindering (Usmani, ###)) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag uitkomstmaat patiënttevredenheid # weken na plexusblokkade met conventionele thermocoagulatie versus pulsed radiofrequency ablatie is met twee niveaus verlaagd gezien onduidelijke blindering (Usmani, ###)) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomst werd plexusblokkades met conventionele thermocoagulatie versus pulsed radiofrequency ablatie en kwaliteit van leven konden niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomsten werd bestudeerd bij patiënten met chronische en kwaliteit van leven na perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie kon niet worden gegradeerd Er konden geen studies worden geïncludeerd waarin deze.
605
nvmdl
Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit ## maanden na plexusblokkade vergeleken met baseline is met één niveau verlaagd wegens imprecisie (het gepoolde effect overlapt met de grens van klinische relevantie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een middel van GRADE doordat de geïncludeerde studies onvoldoende informatie De bewijskracht voor de uitkomstmaat patiënttevredenheid en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomst werd bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn die behandeld werden met RCT’s beginnen op een hoog niveau van bewijskracht De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit # weken na plexusblokkade met conventionele versus pulsed radiofrequency ablatie is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de blindering (Usmani, ###)) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag uitkomstmaat patiënttevredenheid # weken na plexusblokkade met conventionele thermocoagulatie versus pulsed radiofrequency ablatie is met twee niveaus verlaagd gezien onduidelijke blindering (Usmani, ###)) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomst werd plexusblokkades met conventionele thermocoagulatie versus pulsed radiofrequency ablatie en kwaliteit van leven konden niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomsten werd bestudeerd bij patiënten met chronische en kwaliteit van leven na perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie kon niet worden gegradeerd Er konden geen studies worden geïncludeerd waarin deze werden met perifere zenuwblokkades zonder pulsed radiofrequency ablatie vergeleken met met versus zonder pulsed radiofrequency ablatie is met twee niveaus verlaagd gezien onduidelijke blindering (Fang, ###)) en imprecisie (het effect overlapt met de grens van klinische relevantie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag uitkomstmaat pijnintensiteit # maanden na perifere zenuwblokkade (n ilioinguinalis en n genitofemoralis) met pulsed radiofrequency ablatie versus shambehandeling is met twee imprecisie (het effect overlapt met de grens van klinische relevantie) Hierdoor kwam de uitkomstmaat complicaties # en # maanden na perifere zenuwblokkade met versus zonder pulsed radiofrequency ablatie is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de blindering (Fang, ###)) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties # maanden na perifere zenuwblokkade (n ilioinguinalis en n genitofemoralis) met pulsed radiofrequency ablatie versus shambehandeling kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomsten werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn die behandeld werden met perifere zenuwblokkades met pulsed radiofrequency ablatie versus De bewijskracht voor de uitkomstmaten patiënttevredenheid en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomsten werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn die behandeld werden met perifere zenuwblokkades met pulsed radiofrequency ablatie vergeleken met behandeling zonder pulsed radiofrequency ablatie of vergeleken met een shambehandeling Patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn lijken een grotere kans te hebben op ) ##% afname van de pijn na behandeling met De pijnintensiteit bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische.
586
nvmdl
vergeleken met met versus zonder pulsed radiofrequency ablatie is met twee niveaus verlaagd gezien onduidelijke blindering (Fang, ###)) en imprecisie (het effect overlapt met de grens van klinische relevantie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag uitkomstmaat pijnintensiteit # maanden na perifere zenuwblokkade (n ilioinguinalis en n genitofemoralis) met pulsed radiofrequency ablatie versus shambehandeling is met twee imprecisie (het effect overlapt met de grens van klinische relevantie) Hierdoor kwam de uitkomstmaat complicaties # en # maanden na perifere zenuwblokkade met versus zonder pulsed radiofrequency ablatie is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de blindering (Fang, ###)) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties # maanden na perifere zenuwblokkade (n ilioinguinalis en n genitofemoralis) met pulsed radiofrequency ablatie versus shambehandeling kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomsten werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn die behandeld werden met perifere zenuwblokkades met pulsed radiofrequency ablatie versus De bewijskracht voor de uitkomstmaten patiënttevredenheid en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies zijn geïncludeerd waarin deze uitkomsten werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn die behandeld werden met perifere zenuwblokkades met pulsed radiofrequency ablatie vergeleken met behandeling zonder pulsed radiofrequency ablatie of vergeleken met een shambehandeling Patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn lijken een grotere kans te hebben op ) ##% afname van de pijn na behandeling met De pijnintensiteit bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn lijkt # maanden na behandeling met ganglion impar blokkade Het is onduidelijk wat de effectiviteit van ganglion impar blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn is ## patiënttevredenheid, complicaties en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn is ## maanden na De pijnintensiteit bij patiënten met chronische perineale pijn lijkt # weken na thermocoagualtie sterker te verminderen, vergeleken met pulsed De patiënttevredenheid bij patiënten met chronische perineale pijn lijkt # thermocoagulatie hoger te zijn, vergeleken met pulsed radiofrequency versus pulsed radiofrequency ablatie na ganglion impar blokkade is op de uitkomsten complicaties en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties en kwaliteit van leven bij Het is onbekend wat de effectiviteit van perifere zenuwblokkade zonder complicaties en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische bekkenpijn, wanneer dit werd vergeleken met geen behandeling of baseline De pijnintensiteit bij patiënten met pudendale neuralgie lijkt # en # maanden De pijnintensiteit bij mannen met chronische testiculaire pijn lijkt # maanden De complicaties hypertensie en duizeligheid lijken even vaak voor te komen na zenuwblokkade (n pudendus) met of zonder pulsed radiofrequency Het is onbekend wat de effectiviteit van perifere zenuwblokkades met pulsed radiofrequency ablatie is op de patiënttevredenheid en kwaliteit van leven bij Op basis van de literatuur lijkt het erop dat impar blokkades (plexusblokkades) de pijnintensiteit verminderen bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn, tenminste op # en # maanden post-interventie De bewijskracht werd.
584
nvmdl
perineale pijn lijkt # maanden na behandeling met ganglion impar blokkade Het is onduidelijk wat de effectiviteit van ganglion impar blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn is ## patiënttevredenheid, complicaties en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn is ## maanden na De pijnintensiteit bij patiënten met chronische perineale pijn lijkt # weken na thermocoagualtie sterker te verminderen, vergeleken met pulsed De patiënttevredenheid bij patiënten met chronische perineale pijn lijkt # thermocoagulatie hoger te zijn, vergeleken met pulsed radiofrequency versus pulsed radiofrequency ablatie na ganglion impar blokkade is op de uitkomsten complicaties en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties en kwaliteit van leven bij Het is onbekend wat de effectiviteit van perifere zenuwblokkade zonder complicaties en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische bekkenpijn, wanneer dit werd vergeleken met geen behandeling of baseline De pijnintensiteit bij patiënten met pudendale neuralgie lijkt # en # maanden De pijnintensiteit bij mannen met chronische testiculaire pijn lijkt # maanden De complicaties hypertensie en duizeligheid lijken even vaak voor te komen na zenuwblokkade (n pudendus) met of zonder pulsed radiofrequency Het is onbekend wat de effectiviteit van perifere zenuwblokkades met pulsed radiofrequency ablatie is op de patiënttevredenheid en kwaliteit van leven bij Op basis van de literatuur lijkt het erop dat impar blokkades (plexusblokkades) de pijnintensiteit verminderen bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische perineale pijn, tenminste op # en # maanden post-interventie De bewijskracht werd De bewijskracht voor het effect op de pijnintensiteit ## maanden na behandeling is onduidelijk doordat het gepoolde effect de grens van klinische relevantie overlapt Daarnaast lijkt plexusblokkade met conventionele radiofrequente thermocoagulatie effectiever in het verminderen van de pijnintensiteit en is dit geassocieerd met een hogere patiënttevredenheid dan pulsed radiofrequency ablatie Het effect op complicaties of kwaliteit van leven is niet duidelijk Er was onvoldoende informatie beschikbaar om een GRADE-beoordeling voor de uitkomstmaat De bewijskracht voor de effectiviteit van plexusblokkades bij patiënten met chronische bekkenpijn is als laag gegradeerd, maar op basis van expert opinion, de lage invasiviteit en beperkte complicatie risico’s van deze behandeling kan een impar blokkade (pulsed radiofrequency of radiofrequency) een goede behandeloptie zijn, welke laagdrempelig toe te passen is bij patiënten met chronische bekkenpijn en coccygodynie voor een bepaalde periode Voor de effectiviteit van plexus hypogastricus blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn zijn er geen goede studies gevonden, derhalve kan hierover geen Op basis van de literatuur is het onduidelijk wat het effect van wortelblokkades bij patiënten met chronische bekkenpijn is Er zijn geen studies gevonden die het effect van een selectieve wortelblokkade behandeling bij patiënten met chronische bekkenpijn hebben onderzocht Een proefblokkade wordt in de praktijk echter wel veelvuldig gebruikt bij chronisch pijn, zowel diagnostisch om <INSTELLING> van de pijn te kunnen identificeren als therapeutisch Het langdurige effect van een wortelblokkade is eveneens niet onderzocht Op basis van deze overwegingen is besloten om een wortelblokkade in de praktijk wel te overwegen bij.
564
nvmdl
pijnintensiteit ## maanden na behandeling is onduidelijk doordat het gepoolde effect de grens van klinische relevantie overlapt Daarnaast lijkt plexusblokkade met conventionele radiofrequente thermocoagulatie effectiever in het verminderen van de pijnintensiteit en is dit geassocieerd met een hogere patiënttevredenheid dan pulsed radiofrequency ablatie Het effect op complicaties of kwaliteit van leven is niet duidelijk Er was onvoldoende informatie beschikbaar om een GRADE-beoordeling voor de uitkomstmaat De bewijskracht voor de effectiviteit van plexusblokkades bij patiënten met chronische bekkenpijn is als laag gegradeerd, maar op basis van expert opinion, de lage invasiviteit en beperkte complicatie risico’s van deze behandeling kan een impar blokkade (pulsed radiofrequency of radiofrequency) een goede behandeloptie zijn, welke laagdrempelig toe te passen is bij patiënten met chronische bekkenpijn en coccygodynie voor een bepaalde periode Voor de effectiviteit van plexus hypogastricus blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn zijn er geen goede studies gevonden, derhalve kan hierover geen Op basis van de literatuur is het onduidelijk wat het effect van wortelblokkades bij patiënten met chronische bekkenpijn is Er zijn geen studies gevonden die het effect van een selectieve wortelblokkade behandeling bij patiënten met chronische bekkenpijn hebben onderzocht Een proefblokkade wordt in de praktijk echter wel veelvuldig gebruikt bij chronisch pijn, zowel diagnostisch om <INSTELLING> van de pijn te kunnen identificeren als therapeutisch Het langdurige effect van een wortelblokkade is eveneens niet onderzocht Op basis van deze overwegingen is besloten om een wortelblokkade in de praktijk wel te overwegen bij In totaal werden # studies geïncludeerd over de effectiviteit van perifere zenuwblokkade met/zonder pulsed radiofrequency ablatie bij patiënten met chronische bekkenpijn Op basis van de literatuur lijkt het erop dat de pijnintensiteit na perifere zenuwblokkades met pulsed radiofrequency ablatie bij patiënten met pudendale neuralgie (n pudendus) sterker verminderd, vergeleken met periferere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie Daarnaast lijkt het er ook op dat de pijnintensiteit sterker verminderd bij patiënten met chronische testiculaire pijn na perifere zenuwblokkade met pulsed radiofrequency (n werd in beide gevallen gegradeerd als ‘laag’, vanwege risk of bias en doordat het effect de grens van een klinisch relevant effect overlapt Bij patiënten met pudendale neuralgie lijkt na interventie met of zonder pulsed radiofrequency ablatie (n pudendus) geen verschil in het voorkomen van de complicaties hypertensie en duizeligheid te zijn Deze uitkomst had een Er werden geen studies geïncludeerd waarin het effect van perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie werd vergeleken met geen behandeling of baseline score bij patiënten met chronische bekkenpijn Op basis van de literatuuranalyse werd daarom geconcludeerd dat het onduidelijk is wat de effectiviteit van perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie is wanneer dit wordt vergeleken met geen behandeling of Op basis van expert opinion en de literatuur kan een zenuwblokkade (een pulsed pijnbehandeling zijn voor een bepaalde periode Verder kan een perifere zenuwblokkade als een goed diagnosticum dienen bij het opsporen van de oorzaak van de pijn De patiënt dient goed geïnformeerd te worden over de effectiviteit en de kans op.
549
nvmdl
effectiviteit van perifere zenuwblokkade met/zonder pulsed radiofrequency ablatie bij patiënten met chronische bekkenpijn Op basis van de literatuur lijkt het erop dat de pijnintensiteit na perifere zenuwblokkades met pulsed radiofrequency ablatie bij patiënten met pudendale neuralgie (n pudendus) sterker verminderd, vergeleken met periferere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie Daarnaast lijkt het er ook op dat de pijnintensiteit sterker verminderd bij patiënten met chronische testiculaire pijn na perifere zenuwblokkade met pulsed radiofrequency (n werd in beide gevallen gegradeerd als ‘laag’, vanwege risk of bias en doordat het effect de grens van een klinisch relevant effect overlapt Bij patiënten met pudendale neuralgie lijkt na interventie met of zonder pulsed radiofrequency ablatie (n pudendus) geen verschil in het voorkomen van de complicaties hypertensie en duizeligheid te zijn Deze uitkomst had een Er werden geen studies geïncludeerd waarin het effect van perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie werd vergeleken met geen behandeling of baseline score bij patiënten met chronische bekkenpijn Op basis van de literatuuranalyse werd daarom geconcludeerd dat het onduidelijk is wat de effectiviteit van perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie is wanneer dit wordt vergeleken met geen behandeling of Op basis van expert opinion en de literatuur kan een zenuwblokkade (een pulsed pijnbehandeling zijn voor een bepaalde periode Verder kan een perifere zenuwblokkade als een goed diagnosticum dienen bij het opsporen van de oorzaak van de pijn De patiënt dient goed geïnformeerd te worden over de effectiviteit en de kans op Een blokkade is geen permanente of een curatieve optie, dus kans op de herhaling van de Er zijn geen studies over de kosteneffectiviteit van deze blokkades Het is onbekend of er bezwaren zijn van relevante stakeholders Er worden geen beperkingen zien ten aanzien van de haalbaarheid en implementatie van de De bewijskracht van impar blokkade (Plexus blokkade) is gegradeerd met GRADE laag, echter gezien de lage invasiviteit en beperkte complicatie risico’s van deze behandeling kan een impar blokkade een goede behandeloptie zijn, welke laagdrempelig toe te passen is bij chronische bekkenpijn De pijnintensiteit bij patiënten met chronische perineale pijn lijkt # weken na ganglion impar blokkade met conventionele radiofrequente thermocoagulatie sterker te verminderen, vergeleken met pulsed radiofrequency ablatie Op basis van literatuur is er geen indicatie voor een wortelblokkade bij een chronische bekkenpijn Ervaring uit de praktijk bij chronische pijnpatiënten ondersteunt alleen een behandeling door middel van wortelblokkade bij chronische bekkenpijn indien het om onbegrepen pijn gaat en andere behandelopties ineffectief zijn gebleken Op basis van de literatuur is het effect van een perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie vergeleken met geen behandeling of baseline bij patiënten met chronische bekkenpijn beoordeeld met een GRADE zeer laag Er werd geen literatuur Literatuur over de effectiviteit van n pudendus blokkade met of zonder pulsed radiofrequency op de pijnintensiteit bij patiënten met pudendale neuralgie werd gegradeerd met een GRADE laag, vanwege risk of bias en doordat het effect de grens van een klinisch Literatuur over de effectiviteit van perifere zenuwblokkade (n ilioinguinalis en n.
548
nvmdl
een curatieve optie, dus kans op de herhaling van de Er zijn geen studies over de kosteneffectiviteit van deze blokkades Het is onbekend of er bezwaren zijn van relevante stakeholders Er worden geen beperkingen zien ten aanzien van de haalbaarheid en implementatie van de De bewijskracht van impar blokkade (Plexus blokkade) is gegradeerd met GRADE laag, echter gezien de lage invasiviteit en beperkte complicatie risico’s van deze behandeling kan een impar blokkade een goede behandeloptie zijn, welke laagdrempelig toe te passen is bij chronische bekkenpijn De pijnintensiteit bij patiënten met chronische perineale pijn lijkt # weken na ganglion impar blokkade met conventionele radiofrequente thermocoagulatie sterker te verminderen, vergeleken met pulsed radiofrequency ablatie Op basis van literatuur is er geen indicatie voor een wortelblokkade bij een chronische bekkenpijn Ervaring uit de praktijk bij chronische pijnpatiënten ondersteunt alleen een behandeling door middel van wortelblokkade bij chronische bekkenpijn indien het om onbegrepen pijn gaat en andere behandelopties ineffectief zijn gebleken Op basis van de literatuur is het effect van een perifere zenuwblokkade zonder pulsed radiofrequency ablatie vergeleken met geen behandeling of baseline bij patiënten met chronische bekkenpijn beoordeeld met een GRADE zeer laag Er werd geen literatuur Literatuur over de effectiviteit van n pudendus blokkade met of zonder pulsed radiofrequency op de pijnintensiteit bij patiënten met pudendale neuralgie werd gegradeerd met een GRADE laag, vanwege risk of bias en doordat het effect de grens van een klinisch Literatuur over de effectiviteit van perifere zenuwblokkade (n ilioinguinalis en n chronische testiculaire pijn werd gegradeerd met een GRADE laag, vanwege risk of bias en doordat het effect de grens van een klinisch relevant effect overlapt <PERSOON> J, <PERSOON> L, <PERSOON> effect and safety of pulsed radiofrequency treatment for pudendal neuralgia a prospective, randomized controlled clinical trial <PERSOON> DF, Mahran AM, <PERSOON> EE Pulsed Radiofrequency Treatment for <PERSOON>, S P , <PERSOON>, Y , Yao, X Y , Ge, X Y , & <PERSOON> efficacy and safety of the ganglion impar block in chronic intractable pelvic and/or perineal pain a systematic review and meta-analysis <PERSOON> N, <PERSOON-##> in Chronic Perineal Pain of Nononcological Origin Pain Med ### Dec Pooled mean difference # ## (##%CI -# ## tot # ##) favoring # month <PERSOON-##> ganglion impar block; <PERSOON-##> superior hypogastric plexus block; RFT = Radiofrequency thermocoagulation; PR = Pulsed radiofrequency; CB = Caudal block; N For pooled data assessment of statistical heterogeneity using appropriate statistical tests (for example <PERSOON-##>-square, I#)?.
535
nvmdl
testiculaire pijn werd gegradeerd met een GRADE laag, vanwege risk of bias en doordat het effect de grens van een klinisch relevant effect overlapt <PERSOON> J, <PERSOON> L, <PERSOON> effect and safety of pulsed radiofrequency treatment for pudendal neuralgia a prospective, randomized controlled clinical trial <PERSOON> DF, Mahran AM, <PERSOON> EE Pulsed Radiofrequency Treatment for <PERSOON>, S P , <PERSOON>, Y , Yao, X Y , Ge, X Y , & <PERSOON> efficacy and safety of the ganglion impar block in chronic intractable pelvic and/or perineal pain a systematic review and meta-analysis <PERSOON> N, <PERSOON-##> in Chronic Perineal Pain of Nononcological Origin Pain Med ### Dec Pooled mean difference # ## (##%CI -# ## tot # ##) favoring # month <PERSOON-##> ganglion impar block; <PERSOON-##> superior hypogastric plexus block; RFT = Radiofrequency thermocoagulation; PR = Pulsed radiofrequency; CB = Caudal block; N For pooled data assessment of statistical heterogeneity using appropriate statistical tests (for example <PERSOON-##>-square, I#)? regression test, Hedges-Olken) Note If no test values or funnel plot included, score “no” Score “yes” if mentions that publication bias could not be assessed because there were Sources of support (including commercial co-authorship) should be reported in both the systematic review and the included studies Note To get a “yes,” source of funding or This table is also suitable for diagnostic studies (screening studies) that compare the effectiveness of two or more tests This only applies if the test is included as part of a test-and-treat strategy - otherwise the evidence table for studies of diagnostic test accuracy should be used view the first intracoccygeal joint, the Carm was taken to the # Randomisation generation of allocation sequences have to be unpredictable, for example computer generated random-numbers or drawing lots or envelopes Examples of inadequate procedures are generation of allocation sequences by alternation, according to case record number, date of birth or date of admission # Allocation concealment refers to the protection (blinding) of the randomisation process Concealment of allocation sequences is adequate if patients and enrolling investigators cannot foresee assignment, for example central randomisation (performed at a site remote from trial location) or sequentially numbered, sealed, opaque envelopes Inadequate procedures are all procedures based on inadequate randomisation procedures or open allocation schedules # Blinding neither the patient nor the care provider (attending physician) knows which patient is getting the special treatment Blinding is sometimes impossible, for example when comparing surgical with non-surgical treatments.
572
nvmdl
“no” Score “yes” if mentions that publication bias could not be assessed because there were Sources of support (including commercial co-authorship) should be reported in both the systematic review and the included studies Note To get a “yes,” source of funding or This table is also suitable for diagnostic studies (screening studies) that compare the effectiveness of two or more tests This only applies if the test is included as part of a test-and-treat strategy - otherwise the evidence table for studies of diagnostic test accuracy should be used view the first intracoccygeal joint, the Carm was taken to the # Randomisation generation of allocation sequences have to be unpredictable, for example computer generated random-numbers or drawing lots or envelopes Examples of inadequate procedures are generation of allocation sequences by alternation, according to case record number, date of birth or date of admission # Allocation concealment refers to the protection (blinding) of the randomisation process Concealment of allocation sequences is adequate if patients and enrolling investigators cannot foresee assignment, for example central randomisation (performed at a site remote from trial location) or sequentially numbered, sealed, opaque envelopes Inadequate procedures are all procedures based on inadequate randomisation procedures or open allocation schedules # Blinding neither the patient nor the care provider (attending physician) knows which patient is getting the special treatment Blinding is sometimes impossible, for example when comparing surgical with non-surgical treatments Blinding of those assessing outcomes prevents that the knowledge of patient assignment influences the process of outcome assessment (detection or information bias) If a study has hard (objective) outcome measures, like death, blinding of outcome assessment is not necessary If a study has “soft” (subjective) outcome measures, like the assessment of an X-ray, blinding of outcome assessment is necessary # Results of all predefined outcome measures should be reported; if the protocol is available, then outcomes in the protocol and published report can be compared; if not, then outcomes listed in the methods section of an article can be compared with those whose results are reported # If the percentage of patients lost to follow-up is large, or differs between treatment groups, or the reasons for loss to follow-up differ between treatment groups, bias is likely If the # Participants included in the analysis are exactly those who were randomized into the trial If the numbers randomized into each intervention group are not clearly reported, the risk of bias is unclear; an ITT analysis implies that (a) participants are kept in the intervention groups to which they were randomized, regardless of the intervention they actually received, (b) outcome data are measured on all participants, and (c) all randomized participants are included in the analysis Bias due to insufficiently long, or incomplete followup, or differences in follow-up between treatment average, which implies almost every patient will have (detection or information bias).
586
nvmdl
that the knowledge of patient assignment influences the process of outcome assessment (detection or information bias) If a study has hard (objective) outcome measures, like death, blinding of outcome assessment is not necessary If a study has “soft” (subjective) outcome measures, like the assessment of an X-ray, blinding of outcome assessment is necessary # Results of all predefined outcome measures should be reported; if the protocol is available, then outcomes in the protocol and published report can be compared; if not, then outcomes listed in the methods section of an article can be compared with those whose results are reported # If the percentage of patients lost to follow-up is large, or differs between treatment groups, or the reasons for loss to follow-up differ between treatment groups, bias is likely If the # Participants included in the analysis are exactly those who were randomized into the trial If the numbers randomized into each intervention group are not clearly reported, the risk of bias is unclear; an ITT analysis implies that (a) participants are kept in the intervention groups to which they were randomized, regardless of the intervention they actually received, (b) outcome data are measured on all participants, and (c) all randomized participants are included in the analysis Bias due to insufficiently long, or incomplete followup, or differences in follow-up between treatment average, which implies almost every patient will have (detection or information bias) If a study has “soft” (subjective) voldoet niet aan PICO (geen vergelijkend onderzoek naar blokkades bij CPP) voldoet niet aan PICO (vergelijkt geen behandeling middel blokkades met elkaar; betreft voldoet niet aan PICO (patiënten met transient pijn ook geïncludeerd) voldoet niet aan PICO (methodologisch slecht onderzoek plexus alleen maar verdoofd onduidelijke meting van pijn (schaal onbekend); klinische relevantie niet te bepalen Kalliomäki, ### voldoet niet aan PICO (geen vergelijkend onderzoek naar blokkades bij CPP) voldoet niet aan PICO (gaat over methodologische aspecten botox behandeling CPP) voldoet niet aan PICO (atleten met chronische pubalgia bij wie diagnostisch onderzoek voldoet niet aan PICO (vergelijkt met chirurgische behandeling van spermatic cord) voldoet niet aan PICO (gaat over open versus laparoscopische behandeling hernia) voldoet niet aan PICO (gaat over effect coccygeal dynamic patterns) voldoet niet aan PICO (gaat over benaderingswijze blokkade; patiënten met liespijn) ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or ## Epidemiologic studies/ or case control studies/ or exp cohort studies/ or Controlled controlled study/ or interrupted time series analysis/ (Onder exp cohort studies vallen groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR genital OR coccyx OR sacrococcygeal OR ((voiding OR prostat* OR menstrual OR menstruation OR childbirth OR vaginal OR vulvar Neuromodulatie wordt steeds frequenter klinisch toegepast voor zowel pijnbehandeling als voor dysfunctie van de lage urinewegen.
621
nvmdl
vergelijkend onderzoek naar blokkades bij CPP) voldoet niet aan PICO (vergelijkt geen behandeling middel blokkades met elkaar; betreft voldoet niet aan PICO (patiënten met transient pijn ook geïncludeerd) voldoet niet aan PICO (methodologisch slecht onderzoek plexus alleen maar verdoofd onduidelijke meting van pijn (schaal onbekend); klinische relevantie niet te bepalen Kalliomäki, ### voldoet niet aan PICO (geen vergelijkend onderzoek naar blokkades bij CPP) voldoet niet aan PICO (gaat over methodologische aspecten botox behandeling CPP) voldoet niet aan PICO (atleten met chronische pubalgia bij wie diagnostisch onderzoek voldoet niet aan PICO (vergelijkt met chirurgische behandeling van spermatic cord) voldoet niet aan PICO (gaat over open versus laparoscopische behandeling hernia) voldoet niet aan PICO (gaat over effect coccygeal dynamic patterns) voldoet niet aan PICO (gaat over benaderingswijze blokkade; patiënten met liespijn) ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or ## Epidemiologic studies/ or case control studies/ or exp cohort studies/ or Controlled controlled study/ or interrupted time series analysis/ (Onder exp cohort studies vallen groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR genital OR coccyx OR sacrococcygeal OR ((voiding OR prostat* OR menstrual OR menstruation OR childbirth OR vaginal OR vulvar Neuromodulatie wordt steeds frequenter klinisch toegepast voor zowel pijnbehandeling als voor dysfunctie van de lage urinewegen verschillende locaties toegepast en via verschillende modaliteiten en technieken die meer of minder invasief zijn Chronische bekkenpijn gaat vaak gepaard met dysfunctie van de lage urinewegen en de darm Aangezien neuromodulatie voor zowel pijn als blaas en darm dysfunctie wordt toegepast, hebben we voor deze richtlijn de uitgangsvraag beperkt tot het beoordelen van de effectiviteit van neuromodulatie behandelingen op het chronische Wat is de effectiviteit (en veiligheid) van behandeling door middel van neuromodulatie vergeleken met geen behandeling of placebo voor de behandeling Onder behandeling door middel van neuromodulatie wordt in deze module verstaan sacrale TENS) door de bekkenfysiotherapeut wordt verwezen naar (invoegen verwijzing module bekkenfysio) Studies over <PERSOON> worden wel in deze module beschreven In de databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met relevante behandeling van chronische bekkenpijn door middel van neuromodulatie De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin neuromodulatie werd vergeleken met geen of placebo behandeling; #) minimaal één van de volgende uitkomstmaten werd gerapporteerd pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies Tirlapur, ###; Tutolo, ###) Vergeleken met de andere twee reviews, beschrijft het review van Tutolo (###) minder gedetailleerd de resultaten van de studies.
631
nvmdl
modaliteiten en technieken die meer of minder invasief zijn Chronische bekkenpijn gaat vaak gepaard met dysfunctie van de lage urinewegen en de darm Aangezien neuromodulatie voor zowel pijn als blaas en darm dysfunctie wordt toegepast, hebben we voor deze richtlijn de uitgangsvraag beperkt tot het beoordelen van de effectiviteit van neuromodulatie behandelingen op het chronische Wat is de effectiviteit (en veiligheid) van behandeling door middel van neuromodulatie vergeleken met geen behandeling of placebo voor de behandeling Onder behandeling door middel van neuromodulatie wordt in deze module verstaan sacrale TENS) door de bekkenfysiotherapeut wordt verwezen naar (invoegen verwijzing module bekkenfysio) Studies over <PERSOON> worden wel in deze module beschreven In de databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met relevante behandeling van chronische bekkenpijn door middel van neuromodulatie De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin neuromodulatie werd vergeleken met geen of placebo behandeling; #) minimaal één van de volgende uitkomstmaten werd gerapporteerd pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies Tirlapur, ###; Tutolo, ###) Vergeleken met de andere twee reviews, beschrijft het review van Tutolo (###) minder gedetailleerd de resultaten van de studies gekozen om de data uit de reviews van Mahran (###) en Tirlapur (###) te extraheren en Tutolo (###) te gebruiken om te controleren of alle relevante studies waren geïdentificeerd In totaal werden er dus # studies definitief opgenomen in de Twee systematische reviews werden geïncludeerd in de literatuuranalyse, één over sacrale Mahran (###) voerde een systematische review en meta-analyse uit naar de effecten van sacrale neuromodulatie bij patiënten met chronische bekkenpijn De search werd verricht in september ### in de databases MEDLINE, Embase, Cochrane, Web of Science en Scopus Er werden in totaal ## studies geïncludeerd, waarvan ## prospectieve observationele studies (<PERSOON>, ###) en # retrospectieve observationele studies (<PERSOON>, ###) Alle studies beschreven de resultaten voor en na afloop van sacrale neuromodulatie, het was onduidelijk In totaal werden ### patiënten beschreven die percutane zenuwevaluatie (PNE) en/of sacrale neuromodulatie stadium # ondergingen De meeste patiënten waren vrouwen, slechts #% was man (n=##) Ongeveer de helft van de patiënten kregen uiteindelijk een meest gerapporteerde diagnoses (n=###, ##,#%) De duur van de pijnklachten werd niet gerapporteerd door <PERSOON> (###) includeerde twee verschillende technieken van sacrale neuromodulatie twaalf studies beschreven een retrograde benadering, waarbij uni- of bilateraal een electrode door het sacrale foramen werd geïntroduceerd (<PERSOON>,.
625
nvmdl
om de data uit de reviews van Mahran (###) en Tirlapur (###) te extraheren en Tutolo (###) te gebruiken om te controleren of alle relevante studies waren geïdentificeerd In totaal werden er dus # studies definitief opgenomen in de Twee systematische reviews werden geïncludeerd in de literatuuranalyse, één over sacrale Mahran (###) voerde een systematische review en meta-analyse uit naar de effecten van sacrale neuromodulatie bij patiënten met chronische bekkenpijn De search werd verricht in september ### in de databases MEDLINE, Embase, Cochrane, Web of Science en Scopus Er werden in totaal ## studies geïncludeerd, waarvan ## prospectieve observationele studies (<PERSOON>, ###) en # retrospectieve observationele studies (<PERSOON>, ###) Alle studies beschreven de resultaten voor en na afloop van sacrale neuromodulatie, het was onduidelijk In totaal werden ### patiënten beschreven die percutane zenuwevaluatie (PNE) en/of sacrale neuromodulatie stadium # ondergingen De meeste patiënten waren vrouwen, slechts #% was man (n=##) Ongeveer de helft van de patiënten kregen uiteindelijk een meest gerapporteerde diagnoses (n=###, ##,#%) De duur van de pijnklachten werd niet gerapporteerd door <PERSOON> (###) includeerde twee verschillende technieken van sacrale neuromodulatie twaalf studies beschreven een retrograde benadering, waarbij uni- of bilateraal een electrode door het sacrale foramen werd geïntroduceerd (<PERSOON>, waarbij een electrode in het wervelkanaal werd geïntroduceerd via de sacrale hiatus en ter hoogte van sacrale wortels S#, S# en S# werd geïmplanteerd (Guardo, ###; Sokal, ###) De <PERSOON> (###) implanteerde naast n=# unilaterale ook n=# bilaterale implantaten; Chai (###) rapporteerde deze gegevens niet Het falen van permanente implantatie (SNM stadium II) varieerde tussen de studies, de meeste studies rapporteerde geen falen (<PERSOON>, ###), twee studies ( ##% van de gevallen (Comiter, ### n=# (#%); Falletto, ### n= # (#%)), bij drie studies betrof dit ##-##% van de gevallen (Siegel, ### n=# (##%); <PERSOON>, ### n=# (##%); Sokal, ### n=# (##%)) In twee studies werd dit niet gerapporteerd (Whitmore, ###)of was het niet van toepassing (Chai, ###) De gemiddelde duur van follow-up varieerde sterk tussen de studies van enkele maanden tot meerdere jaren, duur van follow-up in Chai (###) en <PERSOON> (###) was onbekend Het exacte meetmoment postbaselin werd niet door Mahran (###) Tirlapur (###) voerde een systematische review uit naar de effecten van zenuwstimulatie bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of blaaspijnsyndroom De search werd verricht in juli ### in de databases MEDLINE, Embase, Cochrane, Web of knowledge, LILACS en studies geïncludeerd In totaal werden # RCT’s geïncludeerd waarin patiënten door middel.
700
nvmdl
waarbij een electrode in het wervelkanaal werd geïntroduceerd via de sacrale hiatus en ter hoogte van sacrale wortels S#, S# en S# werd geïmplanteerd (Guardo, ###; Sokal, ###) De <PERSOON> (###) implanteerde naast n=# unilaterale ook n=# bilaterale implantaten; Chai (###) rapporteerde deze gegevens niet Het falen van permanente implantatie (SNM stadium II) varieerde tussen de studies, de meeste studies rapporteerde geen falen (<PERSOON>, ###), twee studies ( ##% van de gevallen (Comiter, ### n=# (#%); Falletto, ### n= # (#%)), bij drie studies betrof dit ##-##% van de gevallen (Siegel, ### n=# (##%); <PERSOON>, ### n=# (##%); Sokal, ### n=# (##%)) In twee studies werd dit niet gerapporteerd (Whitmore, ###)of was het niet van toepassing (Chai, ###) De gemiddelde duur van follow-up varieerde sterk tussen de studies van enkele maanden tot meerdere jaren, duur van follow-up in Chai (###) en <PERSOON> (###) was onbekend Het exacte meetmoment postbaselin werd niet door Mahran (###) Tirlapur (###) voerde een systematische review uit naar de effecten van zenuwstimulatie bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of blaaspijnsyndroom De search werd verricht in juli ### in de databases MEDLINE, Embase, Cochrane, Web of knowledge, LILACS en studies geïncludeerd In totaal werden # RCT’s geïncludeerd waarin patiënten door middel De eerste twee studies bestudeerde <PERSOON>, de studie van <PERSOON> (###) wordt in deze analyse buiten beschouwing gelaten omdat hier door middel van laser werd behandeld Er zijn geen studies met transcutane techniek (<PERSOON>) beschreven in deze studie Fulltext publicaties van Gokyildiz (###) en Kabay (###) werden opgevraagd om data voor de literatuuranalyse te Gokyildiz (###) beschreef een wekelijkse behandeling door middel van <PERSOON> van ## minuten per keer, ## weken lang bij ## vrouwen met chronische bekkenpijn De gemiddelde duur van de pijn was in de interventiegroep (n=##) #,# (SD <DATUM> jaar en in de controlegroep (n=##) #,## (SD #,#) jaar In beide groepen viel één vrouw uit tijdens het onderzoek (reden onbekend) Gokyildiz (###) gebruikte een ## gauge naald, # tot # centimeter boven de mediale malleolus van de posterieure tibiale zenuw De naald was bevestigd aan een #-Vstimulator met #,# tot ## mA aanpasbare stroom De controlegroep bestond uit een groep die gewone zorg kreeg, dit was niet nader gedefinieerd Metingen vonden plaats op baseline Kabay (###) beschreef een wekelijkse behandeling door middel van <PERSOON> van ## minuten per keer, ## weken lang bij ## mannen met chronische bekkenpijn en/of chronische bacteriële prostatitis De gemiddelde duur van de pijn was in de interventiegroep (n=##) #,# (SD #,#) jaar en in de controlegroep (n=##) #,# (SD #,#) jaar Kabay (###) gebruikte een ##gauge naald, # centimeter boven de mediale malleolus (aan de posterior zijde van de tibia) Een neutrale elektrode werd geplaatst bij de voetboog.
787
nvmdl
studie van <PERSOON> (###) wordt in deze analyse buiten beschouwing gelaten omdat hier door middel van laser werd behandeld Er zijn geen studies met transcutane techniek (<PERSOON>) beschreven in deze studie Fulltext publicaties van Gokyildiz (###) en Kabay (###) werden opgevraagd om data voor de literatuuranalyse te Gokyildiz (###) beschreef een wekelijkse behandeling door middel van <PERSOON> van ## minuten per keer, ## weken lang bij ## vrouwen met chronische bekkenpijn De gemiddelde duur van de pijn was in de interventiegroep (n=##) #,# (SD <DATUM> jaar en in de controlegroep (n=##) #,## (SD #,#) jaar In beide groepen viel één vrouw uit tijdens het onderzoek (reden onbekend) Gokyildiz (###) gebruikte een ## gauge naald, # tot # centimeter boven de mediale malleolus van de posterieure tibiale zenuw De naald was bevestigd aan een #-Vstimulator met #,# tot ## mA aanpasbare stroom De controlegroep bestond uit een groep die gewone zorg kreeg, dit was niet nader gedefinieerd Metingen vonden plaats op baseline Kabay (###) beschreef een wekelijkse behandeling door middel van <PERSOON> van ## minuten per keer, ## weken lang bij ## mannen met chronische bekkenpijn en/of chronische bacteriële prostatitis De gemiddelde duur van de pijn was in de interventiegroep (n=##) #,# (SD #,#) jaar en in de controlegroep (n=##) #,# (SD #,#) jaar Kabay (###) gebruikte een ##gauge naald, # centimeter boven de mediale malleolus (aan de posterior zijde van de tibia) Een neutrale elektrode werd geplaatst bij de voetboog verbonden met een stimulator met een pulsfrequentie van ##Hz Controlegroep kreeg een sham device, een apparaat dat niet werkzaam was Metingen vonden plaats op baseline en De resultaten uit de ## studies over sacrale neuromodulatie uit één systematische review en meta-analyse (<PERSOON>, ###) en de # studies over PTNS uit de systematische review van Tirlapur (###) worden hieronder beschreven per uitkomstmaat Hierbij wordt onderscheid De uitkomstmaat pijn werd beschreven in ## studies over sacrale zenuwstimulatie (<PERSOON>, ###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ## (geen tot maximale pijn) Pijnintensiteit was gedefinieerd als het verschil in pijnscore na sacrale Pre- en post-baseline pijnscores waren beschikbaar in ### patiënten (##%) presenteert het gepoolde, gewogen gemiddelde verschil in de pre- en postbaseline pijnscore De overall verbetering in pijnscore na sacrale neuromodulatie was -#,## (##%BI #,## tot -#,##); p(# ###) Subgroepanalyses op basis van de benadering (retrograde versus antegrade (caudale) sacrale neuromodulatie) lieten een effect in dezelfde richting zien in beide groepen werd een afname van de pijnscore waargenomen De uitkomstmaat pijn werd beschreven in # studies over <PERSOON>, ###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ## (geen tot maximale pijn) Pijnintensiteit was gedefinieerd als het verschil in post-treatment pijnscore na PTNS tussen <PERSOON>-baseline pijnscores waren beschikbaar in ### patiënten.
720
nvmdl
met een pulsfrequentie van ##Hz Controlegroep kreeg een sham device, een apparaat dat niet werkzaam was Metingen vonden plaats op baseline en De resultaten uit de ## studies over sacrale neuromodulatie uit één systematische review en meta-analyse (<PERSOON>, ###) en de # studies over PTNS uit de systematische review van Tirlapur (###) worden hieronder beschreven per uitkomstmaat Hierbij wordt onderscheid De uitkomstmaat pijn werd beschreven in ## studies over sacrale zenuwstimulatie (<PERSOON>, ###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ## (geen tot maximale pijn) Pijnintensiteit was gedefinieerd als het verschil in pijnscore na sacrale Pre- en post-baseline pijnscores waren beschikbaar in ### patiënten (##%) presenteert het gepoolde, gewogen gemiddelde verschil in de pre- en postbaseline pijnscore De overall verbetering in pijnscore na sacrale neuromodulatie was -#,## (##%BI #,## tot -#,##); p(# ###) Subgroepanalyses op basis van de benadering (retrograde versus antegrade (caudale) sacrale neuromodulatie) lieten een effect in dezelfde richting zien in beide groepen werd een afname van de pijnscore waargenomen De uitkomstmaat pijn werd beschreven in # studies over <PERSOON>, ###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ## (geen tot maximale pijn) Pijnintensiteit was gedefinieerd als het verschil in post-treatment pijnscore na PTNS tussen <PERSOON>-baseline pijnscores waren beschikbaar in ### patiënten De overall verbetering interventie en controlegroep bij de behandeling door middel van PTNS Er werden geen studies geïncludeerd waarin patiënttevredenheid werd bestudeerd als Complicaties of bijwerkingen van de interventie werden gerapporteerd in ## studies over sacrale neuromodulatie (<PERSOON>, ###), dit werd niet beschreven in de studie van <PERSOON> werden in ##% van de patiënten gerapporteerd (n=#<DATUM> Tabel <DATUM> presenteert het voorkomen van complicaties Daarnaast werd was er sprake van het falen van het implantaat of het verwijderen van het implantaat bij ## patiënten (#%), waarbij n=# wegens infecties geassocieerd met implantatie, n=# wegens falen van het implantaat zelf en n=# wegens gevoelloosheid van de ledematen Daarnaast ondergingen n=## (##%) patiënten De uitkomstmaat complicaties werd beschreven in # studie over PTNS (Gokyildiz, ###) gerapporteerd en # patiënten rapporteerde kortstondige pijn bij de prikplek van de naald Tabel <DATUM> Complicaties voor sacrale zenuwstimulatie gerapporteerd door studies in systematische review van Electrode migratie/ disfunctioneren migration/ malfunction (n=# gedeeltelijk opgelost door Er werden geen studies over sacrale neuromodulatie geïncludeerd waarin kwaliteit van De uitkomstmaat kwaliteit van leven werd beschreven in # studies over PTNS (Gokyildiz, ###; Kabay, ###) Gokyildiz (###) bestudeerde kwaliteit van leven via de SF-## questionnaire Kabay (###) rapporteerde de kwaliteit van leven score op basis van de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI) QoL domein (#.
656
nvmdl
De overall verbetering interventie en controlegroep bij de behandeling door middel van PTNS Er werden geen studies geïncludeerd waarin patiënttevredenheid werd bestudeerd als Complicaties of bijwerkingen van de interventie werden gerapporteerd in ## studies over sacrale neuromodulatie (<PERSOON>, ###), dit werd niet beschreven in de studie van <PERSOON> werden in ##% van de patiënten gerapporteerd (n=#<DATUM> Tabel <DATUM> presenteert het voorkomen van complicaties Daarnaast werd was er sprake van het falen van het implantaat of het verwijderen van het implantaat bij ## patiënten (#%), waarbij n=# wegens infecties geassocieerd met implantatie, n=# wegens falen van het implantaat zelf en n=# wegens gevoelloosheid van de ledematen Daarnaast ondergingen n=## (##%) patiënten De uitkomstmaat complicaties werd beschreven in # studie over PTNS (Gokyildiz, ###) gerapporteerd en # patiënten rapporteerde kortstondige pijn bij de prikplek van de naald Tabel <DATUM> Complicaties voor sacrale zenuwstimulatie gerapporteerd door studies in systematische review van Electrode migratie/ disfunctioneren migration/ malfunction (n=# gedeeltelijk opgelost door Er werden geen studies over sacrale neuromodulatie geïncludeerd waarin kwaliteit van De uitkomstmaat kwaliteit van leven werd beschreven in # studies over PTNS (Gokyildiz, ###; Kabay, ###) Gokyildiz (###) bestudeerde kwaliteit van leven via de SF-## questionnaire Kabay (###) rapporteerde de kwaliteit van leven score op basis van de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI) QoL domein (# De resultaten worden hieronder Gokyildiz (###) rapporteerde een verbetering op bijna alle SF-## subschalen, echter waren de patiëntaantallen te klein om een verschil te berekenen en niet gecorrigeerd voor baseline verschillen die op sommige subschalen er leken te zijn Kabay (###) beschreef een gemiddeld verschil in NIH-CPSI QoL domein score van -#,## (##%BI -#,## tot -#,##) tussen de interventiegroep en controlegroep Dit betekent een verbetering in kwaliteit van leven voor patiënten die door middel van PTNS zijn behandeld Observationeel vergelijkend onderzoek begint op een laag niveau van bewijskracht Het ##% betrouwbaarheidsinterval omvat de waarde van een klinisch relevant effect (gemiddeld na sacrale zenuwstimulatie is met één niveau verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias het was onduidelijk wat de duur van de pijnklachten was en wanneer de metingen plaatsvonden) Hierdoor wordt de bewijskracht gegradeerd als ‘zeer De bewijskracht voor de uitkomstmaat patiënttevredenheid na sacrale neuromodulatie kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over sacrale neuromodulatie werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaat werd bestudeerd De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties na sacrale neuromodulatie kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er alleen beschrijvende informatie RCT’s beginnen op een hoog niveau van bewijskracht Het ##% betrouwbaarheidsinterval omvat de waarde van een klinisch relevant effect (gemiddeld verschil −#,## (##%BI -#,## tot -#,##)) De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit na PTNS is met twee niveaus voor het gemiddeld verschil in de NIH-CPSI QoL domein score omvat de waarde van een.
658
nvmdl
worden hieronder Gokyildiz (###) rapporteerde een verbetering op bijna alle SF-## subschalen, echter waren de patiëntaantallen te klein om een verschil te berekenen en niet gecorrigeerd voor baseline verschillen die op sommige subschalen er leken te zijn Kabay (###) beschreef een gemiddeld verschil in NIH-CPSI QoL domein score van -#,## (##%BI -#,## tot -#,##) tussen de interventiegroep en controlegroep Dit betekent een verbetering in kwaliteit van leven voor patiënten die door middel van PTNS zijn behandeld Observationeel vergelijkend onderzoek begint op een laag niveau van bewijskracht Het ##% betrouwbaarheidsinterval omvat de waarde van een klinisch relevant effect (gemiddeld na sacrale zenuwstimulatie is met één niveau verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias het was onduidelijk wat de duur van de pijnklachten was en wanneer de metingen plaatsvonden) Hierdoor wordt de bewijskracht gegradeerd als ‘zeer De bewijskracht voor de uitkomstmaat patiënttevredenheid na sacrale neuromodulatie kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies over sacrale neuromodulatie werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaat werd bestudeerd De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties na sacrale neuromodulatie kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er alleen beschrijvende informatie RCT’s beginnen op een hoog niveau van bewijskracht Het ##% betrouwbaarheidsinterval omvat de waarde van een klinisch relevant effect (gemiddeld verschil −#,## (##%BI -#,## tot -#,##)) De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit na PTNS is met twee niveaus voor het gemiddeld verschil in de NIH-CPSI QoL domein score omvat de waarde van een De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties na PTNS kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er alleen beschrijvende informatie gerapporteerd werd Het is onduidelijk wat het effect van sacrale neuromodulatie op <PERSOON>, Het is onduidelijk wat het effect van sacrale neuromodulatie op complicaties bij patiënten met chronische bekkenpijn is doordat de resultaten alleen ###; Ghazwani, ###; Guardo, ###; Lavano, ###; Marellucci, ###; Het is onbekend wat het effect van sacrale neuromodulatie bij patiënten met kwaliteit van leven Er werden geen studies gevonden waarin deze Het lijkt erop dat bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische prostatitis de pijnintensiteit vermindert # maanden na behandeling met PPTNS vergeleken met placebo of usual care prostatitis de kwaliteit van leven verbetert # maanden na behandeling met PPTNS vergeleken met placebo of usual care Het is onbekend wat het effect van <PERSOON> of <PERSOON> bij patiënten met complicaties Er werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaten werden vergeleken tussen patiënten die PTNS en een placebo/geen Op basis van de literatuur is het onduidelijk wat het effect van sacrale neuromodulatie op de cruciale uitkomstmaat ‘pijnintensiteit’ is bij patiënten met chronische bekkenpijn De geïncludeerde studies lieten een klinisch relevant verschil in pijn zien na sacrale neuromodulatie, vergeleken met baseline scores Het vertrouwen in deze conclusie is echter gegradeerd met een GRADE ‘zeer laag’, doordat er louter observationeel vergelijkend.
613
nvmdl
complicaties na PTNS kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er alleen beschrijvende informatie gerapporteerd werd Het is onduidelijk wat het effect van sacrale neuromodulatie op <PERSOON>, Het is onduidelijk wat het effect van sacrale neuromodulatie op complicaties bij patiënten met chronische bekkenpijn is doordat de resultaten alleen ###; Ghazwani, ###; Guardo, ###; Lavano, ###; Marellucci, ###; Het is onbekend wat het effect van sacrale neuromodulatie bij patiënten met kwaliteit van leven Er werden geen studies gevonden waarin deze Het lijkt erop dat bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische prostatitis de pijnintensiteit vermindert # maanden na behandeling met PPTNS vergeleken met placebo of usual care prostatitis de kwaliteit van leven verbetert # maanden na behandeling met PPTNS vergeleken met placebo of usual care Het is onbekend wat het effect van <PERSOON> of <PERSOON> bij patiënten met complicaties Er werden geen studies gevonden waarin deze uitkomstmaten werden vergeleken tussen patiënten die PTNS en een placebo/geen Op basis van de literatuur is het onduidelijk wat het effect van sacrale neuromodulatie op de cruciale uitkomstmaat ‘pijnintensiteit’ is bij patiënten met chronische bekkenpijn De geïncludeerde studies lieten een klinisch relevant verschil in pijn zien na sacrale neuromodulatie, vergeleken met baseline scores Het vertrouwen in deze conclusie is echter gegradeerd met een GRADE ‘zeer laag’, doordat er louter observationeel vergelijkend neuromodulatie werd alleen beschrijvend gepresenteerd in deze studies, waardoor de bewijskracht niet kon worden gegradeerd door middel van GRADE Er werden geen studies over sacrale neuromodulatie geïncludeerd waarin patiënttevredenheid en kwaliteit van Voor sacrale neuromodulatie is het van belang dat dit een operatieve interventie betreft waarin adequate blindering niet toe te passen is aangezien patiënten het voelen wanneer de neuromodulator aan of uit staat Dit gebrek heeft een direct gevolg op de kwaliteit van het bewijs Een voordeel van sacrale neuromodulatie is dat er een testfase kan worden geïncludeerd om effectiviteit in de individuele patiënt te evalueren voor het plaatsen van een definitief implantaat De meeste studies (##) uit de literatuuranalyse betreffen de retrograde techniek die ook in de klinische praktijk het meeste wordt toegepast Voor de retrograde techniek betreft het in het overgrote merendeel patiënten die een unilaterale electrode hebben gekregen Maar twee studies beschrijven de antegrade (caudale) techniek Derhalve zal de aanbevelingen in deze richtlijn zich richten op de retrograde techniek met Gezien er meer evidence is voor de toepassing van sacrale neuromodulatie voor de indicaties urge urine-incontinentie en fecale incontinentie in vergelijking met de indicatie neuromodulatie te overwegen bij patiënten die naast chronisch bekkenpijn, ook Vanwege de aanzienlijk kosten en het invasieve <INSTELLING> van sacrale neuromodulatie, zal deze therapie pas geïndiceerd zijn bij patiënten bij wie conservatievere therapieën Er zijn geen studies gevonden over perineale zenuwstimulatie voor de behandeling van chronisch bekkenpijn Er zijn op dit moment meerdere implantaten voor PTNS ontwikkeld.
554
nvmdl
beschrijvend gepresenteerd in deze studies, waardoor de bewijskracht niet kon worden gegradeerd door middel van GRADE Er werden geen studies over sacrale neuromodulatie geïncludeerd waarin patiënttevredenheid en kwaliteit van Voor sacrale neuromodulatie is het van belang dat dit een operatieve interventie betreft waarin adequate blindering niet toe te passen is aangezien patiënten het voelen wanneer de neuromodulator aan of uit staat Dit gebrek heeft een direct gevolg op de kwaliteit van het bewijs Een voordeel van sacrale neuromodulatie is dat er een testfase kan worden geïncludeerd om effectiviteit in de individuele patiënt te evalueren voor het plaatsen van een definitief implantaat De meeste studies (##) uit de literatuuranalyse betreffen de retrograde techniek die ook in de klinische praktijk het meeste wordt toegepast Voor de retrograde techniek betreft het in het overgrote merendeel patiënten die een unilaterale electrode hebben gekregen Maar twee studies beschrijven de antegrade (caudale) techniek Derhalve zal de aanbevelingen in deze richtlijn zich richten op de retrograde techniek met Gezien er meer evidence is voor de toepassing van sacrale neuromodulatie voor de indicaties urge urine-incontinentie en fecale incontinentie in vergelijking met de indicatie neuromodulatie te overwegen bij patiënten die naast chronisch bekkenpijn, ook Vanwege de aanzienlijk kosten en het invasieve <INSTELLING> van sacrale neuromodulatie, zal deze therapie pas geïndiceerd zijn bij patiënten bij wie conservatievere therapieën Er zijn geen studies gevonden over perineale zenuwstimulatie voor de behandeling van chronisch bekkenpijn Er zijn op dit moment meerdere implantaten voor PTNS ontwikkeld Deze worden nu in meerdere klinische trials onderzocht Het advies is daarom nu om andere vormen van neuromodulatie zoals perineale stimulatie en PTNS via een implantaat alleen in onderzoeksverband toe te passen Op basis van de literatuur lijkt het erop dat bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische prostatitis de cruciale uitkomstmaat ‘pijnintensiteit’ een klinisch relevante afname laat zien, # maanden na behandeling met <PERSOON> vergeleken met placebo of usual care Op een VAS-schaal van # tot ## werd gemiddeld een afname van #,## punten gegradeerd als ‘laag’, vanwege mogelijk risk of bias in de studies en imprecies (klein aantal deelnemers) Voor de belangrijke uitkomstmaat kwaliteit van leven werd ook een klinisch relevante verbetering gerapporteerd # maanden na behandeling met <PERSOON>, een afname van #,## punten (##%BI -#,## tot -#,##) op het QoL domein van de NIH-CPSI schaal Het is onbekend wat het effect van <PERSOON> bij patiënten met chronische bekkenpijn is voor de uitkomstmaten patiënttevredenheid en complicaties Vanwege laag risico op bijwerkingen en geen interactie met farmacologische therapie wordt het toch als een zinnige stap In tegenstelling tot percutane PTNS (via naald), kan transcutane PTNS zelfstandig in de thuissituatie worden toegepast Er zijn echter geen geschikte studies gevonden die de effectiviteit van <PERSOON> evalueren voor de behandeling van chronische bekkenpijn Gezien complicatierisico’s en praktische voordelen van <PERSOON>, kan overwogen worden om op basis van expert opinion <PERSOON> ter ondersteuning aan te bieden bij een <PERSOON>-behandeling voor <PERSOON> informatie is noodzakelijk om patiënten in te lichten over behandeling met.
603
nvmdl
klinische trials onderzocht Het advies is daarom nu om andere vormen van neuromodulatie zoals perineale stimulatie en PTNS via een implantaat alleen in onderzoeksverband toe te passen Op basis van de literatuur lijkt het erop dat bij patiënten met chronische bekkenpijn en/of chronische prostatitis de cruciale uitkomstmaat ‘pijnintensiteit’ een klinisch relevante afname laat zien, # maanden na behandeling met <PERSOON> vergeleken met placebo of usual care Op een VAS-schaal van # tot ## werd gemiddeld een afname van #,## punten gegradeerd als ‘laag’, vanwege mogelijk risk of bias in de studies en imprecies (klein aantal deelnemers) Voor de belangrijke uitkomstmaat kwaliteit van leven werd ook een klinisch relevante verbetering gerapporteerd # maanden na behandeling met <PERSOON>, een afname van #,## punten (##%BI -#,## tot -#,##) op het QoL domein van de NIH-CPSI schaal Het is onbekend wat het effect van <PERSOON> bij patiënten met chronische bekkenpijn is voor de uitkomstmaten patiënttevredenheid en complicaties Vanwege laag risico op bijwerkingen en geen interactie met farmacologische therapie wordt het toch als een zinnige stap In tegenstelling tot percutane PTNS (via naald), kan transcutane PTNS zelfstandig in de thuissituatie worden toegepast Er zijn echter geen geschikte studies gevonden die de effectiviteit van <PERSOON> evalueren voor de behandeling van chronische bekkenpijn Gezien complicatierisico’s en praktische voordelen van <PERSOON>, kan overwogen worden om op basis van expert opinion <PERSOON> ter ondersteuning aan te bieden bij een <PERSOON>-behandeling voor <PERSOON> informatie is noodzakelijk om patiënten in te lichten over behandeling met Hierbij dient de patiënt te worden apparatuur die nodig is voor de therapie #) bij sacrale neuromodulatie operatieve <PERSOON> het aantal klinische bezoeken dat nodig zal zijn voor de therapie #) Bij <PERSOON> dat de werking minder effectief is wanneer het niet in combinatie met <PERSOON> wordt uitgevoerd Er is geen data bekend over kosteneffectiviteit voor verschillende neuromodulatie toepassingen voor de indicatie chronische bekkenpijn Neuromodulatie is geen curatieve therapie en de kosten hangen sterk af van de techniek die wordt toegepast <PERSOON> is een relatief goedkope behandeling, echter dient deze wel in een klinische setting te worden toegepast door een getrainde zorgverlener Sacrale zenuwstimulatie is een eenmalige kostbare ingreep Echter dient ook technisch falen en batterijduur en derhalve re-operatie worden meegenomen in de kosten Voor andere indicaties zoals urge urine-incontinentie wordt deels vanwege invasiviteit en deels vanwege hoge kosten sacrale neuromodulatie pas als last resort behandeling toegepast bij patiënten die refractair zijn voor andere therapieën Deze argumenten zijn ook van toepassing voor sacrale neuromodulatie voor de behandeling Voor sacrale neuromodulatie voor chronische bekkenpijn geldt dat deze therapie alleen in een expertisecentrum met een multidisciplinaire setting dient te worden uitgevoerd met daarin een getrainde specialist die ervaren is in de operatieve ingreep en de afstelling van de apparatuur Indien deze kennis niet voorradig is, wordt geadviseerd om te verwijzen naar een expertisecentrum PTNS kan laagdrempelig klinisch worden aangeboden na adequate Ondanks de lage bewijskracht, is er gezien de lage invasiviteit en beperkte complicatie.
600
nvmdl
patiënt te worden apparatuur die nodig is voor de therapie #) bij sacrale neuromodulatie operatieve <PERSOON> het aantal klinische bezoeken dat nodig zal zijn voor de therapie #) Bij <PERSOON> dat de werking minder effectief is wanneer het niet in combinatie met <PERSOON> wordt uitgevoerd Er is geen data bekend over kosteneffectiviteit voor verschillende neuromodulatie toepassingen voor de indicatie chronische bekkenpijn Neuromodulatie is geen curatieve therapie en de kosten hangen sterk af van de techniek die wordt toegepast <PERSOON> is een relatief goedkope behandeling, echter dient deze wel in een klinische setting te worden toegepast door een getrainde zorgverlener Sacrale zenuwstimulatie is een eenmalige kostbare ingreep Echter dient ook technisch falen en batterijduur en derhalve re-operatie worden meegenomen in de kosten Voor andere indicaties zoals urge urine-incontinentie wordt deels vanwege invasiviteit en deels vanwege hoge kosten sacrale neuromodulatie pas als last resort behandeling toegepast bij patiënten die refractair zijn voor andere therapieën Deze argumenten zijn ook van toepassing voor sacrale neuromodulatie voor de behandeling Voor sacrale neuromodulatie voor chronische bekkenpijn geldt dat deze therapie alleen in een expertisecentrum met een multidisciplinaire setting dient te worden uitgevoerd met daarin een getrainde specialist die ervaren is in de operatieve ingreep en de afstelling van de apparatuur Indien deze kennis niet voorradig is, wordt geadviseerd om te verwijzen naar een expertisecentrum PTNS kan laagdrempelig klinisch worden aangeboden na adequate Ondanks de lage bewijskracht, is er gezien de lage invasiviteit en beperkte complicatie chronische bekkenpijn Voor <PERSOON> is er geen goed bewijs voor toepassing bij chronische voordelen van toepassing van deze modaliteit in de klinische praktijk, kan het toch overwogen worden <PERSOON> toe te passen als aanvulling op <PERSOON> Verder zijn er geen studies gevonden over perineale zenuwstimulatie voor de behandeling van chronisch bekkenpijn Er zijn meerdere implantaten voor PTNS ontwikkeld die direct de tibiale zenuw kunnen stimuleren en de effectiviteit hiervan wordt nu in meerdere klinische trials Sacrale neuromodulatie wordt bij patiënten met chronische bekkenpijn alleen aanbevolen indien alle andere therapieën ineffectief zijn gebleken Gezien er meer evidence is voor de toepassing van sacrale neuromodulatie voor de indicaties urge urine-incontinentie en fecale incontinentie in vergelijking met de indicatie chronische bekkenpijn, valt sacrale Gezien de beperkt in <LOCATIE> aanwezige klinische expertise voor het toepassen van sacrale neuromodulatie is het sterk aanbevolen om dit in expertisecentra te laten uitvoeren Huidige bewijs laat zien dat veruit de meeste studies, conform de Nederlandse praktijk, bij sacrale neuromodulatie gebruik maken van de retrograde techniek met een unilaterale electrode Daarbij wordt er standaard een evaluatiefase geïncludeerd met een test electrode <PERSOON> of Urology (EAU) guideline <PERSOON> N, <PERSOON> of percutaneous tibial nerve stimulation.
499
nvmdl
is er geen goed bewijs voor toepassing bij chronische voordelen van toepassing van deze modaliteit in de klinische praktijk, kan het toch overwogen worden <PERSOON> toe te passen als aanvulling op <PERSOON> Verder zijn er geen studies gevonden over perineale zenuwstimulatie voor de behandeling van chronisch bekkenpijn Er zijn meerdere implantaten voor PTNS ontwikkeld die direct de tibiale zenuw kunnen stimuleren en de effectiviteit hiervan wordt nu in meerdere klinische trials Sacrale neuromodulatie wordt bij patiënten met chronische bekkenpijn alleen aanbevolen indien alle andere therapieën ineffectief zijn gebleken Gezien er meer evidence is voor de toepassing van sacrale neuromodulatie voor de indicaties urge urine-incontinentie en fecale incontinentie in vergelijking met de indicatie chronische bekkenpijn, valt sacrale Gezien de beperkt in <LOCATIE> aanwezige klinische expertise voor het toepassen van sacrale neuromodulatie is het sterk aanbevolen om dit in expertisecentra te laten uitvoeren Huidige bewijs laat zien dat veruit de meeste studies, conform de Nederlandse praktijk, bij sacrale neuromodulatie gebruik maken van de retrograde techniek met een unilaterale electrode Daarbij wordt er standaard een evaluatiefase geïncludeerd met een test electrode <PERSOON> of Urology (EAU) guideline <PERSOON> N, <PERSOON> of percutaneous tibial nerve stimulation <PERSOON> SC, <PERSOON> of posterior tibial nerve stimulation in <PERSOON> SA Sacral neuromodulation treating chronic pelvic pain a meta-analysis and systematic review of the literature <PERSOON> KS Nerve stimulation for chronic pelvic pain and bladder pain syndrome a systematic review Acta Obstet Gynecol Scand ### Aug;##(#) ### Abbreviations NR not reported, NA not applicable, SNM sacral neuromodulation, IC interstitial cystitis, PNE percutaneous nerve evaluations, BPS bladder pain syndrome, CPP chronic Research question (PICO) and inclusion criteria should be appropriate and predefined gepubliceerd binnen search periode van reviews Mahran ###, Tutolo ### en Tirlapur systematische review waarin # studie zit geïncludeerd die ook door Tirlapur ### is voldoet niet aan PICO (geen aparte analyse voor neuromodulatie) voldoet niet aan PICO (interventie met shock wave therapy) voldoet niet aan PICO (kijkt niet naar onze uitkomstmaten; methodologische kwaliteit Martellucci, ### gepubliceerd binnen search periode van reviews Mahran ###, Tutolo ### en Tirlapur voldoet niet aan PICO (geen uitkomstmaten van onze interesse bestudeerd) review van Mahran ### is meer recent over SNM # ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or ## (((spinal or sacral or nerve) adj# stimulation) or neuromodulation or PTNS or SNS.
505
nvmdl
<PERSOON> SC, <PERSOON> of posterior tibial nerve stimulation in <PERSOON> SA Sacral neuromodulation treating chronic pelvic pain a meta-analysis and systematic review of the literature <PERSOON> KS Nerve stimulation for chronic pelvic pain and bladder pain syndrome a systematic review Acta Obstet Gynecol Scand ### Aug;##(#) ### Abbreviations NR not reported, NA not applicable, SNM sacral neuromodulation, IC interstitial cystitis, PNE percutaneous nerve evaluations, BPS bladder pain syndrome, CPP chronic Research question (PICO) and inclusion criteria should be appropriate and predefined gepubliceerd binnen search periode van reviews Mahran ###, Tutolo ### en Tirlapur systematische review waarin # studie zit geïncludeerd die ook door Tirlapur ### is voldoet niet aan PICO (geen aparte analyse voor neuromodulatie) voldoet niet aan PICO (interventie met shock wave therapy) voldoet niet aan PICO (kijkt niet naar onze uitkomstmaten; methodologische kwaliteit Martellucci, ### gepubliceerd binnen search periode van reviews Mahran ###, Tutolo ### en Tirlapur voldoet niet aan PICO (geen uitkomstmaten van onze interesse bestudeerd) review van Mahran ### is meer recent over SNM # ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or ## (((spinal or sacral or nerve) adj# stimulation) or neuromodulation or PTNS or SNS studies vallen ook longitudinale, prospectieve en retrospectieve studies) (<PATIENTNUMMER>) testicular OR urethral OR scrotal OR groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR genital OR coccyx OR sacrococcygeal OR anal OR anorectal OR vestibular OR vulvar OR menstrual OR menstruation OR childbirth OR vaginal OR vulvar OR urethral OR 'cauda Cognitieve gedragstherapie (CGT) is voor diverse psychische aandoeningen een effectieve behandelmethode Onduidelijk is of deze behandelmethode effectief is bij patiënten met chronische bekkenpijn EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een effectieve behandelmethode bij een posttraumatisch stress stoornis (PTSS) Chronische voorgeschiedenis en pijn kan op zichzelf traumatiserend zijn Onduidelijk is of en wanneer EMDR effectief is bij pijnbehandeling Hypnotherapie wordt soms toegepast bij patiënten met chronische buikpijn en andere somatisch onvoldoende verklaarde chronische pijnklachten Bij bekkenpijn zijn er geen gegevens bekend over eventuele effectiviteit Wat is de toegevoegde waarde van cognitieve gedragstherapie, EMDR of hypnotherapie vergeleken met geen- of een andere behandeling bij patiënten met pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven, *Omdat op voorhand bekend was dat er geen goede studies over de effectiviteit van de seksuologische behandeling bij patiënten met chronische bekkenpijn bestaan, werd besloten de zoekvraag toe te spitsen op de psychologische behandeling In de overwegingen zal de seksuologische behandeling wel worden besproken pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven, kosteneffectiviteit, psychische klachten (depressie/ angst) voor de besluitvorming belangrijke uitkomstmaten In de databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met relevante observationele cohortstudies waarin was gekeken naar psychologische behandeling door.
582
nvmdl
en retrospectieve studies) (<PATIENTNUMMER>) testicular OR urethral OR scrotal OR groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR genital OR coccyx OR sacrococcygeal OR anal OR anorectal OR vestibular OR vulvar OR menstrual OR menstruation OR childbirth OR vaginal OR vulvar OR urethral OR 'cauda Cognitieve gedragstherapie (CGT) is voor diverse psychische aandoeningen een effectieve behandelmethode Onduidelijk is of deze behandelmethode effectief is bij patiënten met chronische bekkenpijn EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een effectieve behandelmethode bij een posttraumatisch stress stoornis (PTSS) Chronische voorgeschiedenis en pijn kan op zichzelf traumatiserend zijn Onduidelijk is of en wanneer EMDR effectief is bij pijnbehandeling Hypnotherapie wordt soms toegepast bij patiënten met chronische buikpijn en andere somatisch onvoldoende verklaarde chronische pijnklachten Bij bekkenpijn zijn er geen gegevens bekend over eventuele effectiviteit Wat is de toegevoegde waarde van cognitieve gedragstherapie, EMDR of hypnotherapie vergeleken met geen- of een andere behandeling bij patiënten met pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven, *Omdat op voorhand bekend was dat er geen goede studies over de effectiviteit van de seksuologische behandeling bij patiënten met chronische bekkenpijn bestaan, werd besloten de zoekvraag toe te spitsen op de psychologische behandeling In de overwegingen zal de seksuologische behandeling wel worden besproken pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven, kosteneffectiviteit, psychische klachten (depressie/ angst) voor de besluitvorming belangrijke uitkomstmaten In de databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met relevante observationele cohortstudies waarin was gekeken naar psychologische behandeling door De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin CGT, EMDR of hypnotherapie werd vergeleken met geen of een andere behandeling Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Er werd één RCT geïncludeerd in de literatuuranalyse over cognitieve gedragstherapie (<PERSOON>, ###) Er werden geen onderzoek geïncludeerd over EMDR of hypnotherapie <PERSOON> (###) voerde een RCT uit bij mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn Alle mannen voldeden aan de criteria van de National Institutes of Health (NIH) categorie III chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn en rapporteerden minimaal # maanden klachten In de interventiegroep kregen ## mannen (gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#); gemiddelde duur van de pijn #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#)) een psychologische behandeling naast standaard medicamenteuze behandeling In de controlegroep kregen ## mannen (gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#); gemiddelde duur van de pijn #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#)) alleen de standaard medicamenteuze behandeling De psychologische interventie betrof vijf vergroten sociale en/of familiare steun; #) groepsdiscussie over stress, slaap, ontspanning en gedragsveranderingen om interventie vol te kunnen houden Duur van de interventie bestond uit # maal twee uur per week voor ## weken Standaard medicamenteuze behandeling betrof voor alle patiënten #) orale levofloxacine (### mg, #dd); #) orale tamsulosine (#,# mg, #dd voor het slapengaan); daarnaast moesten patiënten zich.
669
nvmdl
op Studies werden geselecteerd op grond van de maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin CGT, EMDR of hypnotherapie werd vergeleken met geen of een andere behandeling Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Er werd één RCT geïncludeerd in de literatuuranalyse over cognitieve gedragstherapie (<PERSOON>, ###) Er werden geen onderzoek geïncludeerd over EMDR of hypnotherapie <PERSOON> (###) voerde een RCT uit bij mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn Alle mannen voldeden aan de criteria van de National Institutes of Health (NIH) categorie III chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn en rapporteerden minimaal # maanden klachten In de interventiegroep kregen ## mannen (gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#); gemiddelde duur van de pijn #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#)) een psychologische behandeling naast standaard medicamenteuze behandeling In de controlegroep kregen ## mannen (gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#); gemiddelde duur van de pijn #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#)) alleen de standaard medicamenteuze behandeling De psychologische interventie betrof vijf vergroten sociale en/of familiare steun; #) groepsdiscussie over stress, slaap, ontspanning en gedragsveranderingen om interventie vol te kunnen houden Duur van de interventie bestond uit # maal twee uur per week voor ## weken Standaard medicamenteuze behandeling betrof voor alle patiënten #) orale levofloxacine (### mg, #dd); #) orale tamsulosine (#,# mg, #dd voor het slapengaan); daarnaast moesten patiënten zich prostaatmassage, dronken ze meer water en namen ze een warm bad De uitkomsten Er werd één RCT geïncludeerd in de literatuuranalyse over cognitieve gedragstherapie Er werden geen onderzoek geïncludeerd over EMDR of hypnotherapie Eén studie beschreef de uitkomst pijnintensiteit (<PERSOON>, ###) Dit werd gerapporteerd als onderdeel van de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI) De totaalscore (range # tot ##) rapporteert over pijn, mictieklachten en de impact op de <PERSOON> (###) rapporteerde dat de verbetering in de NIH-CPSI-score tussen baseline en postinterventie (# maanden) significant groter was in de interventiegroep die een psychologische behandeling met standaard medicamenteuze onderging vergeleken met de controlegroep die alleen een standaard medicamenteuze behandeling kreeg (gemiddeld verschil in uitkomstmaat pijnintensiteit is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias het was onduidelijk hoe randomisatie, allocatie en blindering was geregeld) en wegens imprecisie (klein aantal patiënten bestudeerd) Hierdoor wordt de Er werden geen studies gevonden waarin complicaties waren bestudeerd als uitkomstmaat Zie de gecombineerde uitkomstmaat zoals gerapporteerd bij pijnintensiteit hierboven De bewijskracht voor de uitkomstmaat kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd door Er werden geen studies gevonden waarin de kosteneffectiviteit was bestudeerd als De bewijskracht voor de uitkomstmaat kosteneffectiviteit kon niet worden gegradeerd door Eén studie beschreef de uitkomstmaat psychische klachten (<PERSOON>, ###) <PERSOON> (###) rapporteerde depressieve klachten op basis van de SDS (self-rating depression scale) en angstklachten op basis van de SAS-vragenlijst (self-rating anxiety scale) Beide schalen lopen.
685
nvmdl
water en namen ze een warm bad De uitkomsten Er werd één RCT geïncludeerd in de literatuuranalyse over cognitieve gedragstherapie Er werden geen onderzoek geïncludeerd over EMDR of hypnotherapie Eén studie beschreef de uitkomst pijnintensiteit (<PERSOON>, ###) Dit werd gerapporteerd als onderdeel van de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI) De totaalscore (range # tot ##) rapporteert over pijn, mictieklachten en de impact op de <PERSOON> (###) rapporteerde dat de verbetering in de NIH-CPSI-score tussen baseline en postinterventie (# maanden) significant groter was in de interventiegroep die een psychologische behandeling met standaard medicamenteuze onderging vergeleken met de controlegroep die alleen een standaard medicamenteuze behandeling kreeg (gemiddeld verschil in uitkomstmaat pijnintensiteit is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias het was onduidelijk hoe randomisatie, allocatie en blindering was geregeld) en wegens imprecisie (klein aantal patiënten bestudeerd) Hierdoor wordt de Er werden geen studies gevonden waarin complicaties waren bestudeerd als uitkomstmaat Zie de gecombineerde uitkomstmaat zoals gerapporteerd bij pijnintensiteit hierboven De bewijskracht voor de uitkomstmaat kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd door Er werden geen studies gevonden waarin de kosteneffectiviteit was bestudeerd als De bewijskracht voor de uitkomstmaat kosteneffectiviteit kon niet worden gegradeerd door Eén studie beschreef de uitkomstmaat psychische klachten (<PERSOON>, ###) <PERSOON> (###) rapporteerde depressieve klachten op basis van de SDS (self-rating depression scale) en angstklachten op basis van de SAS-vragenlijst (self-rating anxiety scale) Beide schalen lopen ## matig ernstige klachten en ) ## ernstige klachten Patiënten hadden op baseline <PERSOON> (###) rapporteerde dat de verbetering in depressieve klachten op basis van de SDSscore tussen baseline en post-interventie (# maanden) groter was in de interventiegroep vergeleken met de controlegroep (gemiddeld verschil in veranderscore #,## (##%BI #,## tot #,##)) Daarnaast werd een grotere verbetering in angstklachten op basis van de SAS-score vergeleken met de controlegroep (gemiddeld verschil in veranderscore #,## (##%BI #,## tot RCT’s beginnen op een hoog niveau van bewijskracht Het ##%BI omvat de waarde van een klinisch relevant effect voor zowel depressieve klachten ((gemiddeld verschil in veranderscore #,## (##%BI #,## tot #,##) als de angstklachten (gemiddeld verschil in psychische klachten (depressie/ angst) is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias het was onduidelijk hoe randomisatie en allocatie was geregeld; onderzoek was niet geblindeerd) en wegens imprecisie (klein aantal patiënten Bij mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn lijkt na # maanden een grotere verbetering in pijn, mictie en kwaliteit van leven zoals vergeleken met alleen een medicamenteuze behandeling Deze Het is onbekend wat het effect van psychologische behandeling bij patiënten complicaties en kosteneffectiviteit Er werden geen studies gevonden waarin Op basis van de literatuur lijkt bij mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn er mogelijk een grotere verbetering in pijn, mictie en kwaliteit van leven zoals behandeling + medicamenteuze behandeling, vergeleken met alleen een medicamenteuze behandeling De psychologische behandeling bestond naast CGT ook uit informatievoorziening, counseling, ontspanningstechnieken, het vergroten van sociale en/of familiare steun en groepsgesprekken.
673
nvmdl
Patiënten hadden op baseline <PERSOON> (###) rapporteerde dat de verbetering in depressieve klachten op basis van de SDSscore tussen baseline en post-interventie (# maanden) groter was in de interventiegroep vergeleken met de controlegroep (gemiddeld verschil in veranderscore #,## (##%BI #,## tot #,##)) Daarnaast werd een grotere verbetering in angstklachten op basis van de SAS-score vergeleken met de controlegroep (gemiddeld verschil in veranderscore #,## (##%BI #,## tot RCT’s beginnen op een hoog niveau van bewijskracht Het ##%BI omvat de waarde van een klinisch relevant effect voor zowel depressieve klachten ((gemiddeld verschil in veranderscore #,## (##%BI #,## tot #,##) als de angstklachten (gemiddeld verschil in psychische klachten (depressie/ angst) is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias het was onduidelijk hoe randomisatie en allocatie was geregeld; onderzoek was niet geblindeerd) en wegens imprecisie (klein aantal patiënten Bij mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn lijkt na # maanden een grotere verbetering in pijn, mictie en kwaliteit van leven zoals vergeleken met alleen een medicamenteuze behandeling Deze Het is onbekend wat het effect van psychologische behandeling bij patiënten complicaties en kosteneffectiviteit Er werden geen studies gevonden waarin Op basis van de literatuur lijkt bij mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn er mogelijk een grotere verbetering in pijn, mictie en kwaliteit van leven zoals behandeling + medicamenteuze behandeling, vergeleken met alleen een medicamenteuze behandeling De psychologische behandeling bestond naast CGT ook uit informatievoorziening, counseling, ontspanningstechnieken, het vergroten van sociale en/of familiare steun en groepsgesprekken medicamenteuze behandeling vergeleken met alleen een medicamenteuze behandeling Het vertrouwen in de bewijskracht voor deze uitkomstmaten is gegradeerd als ‘laag’ doordat er slechts één RCT met ### mannen werd gevonden waarin een risico op bias bestaat (onduidelijk hoe randomisatie, allocatie en blindering waren geregeld) Er werden geen kosteneffectiviteit werden bestudeerd De uitkomstmaat seksuele disfunctie was niet meegenomen in de literatuuranalyse Het onderzoek van <PERSOON> (###) laat zien op basis van de International Index of Erectile Function-# (IIEF-#) vragenlijst dat er # maanden postinterventie een sterkere verbetering van het seksueel functioneren werd waargenomen na psychologische behandeling, vergeleken met de controlegroep (gemiddeld verschil tussen Er is steeds meer bewijs dat psychosociale zorg bijdraagt aan betere uitkomstmaten van ###) Het verdient aanbeveling om in de psychologische en/of seksuologische behandeling van patiënten met chronische bekkenpijn aan te sluiten bij gangbare behandelvormen voor (andere vormen van) chronische pijn, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), in het bijzonder het gevolgenmodel (zie bijvoorbeeld de Zorgstandaard Chronische Pijn - versie <DATUM> de GGZ zorgstandaard SOLK (###) De impact van chronische pijn op de seksuele gezondheid vraagt vaak specifieke aandacht Seksuologische behandeling is gebaseerd op het biopsychosociale model, waarin integraal oog is voor de impact van pijn op het lichaam, op het psychisch welbevinden en op de partnerrelatie en omgekeerd De hulpvraag van de patiënt en evt partner is hierbij leidend Zie de GGZ zorgstandaard seksuele disfuncties (###) CGT bij (andere) chronische pijnaandoeningen verbetert het.
652
nvmdl
medicamenteuze behandeling vergeleken met alleen een medicamenteuze behandeling Het vertrouwen in de bewijskracht voor deze uitkomstmaten is gegradeerd als ‘laag’ doordat er slechts één RCT met ### mannen werd gevonden waarin een risico op bias bestaat (onduidelijk hoe randomisatie, allocatie en blindering waren geregeld) Er werden geen kosteneffectiviteit werden bestudeerd De uitkomstmaat seksuele disfunctie was niet meegenomen in de literatuuranalyse Het onderzoek van <PERSOON> (###) laat zien op basis van de International Index of Erectile Function-# (IIEF-#) vragenlijst dat er # maanden postinterventie een sterkere verbetering van het seksueel functioneren werd waargenomen na psychologische behandeling, vergeleken met de controlegroep (gemiddeld verschil tussen Er is steeds meer bewijs dat psychosociale zorg bijdraagt aan betere uitkomstmaten van ###) Het verdient aanbeveling om in de psychologische en/of seksuologische behandeling van patiënten met chronische bekkenpijn aan te sluiten bij gangbare behandelvormen voor (andere vormen van) chronische pijn, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), in het bijzonder het gevolgenmodel (zie bijvoorbeeld de Zorgstandaard Chronische Pijn - versie <DATUM> de GGZ zorgstandaard SOLK (###) De impact van chronische pijn op de seksuele gezondheid vraagt vaak specifieke aandacht Seksuologische behandeling is gebaseerd op het biopsychosociale model, waarin integraal oog is voor de impact van pijn op het lichaam, op het psychisch welbevinden en op de partnerrelatie en omgekeerd De hulpvraag van de patiënt en evt partner is hierbij leidend Zie de GGZ zorgstandaard seksuele disfuncties (###) CGT bij (andere) chronische pijnaandoeningen verbetert het Er is nog onvoldoende bewijs dat andere vormen van psychologische behandeling zoals EMDR een gunstig effect hebben op chronische pijn (Tesarz, ###) De kwaliteit van de literatuur is beperkt, veelal casestudies met een beperkte generaliseerbaarheid (Tefft, ###) Relevante studies naar de effectiviteit van hypnotherapie bij chronische (bekken)pijn ontbreken en hier psychosociale kant heeft, zoals stress (Multidisciplinaire richtlijn SOLK en somatoforme ondersteuning ervaren van de hulpverleners in het diagnostische en behandelproces De behandeling is gericht op het verkrijgen van inzicht in de luxerende, oorzakelijke en onderhoudende factoren en op het in kaart brengen van de ideeën over de klacht en de gevolgen op lichamelijk, sociaal, cognitief, emotioneel en gedragsmatig niveau Samen met de patiënt (shared decision making) wordt geïnventariseerd op welke van deze gebieden winst geboekt kan worden en waar de patiënt zijn vaardigheden kan versterken Indien er traumatische ervaringen samenhangen met het ontstaan of in stand blijven van de klacht psychologische behandeling Een ervaren hulpverlener heeft geleerd om adequaat om te gaan met de weerstand van de patiënt, en zal op patiëntniveau vanuit het biopsychosociaal model uitleg kunnen geven over hoe pijn werkt, met aandacht voor de in stand houdende kwaliteit van leven ervaren, hogere zorgkosten genereren en slechter participeren waar shared decision making nodig is, hetgeen therapietrouw beperkt (Kwaliteitsstandaard Psychosociale Zorg bij somatische ziekte, ###) Met adequate differentiatie tussen de is verhoudingsgewijs goedkoop als men het vergelijkt met medisch-specialistische zorg De kwaliteitsstandaard psychosociale zorg bij somatische ziekte geeft aan dat er bewijs lijkt te zijn dat het zorgkosten bespaart (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische.
612
nvmdl
van psychologische behandeling zoals EMDR een gunstig effect hebben op chronische pijn (Tesarz, ###) De kwaliteit van de literatuur is beperkt, veelal casestudies met een beperkte generaliseerbaarheid (Tefft, ###) Relevante studies naar de effectiviteit van hypnotherapie bij chronische (bekken)pijn ontbreken en hier psychosociale kant heeft, zoals stress (Multidisciplinaire richtlijn SOLK en somatoforme ondersteuning ervaren van de hulpverleners in het diagnostische en behandelproces De behandeling is gericht op het verkrijgen van inzicht in de luxerende, oorzakelijke en onderhoudende factoren en op het in kaart brengen van de ideeën over de klacht en de gevolgen op lichamelijk, sociaal, cognitief, emotioneel en gedragsmatig niveau Samen met de patiënt (shared decision making) wordt geïnventariseerd op welke van deze gebieden winst geboekt kan worden en waar de patiënt zijn vaardigheden kan versterken Indien er traumatische ervaringen samenhangen met het ontstaan of in stand blijven van de klacht psychologische behandeling Een ervaren hulpverlener heeft geleerd om adequaat om te gaan met de weerstand van de patiënt, en zal op patiëntniveau vanuit het biopsychosociaal model uitleg kunnen geven over hoe pijn werkt, met aandacht voor de in stand houdende kwaliteit van leven ervaren, hogere zorgkosten genereren en slechter participeren waar shared decision making nodig is, hetgeen therapietrouw beperkt (Kwaliteitsstandaard Psychosociale Zorg bij somatische ziekte, ###) Met adequate differentiatie tussen de is verhoudingsgewijs goedkoop als men het vergelijkt met medisch-specialistische zorg De kwaliteitsstandaard psychosociale zorg bij somatische ziekte geeft aan dat er bewijs lijkt te zijn dat het zorgkosten bespaart (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische Er zijn geen bezwaren van overige relevante stakeholders Per patiënt zou in een multidisciplinair overleg bekeken moeten worden of en op welk moment van de behandeling een CGT-traject geïndiceerd is Ter beoordeling hiervan kunnen gangbare psychologische vragenlijsten (bijvoorbeeld pijncoping, angst en depressie) ingezet worden en weegt de motivatie van de patiënt mee in de keuze van het behandelaanbod Een mogelijke barrière voor implementatie is dat er op dit moment onvoldoende seksuologen NVVS en in GZ-psychologen zijn, met tot gevolg dat er lange wachtlijsten voor psychologische hulp zijn Daarnaast wordt seksuologische zorg en aanpassingsproblematiek (bijvoorbeeld bij ziekte) op dit moment niet altijd vergoed wanneer deze zorg buiten het ziekenhuis plaatsvindt Wanneer er sprake is van een somatisch symptoomstoornis dan is shared decision making nodig is, hetgeen de therapietrouw beperkt Als er aandacht wordt besteed aan de psychosociale problematiek kan mogelijk overbodig medisch-specialistisch handelen verminderd worden De literatuur bij mannen met chronische (bekken)pijn laat zien dat deze populatie mogelijk baat heeft bij behandeling met cognitieve gedragstherapie Gesteund door bevindingen uit de literatuur over het effect van psychologische behandeling bij algemene chronische pijnpatiënten verdient het de aanbeveling om iedere patiënt met NVVS aan te bieden ter beoordeling van de psychische, sociale en seksuele situatie van de patiënt, waarbij indicatie gesteld kan worden voor CGT en/of EMDR of andere behoefte aan Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Rapport ‘Psychosociale zorg bij Tefft AJ, <PERSOON> IO Eye Movement Desensitization Reprocessing as Treatment for Chronic.
575
nvmdl
zijn geen bezwaren van overige relevante stakeholders Per patiënt zou in een multidisciplinair overleg bekeken moeten worden of en op welk moment van de behandeling een CGT-traject geïndiceerd is Ter beoordeling hiervan kunnen gangbare psychologische vragenlijsten (bijvoorbeeld pijncoping, angst en depressie) ingezet worden en weegt de motivatie van de patiënt mee in de keuze van het behandelaanbod Een mogelijke barrière voor implementatie is dat er op dit moment onvoldoende seksuologen NVVS en in GZ-psychologen zijn, met tot gevolg dat er lange wachtlijsten voor psychologische hulp zijn Daarnaast wordt seksuologische zorg en aanpassingsproblematiek (bijvoorbeeld bij ziekte) op dit moment niet altijd vergoed wanneer deze zorg buiten het ziekenhuis plaatsvindt Wanneer er sprake is van een somatisch symptoomstoornis dan is shared decision making nodig is, hetgeen de therapietrouw beperkt Als er aandacht wordt besteed aan de psychosociale problematiek kan mogelijk overbodig medisch-specialistisch handelen verminderd worden De literatuur bij mannen met chronische (bekken)pijn laat zien dat deze populatie mogelijk baat heeft bij behandeling met cognitieve gedragstherapie Gesteund door bevindingen uit de literatuur over het effect van psychologische behandeling bij algemene chronische pijnpatiënten verdient het de aanbeveling om iedere patiënt met NVVS aan te bieden ter beoordeling van de psychische, sociale en seksuele situatie van de patiënt, waarbij indicatie gesteld kan worden voor CGT en/of EMDR of andere behoefte aan Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Rapport ‘Psychosociale zorg bij Tefft AJ, <PERSOON> IO Eye Movement Desensitization Reprocessing as Treatment for Chronic Effects of eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) treatment in chronic pain <PERSOON> K, Sun H, <PERSOON> L, <PERSOON> combined with drug therapy in randomized controlled trial <PERSOON> ### Aug;##(#) #<DATUM> Er worden geen indicatoren bij deze richtlijn ontwikkeld Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn and sense of incomplete counseling primarily providing health for instance, chronic prostatitisprostate massage once a week, voldoet niet aan PICO (type behandeling voldoet niet aan PICO) voldoet niet aan PICO (behandelingen wijken af van PICO) voldoet niet aan PICO (patiënten met alle chronische pijnaandoeningen geïncludeerd) voldoet niet aan PICO (narrative review over abdominale pijnklachten) voldoet niet aan PICO (verschillende psych en niet psychologische behandelelementen betreft review over kwalitatief onderzoek bij chronische bekkenpijn voldoet niet aan PICO (patiënten met GI, veel als IBD) voldoet niet aan PICO (alle patiënten met major depression) ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or studies vallen ook longitudinale, prospectieve en retrospectieve studies) (<PATIENTNUMMER>) OR testicular OR urethral OR scrotal OR groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR De behandeling van patiënten met chronisch bekkenpijn is lastig omdat de oorzaak vaak niet bekend is Omdat de klachten een enorme impact kunnen hebben op kwaliteit van leven worden veel behandelingen geprobeerd De pathogenese van chronisch bekkenpijn is complex en multifactorieel, dit heeft geresulteerd in afwezigheid van een gestructureerde behandelstrategie Er worden verschillende therapieën ingezet en soms combinaties van.
591
nvmdl
(EMDR) treatment in chronic pain <PERSOON> K, Sun H, <PERSOON> L, <PERSOON> combined with drug therapy in randomized controlled trial <PERSOON> ### Aug;##(#) #<DATUM> Er worden geen indicatoren bij deze richtlijn ontwikkeld Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn and sense of incomplete counseling primarily providing health for instance, chronic prostatitisprostate massage once a week, voldoet niet aan PICO (type behandeling voldoet niet aan PICO) voldoet niet aan PICO (behandelingen wijken af van PICO) voldoet niet aan PICO (patiënten met alle chronische pijnaandoeningen geïncludeerd) voldoet niet aan PICO (narrative review over abdominale pijnklachten) voldoet niet aan PICO (verschillende psych en niet psychologische behandelelementen betreft review over kwalitatief onderzoek bij chronische bekkenpijn voldoet niet aan PICO (patiënten met GI, veel als IBD) voldoet niet aan PICO (alle patiënten met major depression) ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or studies vallen ook longitudinale, prospectieve en retrospectieve studies) (<PATIENTNUMMER>) OR testicular OR urethral OR scrotal OR groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR De behandeling van patiënten met chronisch bekkenpijn is lastig omdat de oorzaak vaak niet bekend is Omdat de klachten een enorme impact kunnen hebben op kwaliteit van leven worden veel behandelingen geprobeerd De pathogenese van chronisch bekkenpijn is complex en multifactorieel, dit heeft geresulteerd in afwezigheid van een gestructureerde behandelstrategie Er worden verschillende therapieën ingezet en soms combinaties van handen zijn Botuline toxine A (BTX-A) wordt in de urologie onder andere gebruikt voor patiënten met een overactieve blaas, en voor blaaspijnsyndroom/ interstitiële cystitis en chronisch prostaatpijn syndroom BTX-A-injecties worden verder ook toegepast bij andere aandoeningen die chronische bekkenpijn veroorzaken zoals chronisch anaal pijnsyndroom, Wat is de effectiviteit (en veiligheid) van botuline toxine A injecties in de blaas, prostaat, muscle trigger points of bekkenbodemspieren vergeleken met placebo voor behandeling door middel van botulinetoxine injecties (onabotuline toxine en abotuline toxine) in de blaas, prostaat, pelvic floor trigger points, puborectalis en In de databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin was gekeken naar de effectiviteit en veiligheid van behandeling van chronische bekkenpijn door middel van botulinetoxine injecties (onabotuline toxine en abotuline toxine) De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie betrof een RCT waarin botulinetoxine injecties (onabotuline toxine en abotuline toxine) werden vergeleken met een andere behandeling of placebo behandeling; #) minimaal één van de volgende kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ### studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies <PERSOON> met de andere vier reviews, beschrijft het review van Shim (###) het meest gedetailleerd de resultaten van de studies.
619
nvmdl
(BTX-A) wordt in de urologie onder andere gebruikt voor patiënten met een overactieve blaas, en voor blaaspijnsyndroom/ interstitiële cystitis en chronisch prostaatpijn syndroom BTX-A-injecties worden verder ook toegepast bij andere aandoeningen die chronische bekkenpijn veroorzaken zoals chronisch anaal pijnsyndroom, Wat is de effectiviteit (en veiligheid) van botuline toxine A injecties in de blaas, prostaat, muscle trigger points of bekkenbodemspieren vergeleken met placebo voor behandeling door middel van botulinetoxine injecties (onabotuline toxine en abotuline toxine) in de blaas, prostaat, pelvic floor trigger points, puborectalis en In de databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin was gekeken naar de effectiviteit en veiligheid van behandeling van chronische bekkenpijn door middel van botulinetoxine injecties (onabotuline toxine en abotuline toxine) De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie betrof een RCT waarin botulinetoxine injecties (onabotuline toxine en abotuline toxine) werden vergeleken met een andere behandeling of placebo behandeling; #) minimaal één van de volgende kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ### studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies <PERSOON> met de andere vier reviews, beschrijft het review van Shim (###) het meest gedetailleerd de resultaten van de studies met Shim (###) Er werd daarom voor gekozen om de data uit Shim (###) te extraheren en alle relevante studies die sindsdien waren geïdentificeerd (Akiyama, ###; Falahatkar, ###; Pinto, ###) In totaal werden er # studies definitief opgenomen in de literatuuranalyse In totaal werd één systematische review en meta-analyse (Shim, ###) en werden drie losse RCTs (Akiyama, ###; Falahatkar, ###; Pinto, ###) opgenomen in de literatuuranalyse RCT’s (Akiyama, ###; Falahatkar, ###; Pinto, ###) opgenomen in de literatuuranalyse Drie studies beschreven botulinetoxine injecties in de blaas (Akiyama, ###; Shim, ###; Pinto, ###) en één studie beschreef botuline toxine A (BTX-A) injecties in de prostaat (Falahatkar, ###) Er werden geen studies geïncludeerd waarin botulinetoxine injecties in de pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren werden bestudeerd Shim (###) voerde een systematische review en meta-analyse uit naar de effectiviteit en veiligheid van intradetrusor botuline toxine A (BTX-A) bij patiënten met IC of BPS werd vergeleken met een placebo De search werd verricht in ### (exacte datum onbekend) in de databases MEDLINE, Embase, Cochrane Library en in the Prostatic Diseases and Urologic Malignancies Groups specialized registry Er werden in totaal # RCT’s geïncludeerd (Gottsch, ###; Kasyan, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Manning, ###) In totaal werden ### patiënten beschreven die een intradetrusor BTX-A-injectie of placebo kregen voor de behandeling van IC/BPS De meeste patiënten waren vrouwen en alle patiënten hadden hardnekkige klachten waarbij conventionele behandeling eerder gefaald had De duur van de pijnklachten werd niet gerapporteerd door Shim (###) Alle studies.
730
nvmdl
Er werd daarom voor gekozen om de data uit Shim (###) te extraheren en alle relevante studies die sindsdien waren geïdentificeerd (Akiyama, ###; Falahatkar, ###; Pinto, ###) In totaal werden er # studies definitief opgenomen in de literatuuranalyse In totaal werd één systematische review en meta-analyse (Shim, ###) en werden drie losse RCTs (Akiyama, ###; Falahatkar, ###; Pinto, ###) opgenomen in de literatuuranalyse RCT’s (Akiyama, ###; Falahatkar, ###; Pinto, ###) opgenomen in de literatuuranalyse Drie studies beschreven botulinetoxine injecties in de blaas (Akiyama, ###; Shim, ###; Pinto, ###) en één studie beschreef botuline toxine A (BTX-A) injecties in de prostaat (Falahatkar, ###) Er werden geen studies geïncludeerd waarin botulinetoxine injecties in de pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren werden bestudeerd Shim (###) voerde een systematische review en meta-analyse uit naar de effectiviteit en veiligheid van intradetrusor botuline toxine A (BTX-A) bij patiënten met IC of BPS werd vergeleken met een placebo De search werd verricht in ### (exacte datum onbekend) in de databases MEDLINE, Embase, Cochrane Library en in the Prostatic Diseases and Urologic Malignancies Groups specialized registry Er werden in totaal # RCT’s geïncludeerd (Gottsch, ###; Kasyan, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Manning, ###) In totaal werden ### patiënten beschreven die een intradetrusor BTX-A-injectie of placebo kregen voor de behandeling van IC/BPS De meeste patiënten waren vrouwen en alle patiënten hadden hardnekkige klachten waarbij conventionele behandeling eerder gefaald had De duur van de pijnklachten werd niet gerapporteerd door Shim (###) Alle studies Tabel <DATUM> beschrijft een beknopt overzicht van de vergeleken behandelingen Voor een uitgebreid overzicht van de behandelingen wordt verwezen naar de bijgevoegde evidence tabellen cystitis werden behandeld met BTX-A ### U injecties in de blaas Inclusiecriteria betrof hydrodistensie en medicamenteuze behandeling In totaal werden ## patiënten werd hydrodistensie zo veel mogelijk vermeden Gemiddelde duur van interstitiële cystitis was #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de interventiegroep en #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de controlegroep Falahatkar (###) beschreef een dubbelblind, placebogecontroleerde RCT waarin mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijnsyndroom werden behandeld met transurethrale intraprostatische BTX-A-injecties Inclusiecriteria betrof mannen met een klinische diagnose chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijnsyndroom, waarbij # en spierontspanners eerder geen effect had Daarnaast hadden alle mannen een geaggregeerde score van ≥ ## op de pijn- en urineweg symptomen schaal en een score van ≥ # op de subschaal pijn van de National Health Institute - Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI) vragenlijst In totaal werden ## patiënten geïncludeerd de interventiegroep kreeg een behandeling met botulinum toxine type A (( ### IU voor prostaatvolume ( ## mL; ### IU voor prostaatvolume ## tot ## mL) (n=##; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#)) De controlegroep (n=##; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#)) ontving een injectie met # mL zoutoplossing Gemiddelde duur van de klachten werd niet gerapporteerd Er werden geen verschillen op baseline gerapporteerd, behalve dat de baseline kwaliteit van leven score Pinto (###) beschreef een dubbelblind, placebogecontroleerde RCT waarin vrouwen met.
785
nvmdl
Tabel <DATUM> beschrijft een beknopt overzicht van de vergeleken behandelingen Voor een uitgebreid overzicht van de behandelingen wordt verwezen naar de bijgevoegde evidence tabellen cystitis werden behandeld met BTX-A ### U injecties in de blaas Inclusiecriteria betrof hydrodistensie en medicamenteuze behandeling In totaal werden ## patiënten werd hydrodistensie zo veel mogelijk vermeden Gemiddelde duur van interstitiële cystitis was #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de interventiegroep en #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de controlegroep Falahatkar (###) beschreef een dubbelblind, placebogecontroleerde RCT waarin mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijnsyndroom werden behandeld met transurethrale intraprostatische BTX-A-injecties Inclusiecriteria betrof mannen met een klinische diagnose chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijnsyndroom, waarbij # en spierontspanners eerder geen effect had Daarnaast hadden alle mannen een geaggregeerde score van ≥ ## op de pijn- en urineweg symptomen schaal en een score van ≥ # op de subschaal pijn van de National Health Institute - Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI) vragenlijst In totaal werden ## patiënten geïncludeerd de interventiegroep kreeg een behandeling met botulinum toxine type A (( ### IU voor prostaatvolume ( ## mL; ### IU voor prostaatvolume ## tot ## mL) (n=##; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#)) De controlegroep (n=##; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#)) ontving een injectie met # mL zoutoplossing Gemiddelde duur van de klachten werd niet gerapporteerd Er werden geen verschillen op baseline gerapporteerd, behalve dat de baseline kwaliteit van leven score Pinto (###) beschreef een dubbelblind, placebogecontroleerde RCT waarin vrouwen met Inclusiecriteria betrof vrouwen ## tot <LEEFTIJD> jaar met ) # maanden blaaspijnsyndroom en/of interstitiële cystitis, met pijnklachten ) # op een VAS-schaal (# tot ##, geen tot maximale pijn) Eerdere behandeling had geen effect In totaal werden ## patiënten geïncludeerd, # patiënten werden na afloop alsnog geëxcludeerd (# uit de interventie-, # uit de controlegroep) Eén vrouw werd geëxcludeerd omdat ze ) <LEEFTIJD> jaar was en één vrouw omdat ze <LEEFTIJD> jaar eerder een operatie aan het bekken bleek te hebben gehad Het was onduidelijk in welke groepen deze vrouwen zaten en het was onduidelijk waarom dit niet bekend was vóór de interventie werd gestart In totaal werden ## patiënten toxine A injecties van de blaas (n=##; gemiddelde leeftijd ##,# (SD #,#)) De controlegroep kreeg ## keer een injectie met # mL #,#% zoutoplossing (n=#; gemiddelde leeftijd ##,# (SD ##,#)) Gemiddelde duur van de klachten was #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de interventiegroep, en <LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de controlegroep Er werden geen verschillen op baseline gerapporteerd Dit Tabel <DATUM> Beknopte beschrijving interventie en controle geïncludeerde studies in Shim (###) bekken van de blaas, urethra, vagina, voor de locatie van de injectie (blaas en prostaat) Resultaten worden zo veel mogelijk gepoold in een meta-analyse, met subgroep analyses voor de dosering van de injectie blaas (Akiyama, ###; Gottsch, ###; Kaysan, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Manning, ###; Pinto, ###) Twee studies beschreven het effect na # maand (Akiyama, ###; Pinto, ###),.
787
nvmdl
Inclusiecriteria betrof vrouwen ## tot <LEEFTIJD> jaar met ) # maanden blaaspijnsyndroom en/of interstitiële cystitis, met pijnklachten ) # op een VAS-schaal (# tot ##, geen tot maximale pijn) Eerdere behandeling had geen effect In totaal werden ## patiënten geïncludeerd, # patiënten werden na afloop alsnog geëxcludeerd (# uit de interventie-, # uit de controlegroep) Eén vrouw werd geëxcludeerd omdat ze ) <LEEFTIJD> jaar was en één vrouw omdat ze <LEEFTIJD> jaar eerder een operatie aan het bekken bleek te hebben gehad Het was onduidelijk in welke groepen deze vrouwen zaten en het was onduidelijk waarom dit niet bekend was vóór de interventie werd gestart In totaal werden ## patiënten toxine A injecties van de blaas (n=##; gemiddelde leeftijd ##,# (SD #,#)) De controlegroep kreeg ## keer een injectie met # mL #,#% zoutoplossing (n=#; gemiddelde leeftijd ##,# (SD ##,#)) Gemiddelde duur van de klachten was #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de interventiegroep, en <LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de controlegroep Er werden geen verschillen op baseline gerapporteerd Dit Tabel <DATUM> Beknopte beschrijving interventie en controle geïncludeerde studies in Shim (###) bekken van de blaas, urethra, vagina, voor de locatie van de injectie (blaas en prostaat) Resultaten worden zo veel mogelijk gepoold in een meta-analyse, met subgroep analyses voor de dosering van de injectie blaas (Akiyama, ###; Gottsch, ###; Kaysan, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Manning, ###; Pinto, ###) Twee studies beschreven het effect na # maand (Akiyama, ###; Pinto, ###), ###; Kaysan, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Manning, ###; Pinto, ###) In alle studies werd de gemiddelde pijnscore gerapporteerd op basis van een VAS-schaal van # tot ##, geen tot Akiyama (###) rapporteerde dat het gemiddelde verschil in pijnscore één maand na behandeling -#,# (##%BI -#,## tot -#,##) was, vergeleken tussen patiënten die met BTX-A (n=##) of placebo (n=##) werden behandeld Pinto (###) rapporteerde dat er nietsignificante verschillen één maand post-injectie werden gezien, maar rapporteerde niet het Daarnaast rapporteerde Pinto (###) ook dat er niet-significante verschillen # weken postinjectie werden gezien, maar rapporteerde niet het daadwerkelijke gemiddelde verschil tussen patiënten die met botulinetoxine injecties dan wel placebo werden behandeld De overall verbetering in pijnscore na behandeling met botulinetoxine injecties was -#,## (##% BI -#,## tot -#,##) Subgroepanalyses van de dosering van de injectie (##, ### en ### U) lieten allen een effect in dezelfde richting zien verschil tussen de interventie en controlegroep bij de behandeling door middel van botulinetoxine injecties Eén studie rapporteerde de uitkomstmaat pijnintensiteit #, # en # maanden na BTX-Ainjecties in de prostaat (Falahatkar, ###) De gemiddelde pijnscore werd gerapporteerd op basis van een VAS-schaal van # tot ##, geen tot maximale pijn Gemiddeld verschil in pijnscore na # maand was -#,## (##%BI -#,## tot -#,##), # maanden #,## (##%BI -#,## tot -#,##); # maanden -#,## (##%BI -#,## tot -#,##) <DATUM> Botuline toxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus.
871
nvmdl
Kaysan, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Manning, ###; Pinto, ###) In alle studies werd de gemiddelde pijnscore gerapporteerd op basis van een VAS-schaal van # tot ##, geen tot Akiyama (###) rapporteerde dat het gemiddelde verschil in pijnscore één maand na behandeling -#,# (##%BI -#,## tot -#,##) was, vergeleken tussen patiënten die met BTX-A (n=##) of placebo (n=##) werden behandeld Pinto (###) rapporteerde dat er nietsignificante verschillen één maand post-injectie werden gezien, maar rapporteerde niet het Daarnaast rapporteerde Pinto (###) ook dat er niet-significante verschillen # weken postinjectie werden gezien, maar rapporteerde niet het daadwerkelijke gemiddelde verschil tussen patiënten die met botulinetoxine injecties dan wel placebo werden behandeld De overall verbetering in pijnscore na behandeling met botulinetoxine injecties was -#,## (##% BI -#,## tot -#,##) Subgroepanalyses van de dosering van de injectie (##, ### en ### U) lieten allen een effect in dezelfde richting zien verschil tussen de interventie en controlegroep bij de behandeling door middel van botulinetoxine injecties Eén studie rapporteerde de uitkomstmaat pijnintensiteit #, # en # maanden na BTX-Ainjecties in de prostaat (Falahatkar, ###) De gemiddelde pijnscore werd gerapporteerd op basis van een VAS-schaal van # tot ##, geen tot maximale pijn Gemiddeld verschil in pijnscore na # maand was -#,## (##%BI -#,## tot -#,##), # maanden #,## (##%BI -#,## tot -#,##); # maanden -#,## (##%BI -#,## tot -#,##) <DATUM> Botuline toxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren werden bestudeerd bij patiënten met Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat patiënttevredenheid werd beschreven na botulinetoxine injecties in de blaas, prostaat, pelvic floor trigger points, Vier studies rapporteerden complicaties (Akiyama, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Pinto, ###) Tabel <DATUM> presenteert het vóórkomen van adverse events in de studies van Kuo (###) en Kuo (###) tezamen Dysurie kwam significant vaker voor na BTX-A-injecties dan placebo (## versus #%; P=#,###) Andere complicaties kwamen vaker voor in de interventiegroep, maar Tabel <DATUM> Overzicht complicaties na BTX-A-injecties van de blaas, zoals gerapporteerd in Shim (###) door Kuo Akiyama (###) rapporteerde dat er geen complicaties ernstiger dan graad III van de Clavien Classificatie van Chirurgische Complicaties werden gezien Problemen met het legen van de blaas werden gerapporteerd bij ## van de ## (##%) patiënten na # week (n=#), na # maand (n=#), na # maanden (n=#), na # maanden (n=#) In totaal hadden # patiënten (#%) een postvoid residual volume van ) ### ml in de eerste # maanden, dit verdween spontaan zonder intermitterend katheteriseren Daarnaast rapporteerde één patiënt (#%) macroscopische hematurie na # weken, wat spontaan verdween zonder interventies Tot slot rapporteerden # patiënten (#%) symptomatische afebriele urineweginfecties na # maand, wat met Pinto (###) rapporteerde dat alle adverse events graad # Clavien-Dindo waren Vijf patiënten (onduidelijk welke groep) kregen een urineweginfectie tussen week # en ## van de behandeling Alle patiënten waren symptomatisch en reageerden goed op behandeling met antibiotica Er waren geen patiënten met urinewegretentie.
861
nvmdl
met Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat patiënttevredenheid werd beschreven na botulinetoxine injecties in de blaas, prostaat, pelvic floor trigger points, Vier studies rapporteerden complicaties (Akiyama, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Pinto, ###) Tabel <DATUM> presenteert het vóórkomen van adverse events in de studies van Kuo (###) en Kuo (###) tezamen Dysurie kwam significant vaker voor na BTX-A-injecties dan placebo (## versus #%; P=#,###) Andere complicaties kwamen vaker voor in de interventiegroep, maar Tabel <DATUM> Overzicht complicaties na BTX-A-injecties van de blaas, zoals gerapporteerd in Shim (###) door Kuo Akiyama (###) rapporteerde dat er geen complicaties ernstiger dan graad III van de Clavien Classificatie van Chirurgische Complicaties werden gezien Problemen met het legen van de blaas werden gerapporteerd bij ## van de ## (##%) patiënten na # week (n=#), na # maand (n=#), na # maanden (n=#), na # maanden (n=#) In totaal hadden # patiënten (#%) een postvoid residual volume van ) ### ml in de eerste # maanden, dit verdween spontaan zonder intermitterend katheteriseren Daarnaast rapporteerde één patiënt (#%) macroscopische hematurie na # weken, wat spontaan verdween zonder interventies Tot slot rapporteerden # patiënten (#%) symptomatische afebriele urineweginfecties na # maand, wat met Pinto (###) rapporteerde dat alle adverse events graad # Clavien-Dindo waren Vijf patiënten (onduidelijk welke groep) kregen een urineweginfectie tussen week # en ## van de behandeling Alle patiënten waren symptomatisch en reageerden goed op behandeling met antibiotica Er waren geen patiënten met urinewegretentie Falahatkar (###) rapporteerde geen grote systemische of lokale complicaties Er werd in twee patiënten in de interventiegroep (#%) milde macroscopische hematurie ( # uur <DATUM> Botuline toxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus Twee studies beschreven de uitkomstmaat kwaliteit van leven na botulinetoxine injecties in de blaas (Akiyama, ###; Pinto, ###) Akiyama (###) rapporteerde dit # maand na behandeling op basis van de QOL-index van de International Prostate Symptom Score (IPSS) (schaal # tot #, geen tot ernstige beperking in kwaliteit van leven door aandoening) Pinto (###) rapporteerde de kwaliteit van leven op #, # en ## weken na Onabotuline toxine injecties op basis van de IPSS QOL index (schaal # tot #, geen tot ernstige beperking in kwaliteit van leven door aandoening) Het daadwerkelijke verschil tussen de groepen in de verandering tussen de pre- en post-baseline scores werd niet door Pinto (###) Akiyama (###) rapporteerde een gemiddeld verschil in kwaliteit van leven van -#,## (##%BI -#,## tot #,##) tussen de interventie (n=##) en controlegroep (n=##) # maand na BTX-Ainjecties Eén studie beschreef de uitkomstmaat kwaliteit van leven na BTX-A-injecties in de prostaat basis van de QOL-index van de the National Institutes of Health -Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI), schaal # tot # van geen tot ernstige beperking in kwaliteit van Falahatkar (###) rapporteerde een gemiddeld verschil in kwaliteit van leven na BTX-Ainjecties in de prostaat (n=##) vergeleken met een placebo (n=##) op #, # en # maanden post-injectie.
779
nvmdl
(###) rapporteerde geen grote systemische of lokale complicaties Er werd in twee patiënten in de interventiegroep (#%) milde macroscopische hematurie ( # uur <DATUM> Botuline toxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus Twee studies beschreven de uitkomstmaat kwaliteit van leven na botulinetoxine injecties in de blaas (Akiyama, ###; Pinto, ###) Akiyama (###) rapporteerde dit # maand na behandeling op basis van de QOL-index van de International Prostate Symptom Score (IPSS) (schaal # tot #, geen tot ernstige beperking in kwaliteit van leven door aandoening) Pinto (###) rapporteerde de kwaliteit van leven op #, # en ## weken na Onabotuline toxine injecties op basis van de IPSS QOL index (schaal # tot #, geen tot ernstige beperking in kwaliteit van leven door aandoening) Het daadwerkelijke verschil tussen de groepen in de verandering tussen de pre- en post-baseline scores werd niet door Pinto (###) Akiyama (###) rapporteerde een gemiddeld verschil in kwaliteit van leven van -#,## (##%BI -#,## tot #,##) tussen de interventie (n=##) en controlegroep (n=##) # maand na BTX-Ainjecties Eén studie beschreef de uitkomstmaat kwaliteit van leven na BTX-A-injecties in de prostaat basis van de QOL-index van de the National Institutes of Health -Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI), schaal # tot # van geen tot ernstige beperking in kwaliteit van Falahatkar (###) rapporteerde een gemiddeld verschil in kwaliteit van leven na BTX-Ainjecties in de prostaat (n=##) vergeleken met een placebo (n=##) op #, # en # maanden post-injectie <DATUM> Botuline toxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus uitkomstmaat pijnintensiteit # maand na botulinetoxine injecties in de blaas is met drie onduidelijke blindering (Akiyama, ###) en onduidelijke exclusie van # patiënten na afloop (Pinto, ###)), inconsistentie (geïncludeerde studies spreken elkaar tegen) en het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE zeer laag uitkomstmaat pijnintensiteit # maanden na botulinetoxine injecties in de blaas is met twee onduidelijke exclusie van # patiënten na afloop (Pinto, ###)) en het (imprecisie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag uitkomstmaat werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn die behandeld uitkomstmaat kwaliteit van leven # maand na botulinetoxine injecties in de blaas is met onduidelijke blindering (Akiyama, ###)) en omdat het betrouwbaarheidsinterval van het effect overlapt met de grens van klinische relevantie (imprecisie) Hierdoor kwam de uitkomstmaat pijnintensiteit #, # en # maanden na botulinetoxine injecties in de prostaat is met één niveau verlaagd gezien het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hierdoor kwam de uitkomstmaat kwaliteit van leven #, # en # maanden na botulinetoxine injecties in de prostaat is met één niveau verlaagd gezien het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE redelijk Botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus en kwaliteit van leven konden niet worden gegradeerd door middel van GRADE Er werden geen studies geïncludeerd waarin botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren werden bestudeerd bij patiënten met chronische.
710
nvmdl
points, puborectalis en/of pubococcygeus uitkomstmaat pijnintensiteit # maand na botulinetoxine injecties in de blaas is met drie onduidelijke blindering (Akiyama, ###) en onduidelijke exclusie van # patiënten na afloop (Pinto, ###)), inconsistentie (geïncludeerde studies spreken elkaar tegen) en het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE zeer laag uitkomstmaat pijnintensiteit # maanden na botulinetoxine injecties in de blaas is met twee onduidelijke exclusie van # patiënten na afloop (Pinto, ###)) en het (imprecisie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE laag uitkomstmaat werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn die behandeld uitkomstmaat kwaliteit van leven # maand na botulinetoxine injecties in de blaas is met onduidelijke blindering (Akiyama, ###)) en omdat het betrouwbaarheidsinterval van het effect overlapt met de grens van klinische relevantie (imprecisie) Hierdoor kwam de uitkomstmaat pijnintensiteit #, # en # maanden na botulinetoxine injecties in de prostaat is met één niveau verlaagd gezien het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hierdoor kwam de uitkomstmaat kwaliteit van leven #, # en # maanden na botulinetoxine injecties in de prostaat is met één niveau verlaagd gezien het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hierdoor kwam de bewijskracht uit op een GRADE redelijk Botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus en kwaliteit van leven konden niet worden gegradeerd door middel van GRADE Er werden geen studies geïncludeerd waarin botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren werden bestudeerd bij patiënten met chronische pijnintensiteit # maand na behandeling bij patiënten met interstitiële cystitis Botulinetoxine injecties in de blaas lijken de pijnintensiteit # maanden na behandeling enigszins te kunnen verminderen bij patiënten met interstitiële Bronnen (Gottsch, ###; Kaysan, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Manning, Het is onbekend wat het effect is van botulinetoxine injecties in de blaas op de patiënttevredenheid en het vóórkomen van complicaties bij patiënten Het is onduidelijk wat het effect is van botulinetoxine injecties in blaas op kwaliteit van leven # maand na behandeling bij patiënten met interstitiële Het is onbekend wat het effect is van botulinetoxine injecties in de prostaat op de patiënttevredenheid en het vóórkomen van complicaties bij patiënten Botuline toxine injecties in de pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus Het is onbekend wat het effect is van botulinetoxine injecties in pelvic floor Op basis van de beschikbare literatuur is het onduidelijk wat het effect van botulinetoxine injecties in de blaas is op de pijnintensiteit # maand na behandeling De bewijskracht is gegradeerd als ‘zeer laag’ vanwege beperkingen in de onderzoeksopzet, inconsistentie en imprecisie Drie maanden na behandeling lijkt het erop dat botulinetoxine injecties in de blaas de pijnintensiteit verminderen bij patiënten met interstitiële cystitis en/of blaaspijnsyndroom, vergeleken met placebo De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit # maanden na behandeling is gegradeerd als ‘laag’, vanwege beperkingen in de onderzoeksopzet en omdat het betrouwbaarheidsinterval van het gepoolde effect Het is onduidelijk wat het effect is op de kwaliteit van leven # maand na behandeling, de imprecisie.
629
nvmdl
met interstitiële cystitis Botulinetoxine injecties in de blaas lijken de pijnintensiteit # maanden na behandeling enigszins te kunnen verminderen bij patiënten met interstitiële Bronnen (Gottsch, ###; Kaysan, ###; Kuo, ###; Kuo, ###; Manning, Het is onbekend wat het effect is van botulinetoxine injecties in de blaas op de patiënttevredenheid en het vóórkomen van complicaties bij patiënten Het is onduidelijk wat het effect is van botulinetoxine injecties in blaas op kwaliteit van leven # maand na behandeling bij patiënten met interstitiële Het is onbekend wat het effect is van botulinetoxine injecties in de prostaat op de patiënttevredenheid en het vóórkomen van complicaties bij patiënten Botuline toxine injecties in de pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus Het is onbekend wat het effect is van botulinetoxine injecties in pelvic floor Op basis van de beschikbare literatuur is het onduidelijk wat het effect van botulinetoxine injecties in de blaas is op de pijnintensiteit # maand na behandeling De bewijskracht is gegradeerd als ‘zeer laag’ vanwege beperkingen in de onderzoeksopzet, inconsistentie en imprecisie Drie maanden na behandeling lijkt het erop dat botulinetoxine injecties in de blaas de pijnintensiteit verminderen bij patiënten met interstitiële cystitis en/of blaaspijnsyndroom, vergeleken met placebo De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit # maanden na behandeling is gegradeerd als ‘laag’, vanwege beperkingen in de onderzoeksopzet en omdat het betrouwbaarheidsinterval van het gepoolde effect Het is onduidelijk wat het effect is op de kwaliteit van leven # maand na behandeling, de imprecisie patiënten met chronische bekkenpijn is voor de belangrijke uitkomstmaten patiënttevredenheid en complicaties De overall bewijskracht is gelijk aan de laagst gevonden bewijskracht voor de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit De overall bewijskracht voor botulinetoxine injecties in de blaas komt hiermee uit op ‘laag’ cystitis zou overwogen kunnen worden wanneer alle conservatieve therapieën ineffectief Op basis van de beschikbare literatuur komt naar voren dat #, # en # maanden na botulinetoxine injecties in de prostaat de pijnintensiteit waarschijnlijk vermindert en de kwaliteit van leven verbetert bij mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn, vergeleken met placebo De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnintensiteit en complicaties is gegradeerd als ‘redelijk’ vanwege imprecisie (beperkt aantal geïncludeerde patiënten) Het is onbekend wat het effect van botulinetoxine injecties in de prostaat bij patiënten met chronische bekkenpijn is voor de belangrijke uitkomstmaten bewijskracht voor botulinetoxine injecties in de prostaat komt hiermee uit op ‘redelijk’ Omdat er in <LOCATIE> weinig ervaring is botulinetoxine injecties in de prostaat bij chronische bekkenpijn wordt deze toepassing alleen in studieverband geadviseerd Op basis van de beschikbare literatuur is het onbekend wat het effect van botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren voor de complicaties en kwaliteit van leven De bewijskracht kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies werden gevonden waarin botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, bekkenpijn De overall bewijskracht voor botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren kon niet worden bepaald Omdat er in <LOCATIE> weinig ervaring is met botulinetoxine injecties in andere locaties bij.
596
nvmdl
De overall bewijskracht is gelijk aan de laagst gevonden bewijskracht voor de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit De overall bewijskracht voor botulinetoxine injecties in de blaas komt hiermee uit op ‘laag’ cystitis zou overwogen kunnen worden wanneer alle conservatieve therapieën ineffectief Op basis van de beschikbare literatuur komt naar voren dat #, # en # maanden na botulinetoxine injecties in de prostaat de pijnintensiteit waarschijnlijk vermindert en de kwaliteit van leven verbetert bij mannen met chronische prostatitis en/of chronische bekkenpijn, vergeleken met placebo De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnintensiteit en complicaties is gegradeerd als ‘redelijk’ vanwege imprecisie (beperkt aantal geïncludeerde patiënten) Het is onbekend wat het effect van botulinetoxine injecties in de prostaat bij patiënten met chronische bekkenpijn is voor de belangrijke uitkomstmaten bewijskracht voor botulinetoxine injecties in de prostaat komt hiermee uit op ‘redelijk’ Omdat er in <LOCATIE> weinig ervaring is botulinetoxine injecties in de prostaat bij chronische bekkenpijn wordt deze toepassing alleen in studieverband geadviseerd Op basis van de beschikbare literatuur is het onbekend wat het effect van botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren voor de complicaties en kwaliteit van leven De bewijskracht kon niet worden gegradeerd doordat er geen studies werden gevonden waarin botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, bekkenpijn De overall bewijskracht voor botulinetoxine injecties in pelvic floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren kon niet worden bepaald Omdat er in <LOCATIE> weinig ervaring is met botulinetoxine injecties in andere locaties bij floor trigger points, puborectalis en/of pubococcygeus spieren wordt deze toepassing alleen in studieverband geadviseerd Voor botulinetoxine behandeling bij anale pijn ten gevolge van fissura ani wordt geadviseerd de richtlijn Procotologie te volgen (invoegen verwijzing Voorafgaand aan een behandeling met BTX-A moet de patiënt worden geïnformeerd over de mogelijke complicaties van de intradetrusor BTX-A-injecties Een van de mogelijke complicaties die negatief effect kan hebben op kwaliteit van leven is residu na mictie, Het aanleren van zelf-katheterisatie voorafgaand aan de behandeling kan worden overwogen om een weloverwogen keuze om wel of niet een BTX-A-behandeling te willen Er zijn geen studies bekend over kosteneffectiviteit voor BTX-A-behandeling bij patiënten De heterogeniteit van de patiëntengroep met chronische bekkenpijn maken de groep patiënten groot en complex wat betreffende toepassingen van botuline toxine A (BTX-A) injecties BTX-A wordt in veel klinieken voor verschillende indicaties toegepast Daarmee is er alleen opschaling nodig om het benodigde aantal behandelingen te kunnen doen De behandeling van CBP is door de complexe, multifactoriële pathogenese moeilijk Het gebrek aan duidelijk bewijs voor welke behandeling dan ook maakt dat botuline toxine A (BTX-A) te overwegen is bij patiënten met chronische bekkenpijn Als wordt gekeken naar de huidige bewijslast, dan is er alleen een aanbeveling te doen voor BTX-A-injecties voor patiëntengroep met blaaspijnsyndroom/ interstitiële cystitis en voor chronisch prostaatpijn Met name voor intradetrusor BTX-A-injecties dient te worden afgewogen wat het <PERSOON>K, Kazemnezhad E Transurethral> intraprostatic injection of botulinum neurotoxin type A for the treatment of chronic and randomized placebo-controlled study BJU Int.
580
nvmdl
spieren wordt deze toepassing alleen in studieverband geadviseerd Voor botulinetoxine behandeling bij anale pijn ten gevolge van fissura ani wordt geadviseerd de richtlijn Procotologie te volgen (invoegen verwijzing Voorafgaand aan een behandeling met BTX-A moet de patiënt worden geïnformeerd over de mogelijke complicaties van de intradetrusor BTX-A-injecties Een van de mogelijke complicaties die negatief effect kan hebben op kwaliteit van leven is residu na mictie, Het aanleren van zelf-katheterisatie voorafgaand aan de behandeling kan worden overwogen om een weloverwogen keuze om wel of niet een BTX-A-behandeling te willen Er zijn geen studies bekend over kosteneffectiviteit voor BTX-A-behandeling bij patiënten De heterogeniteit van de patiëntengroep met chronische bekkenpijn maken de groep patiënten groot en complex wat betreffende toepassingen van botuline toxine A (BTX-A) injecties BTX-A wordt in veel klinieken voor verschillende indicaties toegepast Daarmee is er alleen opschaling nodig om het benodigde aantal behandelingen te kunnen doen De behandeling van CBP is door de complexe, multifactoriële pathogenese moeilijk Het gebrek aan duidelijk bewijs voor welke behandeling dan ook maakt dat botuline toxine A (BTX-A) te overwegen is bij patiënten met chronische bekkenpijn Als wordt gekeken naar de huidige bewijslast, dan is er alleen een aanbeveling te doen voor BTX-A-injecties voor patiëntengroep met blaaspijnsyndroom/ interstitiële cystitis en voor chronisch prostaatpijn Met name voor intradetrusor BTX-A-injecties dient te worden afgewogen wat het <PERSOON>K, Kazemnezhad E Transurethral> intraprostatic injection of botulinum neurotoxin type A for the treatment of chronic and randomized placebo-controlled study <PERSOON> A, <PERSOON> and Quality of Life in Patients with <PERSOON> ### Apr;###(#) ##<DATUM> Shim SR, Cho YJ, Shin IS, <PERSOON> JH Efficacy and safety of botulinum toxin injection for interstitial cystitis/bladder pain syndrome a systematic review and meta-analysis Int for OSSI/OSPI, and four points or and cystoscopic control, years; serum PSA level ) agespecific range; abnormal DRE study but the dose had to remain Quality of individual studies should be assessed using a quality scoring tool or checklist (Jadad score, Newcastle-Ottawa scale, risk of bias table et cetera ) gepubliceerd binnen search periode van Shim ### en <PERSOON> ### Voldoet niet aan PICO (geen interventie met botox, betreft studie naar <PERSOON>, ### gepubliceerd binnen search periode van Shim ### en <PERSOON> ### voldoet niet aan PICO (gaat over locatie injecties, niet over effectiviteit van voldoet niet aan PICO (gaat over pijnstilling tijdens injectie) systematisch review, geïncludeerde studies zitten ook in Shim ### sys review, geïncludeerd artikel over botox voldoet niet aan PICO (provoked voldoet niet aan PICO (gaat over spoeling, niet injecties) (((bladder OR testicular OR urethral OR scrotal OR groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR genital OR coccyx OR sacrococcygeal OR analOR anorectal OR vestibular OR vulv.
581
nvmdl
##<DATUM> <PERSOON> A, <PERSOON> and Quality of Life in Patients with <PERSOON> ### Apr;###(#) ##<DATUM> Shim SR, Cho YJ, Shin IS, <PERSOON> JH Efficacy and safety of botulinum toxin injection for interstitial cystitis/bladder pain syndrome a systematic review and meta-analysis Int for OSSI/OSPI, and four points or and cystoscopic control, years; serum PSA level ) agespecific range; abnormal DRE study but the dose had to remain Quality of individual studies should be assessed using a quality scoring tool or checklist (Jadad score, Newcastle-Ottawa scale, risk of bias table et cetera ) gepubliceerd binnen search periode van Shim ### en <PERSOON> ### Voldoet niet aan PICO (geen interventie met botox, betreft studie naar <PERSOON>, ### gepubliceerd binnen search periode van Shim ### en <PERSOON> ### voldoet niet aan PICO (gaat over locatie injecties, niet over effectiviteit van voldoet niet aan PICO (gaat over pijnstilling tijdens injectie) systematisch review, geïncludeerde studies zitten ook in Shim ### sys review, geïncludeerd artikel over botox voldoet niet aan PICO (provoked voldoet niet aan PICO (gaat over spoeling, niet injecties) (((bladder OR testicular OR urethral OR scrotal OR groin OR epididymal OR 'post vasectom*' OR genital OR coccyx OR sacrococcygeal OR analOR anorectal OR vestibular OR vulv pain'/exp) OR 'chronic scrotal pain'/exp) AND (english)/lim AND ((embase)/lim OR (pubmed-notmedline)/lim) NOT 'conference abstract' it ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or myalgia)) ti,ab,kf (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or coccygodynia or proctalgia or vestibulodynia or dysmenorrhea* or dysmenorrhoea or vulvodynia or ### ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or vulvar or "Fissure in ### ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or vulvar or exp Chronic Disease/ or (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or ## sustained or lasting or refractory or refractories or ((interstitial or recurrent) adj# (cystitides (btxa or bont a or bont serotype a or clostridium botulinum neurotoxin a or clostridium botulinum neurotoxin type a or clostridium botulinum type a neurotoxin or abobotulinumtoxin a or abobotulinumtoxina or azzalure or bocouture or botox or botulin a or botulin toxin a or botulinum a exotoxin or botulinum a toxin or botulinum neurotoxin a or botulinum neurotoxin type a or botulinum toxin a or botulinum toxin type a or clostridium botulinum a toxin or clostridium botulinum endotoxin or clostridium botulinum toxin type a or daxibotulinumtoxin a or daxibotulinumtoxina or dwp ### or dwp### or dyslor or dysport or evabotulinum toxin a or evabotulinumtoxin a or evabotulinumtoxina or evosyal or incobotulinum toxin a or incobotulinumtoxin a or incobotulinumtoxina or jeuveau or letibotulinumtoxin a or letibotulinumtoxina or meditoxin or mt ### or mt### or nabota.
633
nvmdl
it ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or myalgia)) ti,ab,kf (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or coccygodynia or proctalgia or vestibulodynia or dysmenorrhea* or dysmenorrhoea or vulvodynia or ### ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or vulvar or "Fissure in ### ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or vulvar or exp Chronic Disease/ or (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or ## sustained or lasting or refractory or refractories or ((interstitial or recurrent) adj# (cystitides (btxa or bont a or bont serotype a or clostridium botulinum neurotoxin a or clostridium botulinum neurotoxin type a or clostridium botulinum type a neurotoxin or abobotulinumtoxin a or abobotulinumtoxina or azzalure or bocouture or botox or botulin a or botulin toxin a or botulinum a exotoxin or botulinum a toxin or botulinum neurotoxin a or botulinum neurotoxin type a or botulinum toxin a or botulinum toxin type a or clostridium botulinum a toxin or clostridium botulinum endotoxin or clostridium botulinum toxin type a or daxibotulinumtoxin a or daxibotulinumtoxina or dwp ### or dwp### or dyslor or dysport or evabotulinum toxin a or evabotulinumtoxin a or evabotulinumtoxina or evosyal or incobotulinum toxin a or incobotulinumtoxin a or incobotulinumtoxina or jeuveau or letibotulinumtoxin a or letibotulinumtoxina or meditoxin or mt ### or mt### or nabota or oculinum or onabotulinum toxin a or onabotulinumtoxin a or onabotulinumtoxina or onaclostox or prabotulinumtoxin a or prabotulinumtoxin a xvfs or prabotulinumtoxina or prabotulinumtoxina xvfs or prabotulinumtoxina-xvfs or prosigne or purtox or reloxin or rtt ### or rtt### or vistabel or vistabex or xeomeen or xeomin or botulinium a toxin or critical* or structured or comparative or comparitive or evidence or comprehensive) adj# or (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or cancerlit) ab or (("selection ## Single-Blind Method/ or (clinical trial, phase i or clinical trial, phase ii or clinical trial, phase iii or clinical trial, phase iv or controlled clinical trial or randomized controlled trial or Epidemiologic studies/ or case control studies/ or exp cohort studies/ or Controlled BeforeAfter Studies/ or Case control tw or (cohort adj (study or studies)) tw or Cohort analy$ tw In de huidige situatie is het onduidelijk of er bij (aanvang van) de behandeling van chronische bekkenpijn pijneducatie wordt gegeven Het is bekend dat het geven van pijneducatie bij andere chronische pijnklachten effect heeft Pijneducatie is gericht op het veranderen van maladaptieve pijncognities, bijvoorbeeld de gedachte dat pijn altijd een teken is van weefselschade, die kunnen leiden tot catastroferen Er is bewijs voor de Wat is de effectiviteit van een specialistisch pijneducatieprogramma vergeleken met In de database Medline (via OVID) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, randomized controlled trials (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin was gekeken naar de waarde van een specialistisch bij mensen met chronische bekkenpijn is.
603
nvmdl
or onabotulinumtoxina or onaclostox or prabotulinumtoxin a or prabotulinumtoxin a xvfs or prabotulinumtoxina or prabotulinumtoxina xvfs or prabotulinumtoxina-xvfs or prosigne or purtox or reloxin or rtt ### or rtt### or vistabel or vistabex or xeomeen or xeomin or botulinium a toxin or critical* or structured or comparative or comparitive or evidence or comprehensive) adj# or (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or cancerlit) ab or (("selection ## Single-Blind Method/ or (clinical trial, phase i or clinical trial, phase ii or clinical trial, phase iii or clinical trial, phase iv or controlled clinical trial or randomized controlled trial or Epidemiologic studies/ or case control studies/ or exp cohort studies/ or Controlled BeforeAfter Studies/ or Case control tw or (cohort adj (study or studies)) tw or Cohort analy$ tw In de huidige situatie is het onduidelijk of er bij (aanvang van) de behandeling van chronische bekkenpijn pijneducatie wordt gegeven Het is bekend dat het geven van pijneducatie bij andere chronische pijnklachten effect heeft Pijneducatie is gericht op het veranderen van maladaptieve pijncognities, bijvoorbeeld de gedachte dat pijn altijd een teken is van weefselschade, die kunnen leiden tot catastroferen Er is bewijs voor de Wat is de effectiviteit van een specialistisch pijneducatieprogramma vergeleken met In de database Medline (via OVID) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, randomized controlled trials (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin was gekeken naar de waarde van een specialistisch bij mensen met chronische bekkenpijn is tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin specialistisch pijneducatieprogramma werd vergeleken met alleen een standaard pijneducatieprogramma (gesprek en folder) Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden Vanwege het ontbreken van studies waarin een specialistisch pijneducatie het onduidelijk wat het effect hiervan is op de pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven van patiënten met literatuur kon de bewijskracht niet worden gegradeerd door middel van GRADE Er is hier Pijneducatie is meer dan voorlichting Het gaat over het ontstaan van de chronische pijn, factoren die de klachten beïnvloeden en over hoe om te gaan met de gevolgen van het ziekteverloop (Zorgstandaard Chronische Pijn - versie <DATUM> Bij pijneducatie wordt informatie gegeven over het verschil tussen acute pijn, wat een alarmfunctie heeft, en chronische pijn, waarbij door sensitisatie overgevoelig op prikkels wordt gereageerd De patiënt gaat met behulp van pijneducatie actief aan de slag met eigen kunnen en leert omgaan met de klachten en beperkingen Pijneducatie kan gegeven worden door een arts, gezondheidszorgpsycholoog of fysiotherapeut met ervaring in pijneducatie De patiënt leert door middel van pijneducatie het dagelijks leven voor zover mogelijk te hervatten <PERSOON> educatie stelt de patiënt in staat om meer verantwoordelijkheid voor zijn ziekte te nemen en de kwaliteit van zijn leven zo goed mogelijk te houden Een goed geïnformeerde patiënt.
589
nvmdl
leverde ### treffers op Studies werden chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin specialistisch pijneducatieprogramma werd vergeleken met alleen een standaard pijneducatieprogramma (gesprek en folder) Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden Vanwege het ontbreken van studies waarin een specialistisch pijneducatie het onduidelijk wat het effect hiervan is op de pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven van patiënten met literatuur kon de bewijskracht niet worden gegradeerd door middel van GRADE Er is hier Pijneducatie is meer dan voorlichting Het gaat over het ontstaan van de chronische pijn, factoren die de klachten beïnvloeden en over hoe om te gaan met de gevolgen van het ziekteverloop (Zorgstandaard Chronische Pijn - versie <DATUM> Bij pijneducatie wordt informatie gegeven over het verschil tussen acute pijn, wat een alarmfunctie heeft, en chronische pijn, waarbij door sensitisatie overgevoelig op prikkels wordt gereageerd De patiënt gaat met behulp van pijneducatie actief aan de slag met eigen kunnen en leert omgaan met de klachten en beperkingen Pijneducatie kan gegeven worden door een arts, gezondheidszorgpsycholoog of fysiotherapeut met ervaring in pijneducatie De patiënt leert door middel van pijneducatie het dagelijks leven voor zover mogelijk te hervatten <PERSOON> educatie stelt de patiënt in staat om meer verantwoordelijkheid voor zijn ziekte te nemen en de kwaliteit van zijn leven zo goed mogelijk te houden Een goed geïnformeerde patiënt dagelijks leven en welke mogelijkheden hij zelf heeft om met de pijn en de gevolgen om te Zowel in de (multidisciplinaire) Zorgstandaard Chronische Pijn (versie <DATUM> als in de NHG standaard M### Pijn (###) wordt aandacht besteed aan het belang van pijneducatie Op basis van de hierin geciteerde literatuur over chronische pijn in het algemeen, waarbij de meeste literatuur over rugklachten gaan, blijkt dat pijneducatie en ehealth soms een gunstig effect op de klachten kunnen geven Aangenomen wordt dat dit In de NHG standaard M ### Pijn wordt beschreven dat pijneducatie een positief effect heeft op door de patiënt gerapporteerde beperkingen Pijneducatie is belangrijk om een actieve leefstijl te realiseren en te onderhouden (NHG, ###) Bij chronische lage rugpijn is het bekend dat pijneducatie een positief effect heeft op catastroferen Het verbetert de passieve copingstrategie en geeft een geringe verbetering van de pijnattitude (Clarke, ###) <PERSOON> (###) concludeert op basis van een systematische review dat er voor patiënten met chronische musculoskeletale pijn evidence is voor een positief effect voor neuroscience education op zowel actief als passief bewegen Ook e-health kan een belangrijke bijdrage leveren Een open studie <PERSOON> (###) bij patiënten met blaaspijnsyndroom en/of interstitiële cystitis suggereert dat e-health als educatie ook een gunstig effect kan hebben Op basis van expert opinion bevat pijneducatie bij patiënten met chronische bekkenpijn Uitleg over de anatomie en functie van organen, waarbij uitleg wordt gegeven over Uitleg over de mogelijkheden en interventies en bijwerkingen.
591
nvmdl
zelf heeft om met de pijn en de gevolgen om te Zowel in de (multidisciplinaire) Zorgstandaard Chronische Pijn (versie <DATUM> als in de NHG standaard M### Pijn (###) wordt aandacht besteed aan het belang van pijneducatie Op basis van de hierin geciteerde literatuur over chronische pijn in het algemeen, waarbij de meeste literatuur over rugklachten gaan, blijkt dat pijneducatie en ehealth soms een gunstig effect op de klachten kunnen geven Aangenomen wordt dat dit In de NHG standaard M ### Pijn wordt beschreven dat pijneducatie een positief effect heeft op door de patiënt gerapporteerde beperkingen Pijneducatie is belangrijk om een actieve leefstijl te realiseren en te onderhouden (NHG, ###) Bij chronische lage rugpijn is het bekend dat pijneducatie een positief effect heeft op catastroferen Het verbetert de passieve copingstrategie en geeft een geringe verbetering van de pijnattitude (Clarke, ###) <PERSOON> (###) concludeert op basis van een systematische review dat er voor patiënten met chronische musculoskeletale pijn evidence is voor een positief effect voor neuroscience education op zowel actief als passief bewegen Ook e-health kan een belangrijke bijdrage leveren Een open studie <PERSOON> (###) bij patiënten met blaaspijnsyndroom en/of interstitiële cystitis suggereert dat e-health als educatie ook een gunstig effect kan hebben Op basis van expert opinion bevat pijneducatie bij patiënten met chronische bekkenpijn Uitleg over de anatomie en functie van organen, waarbij uitleg wordt gegeven over Uitleg over de mogelijkheden en interventies en bijwerkingen erkenning van de klachten Vaak zijn vermindering van de klachten en normaal functioneren de belangrijkste doelen Naast de behandeling van herstel belemmerende factoren, kan men ook uitleg en voorlichting geven over het ‘leren leven met chronische pijn’, het ‘optimaal patiënt en begeleiders te ondersteunen kan ook verwezen worden naar websites waarvan uit patiëntenperspectief informatie gegeven wordt over het omgaan met chronische pijn, zoals Thuisartsinformatie (Deze websites zijn onder andere te vinden als bijlage bij de Pijneducatie is belangrijk voor het onderhouden van een actieve leefstijl en heeft een positief effect op het omgaan met de pijn Communicatiemiddelen dienen zorgvuldig te worden uitgezocht en afgestemd op de patiënt Niet elke patiënt heeft de mogelijkheid of vaardigheden om de juiste informatie op internet te vinden Daarnaast hebben sommige patiënten, vanwege laaggeletterdheid of een taalbarrière, moeite om de aangereikte informatie te begrijpen en in te vullen, zoals vragenlijsten en dagboeken Er zijn geen gegevens bekend over de kosteneffectiviteit van pijneducatie bij patiënten met Een belangrijke voorwaarde voor implementatie is dat de zorgverlener bekwaam is in het verlenen van pijneducatie dan wel kan verwijzen binnen het multidisciplinaire team naar iemand die hierin geschoold is Veelal zijn bekkenfysiotherapeuten en fysiotherapeuten toegerust om pijneducatie te geven Belangrijk is dat tijdens de (para)medische opleiding In de literatuuranalyse werden geen studies gevonden voor beantwoorden van de vraag Bij andere chronische pijnsyndromen, zoals patiënten met chronische musculoskeletale pijn, wordt effect gezien van pijneducatie Gezien de positieve effecten van pijneducatie bij andere soorten chronische pijn wordt aanbevolen ook bij bekkenpijn, naast goede.
588
nvmdl
klachten en normaal functioneren de belangrijkste doelen Naast de behandeling van herstel belemmerende factoren, kan men ook uitleg en voorlichting geven over het ‘leren leven met chronische pijn’, het ‘optimaal patiënt en begeleiders te ondersteunen kan ook verwezen worden naar websites waarvan uit patiëntenperspectief informatie gegeven wordt over het omgaan met chronische pijn, zoals Thuisartsinformatie (Deze websites zijn onder andere te vinden als bijlage bij de Pijneducatie is belangrijk voor het onderhouden van een actieve leefstijl en heeft een positief effect op het omgaan met de pijn Communicatiemiddelen dienen zorgvuldig te worden uitgezocht en afgestemd op de patiënt Niet elke patiënt heeft de mogelijkheid of vaardigheden om de juiste informatie op internet te vinden Daarnaast hebben sommige patiënten, vanwege laaggeletterdheid of een taalbarrière, moeite om de aangereikte informatie te begrijpen en in te vullen, zoals vragenlijsten en dagboeken Er zijn geen gegevens bekend over de kosteneffectiviteit van pijneducatie bij patiënten met Een belangrijke voorwaarde voor implementatie is dat de zorgverlener bekwaam is in het verlenen van pijneducatie dan wel kan verwijzen binnen het multidisciplinaire team naar iemand die hierin geschoold is Veelal zijn bekkenfysiotherapeuten en fysiotherapeuten toegerust om pijneducatie te geven Belangrijk is dat tijdens de (para)medische opleiding In de literatuuranalyse werden geen studies gevonden voor beantwoorden van de vraag Bij andere chronische pijnsyndromen, zoals patiënten met chronische musculoskeletale pijn, wordt effect gezien van pijneducatie Gezien de positieve effecten van pijneducatie bij andere soorten chronische pijn wordt aanbevolen ook bij bekkenpijn, naast goede Zorg ervoor dat pijneducatie bij chronische bekkenpijn in ieder geval dezelfde elementen Clarke CL, <PERSOON> CG, <PERSOON> DJ Pain neurophysiology education for the management of individuals with chronic low back pain systematic review and meta-analysis <PERSOON> HC, <PERSOON> JY, <PERSOON> PC, <PERSOON> YF Development and evaluation of an Ehealth system to care for patients with bladder pain syndrome/interstitial cystitis Int J <PERSOON> effect of neuroscience education on pain, disability, anxiety, and stress in chronic musculoskeletal pain Arch Phys Med Rehabil Voldoet niet aan PICO (geen vergelijking van pijneducatie interventies) Voldoet niet aan PICO (betreft interventie met algemene gezondheidsvoorlichting bij Voldoet niet aan PICO (functionele buikklachten en cognitieve gedragstherapie) ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or studies vallen ook longitudinale, prospectieve en retrospectieve studies) (<PATIENTNUMMER>) In deze module zal worden ingegaan op de evaluatie van de behandeling van chronische bekkenpijn tussen patiënt en behandelaar Bij deze richtlijn is een flowchart gemaakt waarin de evaluatiemomenten in de zorg voor de patiënt met chronische bekkenpijn duidelijk worden aangegeven We adviseren gebruik te maken van deze flowchart (invoegen Voor elke patiënt met chronische bekkenpijn die door huisarts of medisch specialist is behandeld wordt het eerste evaluatiemoment door de huisarts ingepland uiterlijk # weken na het starten van de behandeling Gedurende het zorgpad zijn meerdere evaluatiemomenten ingepland, zoals in de flowchart is te zien Tijdens deze.
569
nvmdl
dat pijneducatie bij chronische bekkenpijn in ieder geval dezelfde elementen Clarke CL, <PERSOON> CG, <PERSOON> DJ Pain neurophysiology education for the management of individuals with chronic low back pain systematic review and meta-analysis <PERSOON> HC, <PERSOON> JY, <PERSOON> PC, <PERSOON> YF Development and evaluation of an Ehealth system to care for patients with bladder pain syndrome/interstitial cystitis Int J <PERSOON> effect of neuroscience education on pain, disability, anxiety, and stress in chronic musculoskeletal pain Arch Phys Med Rehabil Voldoet niet aan PICO (geen vergelijking van pijneducatie interventies) Voldoet niet aan PICO (betreft interventie met algemene gezondheidsvoorlichting bij Voldoet niet aan PICO (functionele buikklachten en cognitieve gedragstherapie) ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or studies vallen ook longitudinale, prospectieve en retrospectieve studies) (<PATIENTNUMMER>) In deze module zal worden ingegaan op de evaluatie van de behandeling van chronische bekkenpijn tussen patiënt en behandelaar Bij deze richtlijn is een flowchart gemaakt waarin de evaluatiemomenten in de zorg voor de patiënt met chronische bekkenpijn duidelijk worden aangegeven We adviseren gebruik te maken van deze flowchart (invoegen Voor elke patiënt met chronische bekkenpijn die door huisarts of medisch specialist is behandeld wordt het eerste evaluatiemoment door de huisarts ingepland uiterlijk # weken na het starten van de behandeling Gedurende het zorgpad zijn meerdere evaluatiemomenten ingepland, zoals in de flowchart is te zien Tijdens deze de ervaren veranderingen Belangrijk is om hierbij te focussen op de bereikte veranderingen en vervolgens aandacht te besteden aan eventueel nog gewenste veranderingen In het taalgebruik is spreken over veranderingen neutraal en spreken over verbeteringen gekleurd Het is goed dit te realiseren als deze gesprekken worden voorbereid Tijdens de evaluatiemomenten wordt vastgesteld of patiënt tevreden is met de situatie zoals die dan is Onder tevreden verstaan we dat er op dat moment geen verdere behandelingswensen aanwezig zijn Het is aan te bevelen de evaluatie in overleg met de patiënt samen te vatten en ook als zodanig in het dossier vast te leggen Het op papier meegeven van de samenvatting aan patiënt, kan helpen in het verdere beloop Indien patiënt bij het eerste evaluatiemoment aangeeft niet tevreden te zijn, dan wordt op basis van de aanwezige risicofactoren een inschatting gemaakt van het risico dat de klachten chronisch gaan worden Hierbij wordt gebruik gemaakt van de psychosociale en seksuologische factoren (zie Module #b) en de voorgeschiedenis op het gebied van pijnklachten Indien de inschatting is dat er een ‘hoog risico’ bestaat op het chronisch worden van de klachten, dan wordt patiënt voor consult verwezen naar een multidisciplinair bekkenpijnteam Indien er sprake is van een ‘laag risico’ op chronisch worden en er orgaansymptomen of functieklachten aanwezig zijn, dan wordt patiënt verwezen voor een consult bij een medisch specialist, een geregistreerd bekkenfysiotherapeut, een gezondheidszorgpsycholoog of een seksuoloog NVVS Als er sprake is van een laag risico en.
565
nvmdl
Belangrijk is om hierbij te focussen op de bereikte veranderingen en vervolgens aandacht te besteden aan eventueel nog gewenste veranderingen In het taalgebruik is spreken over veranderingen neutraal en spreken over verbeteringen gekleurd Het is goed dit te realiseren als deze gesprekken worden voorbereid Tijdens de evaluatiemomenten wordt vastgesteld of patiënt tevreden is met de situatie zoals die dan is Onder tevreden verstaan we dat er op dat moment geen verdere behandelingswensen aanwezig zijn Het is aan te bevelen de evaluatie in overleg met de patiënt samen te vatten en ook als zodanig in het dossier vast te leggen Het op papier meegeven van de samenvatting aan patiënt, kan helpen in het verdere beloop Indien patiënt bij het eerste evaluatiemoment aangeeft niet tevreden te zijn, dan wordt op basis van de aanwezige risicofactoren een inschatting gemaakt van het risico dat de klachten chronisch gaan worden Hierbij wordt gebruik gemaakt van de psychosociale en seksuologische factoren (zie Module #b) en de voorgeschiedenis op het gebied van pijnklachten Indien de inschatting is dat er een ‘hoog risico’ bestaat op het chronisch worden van de klachten, dan wordt patiënt voor consult verwezen naar een multidisciplinair bekkenpijnteam Indien er sprake is van een ‘laag risico’ op chronisch worden en er orgaansymptomen of functieklachten aanwezig zijn, dan wordt patiënt verwezen voor een consult bij een medisch specialist, een geregistreerd bekkenfysiotherapeut, een gezondheidszorgpsycholoog of een seksuoloog NVVS Als er sprake is van een laag risico en gegeneraliseerde sensitisatie wel een belangrijke rol spelen, dan wordt een consult gevraagd Aan het einde van het beschreven traject volgt weer een evaluatiemoment zoals eerder beschreven Er zijn twee uitkomsten mogelijk die elk hun eigen vervolgstappen opleveren Als patiënt tevreden is en geen andere behandelwensen meer heeft, dan kan het contact worden afgesloten Lopende behandelingen kunnen worden voortgezet en afgerond Tevens wordt aandacht besteed aan zelfmanagement ter voorkoming van hernieuwde klachten en aan zelfmanagement in de zin van hoe te handelen mochten de pijnklachten weer terugkomen Bij dit laatste valt te denken aan de algemene aspecten die in de voorgaande behandeling aan de orde zijn geweest, zoals de oefeningen van de bekkenfysiotherapeut of de adviezen van de gezondheidszorgpsycholoog De patiënt wordt ook gewezen op de eerder meegegeven informatie in het kader van pijneducatie Het is daarbij ook van belang om af te spreken in welke situatie opnieuw contact kan worden opgenomen Het feit dat er een mogelijkheid is om terug te vallen op een bekend hulpverlenerscontact werkt preventief en werkt ook steunend als de klachten weer terugkomen Het vervolgbeleid is afhankelijk van het tot nu toe gevolgde traject - Patiënten die eerder een monodisciplinair traject hebben gevolgd en orgaansymptomen of functieklachten in meerdere orgaansystemen hebben, worden voor consult verwezen - Patiënten die eerder een monodisciplinair traject hebben gevolgd, een behandelwens hebben en bij wie geen orgaansymptomen of functieklachten aanwezig zijn maar wel musculoskeletale pijnklachten en sensitisatie, worden voor consult verwezen naar een.
540
nvmdl
rol spelen, dan wordt een consult gevraagd Aan het einde van het beschreven traject volgt weer een evaluatiemoment zoals eerder beschreven Er zijn twee uitkomsten mogelijk die elk hun eigen vervolgstappen opleveren Als patiënt tevreden is en geen andere behandelwensen meer heeft, dan kan het contact worden afgesloten Lopende behandelingen kunnen worden voortgezet en afgerond Tevens wordt aandacht besteed aan zelfmanagement ter voorkoming van hernieuwde klachten en aan zelfmanagement in de zin van hoe te handelen mochten de pijnklachten weer terugkomen Bij dit laatste valt te denken aan de algemene aspecten die in de voorgaande behandeling aan de orde zijn geweest, zoals de oefeningen van de bekkenfysiotherapeut of de adviezen van de gezondheidszorgpsycholoog De patiënt wordt ook gewezen op de eerder meegegeven informatie in het kader van pijneducatie Het is daarbij ook van belang om af te spreken in welke situatie opnieuw contact kan worden opgenomen Het feit dat er een mogelijkheid is om terug te vallen op een bekend hulpverlenerscontact werkt preventief en werkt ook steunend als de klachten weer terugkomen Het vervolgbeleid is afhankelijk van het tot nu toe gevolgde traject - Patiënten die eerder een monodisciplinair traject hebben gevolgd en orgaansymptomen of functieklachten in meerdere orgaansystemen hebben, worden voor consult verwezen - Patiënten die eerder een monodisciplinair traject hebben gevolgd, een behandelwens hebben en bij wie geen orgaansymptomen of functieklachten aanwezig zijn maar wel musculoskeletale pijnklachten en sensitisatie, worden voor consult verwezen naar een hebben, en waarbij musculoskeletale pijnklachten en sensitisatie op de voorgrond staan, worden voor consult verwezen naar een <INSTELLING> voor pijnrevalidatie In andere situaties wordt er extra aandacht besteed aan het zelfmanagement en dan met name aan het omgaan met de situatie zoals die dan is en die als blijvend moet worden beschouwd De huisarts kan hierbij ook zijn eigen rol aangeven door de mogelijkheid te bieden om met een bepaalde regelmaat bij te praten, bijvoorbeeld met de POH-GGZ (praktijkondersteuner huisarts - geestelijke gezondheidszorg) Herhaalde consultatie bij andere hulpverleners levert geen bijdrage aan de zorg voor patiënten met chronische bekkenpijn Er wordt in deze situatie daarom niet opnieuw een ronde ingezet zoals Chronische bekkenpijn is een ziekte waarvan niet bekend is hoe vaak het voorkomt Voor chronische pijn in het algemeen kan op basis van een Europees onderzoek worden gezegd dat ##% van de inwoners een vorm van chronische pijn heeft Er wordt veel onvrede gemeld over de geboden zorg aan patiënten met chronische pijn Ruim ##% van de mensen in deze studie hebben # tot # keer een arts bezocht in de afgelopen # maanden (Breivik, ###) Het Nivel heeft in <LOCATIE> onderzoek gedaan naar de ervaringen van patiënten met chronische pijn en hun waardering voor de zorg (<PERSOON>, ###) In hun rapport komen onder Over de omgang met zorgverleners is meer dan ##% van de pijnpatiënten positief, Patiënten willen graag aandacht voor de continuïteit van zorg Met name de samenwerking tussen de verschillende behandelaars en zorgverleners laat te wensen.
565
nvmdl
voorgrond staan, worden voor consult verwezen naar een <INSTELLING> voor pijnrevalidatie In andere situaties wordt er extra aandacht besteed aan het zelfmanagement en dan met name aan het omgaan met de situatie zoals die dan is en die als blijvend moet worden beschouwd De huisarts kan hierbij ook zijn eigen rol aangeven door de mogelijkheid te bieden om met een bepaalde regelmaat bij te praten, bijvoorbeeld met de POH-GGZ (praktijkondersteuner huisarts - geestelijke gezondheidszorg) Herhaalde consultatie bij andere hulpverleners levert geen bijdrage aan de zorg voor patiënten met chronische bekkenpijn Er wordt in deze situatie daarom niet opnieuw een ronde ingezet zoals Chronische bekkenpijn is een ziekte waarvan niet bekend is hoe vaak het voorkomt Voor chronische pijn in het algemeen kan op basis van een Europees onderzoek worden gezegd dat ##% van de inwoners een vorm van chronische pijn heeft Er wordt veel onvrede gemeld over de geboden zorg aan patiënten met chronische pijn Ruim ##% van de mensen in deze studie hebben # tot # keer een arts bezocht in de afgelopen # maanden (Breivik, ###) Het Nivel heeft in <LOCATIE> onderzoek gedaan naar de ervaringen van patiënten met chronische pijn en hun waardering voor de zorg (<PERSOON>, ###) In hun rapport komen onder Over de omgang met zorgverleners is meer dan ##% van de pijnpatiënten positief, Patiënten willen graag aandacht voor de continuïteit van zorg Met name de samenwerking tussen de verschillende behandelaars en zorgverleners laat te wensen opgaan voor de zorg aan mensen met chronische bekkenpijn De volgende overwegingen zijn volgens de richtlijncommissie van belang als het gaat om de randvoorwaarden voor het verlenen van goede zorg aan patiënten met chronische bekkenpijn Deze randvoorwaarden worden beschreven aan de hand van de volgende deelonderwerpen taakverdeling en verantwoordelijkheden, coördinatie rondom zorg, communicatie rondom zorg en mensen en middelen Maak ook gebruik van de flowchart van het zorgproces van de patiënt met chronische bekkenpijn De flowchart schetst hoe de optimale organisatie van zorg er uit zou kunnen zien Op goede gronden kan van deze De huisarts zal in de meeste gevallen voor patiënten met chronische bekkenpijn degene zijn die een consult aanvraagt bij een andere hulpverlener, met name de medisch specialist Een De huisarts wacht niet langer dan # weken voor hij een medisch specialist in consult Hierbij wordt meestal gekozen voor een uni-disciplinair consult bij een orgaan In deze richtlijn is op een aantal plaatsen aangegeven dat de zorg voor patiënten met chronische bekkenpijn gebaat kan zijn bij consultatie door een multidisciplinair • Binnen de zorg kunnen verpleegkundig specialisten, gespecialiseerd pijnverpleegkundige, pijnconsulent of physician assistants worden ingezet voor uitleg, • De revalidatiearts kan in deze fase worden gevraagd mee te denken over het opstellen In organisatie-termen betekent dit dat de zorg verschuift van een monodisciplinair medisch specialistisch consult naar een beoordeling door een multidisciplinair Organisatorisch is het daarbij van belang dat er sprake is van bekendheid van het team in de regio, met name bij de huisartsen;.
572
nvmdl
mensen met chronische bekkenpijn De volgende overwegingen zijn volgens de richtlijncommissie van belang als het gaat om de randvoorwaarden voor het verlenen van goede zorg aan patiënten met chronische bekkenpijn Deze randvoorwaarden worden beschreven aan de hand van de volgende deelonderwerpen taakverdeling en verantwoordelijkheden, coördinatie rondom zorg, communicatie rondom zorg en mensen en middelen Maak ook gebruik van de flowchart van het zorgproces van de patiënt met chronische bekkenpijn De flowchart schetst hoe de optimale organisatie van zorg er uit zou kunnen zien Op goede gronden kan van deze De huisarts zal in de meeste gevallen voor patiënten met chronische bekkenpijn degene zijn die een consult aanvraagt bij een andere hulpverlener, met name de medisch specialist Een De huisarts wacht niet langer dan # weken voor hij een medisch specialist in consult Hierbij wordt meestal gekozen voor een uni-disciplinair consult bij een orgaan In deze richtlijn is op een aantal plaatsen aangegeven dat de zorg voor patiënten met chronische bekkenpijn gebaat kan zijn bij consultatie door een multidisciplinair • Binnen de zorg kunnen verpleegkundig specialisten, gespecialiseerd pijnverpleegkundige, pijnconsulent of physician assistants worden ingezet voor uitleg, • De revalidatiearts kan in deze fase worden gevraagd mee te denken over het opstellen In organisatie-termen betekent dit dat de zorg verschuift van een monodisciplinair medisch specialistisch consult naar een beoordeling door een multidisciplinair Organisatorisch is het daarbij van belang dat er sprake is van bekendheid van het team in de regio, met name bij de huisartsen; De huisarts is in eerste instantie verantwoordelijk voor de zorg en daarmee ook voor het in consult vragen van het bekkenpijnteam Na het bezoek aan dit team wordt door de teamleden advies gegeven over de vorm van behandeling en wordt aangegeven wie de verantwoordelijk hulpverlener en daarmee het aanspreekpunt is voor de patiënt Dit kan de huisarts zijn maar ook een van de teamleden Belangrijkste is dat het voor de patiënt helder is, zodat die weet tot wie zich te wenden bij vragen scopie) nodig is zal dit door een medisch specialist worden verricht Zie voor meer informatie over de taakverdeling en verantwoordelijkheden ook de modules over de verwijzing uit de eerste lijn (invoegen verwijzing naar module #e lijns verwijzing) en Op verzoek van de huisarts kan patiënt worden gezien door een multidisciplinair Voorafgaand aan het bezoek aan dit team bespreekt de huisarts met de patiënt waarom hij het van belang vindt dat patiënt wordt gezien door een bekkenpijnteam Deze richtlijn biedt materiaal (patiënteninformatie) om dit aan patiënt uit te leggen Huisarts en bekkenpijnteam kunnen gebruik maken van vragenlijsten Deze lijsten kunnen helpen om de actuele situatie in kaart te brengen en om het effect van behandeling te meten Welke vragenlijsten worden gebruikt zal door het bekkenpijnteam worden aangegeven Alle gebruikte lijsten zullen aandacht hebben voor de somatische aspecten én voor de psychologische, seksuologische en sociale aspecten Zie ook module over vragenlijsten bij diagnostiek (invoegen verwijzing naar De huisarts wijst de patiënt op het bestaan van patiëntenverenigingen voor mensen.
553
nvmdl
eerste instantie verantwoordelijk voor de zorg en daarmee ook voor het in consult vragen van het bekkenpijnteam Na het bezoek aan dit team wordt door de teamleden advies gegeven over de vorm van behandeling en wordt aangegeven wie de verantwoordelijk hulpverlener en daarmee het aanspreekpunt is voor de patiënt Dit kan de huisarts zijn maar ook een van de teamleden Belangrijkste is dat het voor de patiënt helder is, zodat die weet tot wie zich te wenden bij vragen scopie) nodig is zal dit door een medisch specialist worden verricht Zie voor meer informatie over de taakverdeling en verantwoordelijkheden ook de modules over de verwijzing uit de eerste lijn (invoegen verwijzing naar module #e lijns verwijzing) en Op verzoek van de huisarts kan patiënt worden gezien door een multidisciplinair Voorafgaand aan het bezoek aan dit team bespreekt de huisarts met de patiënt waarom hij het van belang vindt dat patiënt wordt gezien door een bekkenpijnteam Deze richtlijn biedt materiaal (patiënteninformatie) om dit aan patiënt uit te leggen Huisarts en bekkenpijnteam kunnen gebruik maken van vragenlijsten Deze lijsten kunnen helpen om de actuele situatie in kaart te brengen en om het effect van behandeling te meten Welke vragenlijsten worden gebruikt zal door het bekkenpijnteam worden aangegeven Alle gebruikte lijsten zullen aandacht hebben voor de somatische aspecten én voor de psychologische, seksuologische en sociale aspecten Zie ook module over vragenlijsten bij diagnostiek (invoegen verwijzing naar De huisarts wijst de patiënt op het bestaan van patiëntenverenigingen voor mensen De huisarts ontvangt van het team een verslag van het bezoek met daarin opgenomen een behandelplan en de naam van de hulpverlener die aanspreekpunt is voor de patiënt en daarmee ook voor de huisarts Als er aanvullend onderzoek moet worden gedaan, zal worden vermeld welke specialist dit in welk ziekenhuis of welke kliniek Indien het team medicatie voorschrijft wordt dit specifiek (naam en dosering) en apart In het verslag staat tot slot ook vermeld of er een controle-afspraak met patiënt is afgesproken en over hoeveel tijd en bij wie die afspraak zal worden gepland Als er geen controle afspraak wordt gemaakt of als patiënt zich niet kan vinden in het behandelvoorstel van het team wordt dit in het verslag beschreven Indien er in de regio geen bekkenpijnteam beschikbaar is dat de in deze richtlijn beschreven zorg kan bieden, kan de huisarts overwegen een consult aan te vragen bij een ziekenhuis waar ervaring aanwezig is op het gebied van de verschillende aspecten Voor het leveren van goede zorg aan een patiënt met chronische bekkenpijn is onderlinge De complexiteit van bekkenpijn als zorgvraag en de betrokkenheid van meerdere (soorten) hulpverleners vraagt hier extra aandacht Dit wordt versterkt door het gegeven dat de verschillende hulpverleners een verschillende achtergrond hebben Overleg tussen bijvoorbeeld psychologen en medisch specialisten betekent voor beide partijen een verruiming en verdieping van het eigen vakgebied waardoor een meer gezamenlijke kijk op de pijnproblematiek van de patiënt kan ontstaan, hetgeen de.
536
nvmdl
De huisarts ontvangt van het team een verslag van het bezoek met daarin opgenomen een behandelplan en de naam van de hulpverlener die aanspreekpunt is voor de patiënt en daarmee ook voor de huisarts Als er aanvullend onderzoek moet worden gedaan, zal worden vermeld welke specialist dit in welk ziekenhuis of welke kliniek Indien het team medicatie voorschrijft wordt dit specifiek (naam en dosering) en apart In het verslag staat tot slot ook vermeld of er een controle-afspraak met patiënt is afgesproken en over hoeveel tijd en bij wie die afspraak zal worden gepland Als er geen controle afspraak wordt gemaakt of als patiënt zich niet kan vinden in het behandelvoorstel van het team wordt dit in het verslag beschreven Indien er in de regio geen bekkenpijnteam beschikbaar is dat de in deze richtlijn beschreven zorg kan bieden, kan de huisarts overwegen een consult aan te vragen bij een ziekenhuis waar ervaring aanwezig is op het gebied van de verschillende aspecten Voor het leveren van goede zorg aan een patiënt met chronische bekkenpijn is onderlinge De complexiteit van bekkenpijn als zorgvraag en de betrokkenheid van meerdere (soorten) hulpverleners vraagt hier extra aandacht Dit wordt versterkt door het gegeven dat de verschillende hulpverleners een verschillende achtergrond hebben Overleg tussen bijvoorbeeld psychologen en medisch specialisten betekent voor beide partijen een verruiming en verdieping van het eigen vakgebied waardoor een meer gezamenlijke kijk op de pijnproblematiek van de patiënt kan ontstaan, hetgeen de de huisartsen bekend zijn Het verdient daarom aanbeveling om dit team bekend te maken binnen de regionale huisartsen kringen (https //(WEBLINK)) In de communicatie staat onder andere vermeld wie de teamleden zijn (naam en discipline), hoe voor de patiënt een consult kan worden geregeld en waar het team spreekuur houdt Het team biedt huisartsen de mogelijkheid om te overleggen over patiënten voor wie de huisarts het team in consult wil vragen, of die De teams zorgen voor informatie naar de patiënt als deze wordt ingepland voor een afspraak In deze informatie staat onder anderen vermeld wie de teamleden zijn (naam en discipline), waar het team spreekuur houdt, wat de gang van zaken tijdens een afspraak is en hoe het team bereikbaar is De teams zorgen voor een goed bereikbare baliemedewerker of doktersassistente die antwoord kan geven op organisatorische vragen van de patiënt en die praktische zaken rondom de afspraak Als het team denkt dat een medisch specialistisch consult nodig is bij een andere medisch specialist dan die vertegenwoordigd is in het team, zal dit consult in overleg met de huisarts worden aangevraagd Hetzelfde geldt als er aanvullend specialistisch Het team beschikt over informatiemateriaal voor de patiënt waarin chronische (bekken)pijn wordt uitgelegd en de benadering van deze pijn wordt toegelicht Dit materiaal moet eenvoudig van taal en opbouw zijn, liefst op leesniveau b#, rekening houdend met laaggeletterdheid Het materiaal moet het liefst zowel online als offline De huisarts heeft een breed scala aan onderwerpen waarvan hij op de hoogte moet zijn.
543
nvmdl
dit team bekend te maken binnen de regionale huisartsen kringen (https //(WEBLINK)) In de communicatie staat onder andere vermeld wie de teamleden zijn (naam en discipline), hoe voor de patiënt een consult kan worden geregeld en waar het team spreekuur houdt Het team biedt huisartsen de mogelijkheid om te overleggen over patiënten voor wie de huisarts het team in consult wil vragen, of die De teams zorgen voor informatie naar de patiënt als deze wordt ingepland voor een afspraak In deze informatie staat onder anderen vermeld wie de teamleden zijn (naam en discipline), waar het team spreekuur houdt, wat de gang van zaken tijdens een afspraak is en hoe het team bereikbaar is De teams zorgen voor een goed bereikbare baliemedewerker of doktersassistente die antwoord kan geven op organisatorische vragen van de patiënt en die praktische zaken rondom de afspraak Als het team denkt dat een medisch specialistisch consult nodig is bij een andere medisch specialist dan die vertegenwoordigd is in het team, zal dit consult in overleg met de huisarts worden aangevraagd Hetzelfde geldt als er aanvullend specialistisch Het team beschikt over informatiemateriaal voor de patiënt waarin chronische (bekken)pijn wordt uitgelegd en de benadering van deze pijn wordt toegelicht Dit materiaal moet eenvoudig van taal en opbouw zijn, liefst op leesniveau b#, rekening houdend met laaggeletterdheid Het materiaal moet het liefst zowel online als offline De huisarts heeft een breed scala aan onderwerpen waarvan hij op de hoogte moet zijn Het verdient daarom aanbeveling om per praktijk een huisarts te hebben die zich toelegt op de zorg aan chronische pijn-patiënten Dit biedt mogelijkheid om de zorg te concentreren en de exposure voor deze huisarts te vergroten Deze huisarts kan zich scholen in chronische pijn met speciale aandacht voor psychosociale en seksuologische aspecten Deze huisarts kan ook optreden als contactpersoon naar het De leden van het team voldoen aan de volgende kenmerken Medisch specialist ingeschreven in register van een erkend specialisme BIG geregistreerd, bij voorkeur ervaring met traumabehandeling, én • Van de leden van het team wordt verwacht dat zij, naast hun basale beroepsvaardigheden, kennis en ervaring hebben op het gebied van chronische (bekken)pijn, inclusief de seksuologische en psychosociale aspecten Dit kan praktische ervaring in het behandelen van deze groep patiënten gevolgd hebben van aanvullend onderwijs op het gebied van (chronische) pijn lidmaatschap van organisaties die zich specifiek met pijn bezighouden (bijvoorbeeld EFIC (European Pain Federation), IASP (International Association De huisarts heeft voor de zorg aan patiënten met chronische bekkenpijn geen specifieke middelen nodig De basisuitrusting van de praktijk zal voldoende zijn De huisarts heeft bij voorkeur wel toegang tot zorgdomein met name voor het in consult Het team beschikt naast de standaard zaken over onder anderen de volgende patiënt Hierbij moet de mogelijkheid aanwezig zijn om in beensteunen onderzoek te doen, zowel bij mannen als vrouwen Goed gecentreerde verlichting voor tijdens het lichamelijk onderzoek Een echoapparaat om echografie van de blaas, buik en genitalia te kunnen.
560
nvmdl
een huisarts te hebben die zich toelegt op de zorg aan chronische pijn-patiënten Dit biedt mogelijkheid om de zorg te concentreren en de exposure voor deze huisarts te vergroten Deze huisarts kan zich scholen in chronische pijn met speciale aandacht voor psychosociale en seksuologische aspecten Deze huisarts kan ook optreden als contactpersoon naar het De leden van het team voldoen aan de volgende kenmerken Medisch specialist ingeschreven in register van een erkend specialisme BIG geregistreerd, bij voorkeur ervaring met traumabehandeling, én • Van de leden van het team wordt verwacht dat zij, naast hun basale beroepsvaardigheden, kennis en ervaring hebben op het gebied van chronische (bekken)pijn, inclusief de seksuologische en psychosociale aspecten Dit kan praktische ervaring in het behandelen van deze groep patiënten gevolgd hebben van aanvullend onderwijs op het gebied van (chronische) pijn lidmaatschap van organisaties die zich specifiek met pijn bezighouden (bijvoorbeeld EFIC (European Pain Federation), IASP (International Association De huisarts heeft voor de zorg aan patiënten met chronische bekkenpijn geen specifieke middelen nodig De basisuitrusting van de praktijk zal voldoende zijn De huisarts heeft bij voorkeur wel toegang tot zorgdomein met name voor het in consult Het team beschikt naast de standaard zaken over onder anderen de volgende patiënt Hierbij moet de mogelijkheid aanwezig zijn om in beensteunen onderzoek te doen, zowel bij mannen als vrouwen Goed gecentreerde verlichting voor tijdens het lichamelijk onderzoek Een echoapparaat om echografie van de blaas, buik en genitalia te kunnen De keuze van het apparaat wordt aan de bekkenfysiotherapeut overgelaten De zorgverzekeraar zal voordeel kunnen hebben van deze organisatie van zorg Op dit moment zijn de zorgkosten multidisciplinaire teams hoog omdat veel specialisten een consult declareren De commissie is ervan overtuigd dat met toepassing van het in deze richtlijn geschetste zorgmodel (zie flowchart), op termijn de zorgvraag zal verminderen aangezien patiënten door minder medisch specialisten gezien hoeven worden Door de risico inschatting worden alleen bij patiënten met een hoog risico ‘dure’ zorg geleverd Door de vroegtijdige multidisciplinaire aanpak wordt de vervolgschade en de collaterale zorgvraag verminderd Dit betekent wel dat de vergoeding voor deze zorg anders geregeld moet worden De zorg die door het team geboden wordt moet als zorgproduct worden vergoed Hierdoor wordt toegankelijke zorg gewaarborgd De meestal niet vergoede zorg door geregistreerde De zorg voor mensen met chronische bekkenpijn wordt verleend vanuit een biopsychosociaal model In de praktijk van de zorg betekent dit dat er vroegtijdig verwezen wordt naar een multidisciplinair team van artsen, fysiotherapeuten en psychologen Maak gebruik van de flowchart van het zorgproces van de patiënt met chronische bekkenpijn De flowchart schetst hoe de optimale organisatie van zorg er uit zou kunnen zien Op goede <PERSOON> of chronic pain in Europe prevalence, impact on daily life, and treatment <PERSOON>, J CQ-index module Pijn.
532
nvmdl
van het apparaat wordt aan de bekkenfysiotherapeut overgelaten De zorgverzekeraar zal voordeel kunnen hebben van deze organisatie van zorg Op dit moment zijn de zorgkosten multidisciplinaire teams hoog omdat veel specialisten een consult declareren De commissie is ervan overtuigd dat met toepassing van het in deze richtlijn geschetste zorgmodel (zie flowchart), op termijn de zorgvraag zal verminderen aangezien patiënten door minder medisch specialisten gezien hoeven worden Door de risico inschatting worden alleen bij patiënten met een hoog risico ‘dure’ zorg geleverd Door de vroegtijdige multidisciplinaire aanpak wordt de vervolgschade en de collaterale zorgvraag verminderd Dit betekent wel dat de vergoeding voor deze zorg anders geregeld moet worden De zorg die door het team geboden wordt moet als zorgproduct worden vergoed Hierdoor wordt toegankelijke zorg gewaarborgd De meestal niet vergoede zorg door geregistreerde De zorg voor mensen met chronische bekkenpijn wordt verleend vanuit een biopsychosociaal model In de praktijk van de zorg betekent dit dat er vroegtijdig verwezen wordt naar een multidisciplinair team van artsen, fysiotherapeuten en psychologen Maak gebruik van de flowchart van het zorgproces van de patiënt met chronische bekkenpijn De flowchart schetst hoe de optimale organisatie van zorg er uit zou kunnen zien Op goede <PERSOON> of chronic pain in Europe prevalence, impact on daily life, and treatment <PERSOON>, J CQ-index module Pijn rondom chronische bekkenpijn Waar ‘hij’ staat kan ook ‘zij’ worden gelezen In het hele zorgproces rond chronische bekkenpijn is het goed om een duidelijke taakverdeling te hebben tussen de verschillende hulpverleners die betrokken zijn bij deze zorg Dit is van belang om een helder zorgproces te maken waarin alle partijen weten wat van hen verwacht wordt en weten wat ze van de ander kunnen verwachten Voor de patiënt is het belangrijk om te weten wie zijn aanspreekpunt is Wie kan hij vragen stellen als die, buiten de geplande afspraken om, bij hem opkomen Kan hij alle vragen bij één en dezelfde persoon stellen of gaan verschillende vragen naar verschillende hulpverleners? Het is goed dat de patiënt door deze taakverdeling ook zijn eigen zorgpad mede kan opstellen Met een volgende stap in het proces kan de taak van een hulpverlener veranderen of kan die hulpverlener (tijdelijk) niet meer betrokken zijn bij het proces Van de patiënt wordt verwacht dat hij duidelijk is in het weergeven van zijn klachten en de gevolgen ervan Tot de taak van de patiënt hoort dat hij de gezamenlijk afgesproken adviezen en behandelingen volgens de afspraken naleeft en volgt Tot zijn taak behoort ook het melden van veranderingen in de klachten, eventuele bijwerkingen van de behandelingen en moeite in bepaalde hulpverleningstrajecten of met bepaalde hulpverleners De eerste taak van de huisarts is het signaleren van het feit dat patiënt weer op het spreekuur zit omdat de pijn in de buik- of bekkenregio niet afneemt of verdwijnt Attent zijn.
538
nvmdl
worden gelezen In het hele zorgproces rond chronische bekkenpijn is het goed om een duidelijke taakverdeling te hebben tussen de verschillende hulpverleners die betrokken zijn bij deze zorg Dit is van belang om een helder zorgproces te maken waarin alle partijen weten wat van hen verwacht wordt en weten wat ze van de ander kunnen verwachten Voor de patiënt is het belangrijk om te weten wie zijn aanspreekpunt is Wie kan hij vragen stellen als die, buiten de geplande afspraken om, bij hem opkomen Kan hij alle vragen bij één en dezelfde persoon stellen of gaan verschillende vragen naar verschillende hulpverleners? Het is goed dat de patiënt door deze taakverdeling ook zijn eigen zorgpad mede kan opstellen Met een volgende stap in het proces kan de taak van een hulpverlener veranderen of kan die hulpverlener (tijdelijk) niet meer betrokken zijn bij het proces Van de patiënt wordt verwacht dat hij duidelijk is in het weergeven van zijn klachten en de gevolgen ervan Tot de taak van de patiënt hoort dat hij de gezamenlijk afgesproken adviezen en behandelingen volgens de afspraken naleeft en volgt Tot zijn taak behoort ook het melden van veranderingen in de klachten, eventuele bijwerkingen van de behandelingen en moeite in bepaalde hulpverleningstrajecten of met bepaalde hulpverleners De eerste taak van de huisarts is het signaleren van het feit dat patiënt weer op het spreekuur zit omdat de pijn in de buik- of bekkenregio niet afneemt of verdwijnt Attent zijn Wordt er geen duidelijke organische oorzaak voor de klachten gevonden dan kan de huisarts in een vroeg stadium behandelen als pijnprobleem zonder bekende oorzaak Lijkt er een organische oorzaak aanwezig of verbeteren de klachten niet ondanks behandeling, dan is een consult regelen zoals in deze richtlijn wordt geadviseerd, de volgende taak in het proces De huisarts is op de hoogte van de mogelijkheden om een consult te vragen hoe en aan wie De huisarts zorgt voor een goede overdracht met daarin in ieder geval de gegevens over het proces zoals dat tot dan toe is verlopen Een voorbeeld van een verwijsbrief van de huisarts is opgenomen in bijlage # Het is de taak van de huisarts om de patiënt uit te leggen waarom deze consultatie wordt ingezet en waarom er een consult wordt gevraagd bij die bepaalde specialist dan wel bij een multidisciplinair team Het is belangrijk om met de patiënt af te spreken wanneer die zich weer meldt bij de huisarts Bij voorkeur wordt een afrondend consult gepland na de evaluatie bij de specialist of het bekkenpijnteam De huisarts kan, op verzoek van specialist of bekkenpijnteam, (een deel van) de verdere begeleiding overnemen Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het aan patiënt aanbieden van de mogelijkheid om met bv de POH-GGZ (praktijkondersteuner huisarts - geestelijke gezondheidszorg) bij te praten in het kader van Het is belangrijk dat aangegeven wordt wanneer de huisarts leidend is in het zorgproces Voor de medisch specialist die een patiënt met chronische bekkenpijn monodisciplinair ziet.
543
nvmdl
geen duidelijke organische oorzaak voor de klachten gevonden dan kan de huisarts in een vroeg stadium behandelen als pijnprobleem zonder bekende oorzaak Lijkt er een organische oorzaak aanwezig of verbeteren de klachten niet ondanks behandeling, dan is een consult regelen zoals in deze richtlijn wordt geadviseerd, de volgende taak in het proces De huisarts is op de hoogte van de mogelijkheden om een consult te vragen hoe en aan wie De huisarts zorgt voor een goede overdracht met daarin in ieder geval de gegevens over het proces zoals dat tot dan toe is verlopen Een voorbeeld van een verwijsbrief van de huisarts is opgenomen in bijlage # Het is de taak van de huisarts om de patiënt uit te leggen waarom deze consultatie wordt ingezet en waarom er een consult wordt gevraagd bij die bepaalde specialist dan wel bij een multidisciplinair team Het is belangrijk om met de patiënt af te spreken wanneer die zich weer meldt bij de huisarts Bij voorkeur wordt een afrondend consult gepland na de evaluatie bij de specialist of het bekkenpijnteam De huisarts kan, op verzoek van specialist of bekkenpijnteam, (een deel van) de verdere begeleiding overnemen Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het aan patiënt aanbieden van de mogelijkheid om met bv de POH-GGZ (praktijkondersteuner huisarts - geestelijke gezondheidszorg) bij te praten in het kader van Het is belangrijk dat aangegeven wordt wanneer de huisarts leidend is in het zorgproces Voor de medisch specialist die een patiënt met chronische bekkenpijn monodisciplinair ziet bekende aandoeningen op te sporen en te behandelen De taak van de specialist is daarmee heel concreet en het verdient aanbeveling dat de specialist zich ook tot deze taken beperkt Zo zal de specialist bij het overwegen van aanvullende diagnostiek ook deze beperkte De specialist verwijst terug naar de huisarts tenzij er een rode vlag op het terrein van een naastliggend specialisme wordt herkend Dan kan directe doorverwijzing plaatsvinden met een brief naar de huisarts waarin deze verwijzing wordt genoemd en toegelicht De medisch Voor het bekkenpijnteam is de taak het in kaart brengen van de pijnklacht vanuit het biopsychosociale model Hierbij werken de verschillende disciplines met elkaar samen Het is de taak van het team om een gezamenlijk voorstel voor het verdere zorgpad te formuleren en dit aan de patiënt voor te leggen en samen met hem het zorgpad vast te stellen Het is ook de taak van het bekkenpijnteam om vervolgens dit zorgpad ten behoeve van de patiënt te faciliteren De benodigde verwijzingen worden vanuit het team geregeld Het team brengt verslag uit aan de huisarts, bij voorkeur met één brief waarin alle informatie wordt Het is ook de taak van het bekkenpijnteam om een evaluatiemoment te plannen en af te spreken met de patiënt Het team kiest tijdens de teambespreking wie het eerste Na de evaluatie rapporteert het bekkenpijnteam aan de huisarts en legt in de rapportage vast de uitslag van de evaluatie en het daarop gebaseerde advies.
531
nvmdl
bekende aandoeningen op te sporen en te behandelen De taak van de specialist is daarmee heel concreet en het verdient aanbeveling dat de specialist zich ook tot deze taken beperkt Zo zal de specialist bij het overwegen van aanvullende diagnostiek ook deze beperkte De specialist verwijst terug naar de huisarts tenzij er een rode vlag op het terrein van een naastliggend specialisme wordt herkend Dan kan directe doorverwijzing plaatsvinden met een brief naar de huisarts waarin deze verwijzing wordt genoemd en toegelicht De medisch Voor het bekkenpijnteam is de taak het in kaart brengen van de pijnklacht vanuit het biopsychosociale model Hierbij werken de verschillende disciplines met elkaar samen Het is de taak van het team om een gezamenlijk voorstel voor het verdere zorgpad te formuleren en dit aan de patiënt voor te leggen en samen met hem het zorgpad vast te stellen Het is ook de taak van het bekkenpijnteam om vervolgens dit zorgpad ten behoeve van de patiënt te faciliteren De benodigde verwijzingen worden vanuit het team geregeld Het team brengt verslag uit aan de huisarts, bij voorkeur met één brief waarin alle informatie wordt Het is ook de taak van het bekkenpijnteam om een evaluatiemoment te plannen en af te spreken met de patiënt Het team kiest tijdens de teambespreking wie het eerste Na de evaluatie rapporteert het bekkenpijnteam aan de huisarts en legt in de rapportage vast de uitslag van de evaluatie en het daarop gebaseerde advies verslag specifieke adviezen geven voor het vervolg Het aanspreekpunt voor de patiënt is ook bereikbaar voor de huisarts als deze vragen heeft In hun werk kunnen deze hulpverleners ook patiënten met pijnklachten tegenkomen zonder dat die hiervoor zijn verwezen Aan hen de taak om deze te inventariseren en vervolgens, in overleg met de patiënt aan de huisarts te rapporteren Ze hebben daarmee een belangrijke De verpleegkundig specialist en physician assistant kunnen worden ingezet om behandeltaken van de medisch specialist over te nemen Hierbij kan worden gedacht aan bepaalde behandelingen, het geven van uitleg en pijneducatie en het beantwoorden van Maak een taakverdeling waarin wordt omschreven wie, wanneer, welke Chronische bekkenpijn Voor het opstellen van dit plan is een inventarisatie gedaan van de mogelijk bevorderende en belemmerende factoren voor het naleven van de aanbevelingen Dit staat in de implementatietabel per module, zie onderaan dit document De belangrijkste functiestoornissen liggen op het gebied van mictie / defecatie / seksualiteit Eerdere perioden met klachten op urologisch / gynaecologisch gebied en darmen Er is sprake van betrokkenheid meerdere orgaansystemen / eerdere perioden met pijnklachten / andere chronische pijn diagnoses / somatische onverklaarde klachten / psychosociale gevolgen / stemmingsstoornissen/ verwachting bij patiënt dat de klachten Procedurevoorstel beoordeling van de pijnklachten, waar nodig aanvullende diagnostiek, De kennislacunes per module en eventueel uit het hoofdstuk Verantwoording (kennislacunes) Deze bijlage komt bij elke module in de Richtlijnendatabase te staan onder Aanverwante Tijdens de ontwikkeling van de richtlijn Chronische bekkenpijn (NVU) is systematisch gezocht.
542
nvmdl
voor het vervolg Het aanspreekpunt voor de patiënt is ook bereikbaar voor de huisarts als deze vragen heeft In hun werk kunnen deze hulpverleners ook patiënten met pijnklachten tegenkomen zonder dat die hiervoor zijn verwezen Aan hen de taak om deze te inventariseren en vervolgens, in overleg met de patiënt aan de huisarts te rapporteren Ze hebben daarmee een belangrijke De verpleegkundig specialist en physician assistant kunnen worden ingezet om behandeltaken van de medisch specialist over te nemen Hierbij kan worden gedacht aan bepaalde behandelingen, het geven van uitleg en pijneducatie en het beantwoorden van Maak een taakverdeling waarin wordt omschreven wie, wanneer, welke Chronische bekkenpijn Voor het opstellen van dit plan is een inventarisatie gedaan van de mogelijk bevorderende en belemmerende factoren voor het naleven van de aanbevelingen Dit staat in de implementatietabel per module, zie onderaan dit document De belangrijkste functiestoornissen liggen op het gebied van mictie / defecatie / seksualiteit Eerdere perioden met klachten op urologisch / gynaecologisch gebied en darmen Er is sprake van betrokkenheid meerdere orgaansystemen / eerdere perioden met pijnklachten / andere chronische pijn diagnoses / somatische onverklaarde klachten / psychosociale gevolgen / stemmingsstoornissen/ verwachting bij patiënt dat de klachten Procedurevoorstel beoordeling van de pijnklachten, waar nodig aanvullende diagnostiek, De kennislacunes per module en eventueel uit het hoofdstuk Verantwoording (kennislacunes) Deze bijlage komt bij elke module in de Richtlijnendatabase te staan onder Aanverwante Tijdens de ontwikkeling van de richtlijn Chronische bekkenpijn (NVU) is systematisch gezocht uitgangsvragen Een deel (of een onderdeel) van de hiervoor opgestelde zoekvragen is met het resultaat van deze zoekacties te beantwoorden, een groot deel echter niet Door gebruik te maken van de evidence-based methodiek (EBRO) is duidelijk geworden dat er nog kennislacunes bestaan De werkgroep is van mening dat (vervolg)onderzoek wenselijk is om in de toekomst een duidelijker antwoord te kunnen geven op vragen uit de praktijk Om deze reden heeft de werkgroep per module aangegeven op welke vlakken nader onderzoek Wat is de diagnostische accuratesse van bekkenfysiotherapeutisch onderzoek bij chronische Wat is de toegevoegde waarde van bekkenfysiotherapie bij andere interventies (zoals Wat is het aandeel van neuropathische pijn bij patiënten met chronische bekkenpijn? Is chronische bekkenpijn qua pijnmechanisme een chronisch pijnsyndroom? Wat is de waarde van behandeling van de pijn door een pijnarts Wat is de waarde van de behandeling van orgaan specifieke symptomen op de pijn? En op Wat is de effectiviteit van andere vormen van neuromodulatie (perineale zenuwstimulatie, Wat is de kosteneffectiviteit van verschillende vormen van neuromodulatie in de Wat is de effectiviteit van verschillende neuromodulatie behandelingen ten aanzien van Wat is de effectiviteit van EMDR en hypnotherapie bij patiënten met chronische bekkenpijn? Wat is de effectiviteit van seksuologische behandeling bij patiënten met chronische Is het in een vroeg stadium aanbieden van (relatief duurdere) teamzorg voor patiënten met Zijn de effecten van het in een vroeg stadium aanbieden van teamzorg voor patiënten met Voor meer achtergrond over definities en codering van chronische pijn zie Bijlage #.
557
nvmdl
Een deel (of een onderdeel) van de hiervoor opgestelde zoekvragen is met het resultaat van deze zoekacties te beantwoorden, een groot deel echter niet Door gebruik te maken van de evidence-based methodiek (EBRO) is duidelijk geworden dat er nog kennislacunes bestaan De werkgroep is van mening dat (vervolg)onderzoek wenselijk is om in de toekomst een duidelijker antwoord te kunnen geven op vragen uit de praktijk Om deze reden heeft de werkgroep per module aangegeven op welke vlakken nader onderzoek Wat is de diagnostische accuratesse van bekkenfysiotherapeutisch onderzoek bij chronische Wat is de toegevoegde waarde van bekkenfysiotherapie bij andere interventies (zoals Wat is het aandeel van neuropathische pijn bij patiënten met chronische bekkenpijn? Is chronische bekkenpijn qua pijnmechanisme een chronisch pijnsyndroom? Wat is de waarde van behandeling van de pijn door een pijnarts Wat is de waarde van de behandeling van orgaan specifieke symptomen op de pijn? En op Wat is de effectiviteit van andere vormen van neuromodulatie (perineale zenuwstimulatie, Wat is de kosteneffectiviteit van verschillende vormen van neuromodulatie in de Wat is de effectiviteit van verschillende neuromodulatie behandelingen ten aanzien van Wat is de effectiviteit van EMDR en hypnotherapie bij patiënten met chronische bekkenpijn? Wat is de effectiviteit van seksuologische behandeling bij patiënten met chronische Is het in een vroeg stadium aanbieden van (relatief duurdere) teamzorg voor patiënten met Zijn de effecten van het in een vroeg stadium aanbieden van teamzorg voor patiënten met Voor meer achtergrond over definities en codering van chronische pijn zie Bijlage # We noemen er twee Pijn is een onaangename zintuiglijke en emotionele ervaring samengaand met werkelijke of potentiële weefselschade, of beschreven in termen van dergelijke schade IASPi Pijn is een spontane constructie van het brein, als respons op ervaren dreiging en gericht op genezing Deze constructie wordt beïnvloed door meerdere biologische, psychologische en Termen op het gebied van Chronische Bekkenpijn die hieronder worden beschreven zijn gedefinieerd door de IASPiii en beschreven in de EAU Guidelineiv Chronische bekkenpijn is niet-kwaadaardige pijn die door mannen en vrouwen ervaren wordt in lichaamsdelen die verbonden zijn met het bekken Afkorting CBP (Nederlands) of Specifieke ziekte - gerelateerde bekkenpijn is bekkenpijn waarbij er een bekende, pijn verklarende aandoening zoals infectie of functiestoornis is aangetoond Voorbeelden prostaatkanker -gerelateerde bekkenpijn, inflammatory bowel disease – gerelateerde Chronisch bekkenpijnsyndroom is het optreden van CPP wanneer er geen bewezen infectie of andere duidelijke lokale pathologie is die de pijn kan verklaren Chronisch Voor alle bovengenoemde vormen van bekkenpijn geldt dat de pijn vaak wordt geassocieerd met negatieve cognitieve, gedragsmatige, seksuele en emotionele gevolgen, evenals met symptomen die wijzen op lagere urinewegen, seksuele, darm-, bekkenbodem of Nociceptieve pijn (weefselpijn) ontstaat door weefselschade waarbij allerlei stoffen vrijkomen die nociceptoren stimuleren Op basis van beschadiging kunnen de hersenen een pijnsignaal afgeven Nociceptie geeft niet altijd aanleiding tot pijn (bijvoorbeeld als iemand Viscerale pijn is pijn die zijn oorsprong vindt in signalen vanuit de viscera (hoof/hals, thorax, buik- en bekkengebied).
554
nvmdl
twee Pijn is een onaangename zintuiglijke en emotionele ervaring samengaand met werkelijke of potentiële weefselschade, of beschreven in termen van dergelijke schade IASPi Pijn is een spontane constructie van het brein, als respons op ervaren dreiging en gericht op genezing Deze constructie wordt beïnvloed door meerdere biologische, psychologische en Termen op het gebied van Chronische Bekkenpijn die hieronder worden beschreven zijn gedefinieerd door de IASPiii en beschreven in de EAU Guidelineiv Chronische bekkenpijn is niet-kwaadaardige pijn die door mannen en vrouwen ervaren wordt in lichaamsdelen die verbonden zijn met het bekken Afkorting CBP (Nederlands) of Specifieke ziekte - gerelateerde bekkenpijn is bekkenpijn waarbij er een bekende, pijn verklarende aandoening zoals infectie of functiestoornis is aangetoond Voorbeelden prostaatkanker -gerelateerde bekkenpijn, inflammatory bowel disease – gerelateerde Chronisch bekkenpijnsyndroom is het optreden van CPP wanneer er geen bewezen infectie of andere duidelijke lokale pathologie is die de pijn kan verklaren Chronisch Voor alle bovengenoemde vormen van bekkenpijn geldt dat de pijn vaak wordt geassocieerd met negatieve cognitieve, gedragsmatige, seksuele en emotionele gevolgen, evenals met symptomen die wijzen op lagere urinewegen, seksuele, darm-, bekkenbodem of Nociceptieve pijn (weefselpijn) ontstaat door weefselschade waarbij allerlei stoffen vrijkomen die nociceptoren stimuleren Op basis van beschadiging kunnen de hersenen een pijnsignaal afgeven Nociceptie geeft niet altijd aanleiding tot pijn (bijvoorbeeld als iemand Viscerale pijn is pijn die zijn oorsprong vindt in signalen vanuit de viscera (hoof/hals, thorax, buik- en bekkengebied) Somatische pijn is pijn die zijn oorsprong vindt in signalen vanuit huid, spieren of botten Somatische pijn is meestal scherp, stekend of kloppend van aard en het is in tegenstelling tot viscerale pijn, vaak makkelijk om aan te geven waar de pijn gevoeld wordt Neuropathische pijn of zenuwpijn ontstaat als gevolg van een beschadiging of afwijking van het zenuwweefsel Zenuwpijn wordt vaak oppervlakkig gevoeld en is continu aanwezig, soms Nociplastische pijn is pijn die ontstaat door een veranderde nociceptie waardoor er ondanks afwezigheid van werkelijke of dreigende weefselschade toch perifere nociceptors worden Centrale sensitisatie beschrijft de versterkte reactie en de verminderde drempel van het Perifere sensitisatie beschrijft de versterkte reactie en de verminderde drempel van (ii) Begrijp de Pijn <PERSOON> Lsj Medisch Deze informatie geeft aan welke overwegingen ten grondslag liggen aan de specifieke adviezen in deze richtlijn De tekst van deel # hieronder is een samenvatting van de tekst van de Guideline on Chronic Pelvic Pain van de European Association of Urology Deze richtlijn is gebaseerd op een benadering van de patiënt en zijn klachten vanuit het biopsychosociale model In dit model is naast de biomedische aspecten, wat vooral de lichamelijke klachten omvat, ook aandacht voor de psychologische en sociale aspecten van de pijn Deze drie aspecten van het menselijk leven beïnvloeden elkaar in alle richtingen Het is daarom van belang bij de benadering van een patiënt met pijn alle drie de aspecten vanaf het begin aandacht te geven Dit geldt voor de diagnostiek, de educatie en de behandeling.
551
nvmdl
of botten Somatische pijn is meestal scherp, stekend of kloppend van aard en het is in tegenstelling tot viscerale pijn, vaak makkelijk om aan te geven waar de pijn gevoeld wordt Neuropathische pijn of zenuwpijn ontstaat als gevolg van een beschadiging of afwijking van het zenuwweefsel Zenuwpijn wordt vaak oppervlakkig gevoeld en is continu aanwezig, soms Nociplastische pijn is pijn die ontstaat door een veranderde nociceptie waardoor er ondanks afwezigheid van werkelijke of dreigende weefselschade toch perifere nociceptors worden Centrale sensitisatie beschrijft de versterkte reactie en de verminderde drempel van het Perifere sensitisatie beschrijft de versterkte reactie en de verminderde drempel van (ii) Begrijp de Pijn <PERSOON> Lsj Medisch Deze informatie geeft aan welke overwegingen ten grondslag liggen aan de specifieke adviezen in deze richtlijn De tekst van deel # hieronder is een samenvatting van de tekst van de Guideline on Chronic Pelvic Pain van de European Association of Urology Deze richtlijn is gebaseerd op een benadering van de patiënt en zijn klachten vanuit het biopsychosociale model In dit model is naast de biomedische aspecten, wat vooral de lichamelijke klachten omvat, ook aandacht voor de psychologische en sociale aspecten van de pijn Deze drie aspecten van het menselijk leven beïnvloeden elkaar in alle richtingen Het is daarom van belang bij de benadering van een patiënt met pijn alle drie de aspecten vanaf het begin aandacht te geven Dit geldt voor de diagnostiek, de educatie en de behandeling De classificatie bestaat uit drie aspecten fenotypering, terminologie en taxonomie Fenotypering beschrijft de verschillende aspecten van de pijn bij één <PERSOON> aspecten zoals het al of niet aanwezig zijn van laesies van Hunner in het slijmvlies Naast de orgaan-gebonden aspecten spelen ook myofasciale en psychologische en seksuologische aspecten een rol Fenotypering levert een voor elke patiënt specifiek beeld op Terminologie gaat over de woorden die worden gebruikt binnen de classificatie Voor vergelijkbare aandoeningen bestaan soms meerdere termen die bijvoorbeeld elk een eigen fenotype aangeven Zo kennen we voor ‘pijn gevoeld in de blaasregio’ de termen Internationaal is er nu een voorkeur voor de term blaaspijnsyndroom Dit past in het schema van de International Association for the Study of Pain (IASP) voor de beschrijving van pijnsyndromen orgaan-pijn-syndroom Het orgaan is de plek waar de patiënt de pijn voelt De toevoeging syndroom geeft aan dat er geen bekende pijnveroorzakende aandoening aanwezig is Er zijn meestal wel symptomen die passen bij een orgaandisfunctie Deze symptomen kunnen ook secundair aan de pijn optreden Bij pijnsyndromen spelen daarnaast ook emotionele, cognitieve, gedrags-, seksuele en functionele aspecten een Terminologie beschrijft ook de huidige stand van onze kennis Daarom is het van belang heldere en ‘juiste’ termen te gebruiken Als voorbeeld het is van belang om termen die eindigen in "itis" alleen te gebruiken als er een bewezen ontsteking is die de pijn kan Taxonomie legt verbanden tussen de verschillende aspecten van het fenotype.
544
nvmdl
De classificatie bestaat uit drie aspecten fenotypering, terminologie en taxonomie Fenotypering beschrijft de verschillende aspecten van de pijn bij één <PERSOON> aspecten zoals het al of niet aanwezig zijn van laesies van Hunner in het slijmvlies Naast de orgaan-gebonden aspecten spelen ook myofasciale en psychologische en seksuologische aspecten een rol Fenotypering levert een voor elke patiënt specifiek beeld op Terminologie gaat over de woorden die worden gebruikt binnen de classificatie Voor vergelijkbare aandoeningen bestaan soms meerdere termen die bijvoorbeeld elk een eigen fenotype aangeven Zo kennen we voor ‘pijn gevoeld in de blaasregio’ de termen Internationaal is er nu een voorkeur voor de term blaaspijnsyndroom Dit past in het schema van de International Association for the Study of Pain (IASP) voor de beschrijving van pijnsyndromen orgaan-pijn-syndroom Het orgaan is de plek waar de patiënt de pijn voelt De toevoeging syndroom geeft aan dat er geen bekende pijnveroorzakende aandoening aanwezig is Er zijn meestal wel symptomen die passen bij een orgaandisfunctie Deze symptomen kunnen ook secundair aan de pijn optreden Bij pijnsyndromen spelen daarnaast ook emotionele, cognitieve, gedrags-, seksuele en functionele aspecten een Terminologie beschrijft ook de huidige stand van onze kennis Daarom is het van belang heldere en ‘juiste’ termen te gebruiken Als voorbeeld het is van belang om termen die eindigen in "itis" alleen te gebruiken als er een bewezen ontsteking is die de pijn kan Taxonomie legt verbanden tussen de verschillende aspecten van het fenotype EAU als de IASP verdelen chronische bekkenpijn in pijnsyndromen en niet-pijnsyndromen De laatste term gebuiken we als er sprake is van een aangetoonde bekende pijnveroorzakende aandoening Bij de eerste term is die aandoening er niet en is pijn de Meerdere taxonomie systemen zijn gepubliceerd, elk met hun eigen specifieke achtergrond, opzet en keuzes Voor een recent overzicht zie Häuser ### ii Naarmate de aandoening beter word gedefinieerd, kan de behandeling meer gericht worden Alleen door de aandoening duidelijk te definiëren, kan onderzoek meer specifiek worden opgezet en zorgen voor betere klinische toepasbaarheid van de resultaten Een duidelijke, goed gedefinieerde diagnose voor een reeks symptomen, kan helpen om patiënten het gevoel te geven van gehoord en begrepen worden Het kan vervolgens helpen bij de aanvaarding van het probleem als een chronische aandoening Het kan ook helpen om te gaan met de gevolgen ervan, zowel door de betrokkenheid bij therapeutische In de afgelopen jaren heeft chronische pijn in het algemeen en bekkenpijn in het bijzonder een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt In vroeger tijden was er veel aandacht voor de perifere zenuwen en de organen Beschadiging van een orgaan door bijvoorbeeld een ontsteking speelde een grote rol in het denken over pijn Wetenschappelijk onderzoek heeft steeds vaker laten zien dat de mechanismen voor chronische bekkenpijn zich vooral afspelen binnen het Centrale Zenuwstelsel (CZS) Hoewel een perifere stimulus zoals een infectie het begin van chronische bekkenpijn kan zijn, kan de pijn, als aandoening zichzelf in stand.
551
nvmdl
EAU als de IASP verdelen chronische bekkenpijn in pijnsyndromen en niet-pijnsyndromen De laatste term gebuiken we als er sprake is van een aangetoonde bekende pijnveroorzakende aandoening Bij de eerste term is die aandoening er niet en is pijn de Meerdere taxonomie systemen zijn gepubliceerd, elk met hun eigen specifieke achtergrond, opzet en keuzes Voor een recent overzicht zie Häuser ### ii Naarmate de aandoening beter word gedefinieerd, kan de behandeling meer gericht worden Alleen door de aandoening duidelijk te definiëren, kan onderzoek meer specifiek worden opgezet en zorgen voor betere klinische toepasbaarheid van de resultaten Een duidelijke, goed gedefinieerde diagnose voor een reeks symptomen, kan helpen om patiënten het gevoel te geven van gehoord en begrepen worden Het kan vervolgens helpen bij de aanvaarding van het probleem als een chronische aandoening Het kan ook helpen om te gaan met de gevolgen ervan, zowel door de betrokkenheid bij therapeutische In de afgelopen jaren heeft chronische pijn in het algemeen en bekkenpijn in het bijzonder een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt In vroeger tijden was er veel aandacht voor de perifere zenuwen en de organen Beschadiging van een orgaan door bijvoorbeeld een ontsteking speelde een grote rol in het denken over pijn Wetenschappelijk onderzoek heeft steeds vaker laten zien dat de mechanismen voor chronische bekkenpijn zich vooral afspelen binnen het Centrale Zenuwstelsel (CZS) Hoewel een perifere stimulus zoals een infectie het begin van chronische bekkenpijn kan zijn, kan de pijn, als aandoening zichzelf in stand sensorische, functionele, gedrags- en psychologische verschijnselen Het is deze verzameling verschijnselen die de basis vormt onder de diagnose chronische bekkenpijn Dat heeft er toe geleid dat we, ook in deze richtlijn adviseren tot een multi-specialistische en In bijlage # (afkortingen en definities) staan de verschillende soorten pijnmechanismen beschreven Hier beperken we ons tot een beknopte weergave om die vervolgens te gebruiken voor een algemeen advies over behandeling van chronische bekkenpijn De pijnmechanismen zijn onderdeel van de fenotypering van de bekkenpijn patiënt In onderstaand schema een voorbeeld van hoe een patiënt met chronische bekkenpijn in De nieuwste versie van de ICD, nummer ## is nu in ontwikkeling en zal vanaf ### versie ## vervangen Versie ## is vrij toegankelijk op het internet https //icd who int/browse##/lm/en De ICD ## heeft voor het eerst in de geschiedenis van de ICD een coderingssysteem voor chronische pijn opgenomen Er is # code voor "chronische primaire pijn" en er zijn # codes voor “chronische secundaire pijn” De nieuwe codering opent deuren voor een betere en gestandaardiseerde codering van chronische pijn in alle gezondheidszorgstelsels iii Chronische primaire pijn is pijn die de kwalitiet van leven aantast en niet beter geclassificeerd kan worden door een andere diagnose van chronische pijn (met een bekende aandoening als verklaring) Voorbeelden hiervan zijn chronische wijdverspreide pijn, Chronische secundaire viscerale pijn is chronische pijn secundair aan een onderliggende aandoening van organen van het hoofd of nek gebied of van het thoracale, buik-of bekkengebied.
566
nvmdl
Vereniging van Deskundigen Steriele Medische Hulpmiddelen op <DATUM> Vereniging voor Hygiëne & Infectiepreventie in de Gezondheidszorg <DATUM> RICHTLIJN CONTROLE OP MICROBIOLOGISCHE VEILIGHEID VAN THERMOLABIELE FLEXIBELE of per e-mail en uitsluitend bij de uitgever aanvragen Adres en e-mailadres zie boven Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van thermolabiele flexibele hoog- <DATUM> Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van een flexibele thermolabiele Wat is de plaats van reinigingstesten bij de beoordeling van het reinigings- en <DATUM> Op welke wijze worden flexibele thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen Op welke wijze worden monsters van flexibele thermolabiele hoog-risico gastro- Wat zijn te nemen acties bij (mogelijk) onvoldoende reiniging van flexibele Wat moet er minimaal in het microbiologisch rapport staan? ## <PERSOON>, arts-microbioloog, Erasmus MC Universitair Medisch <INSTELLING>, <LOCATIE> <PERSOON>, MDL-arts, <PERSOON>K Ballemans>, deskundige infectiepreventie, <PERSOON>, deskundige infectiepreventie, Bravis Ziekenhuis, <PERSOON> op <PERSOON>, DSMH, <INSTELLING>, <LOCATIE> <PERSOON>, arts-onderzoeker, Erasmus MC Universitair Medisch <INSTELLING>,  <PERSOON>, arts-microbioloog, <PERSOON>  <PERSOON-##>, arts-microbioloog, HagaZiekenhuis, den Haag  <PERSOON-##>, informatiespecialist, <LOCATIE> Hoofdstuk # Proces microbiologische monitoring van flexibele hoog-risico thermolabiele <DATUM> Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van flexibele thermolabiele hoog-risico  <PERSOON-##> een plan op voor een prevalentiemeting voor alle thermolabiele flexibele hoog-risico  Een prevalentiemeting dient bij voorkeur # week te duren, maar uiterlijk # weken Binnen dit  De betreffende endoscopen worden tijdens de prevalentiemeting niet uit de roulatie  Herhaal prevalentiemeting na # maanden voor alle thermolabiele flexibele hoog-risico Kweek van één thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscoop positief op gastrointestinale flora  Neem de positieve thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscoop uit de roulatie  Reinig en desinfecteer de endoscoop opnieuw en laat deze uit roulatie tot de kweekuitslag - indien opnieuw gastro-intestinale flora laat de scoop inspecteren door de medische - indien geen afwijking reinig, desinfecteer en kweek de endoscoop opnieuw - indien nog steeds positief op gastro-intestinale flora endoscoop naar leverancier - indien water- of huidflora zie kweek positief op water- of huidflora Indien endoscoop terug van reparatie of leverancier naar aanleiding van positieve kweek voor Kweek van twee thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen positief op gastrointestinale flora  Volg procedure zoals bij “Kweek van één thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen # weken  Indien ≤# thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen aanwezig en beiden Kweek van één thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscoop positief op huidflora.
601
nvmdl
<PERSOON>, arts-microbioloog, HagaZiekenhuis, den Haag  <PERSOON>, informatiespecialist, <LOCATIE> Hoofdstuk # Proces microbiologische monitoring van flexibele hoog-risico thermolabiele <DATUM> Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van flexibele thermolabiele hoog-risico  <PERSOON> een plan op voor een prevalentiemeting voor alle thermolabiele flexibele hoog-risico  Een prevalentiemeting dient bij voorkeur # week te duren, maar uiterlijk # weken Binnen dit  De betreffende endoscopen worden tijdens de prevalentiemeting niet uit de roulatie  Herhaal prevalentiemeting na # maanden voor alle thermolabiele flexibele hoog-risico Kweek van één thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscoop positief op gastrointestinale flora  Neem de positieve thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscoop uit de roulatie  Reinig en desinfecteer de endoscoop opnieuw en laat deze uit roulatie tot de kweekuitslag - indien opnieuw gastro-intestinale flora laat de scoop inspecteren door de medische - indien geen afwijking reinig, desinfecteer en kweek de endoscoop opnieuw - indien nog steeds positief op gastro-intestinale flora endoscoop naar leverancier - indien water- of huidflora zie kweek positief op water- of huidflora Indien endoscoop terug van reparatie of leverancier naar aanleiding van positieve kweek voor Kweek van twee thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen positief op gastrointestinale flora  Volg procedure zoals bij “Kweek van één thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen # weken  Indien ≤# thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen aanwezig en beiden Kweek van één thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscoop positief op huidflora - indien bij herhaling (# keer) een micro-organisme van hetzelfde species wordt  Bij zes of meer positieve kweken in twee of meer verschillende thermolabiele hoog-risico - audit het proces van handling direct na desinfectie conform SFERD-handboek; - audit het proces van kweekafname bij thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale - indien opnieuw waterbacteriën laat de endoscoop inspecteren door de medische - indien geen technische afwijking reinig, desinfecteer en kweek de endoscoop opnieuw en controleer de endoscopendesinfector (visuele inspectie en kweek laatste - indien gastro-intestinale of huidflora zie kweek positief op gastro-intestinale of huidflora Zes positieve kweken in twee of meer verschillende thermolabiele hoog-risico gastrointestinale endoscopen binnen een periode van # maanden  Controleer de endoscopendesinfectoren conform SFERD-handboek, met name het laatste Kweek van één thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscoop positief op gastrointestinale flora, huidflora en/of waterbacteriën <DATUM> Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van een flexibele thermolabiele hoogrisico gastro-intestinale endoscoop gemonitord die gebruikt is bij een BRMO-drager?  Er is geen extra microbiologische monitoring nodig bij BRMO-dragers Handhaaf het proces <DATUM> Wat is de plaats van reinigingstesten bij de beoordeling van het reinigings- en  Reinigingstesten worden niet aanbevolen ter controle van het reinigingsproces Minimale criteria voor afnemen van kweken van flexibele endoscopen zijn  De wijze van afname en transport valt onder de verantwoordelijkheid van de deskundige Minimale criteria voor de ruimte waar kweek wordt afgenomen zijn  Bepaal per instelling de kweekmomenten in verhouding endoscopen uit de droogkast versus.
617
nvmdl
(# keer) een micro-organisme van hetzelfde species wordt  Bij zes of meer positieve kweken in twee of meer verschillende thermolabiele hoog-risico - audit het proces van handling direct na desinfectie conform SFERD-handboek; - audit het proces van kweekafname bij thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale - indien opnieuw waterbacteriën laat de endoscoop inspecteren door de medische - indien geen technische afwijking reinig, desinfecteer en kweek de endoscoop opnieuw en controleer de endoscopendesinfector (visuele inspectie en kweek laatste - indien gastro-intestinale of huidflora zie kweek positief op gastro-intestinale of huidflora Zes positieve kweken in twee of meer verschillende thermolabiele hoog-risico gastrointestinale endoscopen binnen een periode van # maanden  Controleer de endoscopendesinfectoren conform SFERD-handboek, met name het laatste Kweek van één thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale endoscoop positief op gastrointestinale flora, huidflora en/of waterbacteriën <DATUM> Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van een flexibele thermolabiele hoogrisico gastro-intestinale endoscoop gemonitord die gebruikt is bij een BRMO-drager?  Er is geen extra microbiologische monitoring nodig bij BRMO-dragers Handhaaf het proces <DATUM> Wat is de plaats van reinigingstesten bij de beoordeling van het reinigings- en  Reinigingstesten worden niet aanbevolen ter controle van het reinigingsproces Minimale criteria voor afnemen van kweken van flexibele endoscopen zijn  De wijze van afname en transport valt onder de verantwoordelijkheid van de deskundige Minimale criteria voor de ruimte waar kweek wordt afgenomen zijn  Bepaal per instelling de kweekmomenten in verhouding endoscopen uit de droogkast versus - Leg de procedure van bemonstering, conform deze richtlijn, vast in een protocol - Bemonster alle open kanalen van de endoscoop apart door deze te spoelen, met een - Gebruik een steriele vloeistof zoals fysiologisch zout, fosfaatgebufferde zoutoplossing - Bemonster de tip van de endoscoop met een swab - Breng de bemonsteringsvloeistof en swab’s meteen naar het laboratorium conform <DATUM> Op welke wijze worden monsters van flexibele thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale  Centrifugeer de bemonsteringsvloeistof en beent een bloedagar, Mconkey en R#A of filtreer de bemonsteringsvleoistof en beent een R#A Voor een voorbeeld van een kweekmethode  Vortex de swab in een oplossing en beënt een bloedagar met de oplossing Voor een  Incubeer de platen ## uur bij ## tot ## graden  Beoordeel de platen op groei ##-## uur en na ## uur  Sluit door determinatie van de gegroeide isolaten de aanwezigheid van hoog-risico microorganismen uit  Maak onderscheid tussen concentraties van ( of ≥ ## kolonie vormende eenheden (KVE)/<DATUM> # Wat zijn te nemen acties bij (mogelijk) onvoldoende reiniging van flexibele thermolabiele Wanneer een thermolabiele flexibele gastro-intestinale endoscoop positief is op gastrointestinale flora (zie <DATUM> routinekweken)  Binnen het ziekenhuis wordt een team samengesteld conform lokaal voorschrift  Het team verricht een risicoanalyse Overwegingen die daarbij in ieder geval moeten worden - Neem in beschouwing dat er weinig transmissies beschreven zijn in de literatuur - Ga na wat de potentieel periode is dat de endoscoop gecontamineerd is geweest - Ga na hoeveel patiënten aan deze endoscoop zijn geëxposeerd.
629
nvmdl
een protocol - Bemonster alle open kanalen van de endoscoop apart door deze te spoelen, met een - Gebruik een steriele vloeistof zoals fysiologisch zout, fosfaatgebufferde zoutoplossing - Bemonster de tip van de endoscoop met een swab - Breng de bemonsteringsvloeistof en swab’s meteen naar het laboratorium conform <DATUM> Op welke wijze worden monsters van flexibele thermolabiele hoog-risico gastro-intestinale  Centrifugeer de bemonsteringsvloeistof en beent een bloedagar, Mconkey en R#A of filtreer de bemonsteringsvleoistof en beent een R#A Voor een voorbeeld van een kweekmethode  Vortex de swab in een oplossing en beënt een bloedagar met de oplossing Voor een  Incubeer de platen ## uur bij ## tot ## graden  Beoordeel de platen op groei ##-## uur en na ## uur  Sluit door determinatie van de gegroeide isolaten de aanwezigheid van hoog-risico microorganismen uit  Maak onderscheid tussen concentraties van ( of ≥ ## kolonie vormende eenheden (KVE)/<DATUM> # Wat zijn te nemen acties bij (mogelijk) onvoldoende reiniging van flexibele thermolabiele Wanneer een thermolabiele flexibele gastro-intestinale endoscoop positief is op gastrointestinale flora (zie <DATUM> routinekweken)  Binnen het ziekenhuis wordt een team samengesteld conform lokaal voorschrift  Het team verricht een risicoanalyse Overwegingen die daarbij in ieder geval moeten worden - Neem in beschouwing dat er weinig transmissies beschreven zijn in de literatuur - Ga na wat de potentieel periode is dat de endoscoop gecontamineerd is geweest - Ga na hoeveel patiënten aan deze endoscoop zijn geëxposeerd - Betreft het een bacterie met een ongebruikelijke ongevoeligheid? Bijvoorbeeld een bacterie met een lage prevalentie in de samenleving zoals Penicilline resistente - Hoe is de verhouding tussen de inspanningen en kosten die aan een recall verbonden zijn, ten opzichte van de gezondheidswinst voor patiënten en hun omgeving? - Hebben patiënten en/of hun (toekomstige) behandelaar belang bij het weten van de besmetting, zoals wijziging antibioticatherapie bij aanwezigheid van BRMO? Dit is met name van belang voor patiënten in een bijzondere risicogroep, met verhoogde kans op toekomstige antibiotische behandeling Te denken valt aan bij voorbeeld (toekomstige) levertransplantatie patiënten die een slechte uitkomst hebben bij kolonisatie van CPE Overweeg of er mogelijk transmissie is geweest van virussen indien de endoscoop <PERSOON> het risico op HBV, HCV en/of HIV in de gescopieerde populatie Ga na hoeveel patiënten van het cohort getest zijn op HBV, HCV en/of HIV Wanneer team besluit dat er actie moet worden ondernomen  Definieer de actie Documenteer ook indien geen actie wordt ondernomen  Overweeg of een getrapte recall van toepassing kan zijn Wanneer een thermolabiele flexibele gastro-intestinale endoscoop positief is op huidflora of <DATUM> Wat moet er minimaal in het microbiologisch rapport staan?  Rapporteer of er sprake is van wel of geen groei  Vermeld altijd species en bij een kwantitatieve kweek ook het aantal KVE/## mL  Vermeld species bij concentraties van ≥ ## KVE/ ## mL en het aantal KVE.
615
nvmdl
het een bacterie met een ongebruikelijke ongevoeligheid? Bijvoorbeeld een bacterie met een lage prevalentie in de samenleving zoals Penicilline resistente - Hoe is de verhouding tussen de inspanningen en kosten die aan een recall verbonden zijn, ten opzichte van de gezondheidswinst voor patiënten en hun omgeving? - Hebben patiënten en/of hun (toekomstige) behandelaar belang bij het weten van de besmetting, zoals wijziging antibioticatherapie bij aanwezigheid van BRMO? Dit is met name van belang voor patiënten in een bijzondere risicogroep, met verhoogde kans op toekomstige antibiotische behandeling Te denken valt aan bij voorbeeld (toekomstige) levertransplantatie patiënten die een slechte uitkomst hebben bij kolonisatie van CPE Overweeg of er mogelijk transmissie is geweest van virussen indien de endoscoop <PERSOON> het risico op HBV, HCV en/of HIV in de gescopieerde populatie Ga na hoeveel patiënten van het cohort getest zijn op HBV, HCV en/of HIV Wanneer team besluit dat er actie moet worden ondernomen  Definieer de actie Documenteer ook indien geen actie wordt ondernomen  Overweeg of een getrapte recall van toepassing kan zijn Wanneer een thermolabiele flexibele gastro-intestinale endoscoop positief is op huidflora of <DATUM> Wat moet er minimaal in het microbiologisch rapport staan?  Rapporteer of er sprake is van wel of geen groei  Vermeld altijd species en bij een kwantitatieve kweek ook het aantal KVE/## mL  Vermeld species bij concentraties van ≥ ## KVE/ ## mL en het aantal KVE  Rapporteer “geen pathogenen gevonden” bij iedere groei van laag-risico micro-organismen  Leg per ziekenhuis vast wie de verantwoordelijkheid heeft voor onderstaande processen De implementatie van deze richtlijn moet onderdeel zijn van het bestaande endoscopenbeheersplan van het ziekenhuis Daardoor vallen implementatie en uitvoering van de richtlijn onder de verantwoordelijkheid van de eindverantwoordelijke van het bestaande Vanwege het risico op besmetting van patiënten met pathogene micro-organismen bij het gebruik van een verontreinigde flexibele endoscoop, is er nationaal en internationaal veel aandacht voor richtlijnen omtrent reiniging, desinfectie en microbiologische surveillance van flexibele endoscopen De focus van deze richtlijnen ligt echter vooral bij het proces van reiniging, desinfectie en de methode van monsterafname De frequentie van monsterafname en op welke wijze de uitslagen geduid moeten worden, wordt De richtlijn “Thermolabiele, flexibele endoscopen” van de Werkgroep Infectie Preventie (WIP, ###) gaat vooral over de infectiepreventiemaatregelen met betrekking tot het reinigen en desinfecteren van thermolabiele, flexibele endoscopen De richtlijn doet nadrukkelijk geen aanbeveling voor periodieke microbiologische controle van een test(en) voor en frequentie van de microbiologische controle zijn en er nog te weinig van de Stuurgroep Flexibele Endoscopen Reiniging en Desinfectie (SFERD, laatste versie # # (###)) Dit werk bestrijkt het volledige bedrijfsproces van flexibele endoscopen en Het is onwenselijk dat er wel een standaardisatie is ten aanzien van gebruik, reiniging en desinfectie van flexibele endoscopen, maar dat dit ontbreekt voor de wijze van kweken doorgaans niet geschikt zijn voor sterilisatie en door het complexe ontwerp lastig te reinigen en desinfecteren zijn Een gestandaardiseerde wijze van kweken en rapportage.
597
nvmdl
Leg per ziekenhuis vast wie de verantwoordelijkheid heeft voor onderstaande processen De implementatie van deze richtlijn moet onderdeel zijn van het bestaande endoscopenbeheersplan van het ziekenhuis Daardoor vallen implementatie en uitvoering van de richtlijn onder de verantwoordelijkheid van de eindverantwoordelijke van het bestaande Vanwege het risico op besmetting van patiënten met pathogene micro-organismen bij het gebruik van een verontreinigde flexibele endoscoop, is er nationaal en internationaal veel aandacht voor richtlijnen omtrent reiniging, desinfectie en microbiologische surveillance van flexibele endoscopen De focus van deze richtlijnen ligt echter vooral bij het proces van reiniging, desinfectie en de methode van monsterafname De frequentie van monsterafname en op welke wijze de uitslagen geduid moeten worden, wordt De richtlijn “Thermolabiele, flexibele endoscopen” van de Werkgroep Infectie Preventie (WIP, ###) gaat vooral over de infectiepreventiemaatregelen met betrekking tot het reinigen en desinfecteren van thermolabiele, flexibele endoscopen De richtlijn doet nadrukkelijk geen aanbeveling voor periodieke microbiologische controle van een test(en) voor en frequentie van de microbiologische controle zijn en er nog te weinig van de Stuurgroep Flexibele Endoscopen Reiniging en Desinfectie (SFERD, laatste versie # # (###)) Dit werk bestrijkt het volledige bedrijfsproces van flexibele endoscopen en Het is onwenselijk dat er wel een standaardisatie is ten aanzien van gebruik, reiniging en desinfectie van flexibele endoscopen, maar dat dit ontbreekt voor de wijze van kweken doorgaans niet geschikt zijn voor sterilisatie en door het complexe ontwerp lastig te reinigen en desinfecteren zijn Een gestandaardiseerde wijze van kweken en rapportage Daarnaast maakt een uniforme werkwijze het mogelijk om resultaten van verschillende instellingen met elkaar Een evidence-based beleid ten aanzien van de microbiële controle van flexibele gastrointestinale endoscopen De richtlijn richt zich op de microbiële controle van thermolabiele flexibele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen met een tangenlift (duodenoscopen en lineaire echoendoscopen) in de intra- en extramurale setting In de richtlijn worden geen uitspraken gedaan over microbiële controle van thermolabiele flexibele niet hoog-risico gastrointestinale endoscopen, rigide scopen noch van andere flexibele niet-gastro-intestinale De richtlijn sluit aan op de WIP-richtlijnen Thermolabiele flexibele endoscopen (###) en Specifieke vragen waarvoor deze richtlijn aanbevelingen geeft, zijn - Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van flexibele thermolabiele - Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van een flexibele thermolabiele - Wat is de plaats van reinigingstesten bij de beoordeling van het reinigings- en - Op welke wijze worden flexibele thermolabiele gastro-intestinale endoscopen - Op welke wijze worden monsters van flexibele thermolabiele gastro-intestinale - Wat zijn te nemen acties bij (mogelijk) onvoldoende reiniging van flexibele - Wat moet er minimaal in het microbiologisch rapport staan? De richtlijn beoogt een praktisch handvat te bieden aan artsen-microbioloog, maagdarm-leverartsen deskundigen infectiepreventie, deskundigen steriele medische hulpmiddelen (DSMH), deskundigen scopen reiniging en desinfectie (DSRD) en iedereen die zich beroepsmatig bezighoudt met thermolabiele flexibele hoog-risico gastrointestinale endoscopen met een tangenlift Patiënt bij wie een scopie is verricht met een heeft opgelopen, had kunnen oplopen of kan Bemonsteren en kweken van hoog-risico gastrointestinale endoscopen op een bepaald moment Uiterlijk in ### bepaalt het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Medische.
592
nvmdl
het mogelijk om resultaten van verschillende instellingen met elkaar Een evidence-based beleid ten aanzien van de microbiële controle van flexibele gastrointestinale endoscopen De richtlijn richt zich op de microbiële controle van thermolabiele flexibele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen met een tangenlift (duodenoscopen en lineaire echoendoscopen) in de intra- en extramurale setting In de richtlijn worden geen uitspraken gedaan over microbiële controle van thermolabiele flexibele niet hoog-risico gastrointestinale endoscopen, rigide scopen noch van andere flexibele niet-gastro-intestinale De richtlijn sluit aan op de WIP-richtlijnen Thermolabiele flexibele endoscopen (###) en Specifieke vragen waarvoor deze richtlijn aanbevelingen geeft, zijn - Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van flexibele thermolabiele - Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van een flexibele thermolabiele - Wat is de plaats van reinigingstesten bij de beoordeling van het reinigings- en - Op welke wijze worden flexibele thermolabiele gastro-intestinale endoscopen - Op welke wijze worden monsters van flexibele thermolabiele gastro-intestinale - Wat zijn te nemen acties bij (mogelijk) onvoldoende reiniging van flexibele - Wat moet er minimaal in het microbiologisch rapport staan? De richtlijn beoogt een praktisch handvat te bieden aan artsen-microbioloog, maagdarm-leverartsen deskundigen infectiepreventie, deskundigen steriele medische hulpmiddelen (DSMH), deskundigen scopen reiniging en desinfectie (DSRD) en iedereen die zich beroepsmatig bezighoudt met thermolabiele flexibele hoog-risico gastrointestinale endoscopen met een tangenlift Patiënt bij wie een scopie is verricht met een heeft opgelopen, had kunnen oplopen of kan Bemonsteren en kweken van hoog-risico gastrointestinale endoscopen op een bepaald moment Uiterlijk in ### bepaalt het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Medische Zo nodig wordt een nieuwe werkgroep geïnstalleerd om de richtlijn te herzien De geldigheid van de richtlijn komt eerder te vervallen De Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie is als houder van deze richtlijn de richtlijn delen de verantwoordelijkheid en informeren de eerstverantwoordelijke over relevante en werd gefinancierd uit de Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS) Het doel van het project is het ontwikkelen van een multidisciplinaire richtlijn voor de microbiële controle van thermolabiele flexibele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen met een of De richtlijn is geschreven voor alle leden van de beroepsgroepen die betrokken zijn bij de steriele medische hulpmiddelen (DSMH), deskundigen scopen reiniging en desinfectie (DSRD) en iedereen die zich beroepsmatig bezig houdt met gastro-intestinale endoscopieën Voor het ontwikkelen van de richtlijn is in ### een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen die betrokken zijn bij de microbiële controle van thermolabiele flexibele gastro-intestinale endoscopen (zie hiervoor de werkgroep werkte gedurende ## maanden aan de totstandkoming van de richtlijn  <PERSOON>, arts-microbioloog, Erasmus MC Universitair Medisch <INSTELLING>, <LOCATIE> persoonlijke financiële belangen, belangen door persoonlijke relaties, belangen d m v kennisvalorisatie De belangenverklaringen zijn op te vragen bij de Nederlandse Vereniging voor Er werd aandacht besteed aan het patiënten perspectief door in de voorbereidende fase de Patiëntenfederatie <LOCATIE> te vragen om schriftelijke input omtrent knelpunten en aandachtspunten Deze heeft het verzoek om input doorgestuurd naar de Crohn en Colitis organisaties (NFK) en de Coeliakie Vereniging Geen van deze verenigingen heeft knelpunten aangeleverd.
597
nvmdl
wordt een nieuwe werkgroep geïnstalleerd om de richtlijn te herzien De geldigheid van de richtlijn komt eerder te vervallen De Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie is als houder van deze richtlijn de richtlijn delen de verantwoordelijkheid en informeren de eerstverantwoordelijke over relevante en werd gefinancierd uit de Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS) Het doel van het project is het ontwikkelen van een multidisciplinaire richtlijn voor de microbiële controle van thermolabiele flexibele hoog-risico gastro-intestinale endoscopen met een of De richtlijn is geschreven voor alle leden van de beroepsgroepen die betrokken zijn bij de steriele medische hulpmiddelen (DSMH), deskundigen scopen reiniging en desinfectie (DSRD) en iedereen die zich beroepsmatig bezig houdt met gastro-intestinale endoscopieën Voor het ontwikkelen van de richtlijn is in ### een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen die betrokken zijn bij de microbiële controle van thermolabiele flexibele gastro-intestinale endoscopen (zie hiervoor de werkgroep werkte gedurende ## maanden aan de totstandkoming van de richtlijn  <PERSOON>, arts-microbioloog, Erasmus MC Universitair Medisch <INSTELLING>, <LOCATIE> persoonlijke financiële belangen, belangen door persoonlijke relaties, belangen d m v kennisvalorisatie De belangenverklaringen zijn op te vragen bij de Nederlandse Vereniging voor Er werd aandacht besteed aan het patiënten perspectief door in de voorbereidende fase de Patiëntenfederatie <LOCATIE> te vragen om schriftelijke input omtrent knelpunten en aandachtspunten Deze heeft het verzoek om input doorgestuurd naar de Crohn en Colitis organisaties (NFK) en de Coeliakie Vereniging Geen van deze verenigingen heeft knelpunten aangeleverd Richtlijnen # # van de adviescommissie <PERSOON>)) Dit rapport is gebaseerd op het AGREE II instrument (Appraisal of Guidelines for Research & Evaluation II) ((WEBLINK)), dat een internationaal breed geaccepteerd instrument is en op ‘richtlijnen voor richtlijn’ voor de beoordeling van de Tijdens de voorbereidende fase inventariseerden de voorzitter van de werkgroep en de extern methodoloog de knelpunten Deze werden met de werkgroep besproken en vervolgens per mail aan de volgende organisaties voorgelegd met de vraag om input het Zorginstituut <LOCATIE>; de Inspectie voor de Gezondheidszorg; het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; Universitair Medische Centra; Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen; Sterilisatie Vereniging <LOCATIE>; Vereniging van Deskundigen Steriele Medische Hulpmiddelen; NEN normcommissie Op basis van de uitkomsten van de knelpuntenanalyse zijn door de voorzitter en de extern methodoloog concept-uitgangsvragen opgesteld Deze zijn met de werkgroep besproken waarna de werkgroep definitieve uitgangsvragen heeft vastgesteld Vervolgens inventariseerde de werkgroep per uitgangsvraag welke uitkomstmaten voor de patiënt relevant zijn, waarbij zowel Er werd oriënterend gezocht naar bestaande buitenlandse richtlijnen en naar systematische reviews De zoekactie of gebruikte trefwoorden van de zoekactie zijn te vinden in bijlage # van Vervolgens werd voor de afzonderlijke uitgangsvragen aan de hand van specifieke zoektermen databases Tevens werd aanvullend gezocht naar studies aan de hand van de literatuurlijsten van de geselecteerde artikelen In eerste instantie werd gezocht naar studies met de hoogste mate van bewijs De werkgroepleden selecteerden de via de zoekactie gevonden artikelen op basis van vooraf opgestelde selectiecriteria.
577
nvmdl
# van de adviescommissie <PERSOON>)) Dit rapport is gebaseerd op het AGREE II instrument (Appraisal of Guidelines for Research & Evaluation II) ((WEBLINK)), dat een internationaal breed geaccepteerd instrument is en op ‘richtlijnen voor richtlijn’ voor de beoordeling van de Tijdens de voorbereidende fase inventariseerden de voorzitter van de werkgroep en de extern methodoloog de knelpunten Deze werden met de werkgroep besproken en vervolgens per mail aan de volgende organisaties voorgelegd met de vraag om input het Zorginstituut <LOCATIE>; de Inspectie voor de Gezondheidszorg; het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; Universitair Medische Centra; Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen; Sterilisatie Vereniging <LOCATIE>; Vereniging van Deskundigen Steriele Medische Hulpmiddelen; NEN normcommissie Op basis van de uitkomsten van de knelpuntenanalyse zijn door de voorzitter en de extern methodoloog concept-uitgangsvragen opgesteld Deze zijn met de werkgroep besproken waarna de werkgroep definitieve uitgangsvragen heeft vastgesteld Vervolgens inventariseerde de werkgroep per uitgangsvraag welke uitkomstmaten voor de patiënt relevant zijn, waarbij zowel Er werd oriënterend gezocht naar bestaande buitenlandse richtlijnen en naar systematische reviews De zoekactie of gebruikte trefwoorden van de zoekactie zijn te vinden in bijlage # van Vervolgens werd voor de afzonderlijke uitgangsvragen aan de hand van specifieke zoektermen databases Tevens werd aanvullend gezocht naar studies aan de hand van de literatuurlijsten van de geselecteerde artikelen In eerste instantie werd gezocht naar studies met de hoogste mate van bewijs De werkgroepleden selecteerden de via de zoekactie gevonden artikelen op basis van vooraf opgestelde selectiecriteria uitgangsvraag te beantwoorden De databases waarin is gezocht, de zoekactie of gebruikte trefwoorden van de zoekactie en de gehanteerde selectiecriteria zijn te vinden in het hoofdstuk Individuele studies werden systematisch beoordeeld, op basis van op voorhand opgestelde kunnen inschatten Deze beoordelingen kunt u vinden in de methodologische checklijsten De kwaliteit van bewijs (‘quality of evidence’) werd beoordeeld met behulp van GRADE (Guyatt et al , ###) GRADE is een methode die per uitkomstmaat van een interventie, of voor een risico- of prognostische factor, een gradering aan de kwaliteit van bewijs toekent op basis van de Tabel # Indeling van de kwaliteit van bewijs volgens GRADE Er is veel vertrouwen dat het werkelijke effect dicht in de buurt ligt van het geschatte effect Er is matig vertrouwen in het geschatte effect het werkelijk effect ligt waarschijnlijk dicht bij het geschatte effect, maar er is een mogelijkheid dat het hiervan substantieel afwijkt Er is beperkt vertrouwen in het geschatte effect het werkelijke effect kan substantieel verschillen van Er is weinig vertrouwen in het geschatte effect het werkelijke effect wijkt waarschijnlijk substantieel af Tabel # De kwaliteit van bewijs wordt bepaald op basis van de volgende criteria RCT start in de categorie ‘hoog’ Observationele studie start in de Een conclusie verwijst niet naar één of meer artikelen, maar wordt getrokken op basis van alle Voor het komen tot een aanbeveling zijn naast de kwaliteit van het wetenschappelijk bewijs over.
557
nvmdl
De databases waarin is gezocht, de zoekactie of gebruikte trefwoorden van de zoekactie en de gehanteerde selectiecriteria zijn te vinden in het hoofdstuk Individuele studies werden systematisch beoordeeld, op basis van op voorhand opgestelde kunnen inschatten Deze beoordelingen kunt u vinden in de methodologische checklijsten De kwaliteit van bewijs (‘quality of evidence’) werd beoordeeld met behulp van GRADE (Guyatt et al , ###) GRADE is een methode die per uitkomstmaat van een interventie, of voor een risico- of prognostische factor, een gradering aan de kwaliteit van bewijs toekent op basis van de Tabel # Indeling van de kwaliteit van bewijs volgens GRADE Er is veel vertrouwen dat het werkelijke effect dicht in de buurt ligt van het geschatte effect Er is matig vertrouwen in het geschatte effect het werkelijk effect ligt waarschijnlijk dicht bij het geschatte effect, maar er is een mogelijkheid dat het hiervan substantieel afwijkt Er is beperkt vertrouwen in het geschatte effect het werkelijke effect kan substantieel verschillen van Er is weinig vertrouwen in het geschatte effect het werkelijke effect wijkt waarschijnlijk substantieel af Tabel # De kwaliteit van bewijs wordt bepaald op basis van de volgende criteria RCT start in de categorie ‘hoog’ Observationele studie start in de Een conclusie verwijst niet naar één of meer artikelen, maar wordt getrokken op basis van alle Voor het komen tot een aanbeveling zijn naast de kwaliteit van het wetenschappelijk bewijs over risico- of prognostische factor, vaak ook nog andere aspecten van belang  waarden, voorkeuren en ervaringen van patiënten en behandelaars met betrekking tot Bij voorkeur wordt ook voor deze aspecten naar wetenschappelijk bewijs gezocht De werkgroep die deze richtlijn heeft opgesteld, heeft hiervan afgezien omdat de hiervoor benodigde tijd in geen enkele verhouding zou staan tot de verwachte opbrengst De werkgroep heeft, daar waar dit noodzakelijk werd geacht, op basis van eigen ervaring en expertise de hiervoor genoemde Deze aspecten worden besproken na de ‘conclusie’ onder het kopje ‘overwegingen’ De aanbevelingen geven een antwoord op de uitgangsvraag en zijn gebaseerd op het beste beschikbare wetenschappelijke bewijs en de belangrijkste overwegingen De kracht van het overwegingen bepalen samen de sterkte van de aanbeveling Conform de GRADE-methodiek sluit een lage bewijskracht van conclusies in de systematische literatuuranalyse een sterke aanbeveling niet uit, en zijn bij een hoge bewijskracht ook zwakke aanbevelingen mogelijk De sterkte van de aanbeveling wordt altijd bepaald door weging van alle relevante argumenten In de knelpuntenanalyse en bij de ontwikkeling van de richtlijn is expliciet rekening gehouden met de organisatie van zorg alle aspecten die randvoorwaardelijk zijn voor het verlenen van zorg (zoals coördinatie, communicatie, (financiële) middelen, menskracht en infrastructuur) Randvoorwaarden die relevant zijn voor het beantwoorden van een specifieke uitgangsvraag maken onderdeel uit van de overwegingen bij de bewuste uitgangsvraag Meer algemene, overkoepelende, of bijkomende aspecten van de organisatie van zorg worden behandeld in Gelijktijdig met het ontwikkelen van de conceptrichtlijn werden er interne kwaliteitsindicatoren.
558
nvmdl
waarden, voorkeuren en ervaringen van patiënten en behandelaars met betrekking tot Bij voorkeur wordt ook voor deze aspecten naar wetenschappelijk bewijs gezocht De werkgroep die deze richtlijn heeft opgesteld, heeft hiervan afgezien omdat de hiervoor benodigde tijd in geen enkele verhouding zou staan tot de verwachte opbrengst De werkgroep heeft, daar waar dit noodzakelijk werd geacht, op basis van eigen ervaring en expertise de hiervoor genoemde Deze aspecten worden besproken na de ‘conclusie’ onder het kopje ‘overwegingen’ De aanbevelingen geven een antwoord op de uitgangsvraag en zijn gebaseerd op het beste beschikbare wetenschappelijke bewijs en de belangrijkste overwegingen De kracht van het overwegingen bepalen samen de sterkte van de aanbeveling Conform de GRADE-methodiek sluit een lage bewijskracht van conclusies in de systematische literatuuranalyse een sterke aanbeveling niet uit, en zijn bij een hoge bewijskracht ook zwakke aanbevelingen mogelijk De sterkte van de aanbeveling wordt altijd bepaald door weging van alle relevante argumenten In de knelpuntenanalyse en bij de ontwikkeling van de richtlijn is expliciet rekening gehouden met de organisatie van zorg alle aspecten die randvoorwaardelijk zijn voor het verlenen van zorg (zoals coördinatie, communicatie, (financiële) middelen, menskracht en infrastructuur) Randvoorwaarden die relevant zijn voor het beantwoorden van een specifieke uitgangsvraag maken onderdeel uit van de overwegingen bij de bewuste uitgangsvraag Meer algemene, overkoepelende, of bijkomende aspecten van de organisatie van zorg worden behandeld in Gelijktijdig met het ontwikkelen van de conceptrichtlijn werden er interne kwaliteitsindicatoren Hiervoor werd gebruik gemaakt van de methodiek zoals beschreven in Programm für Nationale VersorgungsLeitlinien von BÄK, KBV und AWMF Qualitätsindikatoren Manual für Autoren # werkgroep nagegaan of er (aanvullend) wetenschappelijk onderzoek gewenst is Een overzicht van aanbevelingen voor nader/vervolg onderzoek staat in de het hoofdstuk Kennislacunes De conceptrichtlijn werd aan de betrokken wetenschappelijke verenigingen voorgelegd voor commentaar Tevens werd de richtlijn voorgelegd aan de volgende organisaties ter Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica; werden verzameld en besproken met de werkgroep Naar aanleiding van de commentaren werd de conceptrichtlijn aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep De definitieve richtlijn werd aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen voorgelegd voor autorisatie en Guyatt et al , ###Guyatt GH, Oxman AD, Vist GE, <PERSOON> HJ; GRADE Working Group (###) GRADE an emerging consensus on rating quality of evidence and strength of recommendations BMJ Programm für Nationale VersorgungsLeitlinien von BÄK, KBV und AWMF Qualitätsindikatoren Manual für Autoren # # "ESGE-ESGENA Guideline cleaning and disinfection in gastrointestinal endoscopy" fc_titl ## ## and ## (##) med<PATIENTNUMMER># endoscopen guidelines vanaf ### ## ## and ## (#) med<PATIENTNUMMER># endoscopen flexible systrev vanaf ##<DATUM> ### not ### (##) med<PATIENTNUMMER># endoscopen systrev vanaf ### ## limit ## to yr="### -Current" (##)= emb<PATIENTNUMMER># endoscopen guidelines na ### ## ## not ## (##) emb<PATIENTNUMMER># endoscopen guidelines extra ### ## and ## and ## (##) emb<PATIENTNUMMER># endoscopen systrev <DATUM> Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van thermolabiele flexibele hoog-risico.
667
nvmdl
für Nationale VersorgungsLeitlinien von BÄK, KBV und AWMF Qualitätsindikatoren Manual für Autoren # werkgroep nagegaan of er (aanvullend) wetenschappelijk onderzoek gewenst is Een overzicht van aanbevelingen voor nader/vervolg onderzoek staat in de het hoofdstuk Kennislacunes De conceptrichtlijn werd aan de betrokken wetenschappelijke verenigingen voorgelegd voor commentaar Tevens werd de richtlijn voorgelegd aan de volgende organisaties ter Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica; werden verzameld en besproken met de werkgroep Naar aanleiding van de commentaren werd de conceptrichtlijn aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep De definitieve richtlijn werd aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen voorgelegd voor autorisatie en Guyatt et al , ###Guyatt GH, Oxman AD, Vist GE, <PERSOON> HJ; GRADE Working Group (###) GRADE an emerging consensus on rating quality of evidence and strength of recommendations BMJ Programm für Nationale VersorgungsLeitlinien von BÄK, KBV und AWMF Qualitätsindikatoren Manual für Autoren # # "ESGE-ESGENA Guideline cleaning and disinfection in gastrointestinal endoscopy" fc_titl ## ## and ## (##) med<PATIENTNUMMER># endoscopen guidelines vanaf ### ## ## and ## (#) med<PATIENTNUMMER># endoscopen flexible systrev vanaf ##<DATUM> ### not ### (##) med<PATIENTNUMMER># endoscopen systrev vanaf ### ## limit ## to yr="### -Current" (##)= emb<PATIENTNUMMER># endoscopen guidelines na ### ## ## not ## (##) emb<PATIENTNUMMER># endoscopen guidelines extra ### ## and ## and ## (##) emb<PATIENTNUMMER># endoscopen systrev <DATUM> Op welke wijze wordt de microbiologische veiligheid van thermolabiele flexibele hoog-risico Op dit moment is er in <LOCATIE> geen richtlijn die eenduidig beschrijft hoe de systematische microbiologische controle van hoog risico flexibele endoscopen uitgevoerd dient te worden, ten einde de bovenstaande vragen te beantwoorden Er bestaat veel variatie in de wijze waarop (en In dit hoofdstuk beschrijft de werkgroep een controlesysteem waarbij geprobeerd is een evenwicht te vinden tussen patiëntveiligheid en belasting van de organisatie De werkgroep is van mening dat het hiermee mogelijk is om op een uniforme wijze de flexibele endoscopen in Meerdere recente studies hebben contaminatieratio’s onderzocht van duodenoscopen en ###; Brandabur et al , ###; Chapman et al , ###; Heroux et al , ###; Naryzhny et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Saliou et al , ###; Saviuc et al , ###) Verscheidene retrospectieve single studies die duodenoscopen jaarlijks tot maandelijks hebben gekweekt vonden contaminatieratio’s variërend van ##% tot ##% (Heroux et al , ###; Naryzhny et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Saliou et al , ###; Saviuc et al , ###) Een studie door Brandabur (###) waarbij in ## centra dagelijks duodenoscopen en lineaire echo-endoscopen werden gekweekt, vond lage contaminatieratio’s, echter met veel variatie tussen de onderlinge deelnemende centra Twee single-center studies in tertiaire centra waarbij respectievelijk duodenoscopen en lineaire echoendoscopen na elke procedure werden gekweekt vonden ook lage contaminatieratio’s (Chapman et al , ###; <PERSOON> et al , ###) Een recente nog niet gepubliceerde cross-sectionele studie onder alle Nederlandse ERCP-centra vond een contaminatieprevalentie bij duodenoscopen van ##%.
757
nvmdl