text
stringlengths
80
6.25k
text_len
int64
32
3.12k
src
stringclasses
7 values
concludeerden dat door coloscopie surveillance van familiair CRC (groep <DATUM> de incidentie van CRC en sterfte als gevolg van CRC ##% lager was dan verwacht als er geen surveillance zou In ### publiceerden Wark et al een onderzoek naar een eventuele associatie tussen een positieve familieanamnese voor CRC en de ontwikkeling van (hoog-risico) adenomen en multipele adenomen (##) De studie groep bestond uit ### mannen die tussen ### en ### in het kader ondergingen De resultaten lieten zien dat een positieve familieanamnese voor CRC geassocieerd was met de ontwikkeling van adenomen (OR # ##; ##% CI # #<DATUM> ; hoog-risico adenomen opbrengst van surveillance voor de diverse subgroepen van familiair CRC staat vermeld in tabel In ### werden de resultaten gepubliceerd van de Nederlandse zogenaamde FACTS studie (Familial CRC screening studie) (##) De doelstellingen van deze studie waren het evalueren van de opbrengst van surveillance van personen met familiair CRC alsmede het bepalen van het optimale surveillance-interval (# of <LEEFTIJD> jaar) In totaal zijn ### patiënten geïncludeerd en zij werden ingedeeld in twee groepen patiënten met één eerstegraads familielid met de diagnose CRC onder de <LEEFTIJD> jaar (Groep A, n =###) en patiënten met twee eerstegraads familieleden met CRC ongeacht de leeftijd van diagnose (Groep B, n=###) De resultaten van de eerste surveillance coloscopie lieten zien dat de opbrengst (het percentage adenomen en hoog-risico adenomen) hoger was in groep B dan in groep A, maar de verschillen waren niet statistisch significant (Tabel <DATUM> mannen Opvallend was dat de opbrengst van surveillance in de groep van patiënten met twee eerstegraads familieleden met CRC significant toenam met toename van de leeftijd van diagnose De onderzoekers vergeleken de opbrengst van surveillance van deze groepen met CRC met die literatuur Voor de hele groep familiair CRC was de prevalentie van adenomen en hoog-risico adenomen ongeveer tweemaal hoger dan in de algemene bevolking In het najaar van ### worden de resultaten van de vergelijking van de opbrengst van surveillance tussen een interval Tabel <DATUM> Opbrengst van surveillance voor de diverse subgroepen van familiair CRC *)#cm, villeuze component of hooggradige dysplasie ** <LOCATIE> criteria # drie familieleden met CRC in twee opeenvolgende generaties; een familielid is een eerstegraads familielid van de andere twee; bij een Wat zijn de huidige richtlijnen voor surveillance voor Lynch syndroom in <LOCATIE> en hoe In Tabel <DATUM> is het advies voor surveillance van patiënten met Lynch syndroom samengevat (#) Studies uit Finland en <LOCATIE> hebben aangetoond dat coloscopie surveillance in deze patiëntengroep leidt tot een reductie van CRC met circa ##% en ook tot een significante afname van de mortaliteit aan deze aandoening Het optimale surveillance interval is echter onbekend Sinds de ### CBO richtlijn zijn vier nieuwe studies uit respectievelijk Finland, Duitsland, Canada en <LOCATIE> gepubliceerd die de resultaten van lange termijn surveillance hebben geëvalueerd (##-##) De intervallen tussen de surveillance coloscopieën varieerden van <LEEFTIJD> jaar in de Duitse studie tot <DATUM> jaar in de Nederlandse en Canadese studie en <LEEFTIJD> jaar in de Finse studie.
652
nvmdl
opbrengst van surveillance in de groep van patiënten met twee eerstegraads familieleden met CRC significant toenam met toename van de leeftijd van diagnose De onderzoekers vergeleken de opbrengst van surveillance van deze groepen met CRC met die literatuur Voor de hele groep familiair CRC was de prevalentie van adenomen en hoog-risico adenomen ongeveer tweemaal hoger dan in de algemene bevolking In het najaar van ### worden de resultaten van de vergelijking van de opbrengst van surveillance tussen een interval Tabel <DATUM> Opbrengst van surveillance voor de diverse subgroepen van familiair CRC *)#cm, villeuze component of hooggradige dysplasie ** <LOCATIE> criteria # drie familieleden met CRC in twee opeenvolgende generaties; een familielid is een eerstegraads familielid van de andere twee; bij een Wat zijn de huidige richtlijnen voor surveillance voor Lynch syndroom in <LOCATIE> en hoe In Tabel <DATUM> is het advies voor surveillance van patiënten met Lynch syndroom samengevat (#) Studies uit Finland en <LOCATIE> hebben aangetoond dat coloscopie surveillance in deze patiëntengroep leidt tot een reductie van CRC met circa ##% en ook tot een significante afname van de mortaliteit aan deze aandoening Het optimale surveillance interval is echter onbekend Sinds de ### CBO richtlijn zijn vier nieuwe studies uit respectievelijk Finland, Duitsland, Canada en <LOCATIE> gepubliceerd die de resultaten van lange termijn surveillance hebben geëvalueerd (##-##) De intervallen tussen de surveillance coloscopieën varieerden van <LEEFTIJD> jaar in de Duitse studie tot <DATUM> jaar in de Nederlandse en Canadese studie en <LEEFTIJD> jaar in de Finse studie De studies laten lage risico’s zien op ontwikkeling van CRC tijdens surveillance Veruit de meeste CRC’s ()##%) die tijdens surveillance werden ontdekt waren in een vroeg stadium (stadium <DATUM> Helaas kan de invloed van de uiteenlopende surveillance-intervallen op de ontwikkeling van CRC niet goed worden onderzocht vanwege de verschillen in methodologie van de studies Wat zijn de huidige richtlijnen voor surveillance voor de diverse polyposis syndromen en hoe Tabel <DATUM> toont het surveillance advies voor patiënten met verschillende polyposis syndromen De richtlijnen voor FAP en MUTYH geassocieerde polyposis zijn gebaseerd op de CBO ### richtlijn ‘Erfelijke Darmkanker’ (#), de richtlijnen voor het serrated polyposis syndroom zijn gebaseerd op Een positieve familieanamnese voor CRC is geassocieerd met een verhoogde kans op Personen met een familiair risico op darmkanker kunnen ingedeeld worden in de volgende Voor personen met erfelijk risico op CRC bestaan passende surveillance adviezen, met bewezen effect op de mortaliteit van CRC Deze adviezen zijn verwoord in de CBO-richtlijn Surveillance van personen met familiair CRC reduceert de incidentie van CRC en de sterfte Er is (nog) geen bewijs wat het optimale interval tussen de coloscopieën bij patiënten met Opsporing van families met Lynch syndroom en polyposis syndromen In de dagelijkse praktijk worden veel erfelijk belaste families niet herkend (##) Om meer families op het spoor te komen dient meer aandacht te worden besteed aan het afnemen van een gedetailleerde familieanamnese Daarnaast is kennis van de criteria voor verwijzing naar klinisch genetische centra onontbeerlijk.
599
nvmdl
De studies laten lage risico’s zien op ontwikkeling van CRC tijdens surveillance Veruit de meeste CRC’s ()##%) die tijdens surveillance werden ontdekt waren in een vroeg stadium (stadium <DATUM> Helaas kan de invloed van de uiteenlopende surveillance-intervallen op de ontwikkeling van CRC niet goed worden onderzocht vanwege de verschillen in methodologie van de studies Wat zijn de huidige richtlijnen voor surveillance voor de diverse polyposis syndromen en hoe Tabel <DATUM> toont het surveillance advies voor patiënten met verschillende polyposis syndromen De richtlijnen voor FAP en MUTYH geassocieerde polyposis zijn gebaseerd op de CBO ### richtlijn ‘Erfelijke Darmkanker’ (#), de richtlijnen voor het serrated polyposis syndroom zijn gebaseerd op Een positieve familieanamnese voor CRC is geassocieerd met een verhoogde kans op Personen met een familiair risico op darmkanker kunnen ingedeeld worden in de volgende Voor personen met erfelijk risico op CRC bestaan passende surveillance adviezen, met bewezen effect op de mortaliteit van CRC Deze adviezen zijn verwoord in de CBO-richtlijn Surveillance van personen met familiair CRC reduceert de incidentie van CRC en de sterfte Er is (nog) geen bewijs wat het optimale interval tussen de coloscopieën bij patiënten met Opsporing van families met Lynch syndroom en polyposis syndromen In de dagelijkse praktijk worden veel erfelijk belaste families niet herkend (##) Om meer families op het spoor te komen dient meer aandacht te worden besteed aan het afnemen van een gedetailleerde familieanamnese Daarnaast is kennis van de criteria voor verwijzing naar klinisch genetische centra onontbeerlijk is het belangrijk deze personen aan te raden coloscopie surveillance te ondergaan, zolang de Om de opsporing van families met Lynch syndroom en polyposis te verbeteren kan men overwegen om bij alle patiënten die een coloscopie ondergaan systematisch gegevens te verzamelen over het voorkomen van kanker in de familie, bij voorkeur met behulp van een b Verwijscriteria voor onderzoek naar erfelijk CRC door een klinisch geneticus Bij anamnese en bij coloscopie kunnen er gegevens aan het licht komen die verwijzing naar een klinisch geneticus rechtvaardigen om erfelijk CRC uit te sluiten Deze verwijscriteria zijn verwerkt Tabel <DATUM> Gegevens die indicatie vormen voor verwijzing naar een klinisch geneticus (CBO ###) Gegevens voortkomend uit de familieanamnese die een indicatie vormen voor verwijzing naar Een gezond persoon met een eerstegraads familielid met colorectaal carcinoom of endometriumcarcinoom ( <LEEFTIJD> jaar, indien dit aangedane familielid zich zelf niet wil of kan laten Een gezond persoon met drie of meer (eerste- of tweedegraads) familieleden met CRC of een met Lynch syndroom geassocieerde maligniteit (zoals van het endometrium, de maag, de dunne darm, de galgangen, het ovarium, de hogere urinewegen en de talgklieren) alle ( <LEEFTIJD> jaar Een gezond persoon met een mutatie in één van de mismatch repair genen in de familie Een patiënt met CRC met een eerstegraads familielid met CRC of een Lynch syndroom geassocieerde tumor (zoals maligniteit van endometrium, urotheelcel, maag, ovarium, dunne darm, galgang, en een adenoom of carcinoom van de talgklieren), bij één van beiden vastgesteld ( <LEEFTIJD> jaar.
589
nvmdl
aan te raden coloscopie surveillance te ondergaan, zolang de Om de opsporing van families met Lynch syndroom en polyposis te verbeteren kan men overwegen om bij alle patiënten die een coloscopie ondergaan systematisch gegevens te verzamelen over het voorkomen van kanker in de familie, bij voorkeur met behulp van een b Verwijscriteria voor onderzoek naar erfelijk CRC door een klinisch geneticus Bij anamnese en bij coloscopie kunnen er gegevens aan het licht komen die verwijzing naar een klinisch geneticus rechtvaardigen om erfelijk CRC uit te sluiten Deze verwijscriteria zijn verwerkt Tabel <DATUM> Gegevens die indicatie vormen voor verwijzing naar een klinisch geneticus (CBO ###) Gegevens voortkomend uit de familieanamnese die een indicatie vormen voor verwijzing naar Een gezond persoon met een eerstegraads familielid met colorectaal carcinoom of endometriumcarcinoom ( <LEEFTIJD> jaar, indien dit aangedane familielid zich zelf niet wil of kan laten Een gezond persoon met drie of meer (eerste- of tweedegraads) familieleden met CRC of een met Lynch syndroom geassocieerde maligniteit (zoals van het endometrium, de maag, de dunne darm, de galgangen, het ovarium, de hogere urinewegen en de talgklieren) alle ( <LEEFTIJD> jaar Een gezond persoon met een mutatie in één van de mismatch repair genen in de familie Een patiënt met CRC met een eerstegraads familielid met CRC of een Lynch syndroom geassocieerde tumor (zoals maligniteit van endometrium, urotheelcel, maag, ovarium, dunne darm, galgang, en een adenoom of carcinoom van de talgklieren), bij één van beiden vastgesteld ( <LEEFTIJD> jaar Lynch syndroom geassocieerde maligniteit, bij allen ( <LEEFTIJD> jaar Coloscopische bevindingen die een indicatie vormen voor verwijzing naar een klinisch combinatie van CRC met Lynch syndroom-geassocieerde tumor (<LEEFTIJD> jaar gelijktijdig of cumulatief )## adenomen onder de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar (of indien ouder meer # of meer serrated poliepen (hyperplastische poliepen, sessiele serrated adenomen en traditonele serrated adenomen) proximaal van het sigmoïd waarvan # groter dan # cm (Richtlijn ‘Erfelijke ## of meer serrated poliepen verspreid door het gehele colon, dus zowel rechts als linkszijdig Het is zinvol wanneer MSI-analyse door de patholoog wordt aangevraagd op nieuw gediagnosticeerde tumoren die voldoen aan een van de volgende criteria CRC onder de <LEEFTIJD> jaar met tegelijktijdig of daaraan voorafgaand een andere met Lynch syndroom Voor het aanvragen van MSI op basis van de familie gegevens wordt gebruikgemaakt van de <INSTELLING> In <LOCATIE> bestaat een landelijke registratie van families met Lynch-syndroom en adenomateuze polyposis Het doel van deze registratie is de continuïteit van de surveillance te waarborgen Indien een ziekenhuis niet over een follow-up systeem beschikt, wordt geadviseerd gebruik te maken van de faciliteiten van de landelijke registratie (STOET) voor patiënten met a Aanpassing CBO richtlijn ‘Erfelijke Darmkanker’ ### betreffende surveillance adviezen Volgens de richtlijn (Tabel <DATUM> en <DATUM> wordt alleen aan personen met twee eerstegraads familieleden met CRC (of een eerstegraads en een tweedegraads familielid met CRC) surveillance geadviseerd als de CRC bij de familieleden is gediagnosticeerd voor de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar Gezien de hogere opbrengst van surveillance bij een leeftijd van diagnose van.
613
nvmdl
allen ( <LEEFTIJD> jaar Coloscopische bevindingen die een indicatie vormen voor verwijzing naar een klinisch combinatie van CRC met Lynch syndroom-geassocieerde tumor (<LEEFTIJD> jaar gelijktijdig of cumulatief )## adenomen onder de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar (of indien ouder meer # of meer serrated poliepen (hyperplastische poliepen, sessiele serrated adenomen en traditonele serrated adenomen) proximaal van het sigmoïd waarvan # groter dan # cm (Richtlijn ‘Erfelijke ## of meer serrated poliepen verspreid door het gehele colon, dus zowel rechts als linkszijdig Het is zinvol wanneer MSI-analyse door de patholoog wordt aangevraagd op nieuw gediagnosticeerde tumoren die voldoen aan een van de volgende criteria CRC onder de <LEEFTIJD> jaar met tegelijktijdig of daaraan voorafgaand een andere met Lynch syndroom Voor het aanvragen van MSI op basis van de familie gegevens wordt gebruikgemaakt van de <INSTELLING> In <LOCATIE> bestaat een landelijke registratie van families met Lynch-syndroom en adenomateuze polyposis Het doel van deze registratie is de continuïteit van de surveillance te waarborgen Indien een ziekenhuis niet over een follow-up systeem beschikt, wordt geadviseerd gebruik te maken van de faciliteiten van de landelijke registratie (STOET) voor patiënten met a Aanpassing CBO richtlijn ‘Erfelijke Darmkanker’ ### betreffende surveillance adviezen Volgens de richtlijn (Tabel <DATUM> en <DATUM> wordt alleen aan personen met twee eerstegraads familieleden met CRC (of een eerstegraads en een tweedegraads familielid met CRC) surveillance geadviseerd als de CRC bij de familieleden is gediagnosticeerd voor de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar Gezien de hogere opbrengst van surveillance bij een leeftijd van diagnose van bovengrens te verhogen naar <LEEFTIJD> jaar Toekomstig onderzoek zal hierover hopelijk meer In de huidige CBO-richtlijn Erfelijke Darmkanker uit ### wordt een surveillance-interval van <LEEFTIJD> jaar geadviseerd Omdat bij internationale richtlijnen voor familiair CRC een surveillanceinterval wordt aangehouden van <LEEFTIJD> jaar en het surveillance-interval voor de follow-up van adenomen (zie hoofdstuk #) in <LOCATIE> in de huidige richtlijn eveneens <LEEFTIJD> jaar is, adviseert de werkgroep ook voor familiair CRC deze termijn toe te passen b Consequentie van vaststellen van adenomen bij personen met familiair CRC Wanneer bij personen met familiair CRC adenomen worden verwijderd, zijn zowel deze richtlijn ‘Coloscopie Surveillance’ als de adviezen voor familiair CRC van toepassing Bij uiteenlopen van de aanbevolen termijn voor surveillance coloscopie geldt altijd de kortste termijn Er is geen kosteneffectiviteitsonderzoek uitgevoerd met betrekking tot surveillance van personen met familiair CRC Gezien de relatief hoge opbrengst van surveillance, de aanwijzingen dat surveillance leidt tot reductie van CRC met ##% en de hoge kosten van behandeling van personen met gemetastaseerd CRC, is een gunstige verhouding tussen kosten en baten Om de opsporing van families met erfelijke kanker te verbeteren dient meer aandacht te worden gegeven aan het afnemen van een familieanamnese en toepassing van de criteria één eerstegraads familielid en een tweedegraads familielid met CRC (<LEEFTIJD> jaar Het surveillanceprotocol voor patiënten met familiair CRC bestaat uit <LEEFTIJD>-jaarlijkse coloscopie vanaf <LEEFTIJD> jaar Er wordt geadviseerd dit te continueren zolang de vitaliteit dit rechtvaardigt,.
601
nvmdl
bovengrens te verhogen naar <LEEFTIJD> jaar Toekomstig onderzoek zal hierover hopelijk meer In de huidige CBO-richtlijn Erfelijke Darmkanker uit ### wordt een surveillance-interval van <LEEFTIJD> jaar geadviseerd Omdat bij internationale richtlijnen voor familiair CRC een surveillanceinterval wordt aangehouden van <LEEFTIJD> jaar en het surveillance-interval voor de follow-up van adenomen (zie hoofdstuk #) in <LOCATIE> in de huidige richtlijn eveneens <LEEFTIJD> jaar is, adviseert de werkgroep ook voor familiair CRC deze termijn toe te passen b Consequentie van vaststellen van adenomen bij personen met familiair CRC Wanneer bij personen met familiair CRC adenomen worden verwijderd, zijn zowel deze richtlijn ‘Coloscopie Surveillance’ als de adviezen voor familiair CRC van toepassing Bij uiteenlopen van de aanbevolen termijn voor surveillance coloscopie geldt altijd de kortste termijn Er is geen kosteneffectiviteitsonderzoek uitgevoerd met betrekking tot surveillance van personen met familiair CRC Gezien de relatief hoge opbrengst van surveillance, de aanwijzingen dat surveillance leidt tot reductie van CRC met ##% en de hoge kosten van behandeling van personen met gemetastaseerd CRC, is een gunstige verhouding tussen kosten en baten Om de opsporing van families met erfelijke kanker te verbeteren dient meer aandacht te worden gegeven aan het afnemen van een familieanamnese en toepassing van de criteria één eerstegraads familielid en een tweedegraads familielid met CRC (<LEEFTIJD> jaar Het surveillanceprotocol voor patiënten met familiair CRC bestaat uit <LEEFTIJD>-jaarlijkse coloscopie vanaf <LEEFTIJD> jaar Er wordt geadviseerd dit te continueren zolang de vitaliteit dit rechtvaardigt, Bij personen ouder dan <LEEFTIJD> jaar met twee eerstegraads familieleden met CRC kan een Wanneer bij patiënten met familiair CRC adenomen worden vastgesteld, zijn zowel de richtlijn “Coloscopische surveillance na adenomen” als de adviezen voor Familiair CRC van toepassing Bij uiteenlopen van de aanbevolen onderzoekstermijnen, geldt altijd de kortste Voor de surveillance van Lynch syndroom, adenomateuze polyposis en serrated polyposis Het uitvoeren van periodieke controles met de juiste intervallen in families met een familiair risico op darmkanker en evt andere vormen van kanker dient bij voorkeur te worden zoekopdracht Artikelen gepubliceerd in de Engelse taal na <DATUM> werden geanalyseerd tijdens initiële zoekopdracht Artikelen werden als relevant beschouwd als deze informatie bevatte De volgende woorden werden gebruikt voor de zoekopdracht familial colorectal cancer, Lynch syndrome, surveillance, Familial adenomatous polyposis, MUTYH-associated polyposis, # Vereniging Klinisch Genetica and Kwaliteitsinstituut voor de <PERSOON> GM, Haile R, <PERSOON> J, et al Lower cancer incidence in <LOCATIE>-I criteria families without mismatch repair deficiency familial colorectal # <PERSOON> CR Review of the Lynch syndrome history, molecular genetics, screening, differential diagnosis, and medicolegal # <PERSOON> L, et al Guidelines for the clinical management of familial adenomatous polyposis (FAP) Gut ###;##(#) ###-## # Klinische Genetica <LOCATIE> and Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO #.
575
nvmdl
CRC kan een Wanneer bij patiënten met familiair CRC adenomen worden vastgesteld, zijn zowel de richtlijn “Coloscopische surveillance na adenomen” als de adviezen voor Familiair CRC van toepassing Bij uiteenlopen van de aanbevolen onderzoekstermijnen, geldt altijd de kortste Voor de surveillance van Lynch syndroom, adenomateuze polyposis en serrated polyposis Het uitvoeren van periodieke controles met de juiste intervallen in families met een familiair risico op darmkanker en evt andere vormen van kanker dient bij voorkeur te worden zoekopdracht Artikelen gepubliceerd in de Engelse taal na <DATUM> werden geanalyseerd tijdens initiële zoekopdracht Artikelen werden als relevant beschouwd als deze informatie bevatte De volgende woorden werden gebruikt voor de zoekopdracht familial colorectal cancer, Lynch syndrome, surveillance, Familial adenomatous polyposis, MUTYH-associated polyposis, # Vereniging Klinisch Genetica and Kwaliteitsinstituut voor de <PERSOON> GM, Haile R, <PERSOON> J, et al Lower cancer incidence in <LOCATIE>-I criteria families without mismatch repair deficiency familial colorectal # <PERSOON> CR Review of the Lynch syndrome history, molecular genetics, screening, differential diagnosis, and medicolegal # <PERSOON> L, et al Guidelines for the clinical management of familial adenomatous polyposis (FAP) Gut ###;##(#) ###-## # Klinische Genetica <LOCATIE> and Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO # Revised guidelines for the clinical management of Lynch syndrome (HNPCC) recommendations by a group of # Slattery ML, Kerber RA Family history of cancer and colon cancer risk the <PERSOON> CS, Giovannucci EL, Colditz GA, Hunter DJ, Speizer FE, Willett WC A prospective study of family history and the risk of colorectal cancer <PERSOON> frequency of a positive family history for colorectal cancer a population-based study in the <PERSOON> RP, van ZelstStams WA, et al Adding familial risk assessment to faecal occult blood test can increase the effectiveness of population-based colorectal cancer screening <PERSOON> PA, Cole SR, Young GPl Many participants in fecal occult blood test population screening have a higher-than-average risk for colorectal cancer <PERSOON> search for unaffected individuals with Lynch syndrome do the ends justify the means? Cancer Prev Res (Phila) ###;#(#) <DATUM> <PERSOON-##> adenomatous polyposis (FAP) frequency, penetrance, and mutation rate <PERSOON-##> and absolute risk of colorectal cancer for individuals with a family history a meta-analysis <PERSOON-##>.
513
nvmdl
recommendations by a group of # Slattery ML, Kerber RA Family history of cancer and colon cancer risk the <PERSOON> CS, Giovannucci EL, Colditz GA, Hunter DJ, Speizer FE, Willett WC A prospective study of family history and the risk of colorectal cancer <PERSOON> frequency of a positive family history for colorectal cancer a population-based study in the <PERSOON> RP, van ZelstStams WA, et al Adding familial risk assessment to faecal occult blood test can increase the effectiveness of population-based colorectal cancer screening <PERSOON> PA, Cole SR, Young GPl Many participants in fecal occult blood test population screening have a higher-than-average risk for colorectal cancer <PERSOON> search for unaffected individuals with Lynch syndrome do the ends justify the means? Cancer Prev Res (Phila) ###;#(#) <DATUM> <PERSOON> adenomatous polyposis (FAP) frequency, penetrance, and mutation rate <PERSOON> and absolute risk of colorectal cancer for individuals with a family history a meta-analysis <PERSOON> SR, Scholefield JH, Steele RJ, Dunlop MG, <PERSOON> HJ, Evans GD, et al Guidelines ## <PERSOON-##> J, et al Screening and surveillance for the early detection of colorectal cancer and adenomatous polyps a joint guideline from the American Cancer Society, the US Multi-Society Task Force on Colorectal Cancer, and the American College of Radiology Gastroenterology ## <PERSOON-##> DK, <PERSOON-##> DA, <PERSOON-##> JC, Schoenfeld PS, Burke CA, Inadomi JM American College of Gastroenterology guidelines for colorectal cancer screening ### [corrected] ## <PERSOON-##> TH, Adler DG, Egan JV, Faigel DO, et al ASGE guideline ## <PERSOON-##> A, et al Adenoma prevalence and cancer risk in familial non-polyposis colorectal cancer <PERSOON-##> J, et al Colonoscopy in colorectal-cancer screening for detection of advanced neoplasia <PERSOON-##> CB, Northover JM, et al Variables associated with the risk of colorectal adenomas in asymptomatic patiënts with a family ## Hunt LM, Rooney PS, Hardcastle JD, Armitage NC Endoscopic screening of relatives of ## Syrigos KN, Charalampopoulos A, <PERSOON-##> VA, Leicester RJ Colonoscopy in asymptomatic individuals with a family history of colorectal cancer.
509
nvmdl
###-## ## Cairns SR, Scholefield JH, Steele RJ, Dunlop MG, <PERSOON> HJ, Evans GD, et al Guidelines ## <PERSOON> J, et al Screening and surveillance for the early detection of colorectal cancer and adenomatous polyps a joint guideline from the American Cancer Society, the US Multi-Society Task Force on Colorectal Cancer, and the American College of Radiology Gastroenterology ## <PERSOON> DK, <PERSOON> DA, <PERSOON> JC, Schoenfeld PS, Burke CA, Inadomi JM American College of Gastroenterology guidelines for colorectal cancer screening ### [corrected] ## <PERSOON> TH, Adler DG, Egan JV, Faigel DO, et al ASGE guideline ## <PERSOON> A, et al Adenoma prevalence and cancer risk in familial non-polyposis colorectal cancer <PERSOON> J, et al Colonoscopy in colorectal-cancer screening for detection of advanced neoplasia <PERSOON> CB, Northover JM, et al Variables associated with the risk of colorectal adenomas in asymptomatic patiënts with a family ## Hunt LM, Rooney PS, Hardcastle JD, Armitage NC Endoscopic screening of relatives of ## Syrigos KN, Charalampopoulos A, <PERSOON-##> VA, Leicester RJ Colonoscopy in asymptomatic individuals with a family history of colorectal cancer ## <PERSOON-##> CF, Giocannucci EL Family history of colorectal cancer a determinant of advanced adenoma stage or adenoma multiplicity? <PERSOON-##> J, <PERSOON> HJ Prevention of colorectal cancer by colonoscopic surveillance in individuals with a family history of colorectal cancer ## year, ## <PERSOON-##> WR, et al High detection rate of adenomas in familial colorectal cancer Gut ## <PERSOON-##> TO, Schackert HK, et al Efficacy of annual colonoscopic surveillance in individuals with hereditary nonpolyposis ## Vasen HF, <PERSOON-##> M, et al One to #-year surveillance intervals reduce risk of colorectal cancer in families with <PERSOON-##> RC, Woods MO, et al Impact of colonoscopic screening in male and female Lynch syndrome carriers with an <PERSOON-##> P, et al ## <PERSOON-##>M, van Noesel> CJ, et al Increased colorectal cancer risk during follow-up in patiënts with hyperplastic ## <PERSOON-##> A, et al.
520
nvmdl
## <PERSOON> CF, Giocannucci EL Family history of colorectal cancer a determinant of advanced adenoma stage or adenoma multiplicity? <PERSOON> J, <PERSOON> HJ Prevention of colorectal cancer by colonoscopic surveillance in individuals with a family history of colorectal cancer ## year, ## <PERSOON> WR, et al High detection rate of adenomas in familial colorectal cancer Gut ## <PERSOON> TO, Schackert HK, et al Efficacy of annual colonoscopic surveillance in individuals with hereditary nonpolyposis ## Vasen HF, <PERSOON> M, et al One to #-year surveillance intervals reduce risk of colorectal cancer in families with <PERSOON> RC, Woods MO, et al Impact of colonoscopic screening in male and female Lynch syndrome carriers with an <PERSOON> P, et al ## <PERSOON>M, van Noesel> CJ, et al Increased colorectal cancer risk during follow-up in patiënts with hyperplastic ## <PERSOON-##> A, et al risk for Lynch syndrome <PERSOON-##> ###; ##(#) ###-# Het aantal jaarlijks uitgevoerde coloscopieën in <LOCATIE> is de afgelopen jaren fors toegenomen (#) Een aanzienlijk deel van de coloscopieën betreft surveillance van coloscopie De vraag naar coloscopie zal in de toekomst verder toenemen door vergrijzing van de bevolking en de invoering van het bevolkingsonderzoek naar darmkanker in ### Het is daarom van groot belang om de surveillance coloscopie zo efficiënt mogelijk in te zetten De CBO-richtlijn ‘Follow-up na poliepectomie’ schrijft voor dat alle patiënten waarbij # of meer adenomen bij coloscopie gevonden worden een surveillance coloscopie na <LEEFTIJD> jaar krijgen Patiënten met # of # adenomen wordt aangeraden om na <LEEFTIJD> jaar terug te komen (#) Ten tijde van het opstellen van deze richtlijn in ### is besloten deze simpel te houden ook om goed gebruik in de hand te werken Echter, twee Nederlandse studies hebben aangetoond dat deze eenvoudige CBO-richtlijn dilemma’s oplevert bij Nederlandse MDL-artsen,(<DATUM> omdat belangrijke voorspellers voor toekomstige adenomen en kanker zoals grootte, mate van dysplasie en villeusheid van de gevonden adenomen (<DATUM> niet worden meegenomen Als gevolg hiervan wordt de surveillance richtlijn onvoldoende nageleefd (<DATUM> en vindt surveillance veelal eerder plaats dan wordt Het onderhavige voorstel voor coloscopie surveillance beveelt nieuwe (kosteneffectieve) richtlijnen aan voor surveillance van personen met adenomen die rekening houden met aantal, grootte, villeuze kenmerken, en lokatie van adenomen en sessiele serrated poliepen in het colon Daarnaast bevat deze richtlijn ook aanbevelingen voor coloscopie surveillance na diagnose van.
544
nvmdl
for Lynch syndrome <PERSOON> ###; ##(#) ###-# Het aantal jaarlijks uitgevoerde coloscopieën in <LOCATIE> is de afgelopen jaren fors toegenomen (#) Een aanzienlijk deel van de coloscopieën betreft surveillance van coloscopie De vraag naar coloscopie zal in de toekomst verder toenemen door vergrijzing van de bevolking en de invoering van het bevolkingsonderzoek naar darmkanker in ### Het is daarom van groot belang om de surveillance coloscopie zo efficiënt mogelijk in te zetten De CBO-richtlijn ‘Follow-up na poliepectomie’ schrijft voor dat alle patiënten waarbij # of meer adenomen bij coloscopie gevonden worden een surveillance coloscopie na <LEEFTIJD> jaar krijgen Patiënten met # of # adenomen wordt aangeraden om na <LEEFTIJD> jaar terug te komen (#) Ten tijde van het opstellen van deze richtlijn in ### is besloten deze simpel te houden ook om goed gebruik in de hand te werken Echter, twee Nederlandse studies hebben aangetoond dat deze eenvoudige CBO-richtlijn dilemma’s oplevert bij Nederlandse MDL-artsen,(<DATUM> omdat belangrijke voorspellers voor toekomstige adenomen en kanker zoals grootte, mate van dysplasie en villeusheid van de gevonden adenomen (<DATUM> niet worden meegenomen Als gevolg hiervan wordt de surveillance richtlijn onvoldoende nageleefd (<DATUM> en vindt surveillance veelal eerder plaats dan wordt Het onderhavige voorstel voor coloscopie surveillance beveelt nieuwe (kosteneffectieve) richtlijnen aan voor surveillance van personen met adenomen die rekening houden met aantal, grootte, villeuze kenmerken, en lokatie van adenomen en sessiele serrated poliepen in het colon Daarnaast bevat deze richtlijn ook aanbevelingen voor coloscopie surveillance na diagnose van Deze richtlijn is tot stand gekomen op initiatief van de NVMDL in een werkgroep van MDL-artsen, een patholooganatoom en een epidemioloog #) coloscopie surveillance bij familiair risico op CRC De onderdelen # en # sluiten goeddeels aan bij eerder hiervoor afzonderlijk ontwikkelde richtlijnen Deze behoeven daarom geen afzonderlijke implementatie, behoudens het feit dat er rekening gehouden dient te worden met het nieuwe advies voor surveillance <LEEFTIJD> jaar na de resectie Onderdeel # van de richtlijn wijkt duidelijk af van de eerder geldende CBO richtlijn ‘Follow-up na poliepectomie’ De nieuwe richtlijn is duidelijk ingewikkelder dan de CBO richtlijn, juist omdat de CBO richtlijn dilemma’s opleverde in zijn eenvoud, maar ook omdat er bewijs is dat meerdere factoren onafhankelijke voorspellers zijn voor het ontwikkelen van metachrone adenomen Deze coloscopie surveillance richtlijn richt zich in de eerste plaats op endoscopisten omdat zij de verantwoordelijkheid hebben voor de zorg van hun adenoompatiënten In <LOCATIE> worden endoscopieën in overgrote meerderheid door MDL-artsen verzorgd en zij zijn hiermee de belangrijkste doelgroep voor de richtlijn Daarnaast vormen ook andere endoscopisten De meeste patiënten met adenomen worden slechts eens in de drie tot zes jaar door de MDLartsen gezien Dit betekent dat de meeste patiënten steeds opnieuw door hun huisarts naar de MDL-arts verwezen worden en het is daarom van groot belang dat huisartsen op de hoogte zijn van de richtlijn en deze onderschrijven De aanbeveling voor surveillance na adenomen is ook in belangrijke mate afhankelijk van het rapport van de patholoog met betrekking tot villeuze.
611
nvmdl
richtlijn is tot stand gekomen op initiatief van de NVMDL in een werkgroep van MDL-artsen, een patholooganatoom en een epidemioloog #) coloscopie surveillance bij familiair risico op CRC De onderdelen # en # sluiten goeddeels aan bij eerder hiervoor afzonderlijk ontwikkelde richtlijnen Deze behoeven daarom geen afzonderlijke implementatie, behoudens het feit dat er rekening gehouden dient te worden met het nieuwe advies voor surveillance <LEEFTIJD> jaar na de resectie Onderdeel # van de richtlijn wijkt duidelijk af van de eerder geldende CBO richtlijn ‘Follow-up na poliepectomie’ De nieuwe richtlijn is duidelijk ingewikkelder dan de CBO richtlijn, juist omdat de CBO richtlijn dilemma’s opleverde in zijn eenvoud, maar ook omdat er bewijs is dat meerdere factoren onafhankelijke voorspellers zijn voor het ontwikkelen van metachrone adenomen Deze coloscopie surveillance richtlijn richt zich in de eerste plaats op endoscopisten omdat zij de verantwoordelijkheid hebben voor de zorg van hun adenoompatiënten In <LOCATIE> worden endoscopieën in overgrote meerderheid door MDL-artsen verzorgd en zij zijn hiermee de belangrijkste doelgroep voor de richtlijn Daarnaast vormen ook andere endoscopisten De meeste patiënten met adenomen worden slechts eens in de drie tot zes jaar door de MDLartsen gezien Dit betekent dat de meeste patiënten steeds opnieuw door hun huisarts naar de MDL-arts verwezen worden en het is daarom van groot belang dat huisartsen op de hoogte zijn van de richtlijn en deze onderschrijven De aanbeveling voor surveillance na adenomen is ook in belangrijke mate afhankelijk van het rapport van de patholoog met betrekking tot villeuze Om het belang van adequate beschrijving van villeuze kenmerken te onderschrijven, zijn ook pathologen een belangrijke doelgroep bij implementatie van de De richtlijn coloscopie surveillance na CRC richt zich naast endoscopisten op chirurgen, omdat zij in samenspraak de coloscopie binnen <LEEFTIJD> jaar na resectie van CRC indiceren De werkgroep stelt dan ook voor om deze nieuwe richtlijn niet alleen te verspreiden aan de leden van de NVMDL maar ook in dialoog te treden met de beroepsverenigingen van internisten, huisartsen, chirurgen, oncologen en pathologen om hun leden aan te schrijven over onderhavige Naast de behandelend artsen, zijn natuurlijk de patiënten zelf de belangrijkste doelgroep van deze richtlijn Na iedere coloscopie ontvangen patiënten, hun verwijzer en de huisarts (vaak dezelfde) een advies over wanneer een eventuele volgende surveillance coloscopie plaats zou moeten vinden Het is de verantwoordelijkheid van de patiënten en hun huisarts om rond het aanbevolen interval een afspraak te maken voor die surveillance coloscopie Het is daarom van groot belang dat patiënten de nieuwe richtlijnen voor coloscopie surveillance begrijpen en accepteren De werkgroep zal daarom een tekst ontwikkelen voor in de patiënten brochure “Poliepen in de dikke darm” van de Maag-, Lever- Darmstichting (MLDS) en voor het open gedeelte van de website van de NVMDL Deze tekst zal ook aan alle ziekenhuizen aangeleverd worden om in hun patiënt informatiemateriaal te verwerken Om patiënten te ondersteunen in het opvolgen van de surveillance richtlijn, adviseert de werkgroep ziekenhuizen en coloscopiecentra.
559
nvmdl
Om het belang van adequate beschrijving van villeuze kenmerken te onderschrijven, zijn ook pathologen een belangrijke doelgroep bij implementatie van de De richtlijn coloscopie surveillance na CRC richt zich naast endoscopisten op chirurgen, omdat zij in samenspraak de coloscopie binnen <LEEFTIJD> jaar na resectie van CRC indiceren De werkgroep stelt dan ook voor om deze nieuwe richtlijn niet alleen te verspreiden aan de leden van de NVMDL maar ook in dialoog te treden met de beroepsverenigingen van internisten, huisartsen, chirurgen, oncologen en pathologen om hun leden aan te schrijven over onderhavige Naast de behandelend artsen, zijn natuurlijk de patiënten zelf de belangrijkste doelgroep van deze richtlijn Na iedere coloscopie ontvangen patiënten, hun verwijzer en de huisarts (vaak dezelfde) een advies over wanneer een eventuele volgende surveillance coloscopie plaats zou moeten vinden Het is de verantwoordelijkheid van de patiënten en hun huisarts om rond het aanbevolen interval een afspraak te maken voor die surveillance coloscopie Het is daarom van groot belang dat patiënten de nieuwe richtlijnen voor coloscopie surveillance begrijpen en accepteren De werkgroep zal daarom een tekst ontwikkelen voor in de patiënten brochure “Poliepen in de dikke darm” van de Maag-, Lever- Darmstichting (MLDS) en voor het open gedeelte van de website van de NVMDL Deze tekst zal ook aan alle ziekenhuizen aangeleverd worden om in hun patiënt informatiemateriaal te verwerken Om patiënten te ondersteunen in het opvolgen van de surveillance richtlijn, adviseert de werkgroep ziekenhuizen en coloscopiecentra Betrekken van de doelgroep in formuleren van te bereiken veranderingen vaststelling door de NVMDL ook in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde publiceren, Daarnaast zal de richtlijn werkgroep in samenwerking met de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC in de komende jaren een onafhankelijk onderzoek naar de implementatie van de richtlijn verrichten Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van belemmerende en stimulerende factoren voor succesvolle implementatie van de nieuw voorgestelde surveillance richtlijn Hierbij wordt onderzocht a) welke factoren de naleving van de richtlijn tussen verschillende ziekenhuizen doet verklaren b) of de nieuw voorgestelde richtlijnen beter aansluit bij de risico-inschatting van de MDL-arts en c) welke maatregelen nog meer nodig zijn om betere opvolging van de nieuwe richtlijn te bewerkstelligen Voor onderdelen b) en c) De belangrijkste verwachte belemmerende factor van de onderhavige richtlijn is de complexiteit Ondanks dat de werkgroep een versimpeling voorstelt ten opzichte van de in de SAP studie voorgestelde aanbevelingen, bevat onderhavige richtlijn meerdere elementen waarop het surveillance-interval gebaseerd dient te worden In de CBO-richtlijn uit ### werd alleen rekening gehouden met het aantal gevonden adenomen In het huidige voorstel wordt het aantal adenomen verder gedifferentieerd en worden daarnaast nog eens drie andere factoren (grootte, locatie en villeus aspect van de gevonden adenomen) meegenomen om het risico van een adenoompatiënt te bepalen Het is van groot belang dat de doelgroep weet hoe het risico van een adenoompatiënt bepaald moet worden en welk surveillance-interval bij dit risico aanbevolen is.
548
nvmdl
veranderingen vaststelling door de NVMDL ook in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde publiceren, Daarnaast zal de richtlijn werkgroep in samenwerking met de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC in de komende jaren een onafhankelijk onderzoek naar de implementatie van de richtlijn verrichten Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van belemmerende en stimulerende factoren voor succesvolle implementatie van de nieuw voorgestelde surveillance richtlijn Hierbij wordt onderzocht a) welke factoren de naleving van de richtlijn tussen verschillende ziekenhuizen doet verklaren b) of de nieuw voorgestelde richtlijnen beter aansluit bij de risico-inschatting van de MDL-arts en c) welke maatregelen nog meer nodig zijn om betere opvolging van de nieuwe richtlijn te bewerkstelligen Voor onderdelen b) en c) De belangrijkste verwachte belemmerende factor van de onderhavige richtlijn is de complexiteit Ondanks dat de werkgroep een versimpeling voorstelt ten opzichte van de in de SAP studie voorgestelde aanbevelingen, bevat onderhavige richtlijn meerdere elementen waarop het surveillance-interval gebaseerd dient te worden In de CBO-richtlijn uit ### werd alleen rekening gehouden met het aantal gevonden adenomen In het huidige voorstel wordt het aantal adenomen verder gedifferentieerd en worden daarnaast nog eens drie andere factoren (grootte, locatie en villeus aspect van de gevonden adenomen) meegenomen om het risico van een adenoompatiënt te bepalen Het is van groot belang dat de doelgroep weet hoe het risico van een adenoompatiënt bepaald moet worden en welk surveillance-interval bij dit risico aanbevolen is betrekking heeft op nieuwe voor adenoompatiënten, maar ook op bestaande patiënten Deze laatste groep patiënten heeft eerder wellicht een andere aanbeveling voor surveillance gekregen dan aanbevolen in de huidige richtlijn Om te voorkomen dat bestaande patiënten hun surveillance coloscopie eerder krijgen dan aanbevolen volgens de nieuwe richtlijn, is het in de eerste jaren van de nieuwe richtlijn belangrijk om alle coloscopie-aanvragen na te lopen op indicatie en patiënt en huisarts in te lichten indien coloscopie (nog) niet geïndiceerd is Dit zal zeer waarschijnlijk vragen oproepen, dus het is van groot belang dat goede informatie en een verpleegkundig specialist beschikbaar zijn om deze vragen naar tevredenheid te beantwoorden Nog moeilijker is het om het surveillance-interval aan te passen voor adenoompatiënten voor wie onder de nieuwe richtlijn een korter surveillance-interval geldt dan voorheen De werkgroep ziet hiervoor geen andere oplossing dan huisartsen van de nieuwe richtlijn op de hoogte te stellen en hen aan te sporen te onderzoeken of er in hun praktijk patiënten zijn die voor een eerdere Aan de andere kant is de complexiteit van de richtlijn ook een belangrijke bevorderende factor Onderzoek heeft aangetoond dat de eenvoud van de CBO-richtlijn veel MDL-artsen ertoe deed besluiten bij het vinden van hoog-risico adenomen van de CBO-richtlijn af te wijken en een korter interval aan te bevelen (#) Hun verantwoordelijkheidsgevoel stond echter niet toe om het interval te verlengen voor patiënten die in hun ogen laag-risico zijn De nu voorgestelde complexere richtlijn sluit dus beter aan bij de verwachtingen van MDL-artsen voor het risico van.
552
nvmdl
Deze laatste groep patiënten heeft eerder wellicht een andere aanbeveling voor surveillance gekregen dan aanbevolen in de huidige richtlijn Om te voorkomen dat bestaande patiënten hun surveillance coloscopie eerder krijgen dan aanbevolen volgens de nieuwe richtlijn, is het in de eerste jaren van de nieuwe richtlijn belangrijk om alle coloscopie-aanvragen na te lopen op indicatie en patiënt en huisarts in te lichten indien coloscopie (nog) niet geïndiceerd is Dit zal zeer waarschijnlijk vragen oproepen, dus het is van groot belang dat goede informatie en een verpleegkundig specialist beschikbaar zijn om deze vragen naar tevredenheid te beantwoorden Nog moeilijker is het om het surveillance-interval aan te passen voor adenoompatiënten voor wie onder de nieuwe richtlijn een korter surveillance-interval geldt dan voorheen De werkgroep ziet hiervoor geen andere oplossing dan huisartsen van de nieuwe richtlijn op de hoogte te stellen en hen aan te sporen te onderzoeken of er in hun praktijk patiënten zijn die voor een eerdere Aan de andere kant is de complexiteit van de richtlijn ook een belangrijke bevorderende factor Onderzoek heeft aangetoond dat de eenvoud van de CBO-richtlijn veel MDL-artsen ertoe deed besluiten bij het vinden van hoog-risico adenomen van de CBO-richtlijn af te wijken en een korter interval aan te bevelen (#) Hun verantwoordelijkheidsgevoel stond echter niet toe om het interval te verlengen voor patiënten die in hun ogen laag-risico zijn De nu voorgestelde complexere richtlijn sluit dus beter aan bij de verwachtingen van MDL-artsen voor het risico van Om de bepaling van het aanbevolen surveillance-interval te faciliteren zal van de richtlijn een geplastificeerd kaartje op zakformaat ontwikkeld worden Dit kaartje kan in de witte doktersjas meegedragen worden, zodat de arts dit altijd voor handen heeft Het zakkaartje bevat een duidelijke omschrijving van de factoren die het risico van adenoompatiënten bepalen alsmede een scoretabel om te berekenen hoe de patiënt op deze factoren scoort Wanneer de score van de patiënt bepaald is, kan in een andere tabel bepaald worden wat het aanbevolen surveillance interval voor de betreffende patiënt is Voor artsen met een smartphone zal daarnaast een App ontwikkeld worden Deze App laat artsen (met BIG-registratie) enkele vragen beantwoorden met betrekking tot bevindingen bij de huidige coloscopie plus eventuele voorgeschiedenis en familieanamnese van CRC Op basis van die informatie geeft de app het volgens de richtlijn aanbevolen surveillance-interval terug Op dezelfde wijze kan ook een website voor internet-gebruikers De invoering van de hier voorgestelde richtlijn zou tot een substantiële reductie in het aantal coloscopieën en de daarmee gepaard gaande kosten moeten leiden, terwijl de effecten van surveillance voor het overgrote deel gehandhaafd blijven Dit is het gevolg van de mate van differentiatie van de richtlijn Adenoompatiënten waarvoor studies hebben aangetoond dat zij geen hoger risico op CRC hebben dan de algemene bevolking worden uitgesloten van surveillance, terwijl hoog-risico patiënten juist een intensievere follow-up krijgen dan in de huidige CBO richtlijn In de SAP studie is uitgerekend dat het in de studie voorgestelde schema.
548
nvmdl
te faciliteren zal van de richtlijn een geplastificeerd kaartje op zakformaat ontwikkeld worden Dit kaartje kan in de witte doktersjas meegedragen worden, zodat de arts dit altijd voor handen heeft Het zakkaartje bevat een duidelijke omschrijving van de factoren die het risico van adenoompatiënten bepalen alsmede een scoretabel om te berekenen hoe de patiënt op deze factoren scoort Wanneer de score van de patiënt bepaald is, kan in een andere tabel bepaald worden wat het aanbevolen surveillance interval voor de betreffende patiënt is Voor artsen met een smartphone zal daarnaast een App ontwikkeld worden Deze App laat artsen (met BIG-registratie) enkele vragen beantwoorden met betrekking tot bevindingen bij de huidige coloscopie plus eventuele voorgeschiedenis en familieanamnese van CRC Op basis van die informatie geeft de app het volgens de richtlijn aanbevolen surveillance-interval terug Op dezelfde wijze kan ook een website voor internet-gebruikers De invoering van de hier voorgestelde richtlijn zou tot een substantiële reductie in het aantal coloscopieën en de daarmee gepaard gaande kosten moeten leiden, terwijl de effecten van surveillance voor het overgrote deel gehandhaafd blijven Dit is het gevolg van de mate van differentiatie van de richtlijn Adenoompatiënten waarvoor studies hebben aangetoond dat zij geen hoger risico op CRC hebben dan de algemene bevolking worden uitgesloten van surveillance, terwijl hoog-risico patiënten juist een intensievere follow-up krijgen dan in de huidige CBO richtlijn In de SAP studie is uitgerekend dat het in de studie voorgestelde schema De in dit rapport voorgestelde vereenvoudiging leidt tot iets meer coloscopieën, maar er is nog steeds een relatieve afname van surveillance coloscopieen ten opzichte van de CBO richtlijn uit ### Daarnaast verwachten we dat deze meer gedifferentieerde richtlijn beter aansluit bij de inschattingen van MDL-artsen en dus tot minder dilemma’s leidt Hierdoor zullen MDL-artsen minder de noodzaak voelen om af te wijken van de richtlijn dan dat nu het geval is bij de CBO richtlijn Dit zal onnodige aanspraak op de beperkte endoscopie capaciteit drastisch kunnen verminderen Deze verwachting zal in het implementatie-onderzoek wetenschappelijk getoetst Om juist gebruik van de voorgestelde richtlijn in de doelgroep te waarborgen, is het van belang deze goed in de organisatie van de zorg in te bedden Artsen in het algemeen, maar MDL-artsen in het specifiek, zijn vertrouwd met het gebruik van richtlijnkaartjes op zakformaat om de juiste handelwijze voor patiënten te bepalen Dit is dan ook een belangrijk onderdeel van de inbedding van de richtlijn in de zorg Daarnaast zullen we voor artsen met een smartphone een App ontwikkelen die naleving van de richtlijn nog verder vergemakkelijkt Daarnaast adviseert de werkgroep ziekenhuizen en coloscopiecentra om een oproepsysteem voor patiënten met adenomen en CRC in te richten om de surveillance volgens de vastgestelde intervallen te In deze richtlijn zijn de volgende indicatoren geformuleerd om de naleving van de richtlijn te Percentage adenoompatiënten met surveillance interval in overeenstemming met de aanbeveling Percentage adenoompatiënten met score # met coloscopie surveillance.
540
nvmdl
iets meer coloscopieën, maar er is nog steeds een relatieve afname van surveillance coloscopieen ten opzichte van de CBO richtlijn uit ### Daarnaast verwachten we dat deze meer gedifferentieerde richtlijn beter aansluit bij de inschattingen van MDL-artsen en dus tot minder dilemma’s leidt Hierdoor zullen MDL-artsen minder de noodzaak voelen om af te wijken van de richtlijn dan dat nu het geval is bij de CBO richtlijn Dit zal onnodige aanspraak op de beperkte endoscopie capaciteit drastisch kunnen verminderen Deze verwachting zal in het implementatie-onderzoek wetenschappelijk getoetst Om juist gebruik van de voorgestelde richtlijn in de doelgroep te waarborgen, is het van belang deze goed in de organisatie van de zorg in te bedden Artsen in het algemeen, maar MDL-artsen in het specifiek, zijn vertrouwd met het gebruik van richtlijnkaartjes op zakformaat om de juiste handelwijze voor patiënten te bepalen Dit is dan ook een belangrijk onderdeel van de inbedding van de richtlijn in de zorg Daarnaast zullen we voor artsen met een smartphone een App ontwikkelen die naleving van de richtlijn nog verder vergemakkelijkt Daarnaast adviseert de werkgroep ziekenhuizen en coloscopiecentra om een oproepsysteem voor patiënten met adenomen en CRC in te richten om de surveillance volgens de vastgestelde intervallen te In deze richtlijn zijn de volgende indicatoren geformuleerd om de naleving van de richtlijn te Percentage adenoompatiënten met surveillance interval in overeenstemming met de aanbeveling Percentage adenoompatiënten met score # met coloscopie surveillance Hoofdstuk # Beëindiging van coloscopie surveillance na adenomen en/of serrated poliepen Percentage intermediair-risico patiënten met een surveillance coloscopie na twee opeenvolgende Percentage adenoompatiënten met een surveillance coloscopie na leeftijd ## De werkgroep heeft in deze richtlijn een aantal aanbevelingen gedaan waarvoor in de literatuur onvoldoende bewijs is (mate van bewijs “zwak”) We hebben hiervoor meerdere onderzoeksvragen geformuleerd, die in de toekomst nodig zijn om verdere aanbevelingen te Welk interval moet worden gehanteerd voor adenoompatiënten die aanbevolen wordt Is surveillance van adenoompatiënten met # kleine distale tubulaire adenomen bij indexcoloscopie noodzakelijk? Hoe verhoudt het darmkankerrisico van patiënten met sessiele serrated poliepen zich tot Kan surveillance van adenoompatiënten bij wie ooit een hoog-risico adenoom gevonden is Moet bij bepaling van het interval voor vervolg surveillance rekening gehouden worden met bevindingen tijdens eerdere coloscopieën of is rekening houden met de bevindingen Hoe snel ontstaan metachrone tumoren of betreft het gemiste synchrone laesies ? Kan het eerste surveillance interval na resectie CRC (<LEEFTIJD> jaar) worden verlengd? De werkgroep “Richtlijn surveillance coloscopie” wordt in zijn huidige vorm gehandhaafd en zal bij gepubliceerd is Dit zijn bijvoorbeeld uitkomsten van studies zoals de GILDA trial (Gruppo Italiano di Lavoro per la Diagnosi Anticipata) waarbij het surveillance interval na CRC resectie wordt vergeleken Het bewijs voor de huidige aanbeveling voor surveillance na CRC resectie is zwak en zou significant sterker kunnen worden op basis van de uitkomsten van deze studie De richtlijn wordt in ieder geval eens per vijf jaar geactualiseerd # van <PERSOON> sive <PERSOON> CJ.
564
nvmdl
De ontwikkeling van de richtlijnmodule werd gefinancierd uit de Stichting Kwaliteitsgelden hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën of enige andere manier, echter uitsluitend na voorafgaande toestemming van de uitgever Toestemming voor gebruik van • <PERSOON>) Hammers, huisarts, kaderarts urogynaecologie, <PERSOON>) <PERSOON>, gezondheidszorgpsycholoog, pedagoog, seksuoloog NVVS, NVVS, • <PERSOON> (<PERSOON>) Adamse, geregistreerd bekkenfysiotherapeut, NVFB • (<PERSOON>) <PERSOON>, MSc, geregistreerd bekkenfysiotherapeut, NVFB • C W L (<PERSOON>) <PERSOON>, MSPT, belangenbehartiger patiënten namens Stichting • Prof <PERSOON-##> J C (<PERSOON-##>) <PERSOON-##>, chirurg, NVvH • <PERSOON-##> (<PERSOON-##>) Mostovaya, senior-adviseur en teamleider, Kennisinstituut van de <PERSOON-##>) <PERSOON-##>, adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten • Y J (<PERSOON-##>) Labeur, MSc, junior adviseur, Kennisinstituut van de Federatie Medisch • M (<PERSOON-##>) <PERSOON-##>, MSc, literatuurspecialist, Kennisinstituut van de Federatie Deze richtlijn gaat over chronische bekkenpijn pijn die gevoeld wordt in structuren die verbonden zijn met het bekken De richtlijn gaat over bekkenpijn die langer dan # maanden continue of herhaaldelijk gevoeld wordt We hebben in deze richtlijn de termijn van # maanden aangehouden maar we beseffen ons dat hier discussie over bestaat In deze richtlijn maken we duidelijk dat we toewerken naar een zorgmodel waarbij in een vroeg stadium een inschatting wordt gemaakt van het risico op het ontstaan van chronische bekkenpijn Elke bekkenpijn begint als acute pijn en dat is de klacht waarmee patiënten de huisarts bezoeken Deze richtlijn besteedt mede hierom ook aandacht aan de rol van de huisarts bij het begin van de klachten Als er geen sprake is van een pijn-verklarende aandoening zal worden gekeken of er een hoog risico bestaat op de ontwikkeling van chronische pijn In dat geval wordt snel een bekkenpijnteam in consult gevraagd om de pijn als ziekte te behandelen Dit betekent voor de praktijk dat er in alle gevallen door de huisarts besloten kan worden om binnen # weken na het ontstaan van de pijn al andere hulpverleners te consulteren en daarbij denken we met name aan de geregistreerde • Deze richtlijn is geschreven met die van de European Association of Urology (EAU) in het • De zorg voor deze groep patiënten blijkt uitdagend door de betrokkenheid van veel • Er bestaat veel kennis op het gebied van de functie en dysfunctie van de bekkenbodem • Er bestaat veel kennis op het gebied van de rol van het brein in het ontstaan en in stand • Pijn is een spontane constructie van het brein, als respons op ervaren dreiging en gericht • Het is belangrijk om het monodisciplinaire biomedische benaderingsmodel los te laten • Het is belangrijk om patiënten snel de juiste zorg te bieden en daarmee een langdurige • Zorg bieden aan patiënten met chronische bekkenpijn vanuit het gevolgenmodel, gericht op verbeteren van kwaliteit van leven, omgaan met pijn en herwinnen van fysieke.
637
nvmdl
de huisarts bezoeken Deze richtlijn besteedt mede hierom ook aandacht aan de rol van de huisarts bij het begin van de klachten Als er geen sprake is van een pijn-verklarende aandoening zal worden gekeken of er een hoog risico bestaat op de ontwikkeling van chronische pijn In dat geval wordt snel een bekkenpijnteam in consult gevraagd om de pijn als ziekte te behandelen Dit betekent voor de praktijk dat er in alle gevallen door de huisarts besloten kan worden om binnen # weken na het ontstaan van de pijn al andere hulpverleners te consulteren en daarbij denken we met name aan de geregistreerde • Deze richtlijn is geschreven met die van de European Association of Urology (EAU) in het • De zorg voor deze groep patiënten blijkt uitdagend door de betrokkenheid van veel • Er bestaat veel kennis op het gebied van de functie en dysfunctie van de bekkenbodem • Er bestaat veel kennis op het gebied van de rol van het brein in het ontstaan en in stand • Pijn is een spontane constructie van het brein, als respons op ervaren dreiging en gericht • Het is belangrijk om het monodisciplinaire biomedische benaderingsmodel los te laten • Het is belangrijk om patiënten snel de juiste zorg te bieden en daarmee een langdurige • Zorg bieden aan patiënten met chronische bekkenpijn vanuit het gevolgenmodel, gericht op verbeteren van kwaliteit van leven, omgaan met pijn en herwinnen van fysieke • De flowchart helpt om te bepalen wat u op welk moment in het proces kunt doen om de zorg te optimaliseren en te vernieuwen De flowchart schetst hoe de optimale organisatie van zorg er uit zou kunnen zien Op goede gronden kan van deze flowchart • Deze zorg vraagt om een multidisciplinaire benadering en dat vraagt om Deze richtlijn is bedoeld voor alle hulpverleners die tijdens hun werk betrokken zijn bij de zorg voor mensen met chronische bekkenpijn, zowel somatisch als psychologisch In de dagelijkse praktijk zal de specifieke achtergrond van de hulpverlener vaak bepaald worden door de lokale situatie, met name de beschikbaarheid van de diverse soorten hulpverleners Om die reden geven we hier geen opsomming van die soorten hulpverleners We vinden het van belang dat op lokaal niveau duidelijk is wie welke zorg verleent en wie welke verantwoordelijkheid draagt in het proces van hulpverlenen Deze richtlijn is ook bedoeld voor iedereen die betrokken is bij het organiseren van de zorg voor mensen met chronische Deze richtlijn wil richting geven aan de (vernieuwing van de) zorg voor patiënten met Chronische bekkenpijn is langer dan # maanden aanhoudende of recidiverende pijn, die wordt waargenomen in structuren die verband houden met het bekken van mannen en vrouwen De pijn heeft vaak negatieve cognitieve, gedrags-, seksuele en emotionele gevolgen De pijn gaat ook vaak samen met disfunctie van de lage urinewegen, darmen en bekkenbodem en met seksuele en gynaecologische disfuncties (EAU Guideline ###) Voor een uitgebreide begrippenlijst en toelichting op de taxonomie van chronische bekkenpijn zie.
555
nvmdl
het proces kunt doen om de zorg te optimaliseren en te vernieuwen De flowchart schetst hoe de optimale organisatie van zorg er uit zou kunnen zien Op goede gronden kan van deze flowchart • Deze zorg vraagt om een multidisciplinaire benadering en dat vraagt om Deze richtlijn is bedoeld voor alle hulpverleners die tijdens hun werk betrokken zijn bij de zorg voor mensen met chronische bekkenpijn, zowel somatisch als psychologisch In de dagelijkse praktijk zal de specifieke achtergrond van de hulpverlener vaak bepaald worden door de lokale situatie, met name de beschikbaarheid van de diverse soorten hulpverleners Om die reden geven we hier geen opsomming van die soorten hulpverleners We vinden het van belang dat op lokaal niveau duidelijk is wie welke zorg verleent en wie welke verantwoordelijkheid draagt in het proces van hulpverlenen Deze richtlijn is ook bedoeld voor iedereen die betrokken is bij het organiseren van de zorg voor mensen met chronische Deze richtlijn wil richting geven aan de (vernieuwing van de) zorg voor patiënten met Chronische bekkenpijn is langer dan # maanden aanhoudende of recidiverende pijn, die wordt waargenomen in structuren die verband houden met het bekken van mannen en vrouwen De pijn heeft vaak negatieve cognitieve, gedrags-, seksuele en emotionele gevolgen De pijn gaat ook vaak samen met disfunctie van de lage urinewegen, darmen en bekkenbodem en met seksuele en gynaecologische disfuncties (EAU Guideline ###) Voor een uitgebreide begrippenlijst en toelichting op de taxonomie van chronische bekkenpijn zie bekken(bodem)gebied en langer dan # maanden bestaat of steeds terugkomt Deze pijn gaat vaak samen met klachten rondom plassen, ontlasting en seksualiteit De pijn heeft meestal invloed op het eigen welbevinden en op de contacten met anderen, zowel thuis als op het We weten niet hoeveel mensen deze pijn hebben We weten wel dat in <LOCATIE> ongeveer # op de # mensen (##%) een vorm van chronische pijn heeft We weten ook steeds meer over het feit dat ons brein een grote rol speelt bij chronische pijn En we hebben ook veel geleerd over de rol van de bekkenbodem bij deze pijn In deze richtlijn hebben we deze nieuwe kennis vertaald in adviezen aan hulpverleners Deze psychologen/seksuologen om de beste zorg te geven aan mensen met chronische Meer informatie over chronische bekkenpijn is te vinden op Thuisarts (invoegen URL naar Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN en patiëntenorganisatie St Bekkenbodem#All De NVvH, KNOV en patiëntenorganisatie ICP waren als klankbordgroepleden betrokken bij de ontwikkeling van EAU Guidelines on <PERSOON> URL link [https //uroweb org/guideline/chronic-pelvicpain/; IASP Pain https //(WEBLINK) ].
535
nvmdl
maanden bestaat of steeds terugkomt Deze pijn gaat vaak samen met klachten rondom plassen, ontlasting en seksualiteit De pijn heeft meestal invloed op het eigen welbevinden en op de contacten met anderen, zowel thuis als op het We weten niet hoeveel mensen deze pijn hebben We weten wel dat in <LOCATIE> ongeveer # op de # mensen (##%) een vorm van chronische pijn heeft We weten ook steeds meer over het feit dat ons brein een grote rol speelt bij chronische pijn En we hebben ook veel geleerd over de rol van de bekkenbodem bij deze pijn In deze richtlijn hebben we deze nieuwe kennis vertaald in adviezen aan hulpverleners Deze psychologen/seksuologen om de beste zorg te geven aan mensen met chronische Meer informatie over chronische bekkenpijn is te vinden op Thuisarts (invoegen URL naar Het initiatief voor deze richtlijn is afkomstig van Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) De richtlijn is opgesteld door een multidisciplinaire commissie met vertegenwoordigers vanuit de NVU, NVOG, NVA, NHG, NVMDL, NVFB, NIP/NVVS/LVMP, V&VN en patiëntenorganisatie St Bekkenbodem#All De NVvH, KNOV en patiëntenorganisatie ICP waren als klankbordgroepleden betrokken bij de ontwikkeling van EAU Guidelines on <PERSOON> URL link [https //uroweb org/guideline/chronic-pelvicpain/; IASP Pain https //(WEBLINK) ] Wanneer moet voor een patiënt met bekkenpijn een consult bij een medisch specialist Wacht niet langer dan # weken om voor patiënten met bekkenpijn een consult aan te vragen bij een medisch specialist Bepaal de keuze van specialist op basis van de meest op Vraag voor patiënten met bekkenpijn vanuit de eerste lijn in een vroeg stadium een consult aan bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor zowel diagnostiek als behandeling als er verdenking is op myofasciale dysfunctie of als er meerdere Breng het optreden van symptomen van bekkengordelpijn of lage rugpijn in de zwangerschap of postpartum in kaart door anamnese, lichamelijk onderzoek en Overleg met de huisarts of de geregistreerde bekkenfysiotherapeut als adviezen over Overleg met de gynaecoloog over aanhoudende pijn door perineumlaesies of na sectio caesarea, omdat dit kan leiden tot chronische bekkenpijn Vraag voor patiënten met een vermoeden op een hoog risico op het ontwikkelen van chronische pijn een consult aan bij een multidisciplinair bekkenpijnteam [invoegen verwijzing naar module ##a Organisatie van zorg uit deze richtlijn] Welke aandachtspunten zijn van belang bij het afnemen van een algemene anamnese bij Besteed in de anamnese bij patiënten met chronische bekkenpijn aandacht aan • bijkomende klachten over de functie van een orgaansysteem • de aanwezigheid van pijn verklarende bekende aandoeningen en rode vlaggen • de cognities met betrekking tot pijn eigen ideeën, wat vindt de omgeving van de pijn, • het gebruik van medicijnen die effect hebben op de functie van de bekkenorganen.
528
nvmdl
Wanneer moet voor een patiënt met bekkenpijn een consult bij een medisch specialist Wacht niet langer dan # weken om voor patiënten met bekkenpijn een consult aan te vragen bij een medisch specialist Bepaal de keuze van specialist op basis van de meest op Vraag voor patiënten met bekkenpijn vanuit de eerste lijn in een vroeg stadium een consult aan bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor zowel diagnostiek als behandeling als er verdenking is op myofasciale dysfunctie of als er meerdere Breng het optreden van symptomen van bekkengordelpijn of lage rugpijn in de zwangerschap of postpartum in kaart door anamnese, lichamelijk onderzoek en Overleg met de huisarts of de geregistreerde bekkenfysiotherapeut als adviezen over Overleg met de gynaecoloog over aanhoudende pijn door perineumlaesies of na sectio caesarea, omdat dit kan leiden tot chronische bekkenpijn Vraag voor patiënten met een vermoeden op een hoog risico op het ontwikkelen van chronische pijn een consult aan bij een multidisciplinair bekkenpijnteam [invoegen verwijzing naar module ##a Organisatie van zorg uit deze richtlijn] Welke aandachtspunten zijn van belang bij het afnemen van een algemene anamnese bij Besteed in de anamnese bij patiënten met chronische bekkenpijn aandacht aan • bijkomende klachten over de functie van een orgaansysteem • de aanwezigheid van pijn verklarende bekende aandoeningen en rode vlaggen • de cognities met betrekking tot pijn eigen ideeën, wat vindt de omgeving van de pijn, • het gebruik van medicijnen die effect hebben op de functie van de bekkenorganen Neem een psychosociale en seksuologische anamnese naast de standaardanamnese af bij Wat is de plaats van vragenlijsten bij de diagnostiek van chronische bekkenpijn? Gebruik bij patiënten met chronische bekkenpijn relevante vragenlijsten en dagboeken Gebruik hiervoor relevante vragenlijsten en dagboeken die gaan over Wat is de plaats van het lichamelijk onderzoek ten behoeve van de diagnostiek bij Verricht bij elke patiënt met chronische bekkenpijn een lichamelijk onderzoek met als doel het opsporen van pijn verklarende bekende aandoeningen en rode vlaggen Bespreek vooraf met de patiënt de inhoud van het onderzoek en overleg daarbij of inwendig onderzoek mogelijk is en gedaan kan worden Geef patiënten de regie tijdens <PERSOON> bij verdenking op myofasciale dysfunctie of als er meerdere orgaansystemen betrokken zijn naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor een diagnostisch Wat is de plaats van aanvullend onderzoek ten behoeve van de diagnose bij chronische Verricht aanvullend onderzoek om nadere informatie te krijgen over de aanwezigheid en aard van pijn verklarende bekende aandoeningen en rode vlaggen • er een concrete vraag is die door het onderzoek met ja/nee of alternatief a/alternatief • het antwoord op deze vraag directe gevolgen heeft voor het behandelbeleid Wat is de plaats van bekkenfysiotherapie bij de diagnostiek en de behandeling van patiënten <PERSOON> bij chronische bekkenpijn in een vroeg stadium naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor zowel diagnostiek als behandeling als er verdenking is op myofasciale dysfunctie of als er meerdere orgaansystemen in het bekken zijn betrokken Laat de keuze voor een specifieke bekkenfysiotherapeutische interventie afhangen van de.
543
nvmdl
standaardanamnese af bij Wat is de plaats van vragenlijsten bij de diagnostiek van chronische bekkenpijn? Gebruik bij patiënten met chronische bekkenpijn relevante vragenlijsten en dagboeken Gebruik hiervoor relevante vragenlijsten en dagboeken die gaan over Wat is de plaats van het lichamelijk onderzoek ten behoeve van de diagnostiek bij Verricht bij elke patiënt met chronische bekkenpijn een lichamelijk onderzoek met als doel het opsporen van pijn verklarende bekende aandoeningen en rode vlaggen Bespreek vooraf met de patiënt de inhoud van het onderzoek en overleg daarbij of inwendig onderzoek mogelijk is en gedaan kan worden Geef patiënten de regie tijdens <PERSOON> bij verdenking op myofasciale dysfunctie of als er meerdere orgaansystemen betrokken zijn naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor een diagnostisch Wat is de plaats van aanvullend onderzoek ten behoeve van de diagnose bij chronische Verricht aanvullend onderzoek om nadere informatie te krijgen over de aanwezigheid en aard van pijn verklarende bekende aandoeningen en rode vlaggen • er een concrete vraag is die door het onderzoek met ja/nee of alternatief a/alternatief • het antwoord op deze vraag directe gevolgen heeft voor het behandelbeleid Wat is de plaats van bekkenfysiotherapie bij de diagnostiek en de behandeling van patiënten <PERSOON> bij chronische bekkenpijn in een vroeg stadium naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor zowel diagnostiek als behandeling als er verdenking is op myofasciale dysfunctie of als er meerdere orgaansystemen in het bekken zijn betrokken Laat de keuze voor een specifieke bekkenfysiotherapeutische interventie afhangen van de over zijn/haar wensen Dit onderzoek dient altijd uitgevoerd te worden door een Overweeg bekkenfysiotherapie in combinatie met graded activity bij vrouwen met Overweeg TENS bij mannen met chronische testiculaire pijn gedurende vier weken, vijf keer per week ## minuten Plaats hiervoor de elektrodes op de abdominale Overweeg percutane n tibialis stimulatie (<PERSOON>) bij vrouwen met chronische bekkenpijn Welke patiënteigenschappen of factoren kunnen helpen om de patiënt te karakteriseren en Bepaal van elke patiënt met chronische bekkenpijn het fenotype door de patiënt in kaart te brengen met aandacht voor de biomedische, psychische en sociale aspecten Overweeg Kies de behandeling die het meest past bij het fenotype van de patiënt Wat is de plaats van medicamenteuze behandeling bij patiënten met chronische bekkenpijn? Bespreek vooraf de mogelijke bijwerkingen van een medicamenteuze behandeling van chronische bekkenpijn met de patiënt, kom gezamenlijk tot een besluit en documenteer Overweeg om bij patiënten met blaaspijnsyndroom te starten met amitriptyline in een dosis van ## mg voor de nacht indien er geen contra-indicatie is <PERSOON> de dosis met ## mg per # weken tot een maximale dosis van ### mg per dag Overweeg bij mannen met chronische bekkenpijn en mictieklachten behandeling van de pijn met een alfablokker Evalueer het effect van deze behandeling na # maanden Overweeg een behandeling met progesteron bij vrouwen met chronische bekkenpijn alleen in overleg met een ervaren gynaecoloog werkzaam in een expertisecentrum Overweeg binnen een multimodale behandeling door een bekkenpijnteam een behandeling met gabapentine bij mannen en vrouwen met chronische bekkenpijn.
553
nvmdl
worden door een Overweeg bekkenfysiotherapie in combinatie met graded activity bij vrouwen met Overweeg TENS bij mannen met chronische testiculaire pijn gedurende vier weken, vijf keer per week ## minuten Plaats hiervoor de elektrodes op de abdominale Overweeg percutane n tibialis stimulatie (<PERSOON>) bij vrouwen met chronische bekkenpijn Welke patiënteigenschappen of factoren kunnen helpen om de patiënt te karakteriseren en Bepaal van elke patiënt met chronische bekkenpijn het fenotype door de patiënt in kaart te brengen met aandacht voor de biomedische, psychische en sociale aspecten Overweeg Kies de behandeling die het meest past bij het fenotype van de patiënt Wat is de plaats van medicamenteuze behandeling bij patiënten met chronische bekkenpijn? Bespreek vooraf de mogelijke bijwerkingen van een medicamenteuze behandeling van chronische bekkenpijn met de patiënt, kom gezamenlijk tot een besluit en documenteer Overweeg om bij patiënten met blaaspijnsyndroom te starten met amitriptyline in een dosis van ## mg voor de nacht indien er geen contra-indicatie is <PERSOON> de dosis met ## mg per # weken tot een maximale dosis van ### mg per dag Overweeg bij mannen met chronische bekkenpijn en mictieklachten behandeling van de pijn met een alfablokker Evalueer het effect van deze behandeling na # maanden Overweeg een behandeling met progesteron bij vrouwen met chronische bekkenpijn alleen in overleg met een ervaren gynaecoloog werkzaam in een expertisecentrum Overweeg binnen een multimodale behandeling door een bekkenpijnteam een behandeling met gabapentine bij mannen en vrouwen met chronische bekkenpijn Wat is de plaats van invasieve behandeling door middel van blokkades door de Overweeg een behandeling met impar blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn Laat de keuze voor behandeling met impar blokkade door middel van pulsed of thermaal radiofrequency ablatie afhangen van de ervaring en voorkeur van de pijnspecialist en Overweeg een behandeling met wortelblokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn alleen indien er sprake is van onbegrepen chronische bekkenpijn en andere Overweeg een perifere zenuwblokkade als diagnostische blokkade bij patiënten met Overweeg een n pudendus blokkade (met of zonder pulsed radiofrequency) bij patiënten Overweeg een n ilioinguinalis en n genitofemoralis blokkade met pulsed radiofrequency Wat is de plaats van neuromodulatie als behandeling voor patiënten met chronische Overweeg patiënten met chronische bekkenpijn in een vroege fase van behandeling percutane <PERSOON>) aan te bieden <PERSOON> transcutane <PERSOON>) alleen toe ter ondersteuning van percutane PTNS (PPTNS) <PERSOON> andere vormen van neuromodulatie zoals perineale stimulatie en PTNS via een Behandel patiënten met chronische bekkenpijn met sacrale neuromodulatie alleen indien alle andere therapieën ineffectief zijn gebleken en indien er tevens therapieresistente <PERSOON> patiënten die in aanmerking komen voor sacrale neuromodulatie naar een Wat is (toegevoegde) waarde van psychologische behandeling bij patiënten met chronische Bied iedere patiënt met chronische bekkenpijn tenminste één consult bij een Bespreek in een multidisciplinair overleg of er een indicatie is om te verwijzen voor een Wat is waarde van botulinetoxine injecties in de behandeling van patiënten met chronische Overweeg een behandeling met intradetrusor botuline toxine A (BTX-A) bij patiënten met.
572
nvmdl
behandeling door middel van blokkades door de Overweeg een behandeling met impar blokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn Laat de keuze voor behandeling met impar blokkade door middel van pulsed of thermaal radiofrequency ablatie afhangen van de ervaring en voorkeur van de pijnspecialist en Overweeg een behandeling met wortelblokkade bij patiënten met chronische bekkenpijn alleen indien er sprake is van onbegrepen chronische bekkenpijn en andere Overweeg een perifere zenuwblokkade als diagnostische blokkade bij patiënten met Overweeg een n pudendus blokkade (met of zonder pulsed radiofrequency) bij patiënten Overweeg een n ilioinguinalis en n genitofemoralis blokkade met pulsed radiofrequency Wat is de plaats van neuromodulatie als behandeling voor patiënten met chronische Overweeg patiënten met chronische bekkenpijn in een vroege fase van behandeling percutane <PERSOON>) aan te bieden <PERSOON> transcutane <PERSOON>) alleen toe ter ondersteuning van percutane PTNS (PPTNS) <PERSOON> andere vormen van neuromodulatie zoals perineale stimulatie en PTNS via een Behandel patiënten met chronische bekkenpijn met sacrale neuromodulatie alleen indien alle andere therapieën ineffectief zijn gebleken en indien er tevens therapieresistente <PERSOON> patiënten die in aanmerking komen voor sacrale neuromodulatie naar een Wat is (toegevoegde) waarde van psychologische behandeling bij patiënten met chronische Bied iedere patiënt met chronische bekkenpijn tenminste één consult bij een Bespreek in een multidisciplinair overleg of er een indicatie is om te verwijzen voor een Wat is waarde van botulinetoxine injecties in de behandeling van patiënten met chronische Overweeg een behandeling met intradetrusor botuline toxine A (BTX-A) bij patiënten met Indien een behandeling met intradetrusor BTX-A-injecties overwogen wordt, dient het individuele risico op complicaties zoals de kans op een urineretentie en urineweginfecties uitzondering van fissura ani), pelvic floor trigger points, puboprectalis en/of Volg voor behandeling met botulinetoxine bij anale pijn ten gevolge van fissura ani de Wat is de waarde van pijneducatie in de behandeling van patiënten met chronische Geef pijneducatie aan elke patiënt met chronische bekkenpijn Zorg ervoor dat pijneducatie bij chronische bekkenpijn dezelfde elementen bevat als • Uitleg over de anatomie en functie van organen, waarbij uitleg wordt gegeven over • Uitleg over de mogelijkheden en interventies en bijwerkingen Hoe moet de evaluatie van de behandeling eruitzien bij patiënten met chronische Maak bij onderstaande aanbevelingen gebruik van de in de flowchart aangegeven routes over evaluatiemomenten van de patiënt met chronische bekkenpijn (invoegen verwijzing Maak een afspraak voor een eerste evaluatiemoment uiterlijk # weken na de start van het Evalueer met de patiënt of hij tevreden is met de huidige kwaliteit van leven Indien de patiënt tevreden is, besteedt dan aandacht aan zelfmanagement bij herhaalde Indien de patiënt niet tevreden is bepaal dan of er een laag of hoog risico is op het Vraag voor mensen met een laag risico en orgaansymptomen of functiestoornissen een consult aan bij een medisch specialist, geregistreerd bekkenfysiotherapeut, Vraag voor mensen met een laag risico zonder orgaansymptomen of functiestoornissen een consult aan bij een pijnspecialist of een revalidatiearts Vraag voor mensen met een hoog risico een consult aan bij een multidisciplinair.
561
nvmdl
met intradetrusor BTX-A-injecties overwogen wordt, dient het individuele risico op complicaties zoals de kans op een urineretentie en urineweginfecties uitzondering van fissura ani), pelvic floor trigger points, puboprectalis en/of Volg voor behandeling met botulinetoxine bij anale pijn ten gevolge van fissura ani de Wat is de waarde van pijneducatie in de behandeling van patiënten met chronische Geef pijneducatie aan elke patiënt met chronische bekkenpijn Zorg ervoor dat pijneducatie bij chronische bekkenpijn dezelfde elementen bevat als • Uitleg over de anatomie en functie van organen, waarbij uitleg wordt gegeven over • Uitleg over de mogelijkheden en interventies en bijwerkingen Hoe moet de evaluatie van de behandeling eruitzien bij patiënten met chronische Maak bij onderstaande aanbevelingen gebruik van de in de flowchart aangegeven routes over evaluatiemomenten van de patiënt met chronische bekkenpijn (invoegen verwijzing Maak een afspraak voor een eerste evaluatiemoment uiterlijk # weken na de start van het Evalueer met de patiënt of hij tevreden is met de huidige kwaliteit van leven Indien de patiënt tevreden is, besteedt dan aandacht aan zelfmanagement bij herhaalde Indien de patiënt niet tevreden is bepaal dan of er een laag of hoog risico is op het Vraag voor mensen met een laag risico en orgaansymptomen of functiestoornissen een consult aan bij een medisch specialist, geregistreerd bekkenfysiotherapeut, Vraag voor mensen met een laag risico zonder orgaansymptomen of functiestoornissen een consult aan bij een pijnspecialist of een revalidatiearts Vraag voor mensen met een hoog risico een consult aan bij een multidisciplinair Indien er op dat moment een behandelwens is en myofasciale klachten en sensitisatie een belangrijke rol spelen, wordt een consult gevraagd bij een pijnrevalidatiecentrum Indien patiënt tijdens het evaluatiemoment na de pijnrevalidatie niet tevreden is wordt aandacht besteedt aan zelfmanagement, uitgaande van het gegeven dat de situatie Op welke wijze dient de organisatie van de zorg voor patiënten met chronische bekkenpijn Regel binnen de huisartsenpraktijk of -regio dat er een huisarts is met speciale interesse in chronische pijn Laat deze huisarts de patiënten met chronische bekkenpijn begeleiden en Vorm binnen ziekenhuizen of vanuit de huisartsenpraktijk een multidisciplinair team dat gespecialiseerd is in chronische bekkenpijn en zorg dat de huisartsen in de regio weten Neem in ieder geval de volgende disciplines op in het multidisciplinaire team uroloog, gynaecoloog, maag-darm-lever-arts of chirurg, pijnspecialist, gezondheidszorgpsycholoogseksuoloog NVVS, geregistreerd bekkenfysiotherapeut pijnconsulent of physician assistant in te zetten binnen de zorg en deel te laten nemen Zorg voor goede communicatielijnen tussen huisarts en het multidisciplinaire team Zorg voor heldere indicaties voor consultatie en maak afspraken over consultatie en Zorg voor heldere communicatie met de patiënten en eventuele partner over verwachtingen, beleid en nazorg <PERSOON> informatie beschikbaar waar de patiënt zelf mee Maak duidelijk dat de leden van het multidisciplinaire team een brede kijk hebben op chronische bekkenpijn en dat allen werken vanuit een biopsychosociaal model Maak gebruik van de flowchart van het zorgproces van de patiënt met chronische Wat is de gewenste taakverdeling tussen zorgverleners bij de zorg voor patiënten met Maak een taakverdeling waarin wordt omschreven wie wanneer welke.
557
nvmdl
is en myofasciale klachten en sensitisatie een belangrijke rol spelen, wordt een consult gevraagd bij een pijnrevalidatiecentrum Indien patiënt tijdens het evaluatiemoment na de pijnrevalidatie niet tevreden is wordt aandacht besteedt aan zelfmanagement, uitgaande van het gegeven dat de situatie Op welke wijze dient de organisatie van de zorg voor patiënten met chronische bekkenpijn Regel binnen de huisartsenpraktijk of -regio dat er een huisarts is met speciale interesse in chronische pijn Laat deze huisarts de patiënten met chronische bekkenpijn begeleiden en Vorm binnen ziekenhuizen of vanuit de huisartsenpraktijk een multidisciplinair team dat gespecialiseerd is in chronische bekkenpijn en zorg dat de huisartsen in de regio weten Neem in ieder geval de volgende disciplines op in het multidisciplinaire team uroloog, gynaecoloog, maag-darm-lever-arts of chirurg, pijnspecialist, gezondheidszorgpsycholoogseksuoloog NVVS, geregistreerd bekkenfysiotherapeut pijnconsulent of physician assistant in te zetten binnen de zorg en deel te laten nemen Zorg voor goede communicatielijnen tussen huisarts en het multidisciplinaire team Zorg voor heldere indicaties voor consultatie en maak afspraken over consultatie en Zorg voor heldere communicatie met de patiënten en eventuele partner over verwachtingen, beleid en nazorg <PERSOON> informatie beschikbaar waar de patiënt zelf mee Maak duidelijk dat de leden van het multidisciplinaire team een brede kijk hebben op chronische bekkenpijn en dat allen werken vanuit een biopsychosociaal model Maak gebruik van de flowchart van het zorgproces van de patiënt met chronische Wat is de gewenste taakverdeling tussen zorgverleners bij de zorg voor patiënten met Maak een taakverdeling waarin wordt omschreven wie wanneer welke Beschrijf in de taakverdeling de rol van de patiënt, de huisarts, de medisch specialist en Gebruik in de taakverdeling de punten die genoemd zijn in de overwegingen van deze module en de module Organisatie van zorg (invoegen verwijzing naar module Organisatie ‘aanverwante producten’ zijn in de huidige versie van de richtlijntekst terug te vinden als gehouden Uiterlijk in ### bepaalt het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) of de modules van deze richtlijn nog actueel zijn Op modulair niveau is een onderhoudsplan beschreven Bij het opstellen van de richtlijn heeft de werkgroep per module een inschatting gemaakt over de maximale termijn waarop herbeoordeling moet De NVU is regiehouder van deze richtlijn en eerstverantwoordelijke op het gebied van de actualiteitsbeoordeling van de richtlijn De andere aan deze richtlijn deelnemende wetenschappelijke verenigingen of gebruikers van de richtlijn delen de verantwoordelijkheid en informeren de regiehouder over relevante ontwikkelingen binnen hun vakgebied De richtlijn zal ter autorisatie/goedkeuring worden voorgelegd aan alle partijen uit de De richtlijnontwikkeling werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten ((WEBLINK)) en werd gefinancierd uit de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS) De financier heeft geen enkele Het ontwikkelen van een evidence based richtlijn over chronische bekkenpijn volgens Patiënten met chronische bekkenpijn Alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor Voor het ontwikkelen van de richtlijn is in december ### een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen die betrokken.
547
nvmdl
in de taakverdeling de rol van de patiënt, de huisarts, de medisch specialist en Gebruik in de taakverdeling de punten die genoemd zijn in de overwegingen van deze module en de module Organisatie van zorg (invoegen verwijzing naar module Organisatie ‘aanverwante producten’ zijn in de huidige versie van de richtlijntekst terug te vinden als gehouden Uiterlijk in ### bepaalt het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) of de modules van deze richtlijn nog actueel zijn Op modulair niveau is een onderhoudsplan beschreven Bij het opstellen van de richtlijn heeft de werkgroep per module een inschatting gemaakt over de maximale termijn waarop herbeoordeling moet De NVU is regiehouder van deze richtlijn en eerstverantwoordelijke op het gebied van de actualiteitsbeoordeling van de richtlijn De andere aan deze richtlijn deelnemende wetenschappelijke verenigingen of gebruikers van de richtlijn delen de verantwoordelijkheid en informeren de regiehouder over relevante ontwikkelingen binnen hun vakgebied De richtlijn zal ter autorisatie/goedkeuring worden voorgelegd aan alle partijen uit de De richtlijnontwikkeling werd ondersteund door het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten ((WEBLINK)) en werd gefinancierd uit de Stichting Kwaliteitsgelden Medisch Specialisten (SKMS) De financier heeft geen enkele Het ontwikkelen van een evidence based richtlijn over chronische bekkenpijn volgens Patiënten met chronische bekkenpijn Alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor Voor het ontwikkelen van de richtlijn is in december ### een multidisciplinaire werkgroep ingesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van alle relevante specialismen die betrokken De KNMG-code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling is gevolgd Alle werkgroepleden hebben schriftelijk verklaard of zij in de laatste drie jaar directe financiële belangen (betrekking bij een commercieel bedrijf, persoonlijke financiële reputatiemanagement, kennisvalorisatie) hebben gehad Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met eventuele belangen vindt u in onderstaande tabel De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door middel van een afgevaardigde kunnen bevorderen of belemmeren Het implementatieplan is te vinden bij de aanverwante producten Er zijn geen indicatoren ontwikkeld bij deze richtlijn gebaseerd op het AGREE II instrument (Appraisal of Guidelines for <PERSOON>, ###), dat een internationaal breed geaccepteerd instrument is Voor een stapvoor-stap beschrijving hoe een evidence-based richtlijn tot stand komt wordt verwezen naar het stappenplan Ontwikkeling van Medisch Specialistische Richtlijnen van het adviseur de knelpunten Tevens zijn er knelpunten aangedragen door verschillende partijen/vertegenwoordigers van relevante stakeholders via een Invitational conference Een concept-uitgangsvragen opgesteld Deze zijn met de werkgroep besproken waarna de werkgroep per uitgangsvraag welke uitkomstmaten voor de patiënt relevant zijn, waarbij zowel naar gewenste als ongewenste effecten werd gekeken De werkgroep waardeerde deze uitkomstmaten volgens hun relatieve belang bij de besluitvorming rondom aanbevelingen, als cruciaal (kritiek voor de besluitvorming), belangrijk (maar niet cruciaal) en onbelangrijk Tevens definieerde de werkgroep tenminste voor de cruciale uitkomstmaten Per uitgangsvraag werd aan de hand van specifieke zoektermen gezocht naar gepubliceerde aanvullend gezocht naar studies aan de hand van de literatuurlijsten van de geselecteerde.
562
nvmdl
werkgroepleden hebben schriftelijk verklaard of zij in de laatste drie jaar directe financiële belangen (betrekking bij een commercieel bedrijf, persoonlijke financiële reputatiemanagement, kennisvalorisatie) hebben gehad Een overzicht van de belangen van werkgroepleden en het oordeel over het omgaan met eventuele belangen vindt u in onderstaande tabel De ondertekende belangenverklaringen zijn op te vragen bij het Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door middel van een afgevaardigde kunnen bevorderen of belemmeren Het implementatieplan is te vinden bij de aanverwante producten Er zijn geen indicatoren ontwikkeld bij deze richtlijn gebaseerd op het AGREE II instrument (Appraisal of Guidelines for <PERSOON>, ###), dat een internationaal breed geaccepteerd instrument is Voor een stapvoor-stap beschrijving hoe een evidence-based richtlijn tot stand komt wordt verwezen naar het stappenplan Ontwikkeling van Medisch Specialistische Richtlijnen van het adviseur de knelpunten Tevens zijn er knelpunten aangedragen door verschillende partijen/vertegenwoordigers van relevante stakeholders via een Invitational conference Een concept-uitgangsvragen opgesteld Deze zijn met de werkgroep besproken waarna de werkgroep per uitgangsvraag welke uitkomstmaten voor de patiënt relevant zijn, waarbij zowel naar gewenste als ongewenste effecten werd gekeken De werkgroep waardeerde deze uitkomstmaten volgens hun relatieve belang bij de besluitvorming rondom aanbevelingen, als cruciaal (kritiek voor de besluitvorming), belangrijk (maar niet cruciaal) en onbelangrijk Tevens definieerde de werkgroep tenminste voor de cruciale uitkomstmaten Per uitgangsvraag werd aan de hand van specifieke zoektermen gezocht naar gepubliceerde aanvullend gezocht naar studies aan de hand van de literatuurlijsten van de geselecteerde opgestelde selectiecriteria De geselecteerde artikelen werden gebruikt om de uitgangsvraag te beantwoorden De databases waarin is gezocht, de zoekstrategie en de gehanteerde selectiecriteria zijn te vinden in de module met desbetreffende uitgangsvraag De zoekstrategie voor de oriënterende zoekactie en patiëntenperspectief zijn opgenomen bias) te kunnen inschatten Deze beoordelingen kunt u vinden in de Risk of Bias (RoB) tabellen De gebruikte RoB instrumenten zijn gevalideerde instrumenten die worden aanbevolen door de Cochrane Collaboration AMSTAR - voor systematische reviews; overeenkomstigheid (homogeniteit) tussen de studies werden de gegevens ook kwantitatief GRADE onderscheidt vier gradaties voor de kwaliteit van het wetenschappelijk bewijs hoog, redelijk, laag en zeer laag Deze gradaties verwijzen naar de mate van zekerheid die er er is hoge zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect van er is redelijke zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect er is lage zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect van er is zeer lage zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect *in ### heeft het Dutch GRADE Network bepaald dat de voorkeursformulering voor de op een na hoogste De kracht van het wetenschappelijke bewijs werd eveneens bepaald volgens de GRADEmethode GRADE-diagnostiek voor diagnostische vragen (Schünemann, ###) en een generieke GRADE-methode voor vragen over schade of bijwerkingen, etiologie en prognose In de gehanteerde generieke GRADE-methode werden de basisprincipes van de GRADEmethodiek toegepast het benoemen en prioriteren van de klinisch (patiënt) relevante.
565
nvmdl
De geselecteerde artikelen werden gebruikt om de uitgangsvraag te beantwoorden De databases waarin is gezocht, de zoekstrategie en de gehanteerde selectiecriteria zijn te vinden in de module met desbetreffende uitgangsvraag De zoekstrategie voor de oriënterende zoekactie en patiëntenperspectief zijn opgenomen bias) te kunnen inschatten Deze beoordelingen kunt u vinden in de Risk of Bias (RoB) tabellen De gebruikte RoB instrumenten zijn gevalideerde instrumenten die worden aanbevolen door de Cochrane Collaboration AMSTAR - voor systematische reviews; overeenkomstigheid (homogeniteit) tussen de studies werden de gegevens ook kwantitatief GRADE onderscheidt vier gradaties voor de kwaliteit van het wetenschappelijk bewijs hoog, redelijk, laag en zeer laag Deze gradaties verwijzen naar de mate van zekerheid die er er is hoge zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect van er is redelijke zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect er is lage zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect van er is zeer lage zekerheid dat het ware effect van behandeling dicht bij het geschatte effect *in ### heeft het Dutch GRADE Network bepaald dat de voorkeursformulering voor de op een na hoogste De kracht van het wetenschappelijke bewijs werd eveneens bepaald volgens de GRADEmethode GRADE-diagnostiek voor diagnostische vragen (Schünemann, ###) en een generieke GRADE-methode voor vragen over schade of bijwerkingen, etiologie en prognose In de gehanteerde generieke GRADE-methode werden de basisprincipes van de GRADEmethodiek toegepast het benoemen en prioriteren van de klinisch (patiënt) relevante bewijskracht op basis van de vijf GRADE-criteria (startpunt hoog; downgraden voor risk of Voor elke relevante uitkomstmaat werd het wetenschappelijk bewijs samengevat in een of meerdere literatuurconclusies waarbij het niveau van bewijs werd bepaald volgens de GRADE-methodiek De werkgroepleden maakten de balans op van elke interventie (overall conclusie) Bij het opmaken van de balans werden de gunstige en ongunstige effecten voor de patiënt afgewogen De overall bewijskracht wordt bepaald door de laagste bewijskracht gevonden bij een van de cruciale uitkomstmaten Bij complexe besluitvorming waarin naast de conclusies uit de systematische literatuuranalyse vele aanvullende argumenten (overwegingen) een rol spelen, werd afgezien van een overall conclusie In dat geval werden de gunstige en ongunstige effecten van de interventies samen met alle aanvullende Om te komen tot een aanbeveling zijn naast (de kwaliteit van) het wetenschappelijke bewijs ook andere aspecten belangrijk en worden meegewogen, zoals de expertise van de werkgroepleden, de waarden en voorkeuren van de patiënt (patient values and beschikbare wetenschappelijke bewijs en de belangrijkste overwegingen, en een weging van de gunstige en ongunstige effecten van de relevante interventies De kracht van het overwegingen, bepalen samen de sterkte van de aanbeveling Conform de GRADEmethodiek sluit een lage bewijskracht van conclusies in de systematische literatuuranalyse een sterke aanbeveling niet a priori uit, en zijn bij een hoge bewijskracht ook zwakke aanbevelingen mogelijk De sterkte van de aanbeveling wordt altijd bepaald door weging van uitgangsvraag Meer algemene, overkoepelende, of bijkomende aspecten van de organisatie.
555
nvmdl
basis van de vijf GRADE-criteria (startpunt hoog; downgraden voor risk of Voor elke relevante uitkomstmaat werd het wetenschappelijk bewijs samengevat in een of meerdere literatuurconclusies waarbij het niveau van bewijs werd bepaald volgens de GRADE-methodiek De werkgroepleden maakten de balans op van elke interventie (overall conclusie) Bij het opmaken van de balans werden de gunstige en ongunstige effecten voor de patiënt afgewogen De overall bewijskracht wordt bepaald door de laagste bewijskracht gevonden bij een van de cruciale uitkomstmaten Bij complexe besluitvorming waarin naast de conclusies uit de systematische literatuuranalyse vele aanvullende argumenten (overwegingen) een rol spelen, werd afgezien van een overall conclusie In dat geval werden de gunstige en ongunstige effecten van de interventies samen met alle aanvullende Om te komen tot een aanbeveling zijn naast (de kwaliteit van) het wetenschappelijke bewijs ook andere aspecten belangrijk en worden meegewogen, zoals de expertise van de werkgroepleden, de waarden en voorkeuren van de patiënt (patient values and beschikbare wetenschappelijke bewijs en de belangrijkste overwegingen, en een weging van de gunstige en ongunstige effecten van de relevante interventies De kracht van het overwegingen, bepalen samen de sterkte van de aanbeveling Conform de GRADEmethodiek sluit een lage bewijskracht van conclusies in de systematische literatuuranalyse een sterke aanbeveling niet a priori uit, en zijn bij een hoge bewijskracht ook zwakke aanbevelingen mogelijk De sterkte van de aanbeveling wordt altijd bepaald door weging van uitgangsvraag Meer algemene, overkoepelende, of bijkomende aspecten van de organisatie Er werden geen indicatoren ontwikkeld bij deze richtlijn de uitgangsvraag te kunnen beantwoorden Een overzicht van de onderwerpen waarvoor (aanvullend) wetenschappelijk van belang wordt geacht, is als aanbeveling in de bijlage De conceptrichtlijn werd aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd ter commentaar De commentaren werden verzameld en besproken met de werkgroep Naar aanleiding van de commentaren werd de conceptrichtlijn aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep De definitieve richtlijn werd aan de <PERSOON> II advancing guideline development, reporting and Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten Ontwikkeling van <PERSOON> G, et al GRADE handbook for grading quality of evidence and strength of recommendations <PERSOON> of Evidence and Strength of Recommendations GRADE Grading quality of evidence and strength of recommendations for diagnostic tests and strategies <PERSOON>, T (###) How to identify existing literature on patients' knowledge, views, and values the development of a validated search filter.
460
nvmdl
de uitgangsvraag te kunnen beantwoorden Een overzicht van de onderwerpen waarvoor (aanvullend) wetenschappelijk van belang wordt geacht, is als aanbeveling in de bijlage De conceptrichtlijn werd aan de betrokken (wetenschappelijke) verenigingen en (patiënt) organisaties voorgelegd ter commentaar De commentaren werden verzameld en besproken met de werkgroep Naar aanleiding van de commentaren werd de conceptrichtlijn aangepast en definitief vastgesteld door de werkgroep De definitieve richtlijn werd aan de <PERSOON> II advancing guideline development, reporting and Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten Ontwikkeling van <PERSOON> G, et al GRADE handbook for grading quality of evidence and strength of recommendations <PERSOON> of Evidence and Strength of Recommendations GRADE Grading quality of evidence and strength of recommendations for diagnostic tests and strategies <PERSOON>, T (###) How to identify existing literature on patients' knowledge, views, and values the development of a validated search filter JMLA, ###(#), ### Module # Consultatie verzoek huisarts of verloskundige Patiënten met bekkenpijn worden in de eerste lijn vaak behandeld op basis van een bekende aandoening die de pijnklachten kan verklaren Als dit onvoldoende effect heeft wordt een consult gevraagd bij de betreffende orgaanspecialist In deze module wordt aandacht besteed aan factoren die kunnen helpen om patiënten met bekkenpijn in een vroeg stadium op de juiste plek in de zorg te krijgen De module besteedt aandacht aan deze factoren en In het eerste consult zal de huisarts kijken of er rode of gele vlaggen aanwezig zijn Deze Rode vlaggen lichamelijke afwijkingen Bekende rode vlaggen zijn symptomen die Gele vlaggen psychosociale factoren Bekende gele vlaggen zijn dreiging in de veiligheid van het systeem waarbinnen patiënt leeft (gezin) en dreiging van verlies van Er is geen systematische literatuuranalyse verricht, omdat de werkgroep van mening is dat deze vraag zich niet goed laat beantwoorden door middel van een literatuursamenvatting Niet van toepassing Er is geen systematische literatuuranalyse verricht, omdat de werkgroep van mening is dat deze vraag zich niet goed laat beantwoorden door middel van De onderstaande overwegingen en aanbevelingen gelden voor het overgrote deel van de Er werd geen literatuuranalyse uitgevoerd voor het beantwoorden van deze uitgangsvraag De overwegingen en aanbevelingen zijn geschreven op basis van expert opinion en Aan het begin van deze module een schets van de huidige situatie zoals die door de leden Patiënten met bekkenpijn worden in eerste instantie gezien door de huisarts of verloskundige.
463
nvmdl
Module # Consultatie verzoek huisarts of verloskundige Patiënten met bekkenpijn worden in de eerste lijn vaak behandeld op basis van een bekende aandoening die de pijnklachten kan verklaren Als dit onvoldoende effect heeft wordt een consult gevraagd bij de betreffende orgaanspecialist In deze module wordt aandacht besteed aan factoren die kunnen helpen om patiënten met bekkenpijn in een vroeg stadium op de juiste plek in de zorg te krijgen De module besteedt aandacht aan deze factoren en In het eerste consult zal de huisarts kijken of er rode of gele vlaggen aanwezig zijn Deze Rode vlaggen lichamelijke afwijkingen Bekende rode vlaggen zijn symptomen die Gele vlaggen psychosociale factoren Bekende gele vlaggen zijn dreiging in de veiligheid van het systeem waarbinnen patiënt leeft (gezin) en dreiging van verlies van Er is geen systematische literatuuranalyse verricht, omdat de werkgroep van mening is dat deze vraag zich niet goed laat beantwoorden door middel van een literatuursamenvatting Niet van toepassing Er is geen systematische literatuuranalyse verricht, omdat de werkgroep van mening is dat deze vraag zich niet goed laat beantwoorden door middel van De onderstaande overwegingen en aanbevelingen gelden voor het overgrote deel van de Er werd geen literatuuranalyse uitgevoerd voor het beantwoorden van deze uitgangsvraag De overwegingen en aanbevelingen zijn geschreven op basis van expert opinion en Aan het begin van deze module een schets van de huidige situatie zoals die door de leden Patiënten met bekkenpijn worden in eerste instantie gezien door de huisarts of verloskundige zijn wordt er gehandeld naar bevinden Vervolgens wordt gekeken naar een bekende aandoening die de pijn kan verklaren Als die aandoening er is dan zal de huisarts die behandelen Als deze behandeling geen effect heeft zal de huisarts een andere, op deze aandoening gerichte, behandeling starten of overwegen om een medisch specialist te consulteren Bij een consultatie wordt dan meestal gekozen voor een orgaanspecialist in het ziekenhuis Hierbij is de eerder vastgestelde aandoening leidend in de keuze van het De verloskundige geeft bij pijnklachten adviezen over ADL, houdingscorrectie en andere aan de zwangerschap-gerelateerde zaken of vraagt zo nodig een consult bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut Indien dit onvoldoende effect heeft wordt overlegd met de huisarts Een consult bij een orgaanspecialist levert een beperkte benadering op De specialist kijkt naar ‘zijn’ orgaan(systeem) en bepaalt, met behulp van meer of minder diagnostiek, of er een pijn-verklarende aandoening kan worden vastgesteld Als die er is volgt behandeling, heeft die behandeling geen effect of is er geen aandoening vastgesteld dan wordt patiënt naar een andere orgaanspecialist binnen het ziekenhuis verwezen (seriële diagnostiek) of volgt terug verwijzing naar de huisarts, die overweegt om een andere orgaanspecialist te consulteren of een second opinion elders te laten plaatsvinden Op die manier ontstaat vaak een carrousel van specialisten die diagnostiek doen, eventueel kortdurend behandelen en dan terugsturen naar huisarts Een dergelijke carrousel, levert voor de patiënt vertraging en ergernis op De pijn blijft langer aanwezig, elke bezoek aan een specialist levert hoop op.
544
nvmdl
wordt er gehandeld naar bevinden Vervolgens wordt gekeken naar een bekende aandoening die de pijn kan verklaren Als die aandoening er is dan zal de huisarts die behandelen Als deze behandeling geen effect heeft zal de huisarts een andere, op deze aandoening gerichte, behandeling starten of overwegen om een medisch specialist te consulteren Bij een consultatie wordt dan meestal gekozen voor een orgaanspecialist in het ziekenhuis Hierbij is de eerder vastgestelde aandoening leidend in de keuze van het De verloskundige geeft bij pijnklachten adviezen over ADL, houdingscorrectie en andere aan de zwangerschap-gerelateerde zaken of vraagt zo nodig een consult bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut Indien dit onvoldoende effect heeft wordt overlegd met de huisarts Een consult bij een orgaanspecialist levert een beperkte benadering op De specialist kijkt naar ‘zijn’ orgaan(systeem) en bepaalt, met behulp van meer of minder diagnostiek, of er een pijn-verklarende aandoening kan worden vastgesteld Als die er is volgt behandeling, heeft die behandeling geen effect of is er geen aandoening vastgesteld dan wordt patiënt naar een andere orgaanspecialist binnen het ziekenhuis verwezen (seriële diagnostiek) of volgt terug verwijzing naar de huisarts, die overweegt om een andere orgaanspecialist te consulteren of een second opinion elders te laten plaatsvinden Op die manier ontstaat vaak een carrousel van specialisten die diagnostiek doen, eventueel kortdurend behandelen en dan terugsturen naar huisarts Een dergelijke carrousel, levert voor de patiënt vertraging en ergernis op De pijn blijft langer aanwezig, elke bezoek aan een specialist levert hoop op gevonden is dat een tegenvaller die de pijn kan verergeren De kans dat deze benadering Hieronder volgt een schets van de optimale situatie voor patiënten met bekkenpijn, volgens de commissie We beginnen hierbij met een inschatting van het risico op het ontwikkelen van chronische pijn en geven daarna aandacht aan de mogelijkheden van preventie vanuit Het inschatten van het risico op het ontwikkelen van chronische (bekken)pijn is een hulp bij In de literatuur zijn de volgende kenmerken van de klacht en van de patiënt bekend die een hoog risico op het ontstaan van chronische bekkenpijn kunnen geven Pijn die onvoldoende reageert op behandeling van de orgaandiagnose Pijn in samenhang met klachten over de functie van meer dan # orgaansysteem Pijn met directe gevolgen voor het sociale leven (werk, relatie, gezin) Aanwezigheid van somatisch onverklaarde lichamelijke klachten (tinnitus, prikkelbare Meer dan # andere lichamelijke klachten of aandoeningen In de zorg voor patiënten met lage rugklachten is deze risico inschatting verder uitgewerkt in een vragenlijst die patiënten invullen en waarvan de score het risico aangeeft (<PERSOON>, Zwangerschap gerelateerde pijn in de bekkengordel en lage rug (PGP/LBP) kan in ##% van de gevallen leiden tot chronische bekkenpijn Voorspellend voor chronische klachten zijn een voorgeschiedenis van bekkengordelpijn of lage rugpijn voor de huidige zwangerschap en positieve bewegings- en pijnprovocatietests Niet voorspellend zijn de maternale leeftijd, de mate van pijn, kwaliteit van leven, zware werkomstandigheden, verminderd functioneren en In deze richtlijn leggen we nadruk op het voorkómen dat bekkenpijn zich ontwikkelt tot.
566
nvmdl
dat een tegenvaller die de pijn kan verergeren De kans dat deze benadering Hieronder volgt een schets van de optimale situatie voor patiënten met bekkenpijn, volgens de commissie We beginnen hierbij met een inschatting van het risico op het ontwikkelen van chronische pijn en geven daarna aandacht aan de mogelijkheden van preventie vanuit Het inschatten van het risico op het ontwikkelen van chronische (bekken)pijn is een hulp bij In de literatuur zijn de volgende kenmerken van de klacht en van de patiënt bekend die een hoog risico op het ontstaan van chronische bekkenpijn kunnen geven Pijn die onvoldoende reageert op behandeling van de orgaandiagnose Pijn in samenhang met klachten over de functie van meer dan # orgaansysteem Pijn met directe gevolgen voor het sociale leven (werk, relatie, gezin) Aanwezigheid van somatisch onverklaarde lichamelijke klachten (tinnitus, prikkelbare Meer dan # andere lichamelijke klachten of aandoeningen In de zorg voor patiënten met lage rugklachten is deze risico inschatting verder uitgewerkt in een vragenlijst die patiënten invullen en waarvan de score het risico aangeeft (<PERSOON>, Zwangerschap gerelateerde pijn in de bekkengordel en lage rug (PGP/LBP) kan in ##% van de gevallen leiden tot chronische bekkenpijn Voorspellend voor chronische klachten zijn een voorgeschiedenis van bekkengordelpijn of lage rugpijn voor de huidige zwangerschap en positieve bewegings- en pijnprovocatietests Niet voorspellend zijn de maternale leeftijd, de mate van pijn, kwaliteit van leven, zware werkomstandigheden, verminderd functioneren en In deze richtlijn leggen we nadruk op het voorkómen dat bekkenpijn zich ontwikkelt tot Een aantal zaken kunnen hierbij helpend zijn Patiënten met een laag risico kunnen in de eerste lijn worden begeleid, de POH-GGZ (praktijkondersteuner huisarts - geestelijke gezondheidszorg) kan, samen met de huisarts de patiënt zelfmanagement aanleren en daarmee de mogelijkheid bieden om zelf de regie in handen te krijgen Dit is voor de huisarts een bekende strategie voor chronische aandoeningen, zoals diabetes, COPD en lage-rug-klachten Als de huisarts voor een laagrisicopatiënt een medisch specialist wil consulteren dan bij voorkeur een orgaanspecialist die ook de, naast de pijn, aanwezige klachten over de functie van een orgaansysteem kan behandelen De huisarts wordt geadviseerd om voor de hoog-risicopatiënt een consult aan te vragen bij een team of een polikliniek waar aandacht is voor zowel de klachten over de functie van een orgaansysteem , de pijn, als de impact van de pijn op het algeheel functioneren Meer concrete adviezen staan in de module organisatie van zorg In een vroeg stadium een consult vragen bij hulpverleners met een brede kijk op pijnklachten kan voorkomen dat de patiënt de specialisten carrousel ingaat en er veel tijd en geld verloren gaat Een multidisciplinair team van medisch specialisten, geregistreerde bekkenfysiotherapeuten en psychologen is het meest aangewezen In de module ‘organisatie van zorg’ wordt deze teamzorg verder beschreven Onder een ‘vroeg stadium’ verstaan we wacht niet langer dan # weken na het begin van de klachten om voor patiënten met bekkenpijn een consult aan te vragen bij een medisch specialist.
569
nvmdl
Een aantal zaken kunnen hierbij helpend zijn Patiënten met een laag risico kunnen in de eerste lijn worden begeleid, de POH-GGZ (praktijkondersteuner huisarts - geestelijke gezondheidszorg) kan, samen met de huisarts de patiënt zelfmanagement aanleren en daarmee de mogelijkheid bieden om zelf de regie in handen te krijgen Dit is voor de huisarts een bekende strategie voor chronische aandoeningen, zoals diabetes, COPD en lage-rug-klachten Als de huisarts voor een laagrisicopatiënt een medisch specialist wil consulteren dan bij voorkeur een orgaanspecialist die ook de, naast de pijn, aanwezige klachten over de functie van een orgaansysteem kan behandelen De huisarts wordt geadviseerd om voor de hoog-risicopatiënt een consult aan te vragen bij een team of een polikliniek waar aandacht is voor zowel de klachten over de functie van een orgaansysteem , de pijn, als de impact van de pijn op het algeheel functioneren Meer concrete adviezen staan in de module organisatie van zorg In een vroeg stadium een consult vragen bij hulpverleners met een brede kijk op pijnklachten kan voorkomen dat de patiënt de specialisten carrousel ingaat en er veel tijd en geld verloren gaat Een multidisciplinair team van medisch specialisten, geregistreerde bekkenfysiotherapeuten en psychologen is het meest aangewezen In de module ‘organisatie van zorg’ wordt deze teamzorg verder beschreven Onder een ‘vroeg stadium’ verstaan we wacht niet langer dan # weken na het begin van de klachten om voor patiënten met bekkenpijn een consult aan te vragen bij een medisch specialist op herstel groter maakt Praten over chronisch worden van de pijn heeft een negatieve connotatie en dat is voor een patiënt met pijn een risicofactor op toename van de klachten en daarmee op afname van de kans op succes van behandeling Uitspraken als "het wellicht chronisch kunnen worden van pijn" worden derhalve afgeraden Als bijlage van het implementatieplan van deze module (zie bijlage # Implementatieplan) is een template verwijsbrief toegevoegd die gebruikt kan worden voor het verwijzen van Naar schatting heeft zo’n ##% van alle vrouwen tijdens de zwangerschap last van bekkengordelpijn (pelvic girdle pain, PGP) of lage rugpijn (low back pain, LBP), waarvan ##% aanzienlijke pijn rapporteert (<PERSOON>, ###) Postpartum is de prevalentie van bekkenpijn ##%, gemeten tot zes weken na de bevalling Tussen de zes en twaalf weken daalt dit Bekkengordelklachten kunnen pre-existent zijn (arthritis, reuma, trauma) of tijdens zwangerschap of kraamtijd ontstaan De pijn is gelokaliseerd in het gebied rondom het sacro-iliacale gewricht tot aan de bilnaad en kan uitstralen naar de achterkant van het dijbeen of samengaan met pijn in de symfyse Staan, lopen en zitten worden bemoeilijkt Ernstige bekkenklachten kunnen leiden tot onjuist medicijngebruik, fysieke overbelasting en psychische stress (<PERSOON>, ###) Het is ook een veel voorkomende oorzaak van Een ruptuur of episiotomie kan ook langdurig klachten geven in de zin van dyspareunie, Wanneer een vrouw postpartum langer dan drie maanden pijnklachten van het bekken heeft, wordt gesproken van chronische bekkenpijn (RCOG, ###) Het spontane herstel van.
591
nvmdl
over chronisch worden van de pijn heeft een negatieve connotatie en dat is voor een patiënt met pijn een risicofactor op toename van de klachten en daarmee op afname van de kans op succes van behandeling Uitspraken als "het wellicht chronisch kunnen worden van pijn" worden derhalve afgeraden Als bijlage van het implementatieplan van deze module (zie bijlage # Implementatieplan) is een template verwijsbrief toegevoegd die gebruikt kan worden voor het verwijzen van Naar schatting heeft zo’n ##% van alle vrouwen tijdens de zwangerschap last van bekkengordelpijn (pelvic girdle pain, PGP) of lage rugpijn (low back pain, LBP), waarvan ##% aanzienlijke pijn rapporteert (<PERSOON>, ###) Postpartum is de prevalentie van bekkenpijn ##%, gemeten tot zes weken na de bevalling Tussen de zes en twaalf weken daalt dit Bekkengordelklachten kunnen pre-existent zijn (arthritis, reuma, trauma) of tijdens zwangerschap of kraamtijd ontstaan De pijn is gelokaliseerd in het gebied rondom het sacro-iliacale gewricht tot aan de bilnaad en kan uitstralen naar de achterkant van het dijbeen of samengaan met pijn in de symfyse Staan, lopen en zitten worden bemoeilijkt Ernstige bekkenklachten kunnen leiden tot onjuist medicijngebruik, fysieke overbelasting en psychische stress (<PERSOON>, ###) Het is ook een veel voorkomende oorzaak van Een ruptuur of episiotomie kan ook langdurig klachten geven in de zin van dyspareunie, Wanneer een vrouw postpartum langer dan drie maanden pijnklachten van het bekken heeft, wordt gesproken van chronische bekkenpijn (RCOG, ###) Het spontane herstel van optreden In de periode tussen twaalf weken en een jaar na de bevalling is het herstel minimaal (Robinson, ###) De NVFB heeft een tijdlijn voor het herstel van de bekkenbodem De wijze waarop de verloskundige zwangerschap, bevalling en kraambed begeleidt, kan de baringshouding is gericht op het maximaliseren van de weeënkracht en de de wijze waarop het kind wordt ontwikkeld, dat wil zeggen de manoeuvres die Het tijdig signaleren van bekken- en perineumklachten, gebeurt via anamnese en lichamelijk onderzoek (KNOV, ###, NICE, ###) Als pijnprovocatietesten gebruikt men de Active Straight Leg Raise om pijn in het SI-gewricht op te sporen en het staan op één been om pijn in de symfyse te diagnosticeren Bij andere klachten dan bekkengordelpijn zijn een vaginaal toucher of palpatie soms aangewezen De verloskundige overlegt met de huisarts of gynaecoloog als er rondom de partus of bij de nacontrole klachten in het bekkengebied aanwezig zijn die niet tot het domein van de verloskundige behoren Daarna kan de huisarts of gynaecoloog besluiten om een andere hulpverlener te consulteren Een jaar postpartum ervaart # tot ##% van alle vrouwen nog pijn aan de perineum (<PERSOON>, ###) Deze pijnklachten zijn gerelateerd aan de pariteit en aan de wijze van bevallen In <LOCATIE> hebben primiparae meer pijnklachten dan multiparae Vrouwen met een spontane vaginale bevalling ervaren de minste klachten #% heeft na zes maanden nog pijn aan de perineum en na een kunstverlossing is dit ##% Pijn tijdens dagelijkse activiteiten.
603
nvmdl
na de bevalling is het herstel minimaal (Robinson, ###) De NVFB heeft een tijdlijn voor het herstel van de bekkenbodem De wijze waarop de verloskundige zwangerschap, bevalling en kraambed begeleidt, kan de baringshouding is gericht op het maximaliseren van de weeënkracht en de de wijze waarop het kind wordt ontwikkeld, dat wil zeggen de manoeuvres die Het tijdig signaleren van bekken- en perineumklachten, gebeurt via anamnese en lichamelijk onderzoek (KNOV, ###, NICE, ###) Als pijnprovocatietesten gebruikt men de Active Straight Leg Raise om pijn in het SI-gewricht op te sporen en het staan op één been om pijn in de symfyse te diagnosticeren Bij andere klachten dan bekkengordelpijn zijn een vaginaal toucher of palpatie soms aangewezen De verloskundige overlegt met de huisarts of gynaecoloog als er rondom de partus of bij de nacontrole klachten in het bekkengebied aanwezig zijn die niet tot het domein van de verloskundige behoren Daarna kan de huisarts of gynaecoloog besluiten om een andere hulpverlener te consulteren Een jaar postpartum ervaart # tot ##% van alle vrouwen nog pijn aan de perineum (<PERSOON>, ###) Deze pijnklachten zijn gerelateerd aan de pariteit en aan de wijze van bevallen In <LOCATIE> hebben primiparae meer pijnklachten dan multiparae Vrouwen met een spontane vaginale bevalling ervaren de minste klachten #% heeft na zes maanden nog pijn aan de perineum en na een kunstverlossing is dit ##% Pijn tijdens dagelijkse activiteiten Het inschatten van het risico en de preventie van bekkenpijn behoren tot de standaardzorg van de verloskundige Behandeling gebeurt niet in de verloskundepraktijk, behalve advies voor houding, oefeningen, beweging Bij een hoog risico zal in een vroeg stadium met de Vanwege de rol van de verloskundige in de preventie van chronische bekkenpijn zouden verloskunde opleidingen meer aandacht mogen besteden aan deze preventie Beleid zou beter in kaart kunnen worden gebracht en er zou gewerkt moeten worden aan (na)scholing Samenwerking met andere disciplines is een belangrijk aandachtspunt bij dit onderwerp Het aandeel van patiënten met chronische bekkenpijn waarbij myofasciale dysfuncties een rol spelen varieert in de literatuur van matig tot hoog Chronische bekkenpijn wordt vaak gezien in samenhang met urologische, gynaecologische, seksuologische en colorectale dysfuncties Als er in meerdere orgaansystemen in het bekkengebied dysfuncties aanwezig zijn, is de kans groot dat er ook sprake is van een bekkenbodem dysfunctie (Engeler, ###) In het geval van verdenking op myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn of als er klachten zijn in meerdere orgaansystemen, is een vroegtijdig consult bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut aan te bevelen voor zowel diagnostiek als behandeling Dit kan tijd besparen en het zorgtraject efficiënter maken met sneller hulp voor de patiënt Bekkenfysiotherapie omvat een holistische aanpak met gebruikmaking van educatie, bekkenregio inclusief de bekkenorgaansystemen Er is aandacht voor relaxatie, coördinatie, ademhaling en houding en neuromusculaire re-educatie Er is ook aandacht voor mictie, behandeling, percutane zenuwstimulatie (PTNS) en TENS (KNGF Beroepsprofiel, ###) Uit recente literatuur blijkt dat bekkenfysiotherapie een belangrijke rol kan spelen in het.
589
nvmdl
tot de standaardzorg van de verloskundige Behandeling gebeurt niet in de verloskundepraktijk, behalve advies voor houding, oefeningen, beweging Bij een hoog risico zal in een vroeg stadium met de Vanwege de rol van de verloskundige in de preventie van chronische bekkenpijn zouden verloskunde opleidingen meer aandacht mogen besteden aan deze preventie Beleid zou beter in kaart kunnen worden gebracht en er zou gewerkt moeten worden aan (na)scholing Samenwerking met andere disciplines is een belangrijk aandachtspunt bij dit onderwerp Het aandeel van patiënten met chronische bekkenpijn waarbij myofasciale dysfuncties een rol spelen varieert in de literatuur van matig tot hoog Chronische bekkenpijn wordt vaak gezien in samenhang met urologische, gynaecologische, seksuologische en colorectale dysfuncties Als er in meerdere orgaansystemen in het bekkengebied dysfuncties aanwezig zijn, is de kans groot dat er ook sprake is van een bekkenbodem dysfunctie (Engeler, ###) In het geval van verdenking op myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn of als er klachten zijn in meerdere orgaansystemen, is een vroegtijdig consult bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut aan te bevelen voor zowel diagnostiek als behandeling Dit kan tijd besparen en het zorgtraject efficiënter maken met sneller hulp voor de patiënt Bekkenfysiotherapie omvat een holistische aanpak met gebruikmaking van educatie, bekkenregio inclusief de bekkenorgaansystemen Er is aandacht voor relaxatie, coördinatie, ademhaling en houding en neuromusculaire re-educatie Er is ook aandacht voor mictie, behandeling, percutane zenuwstimulatie (PTNS) en TENS (KNGF Beroepsprofiel, ###) Uit recente literatuur blijkt dat bekkenfysiotherapie een belangrijke rol kan spelen in het Engeler, ###; Jarrell, ###; Murina, ###; Pazin, ###; Rees, ###; Tantawy, ###) Daarnaast kan bekkenfysiotherapie ook een belangrijke rol spelen bij de begeleiding van zwangerschapsgerelateerde bekkenpijn en daarmee in de preventie van chronische bekend zonder bijwerkingen of complicaties (<PERSOON>, ###) In een multidisciplinair team is een geregistreerd bekkenfysiotherapeut van toegevoegde waarde mede door de holistische aanpak die aangrijpt op meerdere factoren die een rol kunnen spelen bij chronische bekkenpijn, zoals bijvoorbeeld bewegingsangst en zelfmanagement (Engeler, Indien er sprake is van myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn kan een consult worden aangevraagd bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut In het kader van de directe toegankelijkheid van de bekkenfysiotherapie (DTF), kan de geregistreerde bekkenfysiotherapeut ook rechtstreeks te maken krijgen met patiënten met deze indicatie, zonder dat zij bij huisarts of specialist zijn geweest In dit geval en op basis van het overleggen met de huisarts over het vervolgtraject en eventuele consulten bij disciplines in de bekkenzorgketen die kunnen helpen bij preventie of behandeling van chronische Rationale/ balans tussen de argumenten voor en tegen de interventie Om te voorkomen dat de patiënt een ronde door het zorglandschap gaat maken, wordt aangeraden om op korte termijn een consult te regelen bij een orgaanspecialist, passend bij Wacht niet langer dan # weken na het begin van de klachten om voor patiënten met bekkenpijn een consult aan te vragen bij een medisch specialist Bepaal de keuze van specialist op basis van de meest op de voorgrond staande lichamelijke of psychische.
588
nvmdl
###; Jarrell, ###; Murina, ###; Pazin, ###; Rees, ###; Tantawy, ###) Daarnaast kan bekkenfysiotherapie ook een belangrijke rol spelen bij de begeleiding van zwangerschapsgerelateerde bekkenpijn en daarmee in de preventie van chronische bekend zonder bijwerkingen of complicaties (<PERSOON>, ###) In een multidisciplinair team is een geregistreerd bekkenfysiotherapeut van toegevoegde waarde mede door de holistische aanpak die aangrijpt op meerdere factoren die een rol kunnen spelen bij chronische bekkenpijn, zoals bijvoorbeeld bewegingsangst en zelfmanagement (Engeler, Indien er sprake is van myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn kan een consult worden aangevraagd bij een geregistreerd bekkenfysiotherapeut In het kader van de directe toegankelijkheid van de bekkenfysiotherapie (DTF), kan de geregistreerde bekkenfysiotherapeut ook rechtstreeks te maken krijgen met patiënten met deze indicatie, zonder dat zij bij huisarts of specialist zijn geweest In dit geval en op basis van het overleggen met de huisarts over het vervolgtraject en eventuele consulten bij disciplines in de bekkenzorgketen die kunnen helpen bij preventie of behandeling van chronische Rationale/ balans tussen de argumenten voor en tegen de interventie Om te voorkomen dat de patiënt een ronde door het zorglandschap gaat maken, wordt aangeraden om op korte termijn een consult te regelen bij een orgaanspecialist, passend bij Wacht niet langer dan # weken na het begin van de klachten om voor patiënten met bekkenpijn een consult aan te vragen bij een medisch specialist Bepaal de keuze van specialist op basis van de meest op de voorgrond staande lichamelijke of psychische zwangerschap of postpartum kan worden geadviseerd bij symptomen van bekkenpijn en die de vrouw belemmeren in haar dagelijks functioneren snel te verwijzen naar geregistreerde Op basis van bestaande kennis uit de literatuur bij andere pijnklachten (met name lage rugklachten) kan worden geadviseerd om een inschatting te maken van het risico op het chronisch worden van de pijn Om te voorkomen dat de pijn chronisch wordt en daardoor veel moeilijker te behandelen, wordt de patiënt met een hoog risico verwezen voor <PERSOON> for pelvic pain and female sexual dysfunction an untapped <PERSOON> AC Non-surgical interventions for the management of chronic pelvic pain <PERSOON> ML, Gülmezoglu AM Drugs for perineal pain in the early postpartum period generic protocol Cochrane Database of <PERSOON> floor muscle training versus no treatment, or inactive control treatments, for urinary incontinence in women <PERSOON> C, <PERSOON> pain following childbirth prevalence, effects on postnatal recovery and analgesia usage <PERSOON> DC, Angst MS, <PERSOON> BA, Rice AS, Scavone JM, Scholz J,.
501
nvmdl
die de vrouw belemmeren in haar dagelijks functioneren snel te verwijzen naar geregistreerde Op basis van bestaande kennis uit de literatuur bij andere pijnklachten (met name lage rugklachten) kan worden geadviseerd om een inschatting te maken van het risico op het chronisch worden van de pijn Om te voorkomen dat de pijn chronisch wordt en daardoor veel moeilijker te behandelen, wordt de patiënt met een hoog risico verwezen voor <PERSOON> for pelvic pain and female sexual dysfunction an untapped <PERSOON> AC Non-surgical interventions for the management of chronic pelvic pain <PERSOON> ML, Gülmezoglu AM Drugs for perineal pain in the early postpartum period generic protocol Cochrane Database of <PERSOON> floor muscle training versus no treatment, or inactive control treatments, for urinary incontinence in women <PERSOON> C, <PERSOON> pain following childbirth prevalence, effects on postnatal recovery and analgesia usage <PERSOON> DC, Angst MS, <PERSOON> BA, Rice AS, Scavone JM, Scholz J, <PERSOON> D Patient phenotyping in clinical trials of chronic pain treatments consequences of long-term pregnancy-related pelvic girdle pain a longitudinal followup study <PERSOON-##> EJ, De <PERSOON-##> S EAU guidelines on chronic pelvic pain <PERSOON-##> provides significant benefist for patients with chronic urologic pain <PERSOON-##> #) S###-S### Doi ## ###/cuaj ### <PERSOON-##> C, <PERSOON-##> L, <PERSOON-##> RH, Leyland NA, <PERSOON-##> of Obstetricians and Gynaecologists of Canada Consensus guidelines for the management of chronic pelvic pain <PERSOON-##> ### <PERSOON-##>;##(#) ##<DATUM> <PERSOON-##>'s experiences of pregnancy related pelvic girdle <PERSOON-##> of signs and symptoms in lumbopelvic pain during pregnancy <PERSOON-##> ### Apr;##(#) ##<DATUM> Murina F, <PERSOON-##> diazepam plus transcutaneous electrical nerve stimulation to treat vestibulodynia A randomized controlled trial <PERSOON-##> ### <PERSOON-##>;#<DATUM> ### doi <DATUM> j ejogrb ##<DATUM> ### NICE guideline Intrapartum Care for healthy women and babies, ### (updated ###) NVFB.
518
nvmdl
in clinical trials of chronic pain treatments consequences of long-term pregnancy-related pelvic girdle pain a longitudinal followup study <PERSOON> EJ, De <PERSOON> S EAU guidelines on chronic pelvic pain <PERSOON> provides significant benefist for patients with chronic urologic pain <PERSOON> #) S###-S### Doi ## ###/cuaj ### <PERSOON> C, <PERSOON> L, <PERSOON> RH, Leyland NA, <PERSOON> of Obstetricians and Gynaecologists of Canada Consensus guidelines for the management of chronic pelvic pain <PERSOON> ### <PERSOON-##>;##(#) ##<DATUM> <PERSOON-##>'s experiences of pregnancy related pelvic girdle <PERSOON-##> of signs and symptoms in lumbopelvic pain during pregnancy <PERSOON-##> ### Apr;##(#) ##<DATUM> Murina F, <PERSOON-##> diazepam plus transcutaneous electrical nerve stimulation to treat vestibulodynia A randomized controlled trial <PERSOON-##> ### <PERSOON-##>;#<DATUM> ### doi <DATUM> j ejogrb ##<DATUM> ### NICE guideline Intrapartum Care for healthy women and babies, ### (updated ###) NVFB NVOG Patiëntenfolder Bekkenpijn, Bekkeninstabiliteit en Zwangerschap Versie # #, ### Treatment of bladder pain syndrome and interstitial cystitis a systematic review Int RCOG Green-top <PERSOON-##> of <PERSOON-##>) Diagnosis and treatment of chronic bacterial prostatitis and chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome a consensus guideline BJU Int ### Robinson HS, Vøllestad NK, Veierød MB Clinical course of pelvic girdle pain postpartum Impact of clinical findings in late pregnancy <PERSOON-##> factors for poor self‐rated health in women at # months and # <PERSOON-##> KA, Robinson HS Impact of job adjustment, pain location and exercise on sick leave due to lumbopelvic pain in pregnancy a longitudinal study, Scandinavian Journal of <PERSOON-##> transcutaneous electrical nerve stimulation reduce pain and improve quality of life in patients with idiopathic chronic orchialgia? A randomized controlled trial, Journal of pain research, ## ##-##, ### <PERSOON-##> during or after Pregnancy a review of recent evidence and a clinical care path proposal <PERSOON-##> A, <PERSOON-##> HB, Östgaard HC, et al European guidelines for the diagnosis and treatment of pelvic girdle pain <PERSOON-##> R.
568
nvmdl
Treatment of bladder pain syndrome and interstitial cystitis a systematic review Int RCOG Green-top <PERSOON> of <PERSOON>) Diagnosis and treatment of chronic bacterial prostatitis and chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome a consensus guideline BJU Int ### Robinson HS, Vøllestad NK, Veierød MB Clinical course of pelvic girdle pain postpartum Impact of clinical findings in late pregnancy <PERSOON> factors for poor self‐rated health in women at # months and # <PERSOON> KA, Robinson HS Impact of job adjustment, pain location and exercise on sick leave due to lumbopelvic pain in pregnancy a longitudinal study, Scandinavian Journal of <PERSOON> transcutaneous electrical nerve stimulation reduce pain and improve quality of life in patients with idiopathic chronic orchialgia? A randomized controlled trial, Journal of pain research, ## ##-##, ### <PERSOON> during or after Pregnancy a review of recent evidence and a clinical care path proposal <PERSOON> A, <PERSOON> HB, Östgaard HC, et al European guidelines for the diagnosis and treatment of pelvic girdle pain <PERSOON> R and its relationship to type of birth and birth risk factors Journal of ClinicalNursing Regiehouder van de module (deze kan verschillen per module en kan ook verdeeld zijn over meerdere # regievoerende vereniging, gedeelde regievoerende verenigingen, of (multidisciplinaire) werkgroep die in stand (half)Jaarlijks, eens in twee jaar, eens in vijf jaar Lopend onderzoek, wijzigingen in vergoeding/organisatie, beschikbaarheid nieuwe middelen Er worden geen indicatoren opgeleverd bij deze module # Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis) Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, # Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken # Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang.
531
nvmdl
type of birth and birth risk factors Journal of ClinicalNursing Regiehouder van de module (deze kan verschillen per module en kan ook verdeeld zijn over meerdere # regievoerende vereniging, gedeelde regievoerende verenigingen, of (multidisciplinaire) werkgroep die in stand (half)Jaarlijks, eens in twee jaar, eens in vijf jaar Lopend onderzoek, wijzigingen in vergoeding/organisatie, beschikbaarheid nieuwe middelen Er worden geen indicatoren opgeleverd bij deze module # Barrières kunnen zich bevinden op het niveau van de professional, op het niveau van de organisatie (het ziekenhuis) of op het niveau van het systeem (buiten het ziekenhuis) Denk bijvoorbeeld aan onenigheid in het land met betrekking tot de aanbeveling, onvoldoende motivatie of kennis bij de specialist, onvoldoende faciliteiten of personeel, nodige concentratie van zorg, kosten, slechte samenwerking tussen disciplines, # Denk aan acties die noodzakelijk zijn voor implementatie, maar ook acties die mogelijk zijn om de implementatie te bevorderen Denk bijvoorbeeld aan controleren aanbeveling tijdens kwaliteitsvisitatie, publicatie van de richtlijn, ontwikkelen van implementatietools, informeren van ziekenhuisbestuurders, regelen van goede vergoeding voor een bepaald type behandeling, maken van samenwerkingsafspraken # Wie de verantwoordelijkheden draagt voor implementatie van de aanbevelingen, zal tevens afhankelijk zijn van het niveau waarop zich barrières bevinden Barrières op het niveau van de professional zullen vaak opgelost moeten worden door de beroepsvereniging Barrières op het niveau van de organisatie zullen vaak onder verantwoordelijkheid van de ziekenhuisbestuurders vallen Bij het oplossen van barrières op het niveau van het systeem zijn ook andere partijen, zoals de NZA en zorgverzekeraars, van belang afnemen van een anamnese bij patiënten met chronische bekkenpijn Er is geen systematische literatuuranalyse verricht omdat de werkgroep van mening is dat deze vraag zich niet laat beantwoorden op basis van een literatuuranalyse Bij patiënten die zich bij de huisarts melden met pijn in de onderbuik of het bekken zal de anamnese zich bij een eerste bezoek richten op de klacht soort pijn, heftigheid en locatie Daarnaast zal er vooral gekeken worden of er rode vlaggen zijn zaken die geen uitstel verloskundige, Algemene inleiding) Vervolgens zal de huisarts vragen naar bijkomende medicijnen worden gebruikt die effect hebben op de functie van de bekkenorganen Op basis van deze gegevens zal de huisarts lichamelijk- en zo nodig aanvullend onderzoek Als de patiënt ondanks behandeling pijn blijft houden dan is het aan te bevelen om de anamnese uit te breiden Hierbij komen de volgende zaken dan aan de orde andere pijnklachten of aandoeningen die met pijn gepaard gaan; de manier waarop patiënt omgaat met de pijn coping mechanismen, eigen ideeën de gevolgen van de pijn voor het welbevinden en de Algemene Dagelijkse de gevolgen van de pijn voor het sociale leven vrienden, vrije tijd en werk De zogenaamde ‘basis-anamnese’ wordt dus uitgebreid met een seksuologische en Het is bekend uit de algemene literatuur over chronische pijn dat het hebben van chronische pijn (al of niet verklaard) een nieuwe pijnklacht versterkt en dat de kans groter is dat deze nieuwe pijn ook langer blijft bestaan (Butler, ###).
578
nvmdl
van een anamnese bij patiënten met chronische bekkenpijn Er is geen systematische literatuuranalyse verricht omdat de werkgroep van mening is dat deze vraag zich niet laat beantwoorden op basis van een literatuuranalyse Bij patiënten die zich bij de huisarts melden met pijn in de onderbuik of het bekken zal de anamnese zich bij een eerste bezoek richten op de klacht soort pijn, heftigheid en locatie Daarnaast zal er vooral gekeken worden of er rode vlaggen zijn zaken die geen uitstel verloskundige, Algemene inleiding) Vervolgens zal de huisarts vragen naar bijkomende medicijnen worden gebruikt die effect hebben op de functie van de bekkenorganen Op basis van deze gegevens zal de huisarts lichamelijk- en zo nodig aanvullend onderzoek Als de patiënt ondanks behandeling pijn blijft houden dan is het aan te bevelen om de anamnese uit te breiden Hierbij komen de volgende zaken dan aan de orde andere pijnklachten of aandoeningen die met pijn gepaard gaan; de manier waarop patiënt omgaat met de pijn coping mechanismen, eigen ideeën de gevolgen van de pijn voor het welbevinden en de Algemene Dagelijkse de gevolgen van de pijn voor het sociale leven vrienden, vrije tijd en werk De zogenaamde ‘basis-anamnese’ wordt dus uitgebreid met een seksuologische en Het is bekend uit de algemene literatuur over chronische pijn dat het hebben van chronische pijn (al of niet verklaard) een nieuwe pijnklacht versterkt en dat de kans groter is dat deze nieuwe pijn ook langer blijft bestaan (Butler, ###) belangrijke rol Dit zal sneller alert zijn als er nieuwe pijnklachten ontstaan en deze voorrang Vanuit het verschijnsel neuroplasticiteit, wat betekent dat het zenuwstelsel verandert op basis van bestaande chronische pijn, weten we dat er ook een herinnering aanwezig is aan eerdere pijn in een bepaald gebied Signalen vanuit het bekken worden hierdoor sneller herkend en als pijn aangemerkt door het zenuwstelsel Operaties geven per definitie nociceptieve signalen die door het brein (deels) in pijn worden omgezet Hierdoor wordt ook Het verrichten van diagnostiek op het gebied van het psychisch, seksueel en relationeel functioneren van de patiënt kan helderheid geven over hoe de patiënt omgaat met de klachten Het resultaat van deze diagnostiek geeft ook antwoord op de vraag of er sprake is van psychologische comorbiditeit Het is van belang deze vast te leggen met een DSM classificatie, zoals angststoornis, depressie, seksuele disfunctie of somatische symptoomstoornis Deze aanvulling kan helpen om goede voorlichting te geven over de rol van het brein en over de invloed van de psychologische, seksuologische en relationele aspecten op het ervaren van pijn Daarnaast kan worden gesproken over de omgekeerde relatie de invloed van pijn op de psychosociale aspecten Om de vraag naar de kans op psychologische comorbiditeit te beantwoorden is het advies om aan elke patiënt een consult • de cognities met betrekking tot pijn eigen ideeën, wat vindt de omgeving van de • het gebruik van medicijnen die effect hebben op de functie van de Butler, <PERSOON> S , G.
560
nvmdl
Dit zal sneller alert zijn als er nieuwe pijnklachten ontstaan en deze voorrang Vanuit het verschijnsel neuroplasticiteit, wat betekent dat het zenuwstelsel verandert op basis van bestaande chronische pijn, weten we dat er ook een herinnering aanwezig is aan eerdere pijn in een bepaald gebied Signalen vanuit het bekken worden hierdoor sneller herkend en als pijn aangemerkt door het zenuwstelsel Operaties geven per definitie nociceptieve signalen die door het brein (deels) in pijn worden omgezet Hierdoor wordt ook Het verrichten van diagnostiek op het gebied van het psychisch, seksueel en relationeel functioneren van de patiënt kan helderheid geven over hoe de patiënt omgaat met de klachten Het resultaat van deze diagnostiek geeft ook antwoord op de vraag of er sprake is van psychologische comorbiditeit Het is van belang deze vast te leggen met een DSM classificatie, zoals angststoornis, depressie, seksuele disfunctie of somatische symptoomstoornis Deze aanvulling kan helpen om goede voorlichting te geven over de rol van het brein en over de invloed van de psychologische, seksuologische en relationele aspecten op het ervaren van pijn Daarnaast kan worden gesproken over de omgekeerde relatie de invloed van pijn op de psychosociale aspecten Om de vraag naar de kans op psychologische comorbiditeit te beantwoorden is het advies om aan elke patiënt een consult • de cognities met betrekking tot pijn eigen ideeën, wat vindt de omgeving van de • het gebruik van medicijnen die effect hebben op de functie van de Butler, <PERSOON> de pijn (vertaling <PERSOON>) <PERSOON>, J Pijn en het brein Uitgever <PERSOON>, ### # (half)Jaarlijks, eens in twee jaar, eens in vijf jaar # Lopend onderzoek, wijzigingen in vergoeding/organisatie, beschikbaarheid nieuwe middelen Er worden geen indicatoren ontwikkeld bij deze module regievoerende vereniging, gedeelde regievoerende verenigingen, of (multidisciplinaire) werkgroep die in stand In de huidige situatie is het onduidelijk of zorgverleners die werken met patiënten met chronische bekkenpijn vanuit een biopsychosociaal model werken (zie bijlage #) Het is bekend dat van de patiënten met een chronische aandoening (anders dan chronische relevante angst en depressieve klachten Ook lijkt het suïciderisico voor patiënten met chronische pijn verhoogd De prevalentie van zelfmoordpogingen onder patiënten met chronisch pijn varieert in de literatuur van # tot ##% en ##% van de patiënten heeft wel eens gedacht aan zelfmoord (<PERSOON>, ###) Patiënten met chronische aandoeningen geven aan dat er onvoldoende aandacht voor psychosociale problemen is geweest tijdens en na het ziekteproces Uit onderzoek blijkt dat onvoldoende aandacht hiervoor tot problemen leidt Aan te nemen valt dat dit ook voor chronische bekkenpijn patiënten geldt Psychosociale (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###) In deze module wordt daarom gekeken naar wat de meerwaarde van een psychosociale en seksuologische anamnese in het diagnostisch proces bij patiënten met chronische bekkenpijn kan zijn patiënten met chronische bekkenpijn (duur van de pijn ≥ # maanden); Level # sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde, negatief.
591
nvmdl
Begrijp de pijn (vertaling <PERSOON>) <PERSOON>, J Pijn en het brein Uitgever <PERSOON>, ### # (half)Jaarlijks, eens in twee jaar, eens in vijf jaar # Lopend onderzoek, wijzigingen in vergoeding/organisatie, beschikbaarheid nieuwe middelen Er worden geen indicatoren ontwikkeld bij deze module regievoerende vereniging, gedeelde regievoerende verenigingen, of (multidisciplinaire) werkgroep die in stand In de huidige situatie is het onduidelijk of zorgverleners die werken met patiënten met chronische bekkenpijn vanuit een biopsychosociaal model werken (zie bijlage #) Het is bekend dat van de patiënten met een chronische aandoening (anders dan chronische relevante angst en depressieve klachten Ook lijkt het suïciderisico voor patiënten met chronische pijn verhoogd De prevalentie van zelfmoordpogingen onder patiënten met chronisch pijn varieert in de literatuur van # tot ##% en ##% van de patiënten heeft wel eens gedacht aan zelfmoord (<PERSOON>, ###) Patiënten met chronische aandoeningen geven aan dat er onvoldoende aandacht voor psychosociale problemen is geweest tijdens en na het ziekteproces Uit onderzoek blijkt dat onvoldoende aandacht hiervoor tot problemen leidt Aan te nemen valt dat dit ook voor chronische bekkenpijn patiënten geldt Psychosociale (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###) In deze module wordt daarom gekeken naar wat de meerwaarde van een psychosociale en seksuologische anamnese in het diagnostisch proces bij patiënten met chronische bekkenpijn kan zijn patiënten met chronische bekkenpijn (duur van de pijn ≥ # maanden); Level # sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde, negatief verandering van diagnose ten opzichte van werkdiagnose na alleen standaard anamnese, pijnintensiteit, patiënttevredenheid, kwaliteit van leven; Level # psychische klachten, zoals depressie, paniekaanvallen, angst De werkgroep achtte sensitiviteit en specificiteit voor de besluitvorming cruciale uitkomstmaten; en de positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde, verandering van diagnose ten opzichte van werkdiagnose na alleen standaard anamnese, pijnintensiteit, patiënttevredenheid, kwaliteit van leven, effect (uitkomst) op behandeling en patiënttevredenheid, psychische klachten, zoals depressie, paniekaanvallen, angst zijn voor De werkgroep definieerde niet a priori de genoemde uitkomstmaten, maar hanteerde de in De werkgroep hield de GRADE-default grenzen (##% voor dichotome uitkomstmaten en #,# SD voor continue uitkomstmaten) aan als een klinisch (patiënt) relevant verschil In de database Medline (via OVID) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, randomized controlled trials (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin was gekeken naar de toegevoegde waarde van een psychosociale- en/of seksuologische anamnese vergeleken met alleen een standaard anamnese De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥# maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin psychosociale en/of seksuologische anamnese + standaard anamnese werd vergeleken met alleen een standaard anamnese Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies Er werden geen onderzoeken opgenomen in de literatuuranalyse Hierdoor kon er geen Vanwege het ontbreken van studies waarin een psychosociale en/of.
641
nvmdl
verandering van diagnose ten opzichte van werkdiagnose na alleen standaard anamnese, pijnintensiteit, patiënttevredenheid, kwaliteit van leven; Level # psychische klachten, zoals depressie, paniekaanvallen, angst De werkgroep achtte sensitiviteit en specificiteit voor de besluitvorming cruciale uitkomstmaten; en de positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde, verandering van diagnose ten opzichte van werkdiagnose na alleen standaard anamnese, pijnintensiteit, patiënttevredenheid, kwaliteit van leven, effect (uitkomst) op behandeling en patiënttevredenheid, psychische klachten, zoals depressie, paniekaanvallen, angst zijn voor De werkgroep definieerde niet a priori de genoemde uitkomstmaten, maar hanteerde de in De werkgroep hield de GRADE-default grenzen (##% voor dichotome uitkomstmaten en #,# SD voor continue uitkomstmaten) aan als een klinisch (patiënt) relevant verschil In de database Medline (via OVID) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, randomized controlled trials (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin was gekeken naar de toegevoegde waarde van een psychosociale- en/of seksuologische anamnese vergeleken met alleen een standaard anamnese De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥# maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin psychosociale en/of seksuologische anamnese + standaard anamnese werd vergeleken met alleen een standaard anamnese Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies Er werden geen onderzoeken opgenomen in de literatuuranalyse Hierdoor kon er geen Vanwege het ontbreken van studies waarin een psychosociale en/of vergeleken met alleen een standaard anamnese is het onbekend wat het effect is hiervan op de volgende uitkomstmaten sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde, verandering van diagnose ten opzichte van werkdiagnose na alleen standaard anamnese, pijnintensiteit, patiënttevredenheid, kwaliteit van leven, effect (uitkomst) op Voor- en nadelen van de interventie en de kwaliteit van het bewijs Er werden geen studies opgenomen in de literatuuranalyse Wegens het gebrek aan literatuur is de overall bewijskracht gegradeerd als zeer laag Er is hier sprake van een Uit diverse onderzoeken blijkt dat patiënten die de neiging hebben tot catastroferen, een niet-steunende partner hebben, comorbide psychiatrische problematiek en/of seksueel misbruik in de voorgeschiedenis hebben meer/intensere pijn ervaren dan patiënten zonder deze kenmerken Er is vaak sprake van een veelheid van non-specifieke klachten, dientengevolge komen patiënten bij diverse medisch specialisten voor dezelfde klacht kunnen patiënt en de arts helpen om de fysieke, psychosociale en seksuologische aspecten aan de klacht te onderscheiden (Fink, ###; Riegel, ###; Paras, ###) Patiënten met chronische bekkenpijn kunnen wanhopig raken over de klachten en daardoor meerdere behandelaren bezoeken om te kijken of ze ergens houvast en perspectief kunnen vinden Daarnaast kunnen ze ook gebruik maken van complementaire en (al dan niet bewezen effectieve) aanvullende behandelingen Er kunnen problemen op werk ontstaan (tot aan baanverlies), partnerrelatie- en gezinsproblemen, bijvoorbeeld door langdurig niet kunnen voldoen aan de ‘gewone’ alledaagse huishoudelijk taken Het seksueel functioneren kan door bijvoorbeeld angst voor aanraking en vermijding van het gesensitiseerde gebied stil.
626
nvmdl
standaard anamnese is het onbekend wat het effect is hiervan op de volgende uitkomstmaten sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde, verandering van diagnose ten opzichte van werkdiagnose na alleen standaard anamnese, pijnintensiteit, patiënttevredenheid, kwaliteit van leven, effect (uitkomst) op Voor- en nadelen van de interventie en de kwaliteit van het bewijs Er werden geen studies opgenomen in de literatuuranalyse Wegens het gebrek aan literatuur is de overall bewijskracht gegradeerd als zeer laag Er is hier sprake van een Uit diverse onderzoeken blijkt dat patiënten die de neiging hebben tot catastroferen, een niet-steunende partner hebben, comorbide psychiatrische problematiek en/of seksueel misbruik in de voorgeschiedenis hebben meer/intensere pijn ervaren dan patiënten zonder deze kenmerken Er is vaak sprake van een veelheid van non-specifieke klachten, dientengevolge komen patiënten bij diverse medisch specialisten voor dezelfde klacht kunnen patiënt en de arts helpen om de fysieke, psychosociale en seksuologische aspecten aan de klacht te onderscheiden (Fink, ###; Riegel, ###; Paras, ###) Patiënten met chronische bekkenpijn kunnen wanhopig raken over de klachten en daardoor meerdere behandelaren bezoeken om te kijken of ze ergens houvast en perspectief kunnen vinden Daarnaast kunnen ze ook gebruik maken van complementaire en (al dan niet bewezen effectieve) aanvullende behandelingen Er kunnen problemen op werk ontstaan (tot aan baanverlies), partnerrelatie- en gezinsproblemen, bijvoorbeeld door langdurig niet kunnen voldoen aan de ‘gewone’ alledaagse huishoudelijk taken Het seksueel functioneren kan door bijvoorbeeld angst voor aanraking en vermijding van het gesensitiseerde gebied stil Patiënten kunnen het zicht kwijtraken op oorzaak en gevolg van de klachten, en stressfactoren centreren zich rondom het hebben van de pijn Aandacht voor deze comorbide factoren helpt voor de Patiënten geven aan dat er tijdens hun ziekteproces vaak door hulpverleners onvoldoende aandacht is voor de psychosociale effecten van de aandoening terwijl die wel een grote impact kan hebben op het alledaags leven, relatie en seksualiteit (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###) Psychosociale en seksuele problematiek kan oorzakelijk, luxerend en klachtenonderhoudend zijn bij pijn (<PERSOON>, ###; Veel patiënten hebben zelf het idee dat hun klachten naast een fysieke ook een psychosociale kant hebben, zoals stress (Multidisciplinaire richtlijn SOLK en somatoforme stoornissen, Trimbos Instituut, ###) Patiënten willen zich begrepen voelen en emotionele ondersteuning ervaren van de hulpverleners in het diagnostische en behandelproces Uit onderzoek blijkt overtuigend dat mensen met seksuele klachten niet gauw zelf deze klachten aankaarten, maar verwachten dat hun hulpverlener erover begint Bij sommige patiënten is het deelnemen aan een intakegesprek over de samenhang tussen de fysieke en psychosociale en seksuele klachten, gevolgd door psychoeducatie over deze relaties al verhelderend en het kan een positieve invloed betekenen op de ervaren last (Carty, ###) Sommige patiënten, met name zij die blijven zoeken naar een uitsluitend medische oplossing voor het probleem, zullen mogelijk in eerste instantie niet direct profijt hebben van een dergelijk consult Een ervaren hulpverlener heeft geleerd om adequaat om te gaan met de weerstand van de patiënt, en zal op patiëntniveau uitleg kunnen geven.
601
nvmdl
en gevolg van de klachten, en stressfactoren centreren zich rondom het hebben van de pijn Aandacht voor deze comorbide factoren helpt voor de Patiënten geven aan dat er tijdens hun ziekteproces vaak door hulpverleners onvoldoende aandacht is voor de psychosociale effecten van de aandoening terwijl die wel een grote impact kan hebben op het alledaags leven, relatie en seksualiteit (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###) Psychosociale en seksuele problematiek kan oorzakelijk, luxerend en klachtenonderhoudend zijn bij pijn (<PERSOON>, ###; Veel patiënten hebben zelf het idee dat hun klachten naast een fysieke ook een psychosociale kant hebben, zoals stress (Multidisciplinaire richtlijn SOLK en somatoforme stoornissen, Trimbos Instituut, ###) Patiënten willen zich begrepen voelen en emotionele ondersteuning ervaren van de hulpverleners in het diagnostische en behandelproces Uit onderzoek blijkt overtuigend dat mensen met seksuele klachten niet gauw zelf deze klachten aankaarten, maar verwachten dat hun hulpverlener erover begint Bij sommige patiënten is het deelnemen aan een intakegesprek over de samenhang tussen de fysieke en psychosociale en seksuele klachten, gevolgd door psychoeducatie over deze relaties al verhelderend en het kan een positieve invloed betekenen op de ervaren last (Carty, ###) Sommige patiënten, met name zij die blijven zoeken naar een uitsluitend medische oplossing voor het probleem, zullen mogelijk in eerste instantie niet direct profijt hebben van een dergelijk consult Een ervaren hulpverlener heeft geleerd om adequaat om te gaan met de weerstand van de patiënt, en zal op patiëntniveau uitleg kunnen geven kwaliteit van leven ervaren, hogere zorgkosten genereren en minder therapietrouw zijn (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###) Daarom is het ook bij deze groep van belang om in te zetten op goede samenwerking en shared decision making Met adequate differentiatie tussen de medische en de psychosociale problematiek kan ###) Psychosociale en seksuologische zorg is verhoudingsgewijs goedkoop als men het vergelijkt met medisch-specialistische zorg De kwaliteitsstandaard psychosociale zorg bij somatische ziekte geeft aan dat er bewijs lijkt te zijn dat het zorgkosten bespaart (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###; er wordt daarbij onder andere verwezen naar Andlin-Sobocki, ###; Coley, ###; Hochlehnert, ###; Myers, ###) Er zijn geen relevante bezwaren van overige relevante stakeholders bekend Het nut van protocollair werken met betrekking tot diagnostiek bij somatische aandoeningen is algemeen aanvaard, inclusief bij psychosociale en seksuele problematiek (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###) Een multidisciplinaire aanpak van chronische bekkenpijn vraagt om een aanpak waarbij niet “naar elkaar verwezen” wordt, maar om daadwerkelijk integratief medisch en psychologisch/ seksuologisch te denken en te handelen Geen seriële maar gelijktijdige diagnostiek (en interventies) teneinde de diverse aspecten van het functioneren van de patiënt adequaat in kaart te brengen (Lamvu, ###) Hoewel de uitvoering organisatorisch realiseerbaar is, laat de kwaliteit van zorg hierbij te wensen over De manier waarop de huidige DBC-systematiek is ingericht is daar mede debet aan De besparing bij adequate psychosociale en seksuologische begeleiding is immers slecht zichtbaar te maken Alle bij chronische multidisciplinaire teams.
612
nvmdl
genereren en minder therapietrouw zijn (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###) Daarom is het ook bij deze groep van belang om in te zetten op goede samenwerking en shared decision making Met adequate differentiatie tussen de medische en de psychosociale problematiek kan ###) Psychosociale en seksuologische zorg is verhoudingsgewijs goedkoop als men het vergelijkt met medisch-specialistische zorg De kwaliteitsstandaard psychosociale zorg bij somatische ziekte geeft aan dat er bewijs lijkt te zijn dat het zorgkosten bespaart (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###; er wordt daarbij onder andere verwezen naar Andlin-Sobocki, ###; Coley, ###; Hochlehnert, ###; Myers, ###) Er zijn geen relevante bezwaren van overige relevante stakeholders bekend Het nut van protocollair werken met betrekking tot diagnostiek bij somatische aandoeningen is algemeen aanvaard, inclusief bij psychosociale en seksuele problematiek (Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ###) Een multidisciplinaire aanpak van chronische bekkenpijn vraagt om een aanpak waarbij niet “naar elkaar verwezen” wordt, maar om daadwerkelijk integratief medisch en psychologisch/ seksuologisch te denken en te handelen Geen seriële maar gelijktijdige diagnostiek (en interventies) teneinde de diverse aspecten van het functioneren van de patiënt adequaat in kaart te brengen (Lamvu, ###) Hoewel de uitvoering organisatorisch realiseerbaar is, laat de kwaliteit van zorg hierbij te wensen over De manier waarop de huidige DBC-systematiek is ingericht is daar mede debet aan De besparing bij adequate psychosociale en seksuologische begeleiding is immers slecht zichtbaar te maken Alle bij chronische multidisciplinaire teams zelfredzaamheid bevordert en ervaren pijn vermindert (Adachi, ###; Lamvu, ###) Om deze reden wordt aanbevolen om vroegtijdig een consult aan te vragen bij een multidisciplinair bekkenpijnteam Voor een definitie van het multidisciplinaire team verwijzen wij u naar de module Organisatie van Zorg (invoegen verwijzing naar module organisatie van zorg) Mogelijke barrières voor implementatie zijn dat er op dit moment onvoldoende seksuologen en in somatiek gespecialiseerde psychologen zijn, dat er lange wachtlijsten voor psychologische hulp zijn en dat seksuologische zorg en aanpassingsproblematiek (bijvoorbeeld bij ziekte) op dit moment niet vergoede zorg betreft wanneer dit buiten het ziekenhuis plaatsvindt Wanneer er sprake is van een somatische symptoomstoornis dan is financiering vanuit de basis GGZ wel mogelijk Er werden geen studies gevonden in de literatuuranalyse voor het beantwoorden van de vraag Gezien de ernst en de impact van psychische en/of seksuele problemen lijkt het uitvoeren van een psychosociale en seksuologische anamnese, naast de standaardanamnese van toegevoegde waarde voor de patiënt met chronische bekkenpijn Door geprotocolleerd werken, bijvoorbeeld met behulp van (semi-)gestructureerde vragenlijsten, komen alle aspecten van chronische bekkenpijn aan bod tijdens de anamnese lichamelijk, psychosociaal en seksueel welbevinden Door samen te werken in een multidisciplinair team wordt voor patiënt en behandelaars efficiënter gewerkt en tijd bespaard Voor een definitie van het multidisciplinaire team verwijzen wij u naar de module Organisatie van Zorg <PERSOON> T, <PERSOON> in Japanese Outpatients with <PERSOON> ###.
591
nvmdl
###; Lamvu, ###) Om deze reden wordt aanbevolen om vroegtijdig een consult aan te vragen bij een multidisciplinair bekkenpijnteam Voor een definitie van het multidisciplinaire team verwijzen wij u naar de module Organisatie van Zorg (invoegen verwijzing naar module organisatie van zorg) Mogelijke barrières voor implementatie zijn dat er op dit moment onvoldoende seksuologen en in somatiek gespecialiseerde psychologen zijn, dat er lange wachtlijsten voor psychologische hulp zijn en dat seksuologische zorg en aanpassingsproblematiek (bijvoorbeeld bij ziekte) op dit moment niet vergoede zorg betreft wanneer dit buiten het ziekenhuis plaatsvindt Wanneer er sprake is van een somatische symptoomstoornis dan is financiering vanuit de basis GGZ wel mogelijk Er werden geen studies gevonden in de literatuuranalyse voor het beantwoorden van de vraag Gezien de ernst en de impact van psychische en/of seksuele problemen lijkt het uitvoeren van een psychosociale en seksuologische anamnese, naast de standaardanamnese van toegevoegde waarde voor de patiënt met chronische bekkenpijn Door geprotocolleerd werken, bijvoorbeeld met behulp van (semi-)gestructureerde vragenlijsten, komen alle aspecten van chronische bekkenpijn aan bod tijdens de anamnese lichamelijk, psychosociaal en seksueel welbevinden Door samen te werken in een multidisciplinair team wordt voor patiënt en behandelaars efficiënter gewerkt en tijd bespaard Voor een definitie van het multidisciplinaire team verwijzen wij u naar de module Organisatie van Zorg <PERSOON> T, <PERSOON> in Japanese Outpatients with <PERSOON> of anxiety disorders in <PERSOON> of a Life Stress Emotional Awareness and Expression Interview for Women with <PERSOON> KC, <PERSOON> MI, Seybert AL Economic burden of not recognizing panic disorder in the <PERSOON> protocols-A consultation tool still to be <PERSOON> special reference to diagnostic methods <PERSOON> D, Wild B, et al Psychiatric comorbidity in cardiovascular inpatients costs, net gain, and length of hospitalization <PERSOON-##> in Vulvodynia Treatments and #-Month Outcomes for Women Enrolled in the National Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ### <PERSOON-##> Y, et al <PERSOON-##>-myocardial infarction depression increased Paras ML, <PERSOON-##> MH, <PERSOON-##> LP, Goranson EN, Sattler AL, <PERSOON-##> abuse and lifetime diagnosis of somatic disorders a systematic review and meta-analysis <PERSOON-##> psychological factors,.
461
nvmdl
Cost of anxiety disorders in <PERSOON> of a Life Stress Emotional Awareness and Expression Interview for Women with <PERSOON> KC, <PERSOON> MI, Seybert AL Economic burden of not recognizing panic disorder in the <PERSOON> protocols-A consultation tool still to be <PERSOON> special reference to diagnostic methods <PERSOON> D, Wild B, et al Psychiatric comorbidity in cardiovascular inpatients costs, net gain, and length of hospitalization <PERSOON> in Vulvodynia Treatments and #-Month Outcomes for Women Enrolled in the National Kwaliteitsstandaard Psychosociale zorg bij somatische ziekte, ### <PERSOON> Y, et al <PERSOON>-myocardial infarction depression increased Paras ML, <PERSOON-##> MH, <PERSOON-##> LP, Goranson EN, Sattler AL, <PERSOON-##> abuse and lifetime diagnosis of somatic disorders a systematic review and meta-analysis <PERSOON-##> psychological factors, Pelvic Pain Syndrome (CP/CPPS) in men – a systematic review <PERSOON-##> T, <PERSOON-##> verwijzing naar medische psychologie <PERSOON-##> G, et al GRADE handbook for grading quality of evidence and strength of recommendations <PERSOON-##> in chronic pain a review of the prevalence, risk factors and <PERSOON-##> in Sexual Pain Fear-Avoidance Model in Chronic Pelvic Pain Syndrome Therapy int <PERSOON-##> niet aan PICO (geen vergelijking of beschrijving van (psycho)seksuele + normale # ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or # (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or # ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or # ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or vulvar (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or cancerlit) ab or (("selection ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or or historically controlled study/ or interrupted time series analysis/ (Onder exp cohort studies vallen ook longitudinale, prospectieve en retrospectieve studies) (<PATIENTNUMMER>) In deze module zal worden ingegaan op welke eigenschappen van een vragenlijst van belang.
478
nvmdl
Pain Syndrome (CP/CPPS) in men – a systematic review <PERSOON> T, <PERSOON> verwijzing naar medische psychologie <PERSOON> G, et al GRADE handbook for grading quality of evidence and strength of recommendations <PERSOON> in chronic pain a review of the prevalence, risk factors and <PERSOON> in Sexual Pain Fear-Avoidance Model in Chronic Pelvic Pain Syndrome Therapy int <PERSOON> niet aan PICO (geen vergelijking of beschrijving van (psycho)seksuele + normale # ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or # (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or # ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or # ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or vulvar (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or cancerlit) ab or (("selection ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or or historically controlled study/ or interrupted time series analysis/ (Onder exp cohort studies vallen ook longitudinale, prospectieve en retrospectieve studies) (<PATIENTNUMMER>) In deze module zal worden ingegaan op welke eigenschappen van een vragenlijst van belang Het gebruik van vragenlijsten kent een paar voordelen De vragenlijsten kunnen door de patiënt zelf, thuis worden ingevuld en worden meegenomen of opgestuurd naar de huisarts en specialist Vragenlijsten hebben verder als voordeel dat het mogelijk wordt om scores toe te kennen aan de antwoorden en zo de verschillende aspecten van de chronische bekkenpijn te kunnen kwalificeren en kwantificeren Bij patiënten met chronische bekkenpijn helpt een vragenlijst ook om de pijn en de symptomen apart te bevragen en te beoordelen De resultaten kunnen helpen om richting te geven aan het beleid, zowel diagnostisch als Het lastige van vragenlijsten is dat er zeer veel zijn ontwikkeld elk met hun eigen achtergrond en doel Veel lijsten zijn ook gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek en SF ##, Nottingham Health Profile, RAND ##, Pain Disability Index Vragenlijst Werkgroep Bekkenbodem (NVOG) voor vrouwen, PelFIs voor mannen of Pain Catastrophising scale, <PERSOON>, LEC (Life Events Checklist), PCL-# (PTSD Checklist DSM-##, TSQ (Trauma Screening Vragenlijst voor het signaleren van Seksuele Dysfuncties (VSD), <PERSOON> Naast vragenlijsten zijn ook dagboeken een bruikbaar instrument om inzicht in de symptomen te krijgen Voorbeelden zijn Plasdagboek, Ontlasting dagboek, Pijndagboek Vragenlijsten worden inmiddels ook gebruikt om, als patiënt en hulpverlener samen, keuzes te maken als het gaat om diagnostiek en therapie In de verschillende keuzehulpen wordt hiervan gebruik gemaakt De antwoorden van de patiënt op gestandaardiseerde vragenlijsten worden door de hulpverlener met de patiënt besproken Hierdoor komen alle.
558
nvmdl
paar voordelen De vragenlijsten kunnen door de patiënt zelf, thuis worden ingevuld en worden meegenomen of opgestuurd naar de huisarts en specialist Vragenlijsten hebben verder als voordeel dat het mogelijk wordt om scores toe te kennen aan de antwoorden en zo de verschillende aspecten van de chronische bekkenpijn te kunnen kwalificeren en kwantificeren Bij patiënten met chronische bekkenpijn helpt een vragenlijst ook om de pijn en de symptomen apart te bevragen en te beoordelen De resultaten kunnen helpen om richting te geven aan het beleid, zowel diagnostisch als Het lastige van vragenlijsten is dat er zeer veel zijn ontwikkeld elk met hun eigen achtergrond en doel Veel lijsten zijn ook gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek en SF ##, Nottingham Health Profile, RAND ##, Pain Disability Index Vragenlijst Werkgroep Bekkenbodem (NVOG) voor vrouwen, PelFIs voor mannen of Pain Catastrophising scale, <PERSOON>, LEC (Life Events Checklist), PCL-# (PTSD Checklist DSM-##, TSQ (Trauma Screening Vragenlijst voor het signaleren van Seksuele Dysfuncties (VSD), <PERSOON> Naast vragenlijsten zijn ook dagboeken een bruikbaar instrument om inzicht in de symptomen te krijgen Voorbeelden zijn Plasdagboek, Ontlasting dagboek, Pijndagboek Vragenlijsten worden inmiddels ook gebruikt om, als patiënt en hulpverlener samen, keuzes te maken als het gaat om diagnostiek en therapie In de verschillende keuzehulpen wordt hiervan gebruik gemaakt De antwoorden van de patiënt op gestandaardiseerde vragenlijsten worden door de hulpverlener met de patiënt besproken Hierdoor komen alle Bij iedere patiënt die zich voor het eerst meldt met bekkenpijn zal lichamelijk onderzoek worden verricht De huisarts doet een kort oriënterend onderzoek van buik en bekken, inclusief de geslachtsorganen De uitgebreidheid zal hier worden bepaald door de eventueel aanwezige rode vlaggen en het vermoeden van bekende aandoeningen die de pijn kunnen verklaren Belangrijk is dat de huisarts onderzoek doet van het lichaamsdeel of -gebied waar de patiënt de pijn voelt In de eerste fase is het onderzoek gericht op aandoeningen die de Bij bekkenpijn zal specifiek de overweging worden gemaakt of er een inwendig onderzoek wordt verricht rectaal en vaginaal toucher en speculumonderzoek Hierbij geldt ook dat de anamnese van de symptomen en de aangegeven pijnlocatie leidend zijn Voorafgaand aan het onderzoek wordt aan patiënt verteld welk onderzoek en met welk doel Het is hierbij goed om te vragen naar eerdere ervaringen met een lichamelijk- en in het bijzonder inwendig onderzoek Als er eerdere slechte ervaringen zijn dan verdient het aanbeveling om te overwegen of het veilig is dat dit onderzoek verschoven kan worden naar een later moment Deze overweging wordt met patiënt besproken en dan volgt de beslissing Het is goed om te bedenken dat inwendig onderzoek bij pijn vaak een dubbele impact heeft het inwendig onderzoek zelf en het feit dat het pijn doet Geef aan patiënten aan dat ze zelf de regie houden tijdens het onderzoek en dus de mogelijkheid hebben om stop te zeggen en het onderzoek te onderbreken of te beëindigen, of het onderzoek in het.
558
nvmdl
bekkenpijn zal lichamelijk onderzoek worden verricht De huisarts doet een kort oriënterend onderzoek van buik en bekken, inclusief de geslachtsorganen De uitgebreidheid zal hier worden bepaald door de eventueel aanwezige rode vlaggen en het vermoeden van bekende aandoeningen die de pijn kunnen verklaren Belangrijk is dat de huisarts onderzoek doet van het lichaamsdeel of -gebied waar de patiënt de pijn voelt In de eerste fase is het onderzoek gericht op aandoeningen die de Bij bekkenpijn zal specifiek de overweging worden gemaakt of er een inwendig onderzoek wordt verricht rectaal en vaginaal toucher en speculumonderzoek Hierbij geldt ook dat de anamnese van de symptomen en de aangegeven pijnlocatie leidend zijn Voorafgaand aan het onderzoek wordt aan patiënt verteld welk onderzoek en met welk doel Het is hierbij goed om te vragen naar eerdere ervaringen met een lichamelijk- en in het bijzonder inwendig onderzoek Als er eerdere slechte ervaringen zijn dan verdient het aanbeveling om te overwegen of het veilig is dat dit onderzoek verschoven kan worden naar een later moment Deze overweging wordt met patiënt besproken en dan volgt de beslissing Het is goed om te bedenken dat inwendig onderzoek bij pijn vaak een dubbele impact heeft het inwendig onderzoek zelf en het feit dat het pijn doet Geef aan patiënten aan dat ze zelf de regie houden tijdens het onderzoek en dus de mogelijkheid hebben om stop te zeggen en het onderzoek te onderbreken of te beëindigen, of het onderzoek in het bekken zijn betrokken zou de huisarts de patiënt kunnen verwijzen naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor aanvullend lichamelijk onderzoek naar de myofasciale aspecten Inwendig onderzoek met palpatie genitalia interna en prostaat zorg bij bekkenbodemproblemen, in het kader van het project ‘<PERSOON> in Handen In deze module zal worden ingegaan op de plaats van aanvullend onderzoek bij het stellen Indien het lichamelijk onderzoek geen bekende aandoening oplevert die de pijn kan verklaren kan aanvullend onderzoek worden verricht De huisarts zal zich hierbij richten op Urineonderzoek, Multi stick en sediment en bij afwijking urinekweek Bloedbeeld als daar op basis van klinisch beeld aanleiding voor is Overig aanvullend onderzoek zal worden verricht door het team als patiënt hiernaar wordt verwezen Voor het doen van aanvullend onderzoek dient een concrete vraagstelling te zijn die door het betreffende onderzoek kan worden beantwoord, bij voorkeur met ja/nee of alternatief a/alternatief b Het antwoord op de vraag zal vervolgens leidend moeten zijn bij de keuze van de volgende stap in het beleid Als aan deze twee voorwaarden niet kan worden voldaan verdient het aanbeveling de indicatie voor dit onderzoek te heroverwegen Patiënten verwachten vaak dat een onderzoek iets oplevert waardoor de pijn minder wordt Deze verwachtingen kunnen dan snel leiden tot teleurstelling als de vraag niet concreet is of niet beantwoord kan worden Het managen van deze verwachtingen is onderdeel van het aanvragen van aanvullend onderzoek Daarnaast bevestigt het doen van aanvullend.
524
nvmdl
betrokken zou de huisarts de patiënt kunnen verwijzen naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut voor aanvullend lichamelijk onderzoek naar de myofasciale aspecten Inwendig onderzoek met palpatie genitalia interna en prostaat zorg bij bekkenbodemproblemen, in het kader van het project ‘<PERSOON> in Handen In deze module zal worden ingegaan op de plaats van aanvullend onderzoek bij het stellen Indien het lichamelijk onderzoek geen bekende aandoening oplevert die de pijn kan verklaren kan aanvullend onderzoek worden verricht De huisarts zal zich hierbij richten op Urineonderzoek, Multi stick en sediment en bij afwijking urinekweek Bloedbeeld als daar op basis van klinisch beeld aanleiding voor is Overig aanvullend onderzoek zal worden verricht door het team als patiënt hiernaar wordt verwezen Voor het doen van aanvullend onderzoek dient een concrete vraagstelling te zijn die door het betreffende onderzoek kan worden beantwoord, bij voorkeur met ja/nee of alternatief a/alternatief b Het antwoord op de vraag zal vervolgens leidend moeten zijn bij de keuze van de volgende stap in het beleid Als aan deze twee voorwaarden niet kan worden voldaan verdient het aanbeveling de indicatie voor dit onderzoek te heroverwegen Patiënten verwachten vaak dat een onderzoek iets oplevert waardoor de pijn minder wordt Deze verwachtingen kunnen dan snel leiden tot teleurstelling als de vraag niet concreet is of niet beantwoord kan worden Het managen van deze verwachtingen is onderdeel van het aanvragen van aanvullend onderzoek Daarnaast bevestigt het doen van aanvullend Gericht op specifieke vragen gebaseerd op anamnese en eventueel al verricht Endoanale echografie bij verdenking op afwijkingen anale kanaal Chronische bekkenpijn kan het gevolg zijn van, of leiden tot musculoskeletale en myofasciale problematiek (<PERSOON>, ###) Chronische bekkenpijn gaat vaak gepaard met chronische Chronische bekkenpijn kan worden geassocieerd met overactiviteit en/of triggerpoints in de bekkenbodemspieren (Zoorob, ###) Triggerpoints kunnen ook gelokaliseerd zijn in buik, dij, paraspinale spieren en zelfs in spieren die niet direct gerelateerd zijn aan het bekken Berghmans, ###) is de rol en toegevoegde waarde van diagnostiek en behandeling door een geregistreerde bekkenfysiotherapeut bij patiënten met chronische bekkenpijn nog onbekend bij veel zorgverleners In deze module wordt daarom beschreven wat de plaats van bekkenfysiotherapie is bij de diagnostiek en behandeling van patiënten met chronische bekkenpijn De bekkenfysiotherapeut heeft een bijzonder expertise op het gebied van de bekkenbodem in relatie tot de functie van de bekkenorganen Daarom is dit de centrale fysiotherapeut in de zorg voor patiënten met bekkenpijn Andere fysiotherapeuten zoals de met standaard lichamelijk onderzoek bij patiënten met chronische bekkenpijn? patiënten met chronische bekkenpijn (duur van de pijn ) # maanden); Level # accurate diagnose, pijnintensiteit, patiënttevredenheid, kwaliteit van leven Wat is de effectiviteit van bekkenfysiotherapie vergeleken met andere conservatieve en niet-conservatieve interventies voor de behandeling van patiënten met chronische pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven (na #, # en/of ## De werkgroep achtte de sensitiviteit en specificiteit voor de besluitvorming cruciale uitkomstmaten; positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde, accurate diagnose, pijnintensiteit, patiënttevredenheid en kwaliteit van leven voor de besluitvorming.
577
nvmdl
echografie bij verdenking op afwijkingen anale kanaal Chronische bekkenpijn kan het gevolg zijn van, of leiden tot musculoskeletale en myofasciale problematiek (<PERSOON>, ###) Chronische bekkenpijn gaat vaak gepaard met chronische Chronische bekkenpijn kan worden geassocieerd met overactiviteit en/of triggerpoints in de bekkenbodemspieren (Zoorob, ###) Triggerpoints kunnen ook gelokaliseerd zijn in buik, dij, paraspinale spieren en zelfs in spieren die niet direct gerelateerd zijn aan het bekken Berghmans, ###) is de rol en toegevoegde waarde van diagnostiek en behandeling door een geregistreerde bekkenfysiotherapeut bij patiënten met chronische bekkenpijn nog onbekend bij veel zorgverleners In deze module wordt daarom beschreven wat de plaats van bekkenfysiotherapie is bij de diagnostiek en behandeling van patiënten met chronische bekkenpijn De bekkenfysiotherapeut heeft een bijzonder expertise op het gebied van de bekkenbodem in relatie tot de functie van de bekkenorganen Daarom is dit de centrale fysiotherapeut in de zorg voor patiënten met bekkenpijn Andere fysiotherapeuten zoals de met standaard lichamelijk onderzoek bij patiënten met chronische bekkenpijn? patiënten met chronische bekkenpijn (duur van de pijn ) # maanden); Level # accurate diagnose, pijnintensiteit, patiënttevredenheid, kwaliteit van leven Wat is de effectiviteit van bekkenfysiotherapie vergeleken met andere conservatieve en niet-conservatieve interventies voor de behandeling van patiënten met chronische pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven (na #, # en/of ## De werkgroep achtte de sensitiviteit en specificiteit voor de besluitvorming cruciale uitkomstmaten; positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde, accurate diagnose, pijnintensiteit, patiënttevredenheid en kwaliteit van leven voor de besluitvorming patiënttevredenheid, complicaties en kwaliteit van leven voor de besluitvorming belangrijke standaarddeviatie (SD) voor continue uitkomstmaten) aan als een klinisch (patiënt) relevant In de database Medline (via OVID) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, gerandomiseerde trials en ander vergelijkend onderzoek over bekkenfysiotherapeutisch onderzoek en standaard lichamelijk onderzoek bij patiënten met chronische bekkenpijn De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden aanvulling op standaard lichamelijk onderzoek werd vergeleken met een standaard lichamelijk onderzoek bij volwassenen met chronische bekkenpijn; #) ten minste één van de volgend uitkomstmaten werd gerapporteerd sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde, accurate diagnose, pijnintensiteit, Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie In de databases Medline (via OVID) en Cinahl (via Ebsco) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, gerandomiseerde trials en ander vergelijkend onderzoek over bekkenfysiotherapie bij patiënten met chronische bekkenpijn De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de met een andere behandeling of controlegroep bij volwassenen met chronische bekkenpijn en ten minste één van de volgend uitkomstmaten rapporteerden op meer dan # maanden na afronding van de interventie pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties en Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ### studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ### studies geëxcludeerd (zie.
626
nvmdl
de besluitvorming belangrijke standaarddeviatie (SD) voor continue uitkomstmaten) aan als een klinisch (patiënt) relevant In de database Medline (via OVID) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, gerandomiseerde trials en ander vergelijkend onderzoek over bekkenfysiotherapeutisch onderzoek en standaard lichamelijk onderzoek bij patiënten met chronische bekkenpijn De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden aanvulling op standaard lichamelijk onderzoek werd vergeleken met een standaard lichamelijk onderzoek bij volwassenen met chronische bekkenpijn; #) ten minste één van de volgend uitkomstmaten werd gerapporteerd sensitiviteit, specificiteit, positief voorspellende waarde, negatief voorspellende waarde, accurate diagnose, pijnintensiteit, Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie In de databases Medline (via OVID) en Cinahl (via Ebsco) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, gerandomiseerde trials en ander vergelijkend onderzoek over bekkenfysiotherapie bij patiënten met chronische bekkenpijn De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de met een andere behandeling of controlegroep bij volwassenen met chronische bekkenpijn en ten minste één van de volgend uitkomstmaten rapporteerden op meer dan # maanden na afronding van de interventie pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties en Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ### studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ### studies geëxcludeerd (zie Mateos, ###; Fuentes-Marquez, ###; Istek, ###; Klotz, ###; Maigne, ###; Tantawy, ###) definitief geselecteerd Onder de # geïncludeerde studies vallen twee systematische reviews (Fuentes-Marquez, ###; Klotz, ###), waarvan twee individuele studies uit de reviews ook voldeden aan de PICO (Hawk, ###; Istek, ###) (De studie van Istek (###) was ook los van de systematische review uit de literatuurselectie naar voren gekomen) De studies uit de systematische reviews zijn als losse studies opgenomen in de literatuuranalyse In totaal werden er dus vijf onderzoeken geïncludeerd (Ariza Mateos, ###; Hawk, ###; Istek, ###; Maigne, ###; Tantawy, ###) Op basis van de literatuuranalyse werden geen studies gevonden voor het beantwoorden Vijf onderzoeken zijn opgenomen in de literatuuranalyse De belangrijkste studiekarakteristieken en resultaten zijn opgenomen in de evidencetabel De beoordeling De vijf geïncludeerde studies voor het beantwoorden van deelvraag # zijn allen RCT’s Ariza Mateos (###) vergeleek het toepassen van bekkenfysiotherapie (## vrouwen, ##,# ± ##,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,# ± #,<LEEFTIJD> jaar) en het toepassen van (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,# ± #,<LEEFTIJD> jaar) met een controlegroep die slechts informatie over chronische bekkenpijn ontving (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,# ± #,<LEEFTIJD> jaar) Alle patiënten hadden chronische, niet cyclische, bekkenpijn en last van bewegingsangst De bekkenfysiotherapie omvatte een combinatie van technieken om de flexibiliteit te verbeteren, triggerpoint gerelateerde pijn af te laten nemen, spanning te reduceren en balans en stabiliteit te.
744
nvmdl
###; Istek, ###; Klotz, ###; Maigne, ###; Tantawy, ###) definitief geselecteerd Onder de # geïncludeerde studies vallen twee systematische reviews (Fuentes-Marquez, ###; Klotz, ###), waarvan twee individuele studies uit de reviews ook voldeden aan de PICO (Hawk, ###; Istek, ###) (De studie van Istek (###) was ook los van de systematische review uit de literatuurselectie naar voren gekomen) De studies uit de systematische reviews zijn als losse studies opgenomen in de literatuuranalyse In totaal werden er dus vijf onderzoeken geïncludeerd (Ariza Mateos, ###; Hawk, ###; Istek, ###; Maigne, ###; Tantawy, ###) Op basis van de literatuuranalyse werden geen studies gevonden voor het beantwoorden Vijf onderzoeken zijn opgenomen in de literatuuranalyse De belangrijkste studiekarakteristieken en resultaten zijn opgenomen in de evidencetabel De beoordeling De vijf geïncludeerde studies voor het beantwoorden van deelvraag # zijn allen RCT’s Ariza Mateos (###) vergeleek het toepassen van bekkenfysiotherapie (## vrouwen, ##,# ± ##,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,# ± #,<LEEFTIJD> jaar) en het toepassen van (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,# ± #,<LEEFTIJD> jaar) met een controlegroep die slechts informatie over chronische bekkenpijn ontving (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,# ± #,<LEEFTIJD> jaar) Alle patiënten hadden chronische, niet cyclische, bekkenpijn en last van bewegingsangst De bekkenfysiotherapie omvatte een combinatie van technieken om de flexibiliteit te verbeteren, triggerpoint gerelateerde pijn af te laten nemen, spanning te reduceren en balans en stabiliteit te Elke behandeling bevatte bindweefsel mobilisatie, myofasciale triggerpoints behandeling, fricties, massage en rektechnieken Bij de vermindering van bewegingsangst werden patiënten gegradeerd blootgesteld aan hun top vijf activiteiten waar zij het meeste Hawk (###) vergeleek chiropractie in combinatie met triggerpoint therapie (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar oud, duur pijn voorafgaand aan de studie ##,<LEEFTIJD> jaar) met een placebotherapie (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,<LEEFTIJD> jaar) Alle patiënten hadden minimaal zes maanden chronische bekkenpijn Chiropractie hield in dat manuele kracht werd gebruikt om een dysfunctie te corrigeren Triggerpoint therapie hield in dat manuele ischemische compressie werd uitgeoefend op spieren in regio’s waar pijnlijk gecontraheerde spieren werden gepalpeerd De behandeling duurde # weken Istek (###) vergeleek percutane zenuwstimulatie (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,# ± #,<LEEFTIJD> jaar) met geen behandeling (## vrouwen, ##,# ± #,# werd twaalf weken één keer per week gegeven gedurende ## minuten Er werd een ##gauge naald # cm posterior en # cm proximaal van de mediale malleolus gebruikt De frequentie van het stimulatiesignaal was ##Hz (puls breedte ### μs en amplitude #,<DATUM> mA) Alle patiënten hadden minimaal # maanden chronische bekkenpijn Maigne (###) vergeleek # verschillende technieken met elkaar, namelijk massage van de m levator ani (## personen, #,# ± ##,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie ## (range #.
807
nvmdl
Elke behandeling bevatte bindweefsel mobilisatie, myofasciale triggerpoints behandeling, fricties, massage en rektechnieken Bij de vermindering van bewegingsangst werden patiënten gegradeerd blootgesteld aan hun top vijf activiteiten waar zij het meeste Hawk (###) vergeleek chiropractie in combinatie met triggerpoint therapie (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar oud, duur pijn voorafgaand aan de studie ##,<LEEFTIJD> jaar) met een placebotherapie (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,<LEEFTIJD> jaar) Alle patiënten hadden minimaal zes maanden chronische bekkenpijn Chiropractie hield in dat manuele kracht werd gebruikt om een dysfunctie te corrigeren Triggerpoint therapie hield in dat manuele ischemische compressie werd uitgeoefend op spieren in regio’s waar pijnlijk gecontraheerde spieren werden gepalpeerd De behandeling duurde # weken Istek (###) vergeleek percutane zenuwstimulatie (## vrouwen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie #,# ± #,<LEEFTIJD> jaar) met geen behandeling (## vrouwen, ##,# ± #,# werd twaalf weken één keer per week gegeven gedurende ## minuten Er werd een ##gauge naald # cm posterior en # cm proximaal van de mediale malleolus gebruikt De frequentie van het stimulatiesignaal was ##Hz (puls breedte ### μs en amplitude #,<DATUM> mA) Alle patiënten hadden minimaal # maanden chronische bekkenpijn Maigne (###) vergeleek # verschillende technieken met elkaar, namelijk massage van de m levator ani (## personen, #,# ± ##,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie ## (range # voorafgaand aan de studie ## maanden (range # tot ##) en rek van de m levator ani (## personen, ##,# ± ##,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie ## maanden (range # tot ##) In totaal was ##,#% van de patiënten man Alle patiënten hadden chronische Tantawy (###) vergeleek een # weken durende behandeling van pijnstilling en transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS, ## mannen, ##,# ± #,#, duur pijn voorafgaand aan de studie ##,# ± #,# maanden) met een behandeling waarbij alleen pijnstilling werd gegeven (## mannen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie ##,# ± #,# maanden) TENS werd gedurende vier weken vijf keer per week gegeven gedurende ## minuten Elektrodes werden geplaatst op de abdominale suprapubische regio De frequentie van het stimulatiesignaal was ###Hz (puls breedte ### μs) De patiënten waren gediagnosticeerd Er werden geen onderzoeken opgenomen in de literatuuranalyse voor het beantwoorden De resultaten van de studies zijn afzonderlijk beschreven Het was niet mogelijk om de resultaten te poolen in een meta-analyse wegens heterogeniteit in de gerapporteerde per type interventie beschreven In de meeste van de geïncludeerde studies (Ariza-Mateos, ###; Istek, ###; Tantawy, ###) werden geen toetsen uitgevoerd waarbij het verschil in verandering tussen baseline en post-interventie tussen de groepen getoetst werd (dat wil zeggen het verschil post-interventie met correctie voor baseline Omdat het RCT’s betreft, kan ervan uitgegaan worden dat de groepen op baseline gelijk waren, en kunnen conclusies ook gebaseerd worden op verschillen in uitkomsten gemeten tijdens de follow-up Eventuele.
771
nvmdl
van de m levator ani (## personen, ##,# ± ##,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie ## maanden (range # tot ##) In totaal was ##,#% van de patiënten man Alle patiënten hadden chronische Tantawy (###) vergeleek een # weken durende behandeling van pijnstilling en transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS, ## mannen, ##,# ± #,#, duur pijn voorafgaand aan de studie ##,# ± #,# maanden) met een behandeling waarbij alleen pijnstilling werd gegeven (## mannen, ##,# ± #,<LEEFTIJD> jaar, duur pijn voorafgaand aan de studie ##,# ± #,# maanden) TENS werd gedurende vier weken vijf keer per week gegeven gedurende ## minuten Elektrodes werden geplaatst op de abdominale suprapubische regio De frequentie van het stimulatiesignaal was ###Hz (puls breedte ### μs) De patiënten waren gediagnosticeerd Er werden geen onderzoeken opgenomen in de literatuuranalyse voor het beantwoorden De resultaten van de studies zijn afzonderlijk beschreven Het was niet mogelijk om de resultaten te poolen in een meta-analyse wegens heterogeniteit in de gerapporteerde per type interventie beschreven In de meeste van de geïncludeerde studies (Ariza-Mateos, ###; Istek, ###; Tantawy, ###) werden geen toetsen uitgevoerd waarbij het verschil in verandering tussen baseline en post-interventie tussen de groepen getoetst werd (dat wil zeggen het verschil post-interventie met correctie voor baseline Omdat het RCT’s betreft, kan ervan uitgegaan worden dat de groepen op baseline gelijk waren, en kunnen conclusies ook gebaseerd worden op verschillen in uitkomsten gemeten tijdens de follow-up Eventuele De uitkomstmaat pijnintensiteit werd in alle vijf de studies gemeten (Ariza Mateos, ###; Hawk, ###; Istek, ###; Maigne, ###; Tantawy, ###) Ariza Mateos (###) mat pijnintensiteit door middel van de Brief Pain Inventory op een numerieke schaal van # tot ## (geen tot veel pijn) De andere vier studies (Hawk, ###; Istek, ###; Maigne, ###; Tantawy, ###) maakten gebruik van de visual analog scale (VAS), schaal # tot ## (geen tot maximale pijn) Naast het meten van pijnintensiteit door middel van de VAS, mat Hawk (###) pijn door middel van de Pain Disability Index (PDI) Dit is een zeven-item vragenlijst met een scoringsrange van # tot ## (weinig tot veel) welke de perceptie van chronisch pijn gerelateerde handicap meet Istek (###) mat pijn aanvullend door middel van de McGill pain vragenlijst Drie pijnscores werden afgeleid van de som van de intensiteitsrankingwaarde van gekozen woorden voor sensorische pijn, emotionele pijn en de totale beschrijving van pijn Een hogere score staat voor meer pijn Bekkenfysiotherapie door middel van een combinatie van manuele technieken en graded Ariza-Mateos (###) rapporteerde dat zowel de groep die bekkenfysiotherapie met graded activity ter vermindering van bewegingsangst ontving als de groep die alleen bekkenfysiotherapie ontving drie maanden na afloop van de interventie een significante afname lieten zien in pijnintensiteit ten opzichte van de controlegroep, het gemiddeld Voor het bepalen van de klinische relevantie aan de hand van #,# SD-verschil tussen de groepen wordt het gestandaardiseerde gemiddelde verschil gebruikt, dit betrof controlegroep omvatten daarmee een klinisch relevant verschil.
726
nvmdl
alle vijf de studies gemeten (Ariza Mateos, ###; Hawk, ###; Istek, ###; Maigne, ###; Tantawy, ###) Ariza Mateos (###) mat pijnintensiteit door middel van de Brief Pain Inventory op een numerieke schaal van # tot ## (geen tot veel pijn) De andere vier studies (Hawk, ###; Istek, ###; Maigne, ###; Tantawy, ###) maakten gebruik van de visual analog scale (VAS), schaal # tot ## (geen tot maximale pijn) Naast het meten van pijnintensiteit door middel van de VAS, mat Hawk (###) pijn door middel van de Pain Disability Index (PDI) Dit is een zeven-item vragenlijst met een scoringsrange van # tot ## (weinig tot veel) welke de perceptie van chronisch pijn gerelateerde handicap meet Istek (###) mat pijn aanvullend door middel van de McGill pain vragenlijst Drie pijnscores werden afgeleid van de som van de intensiteitsrankingwaarde van gekozen woorden voor sensorische pijn, emotionele pijn en de totale beschrijving van pijn Een hogere score staat voor meer pijn Bekkenfysiotherapie door middel van een combinatie van manuele technieken en graded Ariza-Mateos (###) rapporteerde dat zowel de groep die bekkenfysiotherapie met graded activity ter vermindering van bewegingsangst ontving als de groep die alleen bekkenfysiotherapie ontving drie maanden na afloop van de interventie een significante afname lieten zien in pijnintensiteit ten opzichte van de controlegroep, het gemiddeld Voor het bepalen van de klinische relevantie aan de hand van #,# SD-verschil tussen de groepen wordt het gestandaardiseerde gemiddelde verschil gebruikt, dit betrof controlegroep omvatten daarmee een klinisch relevant verschil interventiegroepen was overigens niet statistisch significant (gemiddeld verschil -#,## RCT’s beginnen op een hoog niveau van bewijs De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit bij bekkenfysiotherapie d m v een combinatie van manuele technieken en graded activiteit bij vrouwen met chronische bekkenpijn is met drie niveaus verlaagd gezien extrapoleerbaarheid (bias ten gevolge van indirectheid) en het geringe aantal patiënten Bekkenfysiotherapie door middel van een combinatie van manuele technieken en Hawk (###) rapporteerde pijn op basis van de VAS en PDI als mediaan (range) per locatie waar de therapie gegeven werd (zie evidencetabel) Op baseline was er een verschil in VASscore te zien tussen de groepen (gecombineerd over alle locaties), maar het is niet duidelijk of dit verschil significant was De resultaten met betrekking tot de veranderscores verschilden per locatie waar de chiropractie met triggerpoint therapie werd gegeven, waarna door de auteurs is besloten geen statistische analyse uit te voeren Het is dan ook niet bekend of chiropractie in combinatie met triggerpoint therapie zorgt voor een afname van pijn in vergelijking met een groep die deze therapieën niet ontvangt pijnintensiteit bij bekkenfysiotherapie door middel van een combinatie van manuele technieken en triggerpoint therapie bij vrouwen met chronische bekkenpijn is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege Bekkenfysiotherapie door middel van percutane zenuwstimulatie bij vrouwen met chronische Istek (###) rapporteerde de VAS en de sensorische pijn rating index (sPRI), emotionele pijn rating index (ePRI) en totale pijn rating index (tPRI) afgeleid van de McGill pijn Op de zes.
647
nvmdl
statistisch significant (gemiddeld verschil -#,## RCT’s beginnen op een hoog niveau van bewijs De bewijskracht voor de uitkomstmaat pijnintensiteit bij bekkenfysiotherapie d m v een combinatie van manuele technieken en graded activiteit bij vrouwen met chronische bekkenpijn is met drie niveaus verlaagd gezien extrapoleerbaarheid (bias ten gevolge van indirectheid) en het geringe aantal patiënten Bekkenfysiotherapie door middel van een combinatie van manuele technieken en Hawk (###) rapporteerde pijn op basis van de VAS en PDI als mediaan (range) per locatie waar de therapie gegeven werd (zie evidencetabel) Op baseline was er een verschil in VASscore te zien tussen de groepen (gecombineerd over alle locaties), maar het is niet duidelijk of dit verschil significant was De resultaten met betrekking tot de veranderscores verschilden per locatie waar de chiropractie met triggerpoint therapie werd gegeven, waarna door de auteurs is besloten geen statistische analyse uit te voeren Het is dan ook niet bekend of chiropractie in combinatie met triggerpoint therapie zorgt voor een afname van pijn in vergelijking met een groep die deze therapieën niet ontvangt pijnintensiteit bij bekkenfysiotherapie door middel van een combinatie van manuele technieken en triggerpoint therapie bij vrouwen met chronische bekkenpijn is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege Bekkenfysiotherapie door middel van percutane zenuwstimulatie bij vrouwen met chronische Istek (###) rapporteerde de VAS en de sensorische pijn rating index (sPRI), emotionele pijn rating index (ePRI) en totale pijn rating index (tPRI) afgeleid van de McGill pijn Op de zes verschil VAS -#,# (##%BI -#,## tot #,##); sPRI -#,# (##%BI -#,## tot #,##); ePRI -#,# (##%BI #,## tot #,##); tPRI -#,# (##%BI -#,## tot #,##) Deze verschillen waren niet gecorrigeerd voor de hogere VAS-score van de interventiegroep op baseline pijnintensiteit bij percutane zenuwstimulatie bij vrouwen met chronische bekkenpijn is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege inadequate blindering) en het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hiermee Bekkenfysiotherapie door middel van massage/mobilisatie/rek therapie bij patiënten met Maigne (###) zette de pijn score op basis van de VAS om naar een dichotome uitkomstmaat (geslaagde versus falen van therapie) Maigne (###) beschreef de succespercentages van de verschillende therapieën (massage m levator ani, mobilisatie coxxyc en rek m levator ani) zes maanden na afloop van de behandeling Massage van de m levator ani had een slagingspercentage van ##,#%, mobilisatie van de coxxyc had een slagingspercentage van ##% en rek van de m levator ani had een slagingspercentage van ##% De verschillen tussen de groepen waren niet significant en er werd niet vergeleken met pijnintensiteit bij massage/mobilisatie/rek therapie bij patiënten met coccygodynie is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege inadequate blindering en treatment allocation en niet beschreven randomisatiemethode, twee niveaus) en het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hiermee kwam de bewijskracht Bekkenfysiotherapie door middel van TENS bij mannen met idiopathische chronische Tantawy (###) rapporteerde pijn op basis van de gemiddelde VAS-score Na twee maanden.
676
nvmdl
-#,# (##%BI -#,## tot #,##); sPRI -#,# (##%BI -#,## tot #,##); ePRI -#,# (##%BI #,## tot #,##); tPRI -#,# (##%BI -#,## tot #,##) Deze verschillen waren niet gecorrigeerd voor de hogere VAS-score van de interventiegroep op baseline pijnintensiteit bij percutane zenuwstimulatie bij vrouwen met chronische bekkenpijn is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege inadequate blindering) en het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hiermee Bekkenfysiotherapie door middel van massage/mobilisatie/rek therapie bij patiënten met Maigne (###) zette de pijn score op basis van de VAS om naar een dichotome uitkomstmaat (geslaagde versus falen van therapie) Maigne (###) beschreef de succespercentages van de verschillende therapieën (massage m levator ani, mobilisatie coxxyc en rek m levator ani) zes maanden na afloop van de behandeling Massage van de m levator ani had een slagingspercentage van ##,#%, mobilisatie van de coxxyc had een slagingspercentage van ##% en rek van de m levator ani had een slagingspercentage van ##% De verschillen tussen de groepen waren niet significant en er werd niet vergeleken met pijnintensiteit bij massage/mobilisatie/rek therapie bij patiënten met coccygodynie is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege inadequate blindering en treatment allocation en niet beschreven randomisatiemethode, twee niveaus) en het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hiermee kwam de bewijskracht Bekkenfysiotherapie door middel van TENS bij mannen met idiopathische chronische Tantawy (###) rapporteerde pijn op basis van de gemiddelde VAS-score Na twee maanden voordeel van de interventiegroep (gemiddeld verschil -#,## (##%BI -#,## tot -#,##)) Het gemiddelde gestandaardiseerde verschil betrof -#,# SD, wat betekent dat dit een klinisch pijnintensiteit bij TENS bij mannen met idiopathische chronische testiculaire pijn is met twee het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hiermee kwam de bewijskracht uit op een GRADE Er zijn geen studies geïncludeerd die patiënttevredenheid onderzochten De bewijskracht voor de uitkomstmaat patiënttevredenheid kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies werden geïncludeerd waarin deze Er zijn geen studies geïncludeerd die complicaties van de behandeling onderzochten De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaat Twee studies (Istek, ###; Tantawy, ###) rapporteerden over kwaliteit van leven Istek (###) mat kwaliteit van leven door middel van de SF-## quality of life scale (vragenlijst), waarbij een hogere score duidt op een hogere kwaliteit van leven Tantawy (###) evalueerde kwaliteit van leven door de volgende vraag te stellen Als u de rest van uw leven met uw symptomen zoals deze de afgelopen maand zich voordeden zou moeten leven, hoe zou u zich daarover voelen? Patiënten konden antwoorden door middel van een schaal van Istek (###) rapporteerde de SF-## quality of life scale in verschillende domeinen (zie evidencetabel voor resultaten per domein) Er werd geen verschil in kwaliteit van leven na # maanden tussen de interventie- en controlegroep gevonden voor de domeinen fysiek functioneren, fysieke rol, emotionele rol, energie/vermoeidheid, mentale gezondheid, pijn en algemene gezondheid.
723
nvmdl
de interventiegroep (gemiddeld verschil -#,## (##%BI -#,## tot -#,##)) Het gemiddelde gestandaardiseerde verschil betrof -#,# SD, wat betekent dat dit een klinisch pijnintensiteit bij TENS bij mannen met idiopathische chronische testiculaire pijn is met twee het geringe aantal patiënten (imprecisie) Hiermee kwam de bewijskracht uit op een GRADE Er zijn geen studies geïncludeerd die patiënttevredenheid onderzochten De bewijskracht voor de uitkomstmaat patiënttevredenheid kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies werden geïncludeerd waarin deze Er zijn geen studies geïncludeerd die complicaties van de behandeling onderzochten De bewijskracht voor de uitkomstmaat complicaties kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies werden geïncludeerd waarin deze uitkomstmaat Twee studies (Istek, ###; Tantawy, ###) rapporteerden over kwaliteit van leven Istek (###) mat kwaliteit van leven door middel van de SF-## quality of life scale (vragenlijst), waarbij een hogere score duidt op een hogere kwaliteit van leven Tantawy (###) evalueerde kwaliteit van leven door de volgende vraag te stellen Als u de rest van uw leven met uw symptomen zoals deze de afgelopen maand zich voordeden zou moeten leven, hoe zou u zich daarover voelen? Patiënten konden antwoorden door middel van een schaal van Istek (###) rapporteerde de SF-## quality of life scale in verschillende domeinen (zie evidencetabel voor resultaten per domein) Er werd geen verschil in kwaliteit van leven na # maanden tussen de interventie- en controlegroep gevonden voor de domeinen fysiek functioneren, fysieke rol, emotionele rol, energie/vermoeidheid, mentale gezondheid, pijn en algemene gezondheid verschil gevonden van ##,# (##%BI #,## tot ##,##) Het gestandaardiseerd gemiddeld verschil was #,## SD en daarmee betreft dit een klinisch relevant verschil Alle analyses kwaliteit van leven met betrekking tot verschillende domeinen bij percutane zenuwstimulatie bij vrouwen met chronische bekkenpijn is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege inadequate blindering) en Bekkenfysiotherapie door middel van TENS bij mannen met idiopatische chronische Tantawy (###) rapporteerde een verschil in kwaliteit van leven ten tijde van de twee maanden follow-up meting in het voordeel van de interventiegroep ten opzichte van de controlegroep, terwijl er geen verschil op baseline was gevonden (voor resultaten zie evidencetabel) De gegevens werden zodanig gerapporteerd dat niet bepaald kon worden of kwaliteit van leven bij TENS bij mannen met idiopathische chronische testiculaire pijn is met onduidelijke beschrijving van blindering, treatment allocation en randomisatiemethode, één niveau) en imprecisie (het geringe aantal patiënten het niet mogelijk zijn om vast te stellen of er sprake was van een klinisch relevant effect, twee niveau’s) Hiermee kwam de bekkenpijn Er werden geen studies gevonden waarin dit werd bestudeerd Het is onzeker of bekkenfysiotherapie en graded activity een verbetering van pijn geeft drie maanden na de behandeling bij vrouwen met chronische Het is onzeker of bekkenfysiotherapie door middel van combinatie van manuele technieken en triggerpoint therapie een verbetering van pijn geeft drie maanden na de behandeling bij vrouwen met chronische bekkenpijn Er lijkt geen verschil te zijn in de pijnintensiteit na bekkenfysiotherapie door.
638
nvmdl
verschil gevonden van ##,# (##%BI #,## tot ##,##) Het gestandaardiseerd gemiddeld verschil was #,## SD en daarmee betreft dit een klinisch relevant verschil Alle analyses kwaliteit van leven met betrekking tot verschillende domeinen bij percutane zenuwstimulatie bij vrouwen met chronische bekkenpijn is met twee niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias vanwege inadequate blindering) en Bekkenfysiotherapie door middel van TENS bij mannen met idiopatische chronische Tantawy (###) rapporteerde een verschil in kwaliteit van leven ten tijde van de twee maanden follow-up meting in het voordeel van de interventiegroep ten opzichte van de controlegroep, terwijl er geen verschil op baseline was gevonden (voor resultaten zie evidencetabel) De gegevens werden zodanig gerapporteerd dat niet bepaald kon worden of kwaliteit van leven bij TENS bij mannen met idiopathische chronische testiculaire pijn is met onduidelijke beschrijving van blindering, treatment allocation en randomisatiemethode, één niveau) en imprecisie (het geringe aantal patiënten het niet mogelijk zijn om vast te stellen of er sprake was van een klinisch relevant effect, twee niveau’s) Hiermee kwam de bekkenpijn Er werden geen studies gevonden waarin dit werd bestudeerd Het is onzeker of bekkenfysiotherapie en graded activity een verbetering van pijn geeft drie maanden na de behandeling bij vrouwen met chronische Het is onzeker of bekkenfysiotherapie door middel van combinatie van manuele technieken en triggerpoint therapie een verbetering van pijn geeft drie maanden na de behandeling bij vrouwen met chronische bekkenpijn Er lijkt geen verschil te zijn in de pijnintensiteit na bekkenfysiotherapie door Het is onzeker of bekkenfysiotherapie door middel van massage van de m levator ani, mobilisatie van de coccyx of rekken van de m levator ani een Bekkenfysiotherapie door middel van TENS lijkt de pijnintensiteit twee Bekkenfysiotherapie door middel van percutane zenuwstimulatie lijkt een gunstig effect te hebben op kwaliteit van leven in het domein sociaal functioneren zes maanden na de behandeling bij vrouwen met chronische Bekkenfysiotherapie door middel van percutane zenuwstimulatie lijkt geen gunstig effect te hebben op kwaliteit van leven in de domeinen fysiek Het is onzeker of bekkenfysiotherapie door middel van TENS een gunstig effect op de kwaliteit van leven heeft twee maanden na de behandeling bij Het is onbekend wat het effect van bekkenfysiotherapie bij patiënten met leven voor andere technieken dan bovengenoemde, zoals educatie, complicaties vanaf # maanden na de behandeling Er werden geen studies Er konden geen conclusies worden getrokken ten aanzien van de diagnostische accuratesse van bekkenfysiotherapeutisch onderzoek bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies gevonden waarin dit werd bestudeerd Dit betreft een kennislacune Hoewel er geen sterke conclusies getrokken konden worden ten aanzien van de diagnostische accuratesse van de bekkenfysiotherapie, zijn er aanwijzingen dat diagnostiek door een geregistreerde bekkenfysiotherapeut bij patiënten met chronische bekkenpijn van meerwaarde is In het geval van verdenking op myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn en als er klachten zijn in meerdere orgaansystemen is een vroegtijdige verwijzing naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut aan te bevelen voor zowel diagnostiek als rol kunnen spelen varieert in de literatuur van matig tot hoog (Engeler, ###).
572
nvmdl
bekkenfysiotherapie door middel van massage van de m levator ani, mobilisatie van de coccyx of rekken van de m levator ani een Bekkenfysiotherapie door middel van TENS lijkt de pijnintensiteit twee Bekkenfysiotherapie door middel van percutane zenuwstimulatie lijkt een gunstig effect te hebben op kwaliteit van leven in het domein sociaal functioneren zes maanden na de behandeling bij vrouwen met chronische Bekkenfysiotherapie door middel van percutane zenuwstimulatie lijkt geen gunstig effect te hebben op kwaliteit van leven in de domeinen fysiek Het is onzeker of bekkenfysiotherapie door middel van TENS een gunstig effect op de kwaliteit van leven heeft twee maanden na de behandeling bij Het is onbekend wat het effect van bekkenfysiotherapie bij patiënten met leven voor andere technieken dan bovengenoemde, zoals educatie, complicaties vanaf # maanden na de behandeling Er werden geen studies Er konden geen conclusies worden getrokken ten aanzien van de diagnostische accuratesse van bekkenfysiotherapeutisch onderzoek bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies gevonden waarin dit werd bestudeerd Dit betreft een kennislacune Hoewel er geen sterke conclusies getrokken konden worden ten aanzien van de diagnostische accuratesse van de bekkenfysiotherapie, zijn er aanwijzingen dat diagnostiek door een geregistreerde bekkenfysiotherapeut bij patiënten met chronische bekkenpijn van meerwaarde is In het geval van verdenking op myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn en als er klachten zijn in meerdere orgaansystemen is een vroegtijdige verwijzing naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut aan te bevelen voor zowel diagnostiek als rol kunnen spelen varieert in de literatuur van matig tot hoog (Engeler, ###) colorectale dysfuncties (Engeler, ###) Als er in meerdere orgaansystemen in het bekkengebied dysfuncties aanwezig zijn, is de kans groot dat er gelijktijdig sprake is van een bekkenbodem dysfunctie (Engeler, ###) De werkgroep is van mening dat een bekkenfysiotherapeutisch onderzoek mogelijk van toegevoegde waarde kan zijn in het vroegtijdig diagnosticeren van deze dysfuncties en aan de hand daarvan een adequaat behandelplan op te stellen Een vaginaal of rectaal onderzoek door een geregistreerde beoordelen volgens het rapport van de International Continence Society (ICS) De vaginale palpatie heeft een matige indruk validiteit en voldoende intra-beoordelaar betrouwbaarheid om de bekkenbodemfunctie te beoordelen (<PERSOON>, ###) Rectaal onderzoek is een goede manier om de bekkenbodemfunctie bij mannen te testen (Wyndaele, ###) Het diagnostisch onderzoek van de functie van de spieren van de bekkenbodem door middel van inspectie en palpatie kan aangevuld worden met een EMG-meting (<PERSOON>, Op basis van de resultaten van de literatuuranalyse is er weinig vergelijkend onderzoek beschikbaar van voldoende hoge kwaliteit over de effectiviteit van bekkenfysiotherapie bij chronische bekkenpijn (alle conclusies waren GRADE laag - zeer laag) Voor een deel van de interventies die gebruikt worden bij bekkenfysiotherapie is literatuur gevonden met de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit Uit de geïncludeerde studies blijkt dat het onduidelijk is of bekkenfysiotherapie met graded activity of door middel van manuele technieken en triggerpoint therapie een positief effect heeft op de pijnintensiteit bij vrouwen met chronische bekkenpijn Percutane zenuwstimulatie lijkt geen effect te hebben op de.
557
nvmdl
colorectale dysfuncties (Engeler, ###) Als er in meerdere orgaansystemen in het bekkengebied dysfuncties aanwezig zijn, is de kans groot dat er gelijktijdig sprake is van een bekkenbodem dysfunctie (Engeler, ###) De werkgroep is van mening dat een bekkenfysiotherapeutisch onderzoek mogelijk van toegevoegde waarde kan zijn in het vroegtijdig diagnosticeren van deze dysfuncties en aan de hand daarvan een adequaat behandelplan op te stellen Een vaginaal of rectaal onderzoek door een geregistreerde beoordelen volgens het rapport van de International Continence Society (ICS) De vaginale palpatie heeft een matige indruk validiteit en voldoende intra-beoordelaar betrouwbaarheid om de bekkenbodemfunctie te beoordelen (<PERSOON>, ###) Rectaal onderzoek is een goede manier om de bekkenbodemfunctie bij mannen te testen (Wyndaele, ###) Het diagnostisch onderzoek van de functie van de spieren van de bekkenbodem door middel van inspectie en palpatie kan aangevuld worden met een EMG-meting (<PERSOON>, Op basis van de resultaten van de literatuuranalyse is er weinig vergelijkend onderzoek beschikbaar van voldoende hoge kwaliteit over de effectiviteit van bekkenfysiotherapie bij chronische bekkenpijn (alle conclusies waren GRADE laag - zeer laag) Voor een deel van de interventies die gebruikt worden bij bekkenfysiotherapie is literatuur gevonden met de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit Uit de geïncludeerde studies blijkt dat het onduidelijk is of bekkenfysiotherapie met graded activity of door middel van manuele technieken en triggerpoint therapie een positief effect heeft op de pijnintensiteit bij vrouwen met chronische bekkenpijn Percutane zenuwstimulatie lijkt geen effect te hebben <PERSOON> lijkt deze behandeling een gunstig effect te hebben op de kwaliteit van leven in het domein sociaal functioneren Het is onduidelijk of er een verschil is in effect op de pijnintensiteit van massage van de m levator ani, mobilisatie van de coccyx of rekken van de m levator ani bij patiënten met coccygodynie op de lange termijn TENS lijkt een positief effect te hebben op de pijnintensiteit bij mannen met idiopathische chronische testiculaire pijn twee maanden na de behandeling Het is onzeker of dit ook een effect heeft op hun kwaliteit van leven Ten aanzien van andere interventies die onderdeel zijn van de bekkenfysiotherapie zoals educatie, bewustwording, relaxatie, coördinatie, functieverbetering van de bekkenbodemspieren, myofeedback en elektrostimulatie konden geen studies worden geselecteerd die voldeden aan de PICO en konden daardoor geen GRADE conclusies worden Vanwege de beperkte beschikbare studies die slechts delen van de bekkenfysiotherapie onderzoeken en de lage methodologische kwaliteit van de studies zijn er geen duidelijke conclusies te trekken over de effectiviteit van bekkenfysiotherapie op lange termijn op de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit bij patiënten met chronische bekkenpijn Hetzelfde geldt voor de andere belangrijke uitkomstmaten zoals kwaliteit van leven, behandeling van patiënten met chronische bekkenpijn die soms al meerdere jaren klachten hebben Zoals beschreven in de richtlijn zou men idealiter patiënten met (acute) bekkenklachten het liefst binnen # weken na bezoek aan de huisarts naar de bekkenfysiotherapeut sturen, de resultaten uit de literatuuranalyse zijn daarom minder bekkenregio inclusief orgaansystemen Er is aandacht voor relaxatie, coördinatie, ademhaling en houding, beweegpatroon en functieherstel, neuromusculaire re-educatie,.
572
nvmdl
effect te hebben op de kwaliteit van leven in het domein sociaal functioneren Het is onduidelijk of er een verschil is in effect op de pijnintensiteit van massage van de m levator ani, mobilisatie van de coccyx of rekken van de m levator ani bij patiënten met coccygodynie op de lange termijn TENS lijkt een positief effect te hebben op de pijnintensiteit bij mannen met idiopathische chronische testiculaire pijn twee maanden na de behandeling Het is onzeker of dit ook een effect heeft op hun kwaliteit van leven Ten aanzien van andere interventies die onderdeel zijn van de bekkenfysiotherapie zoals educatie, bewustwording, relaxatie, coördinatie, functieverbetering van de bekkenbodemspieren, myofeedback en elektrostimulatie konden geen studies worden geselecteerd die voldeden aan de PICO en konden daardoor geen GRADE conclusies worden Vanwege de beperkte beschikbare studies die slechts delen van de bekkenfysiotherapie onderzoeken en de lage methodologische kwaliteit van de studies zijn er geen duidelijke conclusies te trekken over de effectiviteit van bekkenfysiotherapie op lange termijn op de cruciale uitkomstmaat pijnintensiteit bij patiënten met chronische bekkenpijn Hetzelfde geldt voor de andere belangrijke uitkomstmaten zoals kwaliteit van leven, behandeling van patiënten met chronische bekkenpijn die soms al meerdere jaren klachten hebben Zoals beschreven in de richtlijn zou men idealiter patiënten met (acute) bekkenklachten het liefst binnen # weken na bezoek aan de huisarts naar de bekkenfysiotherapeut sturen, de resultaten uit de literatuuranalyse zijn daarom minder bekkenregio inclusief orgaansystemen Er is aandacht voor relaxatie, coördinatie, ademhaling en houding, beweegpatroon en functieherstel, neuromusculaire re-educatie, Daarbij wordt gebruik gemaakt van recente literatuur zou blijken dat bekkenfysiotherapie een belangrijk rol kan spelen in het verbeteren van de symptomen bij chronische bekkenpijn (pijn, mictieklachten, seksuele dysfuncties en anorectale dysfuncties) (Rees, ###; Berghmans, ###; Jarrell, ###; Cheong, ###; Pazin, ###; Engeler, ###; Murina, ###; Tantawy, ###) Een meta-analyse van <PERSOON> (###) toont aan dat de combinatie van therapieën zoals bekkenbodem oefentherapie, biofeedback, en/of cognitieve gedragstherapie geassocieerd worden met een klinisch en statistisch significante vermindering van pijn, mictieklachten en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische bekkenpijn Berghmans (###) wijst ook op klinisch significante effecten van bekkenfysiotherapie bij patiënten met chronische bekkenpijn en seksuele dysfuncties Ook bij chronische bekkenpijn en anorectale dysfuncties zou bekkenfysiotherapie een positieve rol kunnen spelen (Bharucha, ###) Uit een recente review van Cottrell (###) lijkt neuromodulatie zoals TENS en PTNS een positief effect te hebben op pijn en kwaliteit van leven bij mannen en vrouwen met chronische bekkenpijn Ook deze resultaten moeten echter met voorzichtig geïnterpreteerd worden in verband met een laag tot zeer lage bewijskracht De huidige literatuur toont een groot aantal methodologische problemen aan, variërend van kleine steekproefgrootte, inadequate Ondanks dat er weinig tot geen studies van hoge methodologische kwaliteit bekend zijn die de bekkenfysiotherapie bij chronische bekkenpijn bestudeerd hebben is de werkgroep van mening, op basis van de ervaringen uit het werkveld, dat bekkenfysiotherapie onderdeel dient te zijn binnen de multidisciplinaire diagnostiek en behandeling van chronische bekkenpijn (werkgroep richtlijn chronische bekkenpijn, Jarrell, ###; Engeler, ###; Berghmans, ###).
632
nvmdl
Daarbij wordt gebruik gemaakt van recente literatuur zou blijken dat bekkenfysiotherapie een belangrijk rol kan spelen in het verbeteren van de symptomen bij chronische bekkenpijn (pijn, mictieklachten, seksuele dysfuncties en anorectale dysfuncties) (Rees, ###; Berghmans, ###; Jarrell, ###; Cheong, ###; Pazin, ###; Engeler, ###; Murina, ###; Tantawy, ###) Een meta-analyse van <PERSOON> (###) toont aan dat de combinatie van therapieën zoals bekkenbodem oefentherapie, biofeedback, en/of cognitieve gedragstherapie geassocieerd worden met een klinisch en statistisch significante vermindering van pijn, mictieklachten en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische bekkenpijn Berghmans (###) wijst ook op klinisch significante effecten van bekkenfysiotherapie bij patiënten met chronische bekkenpijn en seksuele dysfuncties Ook bij chronische bekkenpijn en anorectale dysfuncties zou bekkenfysiotherapie een positieve rol kunnen spelen (Bharucha, ###) Uit een recente review van Cottrell (###) lijkt neuromodulatie zoals TENS en PTNS een positief effect te hebben op pijn en kwaliteit van leven bij mannen en vrouwen met chronische bekkenpijn Ook deze resultaten moeten echter met voorzichtig geïnterpreteerd worden in verband met een laag tot zeer lage bewijskracht De huidige literatuur toont een groot aantal methodologische problemen aan, variërend van kleine steekproefgrootte, inadequate Ondanks dat er weinig tot geen studies van hoge methodologische kwaliteit bekend zijn die de bekkenfysiotherapie bij chronische bekkenpijn bestudeerd hebben is de werkgroep van mening, op basis van de ervaringen uit het werkveld, dat bekkenfysiotherapie onderdeel dient te zijn binnen de multidisciplinaire diagnostiek en behandeling van chronische bekkenpijn (werkgroep richtlijn chronische bekkenpijn, Jarrell, ###; Engeler, ###; Berghmans, ###) hoge kwaliteit op te zetten (RCT’s) om de effectiviteit van bekkenfysiotherapie bij chronische Bekkenfysiotherapie is een laagdrempelige behandelvorm, voor zover bekend zonder bijwerkingen en/of complicaties (<PERSOON>, ###) In een multidisciplinair team kan een geregistreerd bekkenfysiotherapeut van toegevoegde waarde zijn mede door de holistische aanpak die aangrijpt op meerdere factoren die een rol kunnen spelen bij chronische (Faghani, ###; Engeler, ###) Bewegen en weer leren voelen is een belangrijke vaardigheid die bij patiënten met chronische bekkenpijn weer aangeleerd moet worden en waar de Vroegtijdig identificeren van myofasciale dysfunctie en doorverwijzing naar de geregistreerd bekkenfysiotherapeut kan mogelijk tijdbesparend en efficiënter zijn voor zowel het medische traject als voor de patiënt Ondanks dat er in deze richtlijn geen studies geïncludeerd konden worden met patiënttevredenheid als uitkomstmaat, blijkt uit andere bronnen (CBS, ###) dat de patiënt het contact met de (bekken)fysiotherapeut als prettig en laagdrempelig ervaart, meer dan bijvoorbeeld bij de huisarts of psycholoog De werkgroep is van mening dat het feit dat de patiënt actief bezig is in het herstelproces de verantwoordelijkheid en zelfmanagement vergroot, wat een positieve invloed kan hebben op de pijnbeleving en kwaliteit van leven (Faghani, ###) Volgens Berghmans (###) bekkenfysiotherapie het herstel van functie die ze mogelijk hebben verloren als gevolg van pijn en dysfunctie Naast relevante uitkomsten zoals de kwaliteit van leven en het leren omgaan met de pijn, zijn ook de urologische, seksuologische en colorectale symptomen belangrijke uitkomsten voor de patiënt waar de bekkenfysiotherapie op van invloed kan zijn Deze zijn niet meegenomen als uitkomstmaat in deze richtlijn.
667
nvmdl
zetten (RCT’s) om de effectiviteit van bekkenfysiotherapie bij chronische Bekkenfysiotherapie is een laagdrempelige behandelvorm, voor zover bekend zonder bijwerkingen en/of complicaties (<PERSOON>, ###) In een multidisciplinair team kan een geregistreerd bekkenfysiotherapeut van toegevoegde waarde zijn mede door de holistische aanpak die aangrijpt op meerdere factoren die een rol kunnen spelen bij chronische (Faghani, ###; Engeler, ###) Bewegen en weer leren voelen is een belangrijke vaardigheid die bij patiënten met chronische bekkenpijn weer aangeleerd moet worden en waar de Vroegtijdig identificeren van myofasciale dysfunctie en doorverwijzing naar de geregistreerd bekkenfysiotherapeut kan mogelijk tijdbesparend en efficiënter zijn voor zowel het medische traject als voor de patiënt Ondanks dat er in deze richtlijn geen studies geïncludeerd konden worden met patiënttevredenheid als uitkomstmaat, blijkt uit andere bronnen (CBS, ###) dat de patiënt het contact met de (bekken)fysiotherapeut als prettig en laagdrempelig ervaart, meer dan bijvoorbeeld bij de huisarts of psycholoog De werkgroep is van mening dat het feit dat de patiënt actief bezig is in het herstelproces de verantwoordelijkheid en zelfmanagement vergroot, wat een positieve invloed kan hebben op de pijnbeleving en kwaliteit van leven (Faghani, ###) Volgens Berghmans (###) bekkenfysiotherapie het herstel van functie die ze mogelijk hebben verloren als gevolg van pijn en dysfunctie Naast relevante uitkomsten zoals de kwaliteit van leven en het leren omgaan met de pijn, zijn ook de urologische, seksuologische en colorectale symptomen belangrijke uitkomsten voor de patiënt waar de bekkenfysiotherapie op van invloed kan zijn Deze zijn niet meegenomen als uitkomstmaat in deze richtlijn samenleving heeft beschreven voor bekkenfysiotherapie bij chronische bekkenpijn Van bekkenfysiotherapie bij urine-incontinentie is wel bekend wat de kosten en baten zijn (KNGF factsheet UI, ###) Een diagnostisch consult kost ongeveer ## euro en de kosten voor een behandeltraject bij de bekkenfysiotherapeut variëren van ### tot ### euro (afhankelijk van chronische bekkenpijn valt onder de aanvullende verzekering in plaats van onder de mogelijk een belemmerende factor kan zijn voor patiënten die niet aanvullend verzekerd zijn Daarnaast zijn bekkenfysiotherapeutische trajecten voor chronische bekkenpijn vaak langduriger dan voor urine-incontinentie (UI) waardoor de kosten ook kunnen toenemen Ook therapietrouw kan afnemen bij een langer behandeltraject Het wordt vermoed dat vroegtijdige verwijzing naar de geregistreerd bekkenfysiotherapeut in het geval van myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn mogelijk ook kosten kan besparen door het voorkomen van verdere chroniciteit en het verminderen van risicofactoren en overige medische kosten (zoals verdere diagnostiek, dure interventies of medicatie) Er zijn tot op heden nog geen data uit kosten-effectiviteitsstudies bekend om dit te bevestigen Er zijn geen bezwaren van overige relevante stakeholders bekend In het geval van co-existerende myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn kan een patiënt direct verwezen worden naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut In het kader van de directe toegankelijkheid van de bekkenfysiotherapie, kan de geregistreerd gespecialiseerde opleiding hebben gevolgd in de diagnostiek en behandeling van klachten in het gehele gebied van buik, bekken en lage rug In de opleiding tot bekkenfysiotherapeut ###) Daarnaast kunnen bekkenfysiotherapeuten competenties ten aanzien van CPP.
597
nvmdl
heeft beschreven voor bekkenfysiotherapie bij chronische bekkenpijn Van bekkenfysiotherapie bij urine-incontinentie is wel bekend wat de kosten en baten zijn (KNGF factsheet UI, ###) Een diagnostisch consult kost ongeveer ## euro en de kosten voor een behandeltraject bij de bekkenfysiotherapeut variëren van ### tot ### euro (afhankelijk van chronische bekkenpijn valt onder de aanvullende verzekering in plaats van onder de mogelijk een belemmerende factor kan zijn voor patiënten die niet aanvullend verzekerd zijn Daarnaast zijn bekkenfysiotherapeutische trajecten voor chronische bekkenpijn vaak langduriger dan voor urine-incontinentie (UI) waardoor de kosten ook kunnen toenemen Ook therapietrouw kan afnemen bij een langer behandeltraject Het wordt vermoed dat vroegtijdige verwijzing naar de geregistreerd bekkenfysiotherapeut in het geval van myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn mogelijk ook kosten kan besparen door het voorkomen van verdere chroniciteit en het verminderen van risicofactoren en overige medische kosten (zoals verdere diagnostiek, dure interventies of medicatie) Er zijn tot op heden nog geen data uit kosten-effectiviteitsstudies bekend om dit te bevestigen Er zijn geen bezwaren van overige relevante stakeholders bekend In het geval van co-existerende myofasciale dysfunctie bij chronische bekkenpijn kan een patiënt direct verwezen worden naar een geregistreerd bekkenfysiotherapeut In het kader van de directe toegankelijkheid van de bekkenfysiotherapie, kan de geregistreerd gespecialiseerde opleiding hebben gevolgd in de diagnostiek en behandeling van klachten in het gehele gebied van buik, bekken en lage rug In de opleiding tot bekkenfysiotherapeut ###) Daarnaast kunnen bekkenfysiotherapeuten competenties ten aanzien van CPP Naast de competenties die een geregistreerd bekkenfysiotherapeut heeft in de diagnostiek en behandeling van myofasciale dysfuncties heeft een geregistreerd bekkenfysiotherapeut geen aanvullend materiaal nodig om deze patiëntengroep te behandelen Patiënten dienen bij het gebruik van myofeedback wel een persoonsgebonden probe aan te schaffen Uit onderzoek van Zoorob (###) blijken de belangrijkste barrières voor het volgen van een behandeltraject bij de bekkenfysiotherapeut vooral van financiële aard, in het geval dat de zorgverzekering de behandelingen niet vergoed Daarnaast vinden patiënten in sommige gevallen de Bekkenfysiotherapie is veilig, relatief goedkoop en er zijn geen bijwerkingen en/of Bekkenfysiotherapie is laagdrempelig, gaat uit van een holistische aanpak en is voor zover bekend zonder bijwerkingen en/of complicaties (Berghmans, ###) Ondanks dat er weinig tot geen studies van hoge methodologische kwaliteit bekend zijn die de bekkenfysiotherapie bij chronische bekkenpijn bestudeerd hebben is de werkgroep van mening, op basis van de beschikbare evidence uit observationeel onderzoek, uit andere domeinen en uit de ervaringen uit het werkveld, dat bekkenfysiotherapie onderdeel dient te zijn binnen de resultaten van het bekkenfysiotherapeutisch onderzoek en het overleg met de patiënt <PERSOON> BH Chronic prostatitis and/or chronic pelvic pain as a <DATUM> j urology ##<DATUM> ### Epub ### Jul ## Aredo JV, Heyrana KJ, Karp BI <PERSOON> and Endometriosis to Signs of Sensitization and Myofascial Pain and Dysfunction Semin Reprod Med ### <PERSOON>;##(#) ##-## doi <DATUM> s-#<TELEFOONNUMMER> Epub ### <PERSOON> #.
598
nvmdl
bekkenfysiotherapeut heeft in de diagnostiek en behandeling van myofasciale dysfuncties heeft een geregistreerd bekkenfysiotherapeut geen aanvullend materiaal nodig om deze patiëntengroep te behandelen Patiënten dienen bij het gebruik van myofeedback wel een persoonsgebonden probe aan te schaffen Uit onderzoek van Zoorob (###) blijken de belangrijkste barrières voor het volgen van een behandeltraject bij de bekkenfysiotherapeut vooral van financiële aard, in het geval dat de zorgverzekering de behandelingen niet vergoed Daarnaast vinden patiënten in sommige gevallen de Bekkenfysiotherapie is veilig, relatief goedkoop en er zijn geen bijwerkingen en/of Bekkenfysiotherapie is laagdrempelig, gaat uit van een holistische aanpak en is voor zover bekend zonder bijwerkingen en/of complicaties (Berghmans, ###) Ondanks dat er weinig tot geen studies van hoge methodologische kwaliteit bekend zijn die de bekkenfysiotherapie bij chronische bekkenpijn bestudeerd hebben is de werkgroep van mening, op basis van de beschikbare evidence uit observationeel onderzoek, uit andere domeinen en uit de ervaringen uit het werkveld, dat bekkenfysiotherapie onderdeel dient te zijn binnen de resultaten van het bekkenfysiotherapeutisch onderzoek en het overleg met de patiënt <PERSOON> BH Chronic prostatitis and/or chronic pelvic pain as a <DATUM> j urology ##<DATUM> ### Epub ### Jul ## Aredo JV, Heyrana KJ, Karp BI <PERSOON> and Endometriosis to Signs of Sensitization and Myofascial Pain and Dysfunction Semin Reprod Med ### <PERSOON>;##(#) ##-## doi <DATUM> s-#<TELEFOONNUMMER> Epub ### <PERSOON> # <PERSOON> of Physical Medicine & Rehabilitation, ### (#) Bharucha AE, <PERSOON> TH Anorectal and pelvic pain <PERSOON> AP, Engeler <PERSOON> BJ, de <PERSOON> AC Benefits and <PERSOON> of Electrical Neuromodulation for <PERSOON-##> Eur with chronic pelvic pain A systematic review of the literature, <PERSOON-##> pelvic floor dysfunction <PERSOON-##> Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology Volume ##, Issue #, October ###, Pages ##<DATUM> Hawk C, Long <PERSOON-##> R, et al, Issues in Planning a Placebo-Controlled Trial of Manual Methods Results of a <PERSOON-##> hournal of alternative and complemantary <PERSOON-##> multisymptom presentations in chronic pelvic pain the interrelationships between the viscera and myofascial pelvic floor dysfunction <PERSOON-##> ugurlucan <PERSOON-##> C, et al, Randomized trial of long-term effects of percutaneous tibial nerve stimulation on chronic pelvic pain, Archives of <PERSOON-##> C, <PERSOON-##> L, <PERSOON> RH, Leyland NA, <PERSOON-##> G, et al, Physiotherapy management of patients with chronic pelvic <PERSOON-##> of three manual coccydynia treatments a pilot study,.
593
nvmdl
& Rehabilitation, ### (#) Bharucha AE, <PERSOON> TH Anorectal and pelvic pain <PERSOON> AP, Engeler <PERSOON> BJ, de <PERSOON> AC Benefits and <PERSOON> of Electrical Neuromodulation for <PERSOON> Eur with chronic pelvic pain A systematic review of the literature, <PERSOON> pelvic floor dysfunction <PERSOON> Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology Volume ##, Issue #, October ###, Pages ##<DATUM> Hawk C, Long <PERSOON> R, et al, Issues in Planning a Placebo-Controlled Trial of Manual Methods Results of a <PERSOON-##> hournal of alternative and complemantary <PERSOON-##> multisymptom presentations in chronic pelvic pain the interrelationships between the viscera and myofascial pelvic floor dysfunction <PERSOON-##> ugurlucan <PERSOON-##> C, et al, Randomized trial of long-term effects of percutaneous tibial nerve stimulation on chronic pelvic pain, Archives of <PERSOON-##> C, <PERSOON-##> L, <PERSOON> RH, Leyland NA, <PERSOON-##> G, et al, Physiotherapy management of patients with chronic pelvic <PERSOON-##> of three manual coccydynia treatments a pilot study, transcutaneous electrical nerve stimulation to treat vestibulodynia A randomized controlled trial <PERSOON-##> ### <PERSOON-##>;#<DATUM> ### doi <DATUM> j ejogrb ##<DATUM> ### Epub ### <PERSOON-##> ## Int ### Oct;###(#) ###-## doi <DATUM> bju ### Epub ### <PERSOON-##> ## <PERSOON-##> and Reliability of the First Digital Assessment Scheme of <PERSOON-##> the New Standardized Terminology of the International Continence Society Neurourology and <PERSOON-##> RCM "Diagnostic investigation of the pelvic floor" a helpful tool in the approach in patients with complaints of micturition, defecation, and/or sexual dysfunction <PERSOON-##> MC, Pelger RC Reliability and differentiation of pelvic floor muscle electromyography measurements in healthy volunteers using a new device the Multiple Array Probe Leiden (MAPLe) Neurourol Urodyn ### Apr;##(#) ##<DATUM> Wyndaele, J J , et al Reproducibility of digital testing of the pelvic floor muscles in men <PERSOON-##> to <PERSOON-##> of <PERSOON-##> Er worden geen indicatoren ontwikkeld bij deze richtlijn Evidence table for intervention studies (randomized controlled trials and non-randomized observational studies (cohort studies, case-control studies,.
583
nvmdl
trial <PERSOON> ### <PERSOON>;#<DATUM> ### doi <DATUM> j ejogrb ##<DATUM> ### Epub ### <PERSOON> ## Int ### Oct;###(#) ###-## doi <DATUM> bju ### Epub ### <PERSOON> ## <PERSOON> and Reliability of the First Digital Assessment Scheme of <PERSOON> the New Standardized Terminology of the International Continence Society Neurourology and <PERSOON> RCM "Diagnostic investigation of the pelvic floor" a helpful tool in the approach in patients with complaints of micturition, defecation, and/or sexual dysfunction <PERSOON> MC, Pelger RC Reliability and differentiation of pelvic floor muscle electromyography measurements in healthy volunteers using a new device the Multiple Array Probe Leiden (MAPLe) Neurourol Urodyn ### Apr;##(#) ##<DATUM> Wyndaele, J J , et al Reproducibility of digital testing of the pelvic floor muscles in men <PERSOON> to <PERSOON> of <PERSOON-##> Er worden geen indicatoren ontwikkeld bij deze richtlijn Evidence table for intervention studies (randomized controlled trials and non-randomized observational studies (cohort studies, case-control studies, This only applies if the test is included as part of a test-and-treat strategy - otherwise the evidence table for studies of diagnostic test accuracy should be used Described as the short form of the Brief Pain Inventory – significant improvement was found in the I# group For pain severity, the results show significant differences differences were also found between the I# and the change was found between the preassessment and the follow-up assessment in the I# group Also, the I# group Quality of life ‘If you were to spend the rest of your life with your symptoms just the way they have been during the last month, how would you feel about that? Within the treatment group, quality of life improved at # Between groups, the treatment group showed better VAS (Over the past # days, how bad, on the average, has observer divided groups in good (better than ##% pain relief), failure (less than ##% pain relief or recurrence of Provide data per treatment group on the most important prognostic factors ((potential) confounders) For case-control studies, provide sufficient detail on the procedure used to match cases and controls For cohort studies, provide sufficient detail on the (multivariate) analyses used to adjust for (potential) confounders procedures are all procedures based on inadequate randomisation procedures or open allocation schedules assignment influences the process of outcome assessment (detection or information bias) If a study has hard (objective) outcome measures, like death, blinding of outcome assessment is not necessary.
586
nvmdl
test is included as part of a test-and-treat strategy - otherwise the evidence table for studies of diagnostic test accuracy should be used Described as the short form of the Brief Pain Inventory – significant improvement was found in the I# group For pain severity, the results show significant differences differences were also found between the I# and the change was found between the preassessment and the follow-up assessment in the I# group Also, the I# group Quality of life ‘If you were to spend the rest of your life with your symptoms just the way they have been during the last month, how would you feel about that? Within the treatment group, quality of life improved at # Between groups, the treatment group showed better VAS (Over the past # days, how bad, on the average, has observer divided groups in good (better than ##% pain relief), failure (less than ##% pain relief or recurrence of Provide data per treatment group on the most important prognostic factors ((potential) confounders) For case-control studies, provide sufficient detail on the procedure used to match cases and controls For cohort studies, provide sufficient detail on the (multivariate) analyses used to adjust for (potential) confounders procedures are all procedures based on inadequate randomisation procedures or open allocation schedules assignment influences the process of outcome assessment (detection or information bias) If a study has hard (objective) outcome measures, like death, blinding of outcome assessment is not necessary If the percentage of patients lost to follow-up is large, or differs between treatment groups, or the reasons for loss to follow-up differ between treatment groups, bias is likely If the number of patients lost to follow-up, or the reasons why, are not reported, the risk of bias is unclear Participants included in the analysis are exactly those who were randomized into the trial If the numbers randomized into each intervention group are not clearly reported, the risk of bias is unclear; an ITT analysis implies that (a) participants are kept in the intervention groups to which they were randomized, regardless of the intervention they actually received, (b) outcome data are measured on all participants, and (c) all randomized participants are included in the analysis voldoet niet aan PICO (motoro control patronen tijdens actieve straight leg raise bij voldoet niet aan PICO (betreft validiteit van PFMH-scoring systeem bij CPP) geen vergelijkend onderzoek (populatiebeschrijving vrouwen met pelvic organ prolapse geen vergelijkend onderzoek (beschrijving populatie kenmerken pelvic floor dysfunctions voldoet niet aan PICO (patiënten met chronische obstipatie en anorectale manometrie geen vergelijkend onderzoek (patiënten met CPPS krijgen biofeedback; behandeling voldoet niet aan PICO (interventiestudie waarbij EMG-biofeedback behandeling met voldoet niet aan PICO (gaat over PFM test en QoL uitkomsten bij CPP versus gezonde voldoet niet aan PICO (clinimetrisch onderzoek digital onderzoek levator muscle resting voldoet niet aan PICO (levator functie na verwijding urethra) voldoet niet aan PICO (gaat over PFM-uitkomsten bij CPP versus gezonde controles) voldoet niet aan PICO (QoL bij pelvic floor dysfunction).
605
nvmdl
patients lost to follow-up is large, or differs between treatment groups, or the reasons for loss to follow-up differ between treatment groups, bias is likely If the number of patients lost to follow-up, or the reasons why, are not reported, the risk of bias is unclear Participants included in the analysis are exactly those who were randomized into the trial If the numbers randomized into each intervention group are not clearly reported, the risk of bias is unclear; an ITT analysis implies that (a) participants are kept in the intervention groups to which they were randomized, regardless of the intervention they actually received, (b) outcome data are measured on all participants, and (c) all randomized participants are included in the analysis voldoet niet aan PICO (motoro control patronen tijdens actieve straight leg raise bij voldoet niet aan PICO (betreft validiteit van PFMH-scoring systeem bij CPP) geen vergelijkend onderzoek (populatiebeschrijving vrouwen met pelvic organ prolapse geen vergelijkend onderzoek (beschrijving populatie kenmerken pelvic floor dysfunctions voldoet niet aan PICO (patiënten met chronische obstipatie en anorectale manometrie geen vergelijkend onderzoek (patiënten met CPPS krijgen biofeedback; behandeling voldoet niet aan PICO (interventiestudie waarbij EMG-biofeedback behandeling met voldoet niet aan PICO (gaat over PFM test en QoL uitkomsten bij CPP versus gezonde voldoet niet aan PICO (clinimetrisch onderzoek digital onderzoek levator muscle resting voldoet niet aan PICO (levator functie na verwijding urethra) voldoet niet aan PICO (gaat over PFM-uitkomsten bij CPP versus gezonde controles) voldoet niet aan PICO (QoL bij pelvic floor dysfunction) voldoet niet aan PICO (betreft uitkomsten na pelvic floor electromyography in CPP voldoet niet aan PICO (clinimetrische testeigenschappen van intrapelvic motion met voldoet niet aan PICO (betreft diagnostische accuratesse van TAA bij CPP vergeleken met voldoet niet aan PICO (betreft clinimetrische eigenschappen en ervaren pijn tijdens voldoet niet aan PICO (voorspellende waarde van digitale parameters om LA muscle voldoet niet aan PICO (betreft validiteit van PFM-meting in CPP-vrouwen versus voldoet niet aan PICO (vergelijkt PFM bij ovarian endometriosis met en zonder DIE) voldoet niet aan PICO (sys review over methodes voor pelvic floor muscle contraction; voldoet niet aan PICO (betreft sys review over electromyografische uitkomsten bij voldoet niet aan PICO (physical examination wordt niet vergeleken met standaard voldoet niet aan PICO (morfometrie PFM provoked vestibulodynia versus gezonde voldoet niet aan PICO (behandeling van vrouwen met en zonder provoked vulvodynia) voldoet niet aan PICO (beschrijft behandeling van patiënten a d h v EMG bij piriformis voldoet niet aan PICO (psychometrische/clinimetrische kenmerken van verschillende voldoet niet aan PICO (vergelijking palpatoire en translabiale echo bij PFM organ voldoet niet aan PICO (active straight leg raise uitkomstenbij gezonde deelnemers) voldoet niet aan PICO (betreft validiteit van verschillende PFM-metingen t o v elkaar) geen vergelijkend onderzoek (gaat over uitkomsten pelvic floor investigation bij chronic testicular pain (beschrijvende studie), geen vergelijken met standaard anamnese oid ) voldoet niet aan PICO (betreft behandeling trigger points bij vrouwen met CPP en trigger voldoet niet aan PICO (electromyografische uitkomsten tussen vrouwen met.
579
nvmdl
aan PICO (betreft uitkomsten na pelvic floor electromyography in CPP voldoet niet aan PICO (clinimetrische testeigenschappen van intrapelvic motion met voldoet niet aan PICO (betreft diagnostische accuratesse van TAA bij CPP vergeleken met voldoet niet aan PICO (betreft clinimetrische eigenschappen en ervaren pijn tijdens voldoet niet aan PICO (voorspellende waarde van digitale parameters om LA muscle voldoet niet aan PICO (betreft validiteit van PFM-meting in CPP-vrouwen versus voldoet niet aan PICO (vergelijkt PFM bij ovarian endometriosis met en zonder DIE) voldoet niet aan PICO (sys review over methodes voor pelvic floor muscle contraction; voldoet niet aan PICO (betreft sys review over electromyografische uitkomsten bij voldoet niet aan PICO (physical examination wordt niet vergeleken met standaard voldoet niet aan PICO (morfometrie PFM provoked vestibulodynia versus gezonde voldoet niet aan PICO (behandeling van vrouwen met en zonder provoked vulvodynia) voldoet niet aan PICO (beschrijft behandeling van patiënten a d h v EMG bij piriformis voldoet niet aan PICO (psychometrische/clinimetrische kenmerken van verschillende voldoet niet aan PICO (vergelijking palpatoire en translabiale echo bij PFM organ voldoet niet aan PICO (active straight leg raise uitkomstenbij gezonde deelnemers) voldoet niet aan PICO (betreft validiteit van verschillende PFM-metingen t o v elkaar) geen vergelijkend onderzoek (gaat over uitkomsten pelvic floor investigation bij chronic testicular pain (beschrijvende studie), geen vergelijken met standaard anamnese oid ) voldoet niet aan PICO (betreft behandeling trigger points bij vrouwen met CPP en trigger voldoet niet aan PICO (electromyografische uitkomsten tussen vrouwen met geen vergelijkend onderzoek (betreft beschrijving uitkomsten levator ani musle voldoet niet aan PICO (active straight leg raise uitkomsten vergeleken bij vrouwen met voldoet niet aan PICO (vergelijking patiënten met en zonder langdurige pelvic girlde pain voldoet niet aan PICO (diagnostische accuratesse external urethral sphincter pressure bij voldoet niet aan PICO (clinimetrische testeigenschappen echografie bij provoked geen vergelijkend onderzoek (betreft onderzoek naar nieuwe markers bij PFaandoeningen) geen vergelijkend onderzoek (gaat over uitkomsten pelvic floor investigation bij patiënten met mictie, defecatie en/of seksuele klachten (beschrijvende studie), geen voldoet niet aan PICO (betreft clinimetrische eigenschappen biofeedback probe bij voldoet niet aan PICO (Clinimetrische testeigenschappen electromyografische signaal voldoet niet aan PICO (vergelijkt uitgebreid onderzoek bij CPP met gezonde controles en Betreft chronische pijn, maar onvoldoende informatie t a v CPP Geen literatuur die voldoet aan pico bij relevantie vraagstellingen Geen focus op CPP, geen systematische review vergeleken met standaard lichamelijk onderzoek bij patiënten met chronische bekkenpijn? continuing or sustained or lasting or refractory or refractories) ti,ab,kf or Chronic Pain/ measurements in healthy volunteers using a new device) m_titl (#) ## "Reliability of pelvic floor muscle strength assessment in healthy continent ## (Relationship among vaginal palpation, vaginal squeeze pressure, electromyographic and ultrasonographic variables of female pelvic floor systematic review and comparison of contemporary methodologies" m_titl (#) or short or critical* or structured or comparative or comparitive or evidence or as Topic"/ or cochrane jw or (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or.
594
nvmdl
aan PICO (active straight leg raise uitkomsten vergeleken bij vrouwen met voldoet niet aan PICO (vergelijking patiënten met en zonder langdurige pelvic girlde pain voldoet niet aan PICO (diagnostische accuratesse external urethral sphincter pressure bij voldoet niet aan PICO (clinimetrische testeigenschappen echografie bij provoked geen vergelijkend onderzoek (betreft onderzoek naar nieuwe markers bij PFaandoeningen) geen vergelijkend onderzoek (gaat over uitkomsten pelvic floor investigation bij patiënten met mictie, defecatie en/of seksuele klachten (beschrijvende studie), geen voldoet niet aan PICO (betreft clinimetrische eigenschappen biofeedback probe bij voldoet niet aan PICO (Clinimetrische testeigenschappen electromyografische signaal voldoet niet aan PICO (vergelijkt uitgebreid onderzoek bij CPP met gezonde controles en Betreft chronische pijn, maar onvoldoende informatie t a v CPP Geen literatuur die voldoet aan pico bij relevantie vraagstellingen Geen focus op CPP, geen systematische review vergeleken met standaard lichamelijk onderzoek bij patiënten met chronische bekkenpijn? continuing or sustained or lasting or refractory or refractories) ti,ab,kf or Chronic Pain/ measurements in healthy volunteers using a new device) m_titl (#) ## "Reliability of pelvic floor muscle strength assessment in healthy continent ## (Relationship among vaginal palpation, vaginal squeeze pressure, electromyographic and ultrasonographic variables of female pelvic floor systematic review and comparison of contemporary methodologies" m_titl (#) or short or critical* or structured or comparative or comparitive or evidence or as Topic"/ or cochrane jw or (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or ## (exp clinical trial/ or randomized controlled trial/ or exp clinical trials as topic/ or Deelvraag # Wat is de effectiviteit van bekkenfysiotherapie en TENS vergeleken met andere # ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or myalgia)) ti,ab,kf # (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or coccygodynia or proctalgia or vestibulodynia or dysmenorrhea* or dysmenorrhoea or vulvodynia or Dyspareunia # ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or vulvar or "Fissure in # ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or vulvar or ## exp Chronic Disease/ or (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or ## exp Physical Therapy Modalities/ or Transcutaneous Electric Nerve Stimulation/ or Trigger therap*" or physiotherap* or "muscle training" or "muscle therapy" or "manual therap*" or reeducation or exercise*)) or "myofascial trigger point*" or biofeedback or relaxation or stretches (((quantitative or rapid or short or critical* or structured or comparative or comparitive or Literature as Topic"/ or cochrane jw or (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or ## exp Chronic Disease/ or (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or random* ti,ab or rct? ti,ab or ((pragmatic or practical) adj "clinical trial*") ti,ab,kf or ((noninferiority or noninferiority or superiority or equivalence) adj# trial*) ti,ab,kf ) not (animals/ not TI ( (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or sustained or constant* or continuing or sustained or lasting or refractory or refractories) ).
654
nvmdl
effectiviteit van bekkenfysiotherapie en TENS vergeleken met andere # ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or myalgia)) ti,ab,kf # (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or coccygodynia or proctalgia or vestibulodynia or dysmenorrhea* or dysmenorrhoea or vulvodynia or Dyspareunia # ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or vulvar or "Fissure in # ((voiding or prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or vulvar or ## exp Chronic Disease/ or (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or ## exp Physical Therapy Modalities/ or Transcutaneous Electric Nerve Stimulation/ or Trigger therap*" or physiotherap* or "muscle training" or "muscle therapy" or "manual therap*" or reeducation or exercise*)) or "myofascial trigger point*" or biofeedback or relaxation or stretches (((quantitative or rapid or short or critical* or structured or comparative or comparitive or Literature as Topic"/ or cochrane jw or (cochrane or embase or medline or cinahl or cinhal or ## exp Chronic Disease/ or (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or random* ti,ab or rct? ti,ab or ((pragmatic or practical) adj "clinical trial*") ti,ab,kf or ((noninferiority or noninferiority or superiority or equivalence) adj# trial*) ti,ab,kf ) not (animals/ not TI ( (chronic or chronically or persistent or constant* or continuing or sustained or constant* or continuing or sustained or lasting or refractory or refractories) ) prostat* or menstrual or menstruation or childbirth or vaginal or vulvar or urethral TI ( ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or vulvar or "Fissure in Ano" or TI ( (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or coccygodynia or OR AB ( ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or Pijn is een complexe klacht en wordt beïnvloed door biomedische (somatische), psychologische en sociale aspecten Op basis van deze verschillende aspecten kan een patiënt met chronische bekkenpijn in kaart worden gebracht Dit wordt fenotyperen genoemd en het meest bekende schema is UPOINTS ( staan voor de verschillende gebieden waarop klachten gemeld worden Urology, Psychology, Organ Specific, Infection, Neurologic, Tender muscle, Sexology (Krakhotkin, ###; Shoskes, ###) Indien de patientkarakteristieken op al deze gebieden worden ingevuld, ontstaat het unieke fenotype van deze patiënt Fenotyperen is een manier om de verschillende symptomen van de patiënt in kaart te brengen Het fenotype is een zeer persoonlijk, uniek plaatje van die patiënt Dit plaatje kan behulpzaam zijn in het kiezen van (een combinatie van) behandelvormen omdat het goed aansluit bij deze specifieke patiënt Welke factoren voorspellen een succesvolle behandeling (afname van pijn en een.
654
nvmdl
menstruation or childbirth or vaginal or vulvar or urethral TI ( ((bladder or testicular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or urethral or scrotal or groin or epididymal or "post vasectom*" or genital or coccyx or sacrococcygeal or anal or anorectal or vestibular or vulvar or "Fissure in Ano" or TI ( (prostatalgia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or prostatodynia or orchialgia or dyssynergia or Coccydynia or coccygodynia or OR AB ( ((pelvic or pelvis or pudendal) adj# (pain* or syndrome or neuralgia or Pijn is een complexe klacht en wordt beïnvloed door biomedische (somatische), psychologische en sociale aspecten Op basis van deze verschillende aspecten kan een patiënt met chronische bekkenpijn in kaart worden gebracht Dit wordt fenotyperen genoemd en het meest bekende schema is UPOINTS ( staan voor de verschillende gebieden waarop klachten gemeld worden Urology, Psychology, Organ Specific, Infection, Neurologic, Tender muscle, Sexology (Krakhotkin, ###; Shoskes, ###) Indien de patientkarakteristieken op al deze gebieden worden ingevuld, ontstaat het unieke fenotype van deze patiënt Fenotyperen is een manier om de verschillende symptomen van de patiënt in kaart te brengen Het fenotype is een zeer persoonlijk, uniek plaatje van die patiënt Dit plaatje kan behulpzaam zijn in het kiezen van (een combinatie van) behandelvormen omdat het goed aansluit bij deze specifieke patiënt Welke factoren voorspellen een succesvolle behandeling (afname van pijn en een aanwezigheid van voorspellende factoren van uitkomst, bijvoorbeeld leeftijd, geslacht, gewicht, duur van de pijn, type pijn (nociceptief, neuropathisch, sensitisatie) succesvolle behandeling van chronische bekkenpijn na <LEEFTIJD> jaar, pijn verschil (op basis De werkgroep achtte pijnintensiteit een voor de besluitvorming cruciale uitkomstmaat; en patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven voor de besluitvorming belangrijke In de databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, randomized controlled trials (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin was gekeken naar voorspellende factoren van een succesvolle behandeling van chronische bekkenpijn De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ## treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie bevatte minimaal een multivariaat model dat intern gevalideerd was en waarin was gekeken naar voorspellende factoren van een succesvolle behandeling; #) succesvolle (of falen van de) behandeling, pijnverschil of kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie # studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden In totaal werden # studies geïncludeerd waarin prognostische factoren voor een succesvolle (of falen van de) behandeling van chronische bekkenpijn werden bestudeerd (Aguirre, ###; Akiyama, ###; Kuo, ###; Weijenborg ###) Omdat de prognostische modellen in deze studies niet intern (of anderzijds) gevalideerd waren, worden de resultaten hieronder alleen (of falen van de) behandeling van chronische bekkenpijn werden bestudeerd Dit betrof één observationele studies (Aguirre, ###; Weijenborg ###) Omdat de prognostische modellen.
654
nvmdl
uitkomst, bijvoorbeeld leeftijd, geslacht, gewicht, duur van de pijn, type pijn (nociceptief, neuropathisch, sensitisatie) succesvolle behandeling van chronische bekkenpijn na <LEEFTIJD> jaar, pijn verschil (op basis De werkgroep achtte pijnintensiteit een voor de besluitvorming cruciale uitkomstmaat; en patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven voor de besluitvorming belangrijke In de databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, randomized controlled trials (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin was gekeken naar voorspellende factoren van een succesvolle behandeling van chronische bekkenpijn De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ## treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria #) studie betrof patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie bevatte minimaal een multivariaat model dat intern gevalideerd was en waarin was gekeken naar voorspellende factoren van een succesvolle behandeling; #) succesvolle (of falen van de) behandeling, pijnverschil of kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie # studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden In totaal werden # studies geïncludeerd waarin prognostische factoren voor een succesvolle (of falen van de) behandeling van chronische bekkenpijn werden bestudeerd (Aguirre, ###; Akiyama, ###; Kuo, ###; Weijenborg ###) Omdat de prognostische modellen in deze studies niet intern (of anderzijds) gevalideerd waren, worden de resultaten hieronder alleen (of falen van de) behandeling van chronische bekkenpijn werden bestudeerd Dit betrof één observationele studies (Aguirre, ###; Weijenborg ###) Omdat de prognostische modellen Aguirre (###) beschreef een retrospectieve cohortstudie bij patiënten met het myofasciale gerapporteerd) Alle patiënten ontvingen vooraf uitleg over de rol van bekkenfysiotherapie bij het myofasciale pijnsyndroom en wat verwacht kon worden van de behandeling In totaal werden ### patiënten geïncludeerd in de studie (vermoedelijk ###% vrouwen; gemiddelde leeftijd onbekend) Gemiddeld ondergingen de patiënten # behandelingen (range # tot ##); minimaal # behandelingen was gedefinieerd als optimaal In een multivariaat regressiemodel (niet gevalideerd) werden leeftijd, pariteit, type zorgverzekering, afstand tot de kliniek, psychiatrische ziekten, lichamelijke mishandeling in de voorgeschiedenis en seksueel misbruik in de voorgeschiedenis bestudeerd als risicofactoren van niet bezoeken van de bekkenfysiotherapeut Het ondergaan van minimaal # behandeling werd vergeleken met het bijwonen van geen enkele behandeling gedurende <LEEFTIJD> jaar Akiyama (###) beschreef een RCT waarin patiënten met therapieresistente interstitiële cystitis werden behandeld met botulinum toxine A ### U injecties Inclusiecriteria betrof patiënten met een minimale pijnscore van # op een VAS-schaal (# tot ##), een minimale patiënten rapporteerden nog steeds klachten, ondanks minimaal één eerdere geïncludeerd de interventiegroep kreeg meteen de behandeling (n=##; # mannen, ## vrouwen; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,<LEEFTIJD> jaar)), de controlegroep kreeg geen behandeling op baseline, maar kreeg één maand later dezelfde behandeling (n=##; # mannen, ## vrouwen; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#)) Tijdens de botoxinjectie werd hydrodistensie zo veel mogelijk vermeden Gemiddelde duur van interstitiële cystitis was #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de interventiegroep en #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de controlegroep In een.
731
nvmdl
Aguirre (###) beschreef een retrospectieve cohortstudie bij patiënten met het myofasciale gerapporteerd) Alle patiënten ontvingen vooraf uitleg over de rol van bekkenfysiotherapie bij het myofasciale pijnsyndroom en wat verwacht kon worden van de behandeling In totaal werden ### patiënten geïncludeerd in de studie (vermoedelijk ###% vrouwen; gemiddelde leeftijd onbekend) Gemiddeld ondergingen de patiënten # behandelingen (range # tot ##); minimaal # behandelingen was gedefinieerd als optimaal In een multivariaat regressiemodel (niet gevalideerd) werden leeftijd, pariteit, type zorgverzekering, afstand tot de kliniek, psychiatrische ziekten, lichamelijke mishandeling in de voorgeschiedenis en seksueel misbruik in de voorgeschiedenis bestudeerd als risicofactoren van niet bezoeken van de bekkenfysiotherapeut Het ondergaan van minimaal # behandeling werd vergeleken met het bijwonen van geen enkele behandeling gedurende <LEEFTIJD> jaar Akiyama (###) beschreef een RCT waarin patiënten met therapieresistente interstitiële cystitis werden behandeld met botulinum toxine A ### U injecties Inclusiecriteria betrof patiënten met een minimale pijnscore van # op een VAS-schaal (# tot ##), een minimale patiënten rapporteerden nog steeds klachten, ondanks minimaal één eerdere geïncludeerd de interventiegroep kreeg meteen de behandeling (n=##; # mannen, ## vrouwen; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,<LEEFTIJD> jaar)), de controlegroep kreeg geen behandeling op baseline, maar kreeg één maand later dezelfde behandeling (n=##; # mannen, ## vrouwen; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##,#)) Tijdens de botoxinjectie werd hydrodistensie zo veel mogelijk vermeden Gemiddelde duur van interstitiële cystitis was #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de interventiegroep en #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de controlegroep In een bestudeerd ≥# eerdere hydrodistensies en een ziekteduur ≥ <LEEFTIJD> jaar Uitkomstmaat was een tot #, van “sterk verslechterd” tot “sterk verbeterd” Effect van de behandeling werd # Kuo (###) beschreef een ongecontroleerde interventiestudie waarin patiënten met interstitiële cystitis en/of blaaspijnsyndroom werden behandeld met onabotulinum toxine A ### U injecties Inclusiecriteria betrof patiënten waarbij eerdere, conventionele behandeling niet succesvol was; gemiddelde duur van de klachten was onbekend In totaal werden ### patiënten geïncludeerd (## mannen, ## vrouwen; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##)) Cytoscopische hydrodistensie werd direct na de botoxinjectie uitgevoerd voor ## minuten met ## cm water In een multivariaat regressiemodel (niet gevalideerd) werden de volgende baseline IC Probleem Index (ICPI), baseline functionele blaascapaciteit (FBC) (mL), baseline frequentie en baseline eerste aandrang om te plassen (FD) (mL) Uitkomstmaat was een behandeluitkomst ‘verbeterd’ en ‘sterk verbeterd’ op een schaal van # tot #, van sterk verslechterd tot sterk verbeterd Behandeluitkomst werd # en # maanden na baseline Weijenborg (###) beschreef een prospectieve observationele cohortstudie waarin het natuurlijk verloop van chronische bekkenpijn werd geanalyseerd bij vrouwelijke patiënten die tussen ### en ### werden verwezen naar het multidisciplinair team voor chronische bekkenpijn in het <INSTELLING> Alle vrouwen werden gezien door een gynaecoloog, diëtist, fysiotherapeut en maatschappelijk werker of psycholoog Doel hiervan was om even veel aandacht te geven aan somatische, psychosociale, voedings- en fysiotherapeutische aspecten van chronische bekkenpijn In ### werden alle vrouwen.
737
nvmdl
≥# eerdere hydrodistensies en een ziekteduur ≥ <LEEFTIJD> jaar Uitkomstmaat was een tot #, van “sterk verslechterd” tot “sterk verbeterd” Effect van de behandeling werd # Kuo (###) beschreef een ongecontroleerde interventiestudie waarin patiënten met interstitiële cystitis en/of blaaspijnsyndroom werden behandeld met onabotulinum toxine A ### U injecties Inclusiecriteria betrof patiënten waarbij eerdere, conventionele behandeling niet succesvol was; gemiddelde duur van de klachten was onbekend In totaal werden ### patiënten geïncludeerd (## mannen, ## vrouwen; gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar (SD ##)) Cytoscopische hydrodistensie werd direct na de botoxinjectie uitgevoerd voor ## minuten met ## cm water In een multivariaat regressiemodel (niet gevalideerd) werden de volgende baseline IC Probleem Index (ICPI), baseline functionele blaascapaciteit (FBC) (mL), baseline frequentie en baseline eerste aandrang om te plassen (FD) (mL) Uitkomstmaat was een behandeluitkomst ‘verbeterd’ en ‘sterk verbeterd’ op een schaal van # tot #, van sterk verslechterd tot sterk verbeterd Behandeluitkomst werd # en # maanden na baseline Weijenborg (###) beschreef een prospectieve observationele cohortstudie waarin het natuurlijk verloop van chronische bekkenpijn werd geanalyseerd bij vrouwelijke patiënten die tussen ### en ### werden verwezen naar het multidisciplinair team voor chronische bekkenpijn in het <INSTELLING> Alle vrouwen werden gezien door een gynaecoloog, diëtist, fysiotherapeut en maatschappelijk werker of psycholoog Doel hiervan was om even veel aandacht te geven aan somatische, psychosociale, voedings- en fysiotherapeutische aspecten van chronische bekkenpijn In ### werden alle vrouwen gebruikt om te vragen naar chronische bekkenpijnklachten in de afgelopen jaren In totaal waren ### vrouwen verwezen tussen ### en ###, waarvan # (#,#%) niet voldeden aan de selectiecriteria bij nader inzien en met ## (#,#%) geen contact werd verkregen Er werd geen verschillen in patiëntkenmerken geobserveerd tussen de geëxcludeerden en degenen die geschikt waren voor inclusie In totaal wilden ## vrouwen (##%) meewerken aan het interview, waarvan # geen baseline vragenlijst hadden ingevuld en # geen follow-up data beschikbaar hadden Er werden geen belangrijke verschillen tussen geïnterviewden en weigeraars geobserveerd, behalve dat geïnterviewden vaker een gynaecologische ingreep in de voorgeschiedenis rapporteerden en vaker andere medisch specialisten hadden bezocht Gemiddelde duur van de pijn #,<LEEFTIJD> jaar (SD #) (n=##) Door middel van multipele regressie pijnintensiteit tijdens follow-up, pijnkwaliteit, psychologische distress, pijn gerelateerde partner, pariteit, opleidingsniveau, betaald werk, arbeidsongeschiktheidsuitkering), baseline klinische variabelen (verwijzing door specialist, gynaecologisch chirurgische ingreep, betrokkenheid andere medische specialisten, psychologische zorg, bekkenfysiotherapie, alternatieve zorg (niet nader gedefinieerd) en seksueel misbruik in voorgeschiedenis Uitkomstmaat was herstel, gedefinieerd als minder dan # maanden bekkenpijn gedurende <LEEFTIJD> jaar <PERSOON> survivalcurve werd gebruikt voor het berekenen van de cumulatieve kans op herstel Follow-up time was gemiddeld #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) Het was niet mogelijk de resultaten te poolen in een meta-analyse wegens heterogeniteit tussen de studies (geanalyseerde patiënten, duur van de klachten, behandeling, prognostische factoren, definitie van de uitkomst) De resultaten worden per studie alleen In totaal beschreven # studies prognostische factoren voor de uitkomstmaat succesvolle (of falen van de behandeling) De resultaten worden per studie alleen beschrijvend.
716
nvmdl
totaal waren ### vrouwen verwezen tussen ### en ###, waarvan # (#,#%) niet voldeden aan de selectiecriteria bij nader inzien en met ## (#,#%) geen contact werd verkregen Er werd geen verschillen in patiëntkenmerken geobserveerd tussen de geëxcludeerden en degenen die geschikt waren voor inclusie In totaal wilden ## vrouwen (##%) meewerken aan het interview, waarvan # geen baseline vragenlijst hadden ingevuld en # geen follow-up data beschikbaar hadden Er werden geen belangrijke verschillen tussen geïnterviewden en weigeraars geobserveerd, behalve dat geïnterviewden vaker een gynaecologische ingreep in de voorgeschiedenis rapporteerden en vaker andere medisch specialisten hadden bezocht Gemiddelde duur van de pijn #,<LEEFTIJD> jaar (SD #) (n=##) Door middel van multipele regressie pijnintensiteit tijdens follow-up, pijnkwaliteit, psychologische distress, pijn gerelateerde partner, pariteit, opleidingsniveau, betaald werk, arbeidsongeschiktheidsuitkering), baseline klinische variabelen (verwijzing door specialist, gynaecologisch chirurgische ingreep, betrokkenheid andere medische specialisten, psychologische zorg, bekkenfysiotherapie, alternatieve zorg (niet nader gedefinieerd) en seksueel misbruik in voorgeschiedenis Uitkomstmaat was herstel, gedefinieerd als minder dan # maanden bekkenpijn gedurende <LEEFTIJD> jaar <PERSOON> survivalcurve werd gebruikt voor het berekenen van de cumulatieve kans op herstel Follow-up time was gemiddeld #,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) Het was niet mogelijk de resultaten te poolen in een meta-analyse wegens heterogeniteit tussen de studies (geanalyseerde patiënten, duur van de klachten, behandeling, prognostische factoren, definitie van de uitkomst) De resultaten worden per studie alleen In totaal beschreven # studies prognostische factoren voor de uitkomstmaat succesvolle (of falen van de behandeling) De resultaten worden per studie alleen beschrijvend (n=##; ##%) gemiddeld #,# (SD #,#) keer de bekkenfysiotherapeut bezochten Degenen (n=##; ##%) die een onveranderde pijnstatus rapporteerden hadden gemiddeld #,# (SD #,#) keer de bekkenfysiotherapeut bezocht Verder rapporteerden # patiënten (#%) een verslechtering van hun pijnstatus, zij bezochten gemiddeld ##,# (SD ##,#) keer de bekkenfysiotherapeut Uit de multivariate regressieanalyse bleek pariteit (het minimaal #x bevallen zijn van een kind) (OR #,## (##%BI #,## tot #,##)) en het hebben (gehad) van een psychiatrische aandoening (OR #,## (##%BI #,## tot #,##)) geassocieerd was met het niet bezoeken van de bekkenfysiotherapeut, vergeleken met een of meerdere behandelingen door de bekkenfysiotherapeut Leeftijd, type zorgverzekering, afstand tot de kliniek, lichamelijk en/of seksueel misbruik in de voorgeschiedenis waren niet geassocieerd met het Akiyama (###) rapporteerde een succesvolle behandeling # maand na de botoxinjectie bij ##,#% van de patiënten (n=##; combinatie van de interventie- en controlegroep in één cohort) Gemiddelde hield het effect #,# maanden aan (SD niet gerapporteerd) Uit de multivariate regressieanalyse bleek dat ≥ # eerdere hydrodistensies significant geassocieerd was met een succesvolle behandeling (#<DATUM> versus #<DATUM> ) (OR ##,## (##%BI #,## tot ###,##)) Ziekteduur ≥ <LEEFTIJD> jaar was niet geassocieerd met een succesvolle behandeling Kuo (###) rapporteerde een succesvolle behandeling bij ##,#% van de deelnemers (n=##) en een gefaalde behandeling bij ##,#% (n=##) Uit de multivariate regressieanalyse bleek dat een ICSI-score ≥ ## geassocieerd was met het falen van de behandeling (OR #,## (##%BI #,## meer IC symptoom-gerelateerde klachten Baseline IC Problem Index (ICPI), baseline.
817
nvmdl
(n=##; ##%) gemiddeld #,# (SD #,#) keer de bekkenfysiotherapeut bezochten Degenen (n=##; ##%) die een onveranderde pijnstatus rapporteerden hadden gemiddeld #,# (SD #,#) keer de bekkenfysiotherapeut bezocht Verder rapporteerden # patiënten (#%) een verslechtering van hun pijnstatus, zij bezochten gemiddeld ##,# (SD ##,#) keer de bekkenfysiotherapeut Uit de multivariate regressieanalyse bleek pariteit (het minimaal #x bevallen zijn van een kind) (OR #,## (##%BI #,## tot #,##)) en het hebben (gehad) van een psychiatrische aandoening (OR #,## (##%BI #,## tot #,##)) geassocieerd was met het niet bezoeken van de bekkenfysiotherapeut, vergeleken met een of meerdere behandelingen door de bekkenfysiotherapeut Leeftijd, type zorgverzekering, afstand tot de kliniek, lichamelijk en/of seksueel misbruik in de voorgeschiedenis waren niet geassocieerd met het Akiyama (###) rapporteerde een succesvolle behandeling # maand na de botoxinjectie bij ##,#% van de patiënten (n=##; combinatie van de interventie- en controlegroep in één cohort) Gemiddelde hield het effect #,# maanden aan (SD niet gerapporteerd) Uit de multivariate regressieanalyse bleek dat ≥ # eerdere hydrodistensies significant geassocieerd was met een succesvolle behandeling (#<DATUM> versus #<DATUM> ) (OR ##,## (##%BI #,## tot ###,##)) Ziekteduur ≥ <LEEFTIJD> jaar was niet geassocieerd met een succesvolle behandeling Kuo (###) rapporteerde een succesvolle behandeling bij ##,#% van de deelnemers (n=##) en een gefaalde behandeling bij ##,#% (n=##) Uit de multivariate regressieanalyse bleek dat een ICSI-score ≥ ## geassocieerd was met het falen van de behandeling (OR #,## (##%BI #,## meer IC symptoom-gerelateerde klachten Baseline IC Problem Index (ICPI), baseline te plassen (FD) (mL) waren niet geassocieerd met een succesvolle behandeling waarvan ##% binnen <LEEFTIJD> jaar en ##% binnen <LEEFTIJD> jaar; # van ## vrouwen rapporteerden volledig herstel (geen enkele pijn) Geen enkele vrouw rapporteerde een maligniteit of nieuwe lichamelijke aandoening die gerelateerd kon worden aan chronische bekkenpijn gedurende follow-up <PERSOON> survivalanalyse liet zien dat pijnintensiteit tijdens follow-up de enige predictor van herstel was Er werden geen interventies gerapporteerd die de pijnintensiteit, pijnkwaliteit, psychologische distress, pijn gerelateerde variabele zoals duur, medicatie, baseline demografische variabelen (leeftijd, samenwonend met partner, pariteit, variabelen (verwijzing door specialist, gynaecologisch chirurgische ingreep, betrokkenheid andere medische specialisten, psychologische zorg, bekkenfysiotherapie, alternatieve zorg (niet nader gedefinieerd) en seksueel misbruik in voorgeschiedenis) waren allen niet Er werden geen studies geïncludeerd waarin prognostische factoren van de uitkomstmaat pijnverschil (op basis van VAS-schaal) werden bestudeerd bij patiënten met chronische kwaliteit van leven werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn De bewijskracht voor de uitkomstmaat succesvolle behandeling kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat de geïncludeerde studies geen gevalideerd (minimaal intern gevalideerd) prognostisch model beschreven De resultaten werden daarom alleen beschrijvend gepresenteerd en hierover kan geen GRADE-beoordeling De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnverschil en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies werden geïncludeerd waarin Het is onduidelijk wat prognostische factoren van een succesvolle Het is onduidelijk wat prognostische factoren van herstel tijdens het Er werden geen studies geïncludeerd waarin prognostische factoren van de uitkomstmaten pijn verschil (op basis van VAS-schaal) en kwaliteit van leven.
779
nvmdl
(mL) waren niet geassocieerd met een succesvolle behandeling waarvan ##% binnen <LEEFTIJD> jaar en ##% binnen <LEEFTIJD> jaar; # van ## vrouwen rapporteerden volledig herstel (geen enkele pijn) Geen enkele vrouw rapporteerde een maligniteit of nieuwe lichamelijke aandoening die gerelateerd kon worden aan chronische bekkenpijn gedurende follow-up <PERSOON> survivalanalyse liet zien dat pijnintensiteit tijdens follow-up de enige predictor van herstel was Er werden geen interventies gerapporteerd die de pijnintensiteit, pijnkwaliteit, psychologische distress, pijn gerelateerde variabele zoals duur, medicatie, baseline demografische variabelen (leeftijd, samenwonend met partner, pariteit, variabelen (verwijzing door specialist, gynaecologisch chirurgische ingreep, betrokkenheid andere medische specialisten, psychologische zorg, bekkenfysiotherapie, alternatieve zorg (niet nader gedefinieerd) en seksueel misbruik in voorgeschiedenis) waren allen niet Er werden geen studies geïncludeerd waarin prognostische factoren van de uitkomstmaat pijnverschil (op basis van VAS-schaal) werden bestudeerd bij patiënten met chronische kwaliteit van leven werden bestudeerd bij patiënten met chronische bekkenpijn De bewijskracht voor de uitkomstmaat succesvolle behandeling kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat de geïncludeerde studies geen gevalideerd (minimaal intern gevalideerd) prognostisch model beschreven De resultaten werden daarom alleen beschrijvend gepresenteerd en hierover kan geen GRADE-beoordeling De bewijskracht voor de uitkomstmaten pijnverschil en kwaliteit van leven kon niet worden gegradeerd door middel van GRADE doordat er geen studies werden geïncludeerd waarin Het is onduidelijk wat prognostische factoren van een succesvolle Het is onduidelijk wat prognostische factoren van herstel tijdens het Er werden geen studies geïncludeerd waarin prognostische factoren van de uitkomstmaten pijn verschil (op basis van VAS-schaal) en kwaliteit van leven (op basis van VAS-schaal) en kwaliteit van leven zijn bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies gevonden waarin prognostische factoren van deze uitkomsten in een gevalideerd model (minimaal intern gevalideerd multivariaat regressiemodel) werd beschreven Hierdoor kon er geen GRADE-beoordeling worden Bij gebrek aan handvatten uit de literatuuranalyse wil het panel het belang van fenotyperen benadrukken Fenotyperen is een manier om de verschillende symptomen van de patiënt in kaart te brengen Het fenotype is een zeer persoonlijk, uniek plaatje van de patiënt Dit plaatje kan behulpzaam zijn in het kiezen van (een combinatie van) behandelvormen omdat het goed aansluit bij deze specifieke patiënt Het UPOINTS-systeem zou hierbij behulpzaam kunnen zijn Het geeft een goed zicht op de multidimensionale complexiteit van chronische bekkenpijn, zie Voor patiënten met chronische bekkenpijn is van belang (Stichting Bekkenbodem #All, Aandacht voor de lichamelijke klachten en erkenning van de pijn Aandacht voor de psychosociale aspecten verdriet, somberheid, werk, partnerrelatie In vroeg stadium doorverwijzen naar hulpverlener met ervaring in de behandeling van Voorkomen van draaideur fenomeen steeds weer verwijzing naar steeds andere Het is in de literatuur onduidelijk wat het effect op de kosten is wanneer er rekening gehouden zou worden met de genoemde aspecten bij het kiezen van de behandeling Bij andere pijnklachten zijn er wel aanwijzingen dat het ‘op maat’ behandelen een verbetering van het effect oplevert En een beter en sneller herstel zal de langere termijn zorgconsumptie verminderen.
587
nvmdl
(op basis van VAS-schaal) en kwaliteit van leven zijn bij patiënten met chronische bekkenpijn Er werden geen studies gevonden waarin prognostische factoren van deze uitkomsten in een gevalideerd model (minimaal intern gevalideerd multivariaat regressiemodel) werd beschreven Hierdoor kon er geen GRADE-beoordeling worden Bij gebrek aan handvatten uit de literatuuranalyse wil het panel het belang van fenotyperen benadrukken Fenotyperen is een manier om de verschillende symptomen van de patiënt in kaart te brengen Het fenotype is een zeer persoonlijk, uniek plaatje van de patiënt Dit plaatje kan behulpzaam zijn in het kiezen van (een combinatie van) behandelvormen omdat het goed aansluit bij deze specifieke patiënt Het UPOINTS-systeem zou hierbij behulpzaam kunnen zijn Het geeft een goed zicht op de multidimensionale complexiteit van chronische bekkenpijn, zie Voor patiënten met chronische bekkenpijn is van belang (Stichting Bekkenbodem #All, Aandacht voor de lichamelijke klachten en erkenning van de pijn Aandacht voor de psychosociale aspecten verdriet, somberheid, werk, partnerrelatie In vroeg stadium doorverwijzen naar hulpverlener met ervaring in de behandeling van Voorkomen van draaideur fenomeen steeds weer verwijzing naar steeds andere Het is in de literatuur onduidelijk wat het effect op de kosten is wanneer er rekening gehouden zou worden met de genoemde aspecten bij het kiezen van de behandeling Bij andere pijnklachten zijn er wel aanwijzingen dat het ‘op maat’ behandelen een verbetering van het effect oplevert En een beter en sneller herstel zal de langere termijn zorgconsumptie verminderen brede aandacht voor alle biopsychosociale aspecten minder collaterale- en gevolgschade zal optreden en dit zal de zorgconsumptie ook weer doen dalen en daarmee op de langere termijn kostenbesparend zijn <PERSOON> wetenschappelijk onderzoek naar de kosteneffectiviteit van deze zorg zal moeten plaatsvinden We verwijzen ook naar module ##, Organisatie van De haalbaarheid van fenotypering vraagt met name om een goede zorglogistiek Vanuit het onderdeel ‘organisatie van zorg’ kunnen we zeggen dat het van belang is dat hulpverleners in een vroeg stadium aandacht hebben voor de brede benadering van de klacht (Module ##a Organisatie van zorg) In alle gevallen zullen bekende aandoeningen moeten worden uitgesloten en waar nodig en mogelijk worden behandeld Dit voorkomt gemiste diagnosen en het niet toepassen van behandelingen die de pijn kunnen wegnemen In het volgende stadium (als de pijn chronisch is geworden) zal er snel verwezen moeten worden naar een team met ervaring in chronische bekkenpijn De werkgroep verwijst naar de flow-chart organisatie van zorg die richting kan geven aan dit keuzeproces (invoegen verwijzing naar flowchart bij module organisatie van zorg) Binnen de huidige zorg is zo’n aanpak goed mogelijk met name vanuit de eerste lijn zorg Belemmerende factoren zijn met name gebrek aan tijd bij de hulpverlener om deze keuzemogelijkheid te gebruiken en zorg te dragen voor een goede verwijzing Het afwezig zijn van een team in de buurt kan ook belemmerend werken Daarnaast kan een doorverwijzing naar een dergelijk team als ‘overdadig’ worden ervaren (invoegen verwijzing.
555
nvmdl
collaterale- en gevolgschade zal optreden en dit zal de zorgconsumptie ook weer doen dalen en daarmee op de langere termijn kostenbesparend zijn <PERSOON> wetenschappelijk onderzoek naar de kosteneffectiviteit van deze zorg zal moeten plaatsvinden We verwijzen ook naar module ##, Organisatie van De haalbaarheid van fenotypering vraagt met name om een goede zorglogistiek Vanuit het onderdeel ‘organisatie van zorg’ kunnen we zeggen dat het van belang is dat hulpverleners in een vroeg stadium aandacht hebben voor de brede benadering van de klacht (Module ##a Organisatie van zorg) In alle gevallen zullen bekende aandoeningen moeten worden uitgesloten en waar nodig en mogelijk worden behandeld Dit voorkomt gemiste diagnosen en het niet toepassen van behandelingen die de pijn kunnen wegnemen In het volgende stadium (als de pijn chronisch is geworden) zal er snel verwezen moeten worden naar een team met ervaring in chronische bekkenpijn De werkgroep verwijst naar de flow-chart organisatie van zorg die richting kan geven aan dit keuzeproces (invoegen verwijzing naar flowchart bij module organisatie van zorg) Binnen de huidige zorg is zo’n aanpak goed mogelijk met name vanuit de eerste lijn zorg Belemmerende factoren zijn met name gebrek aan tijd bij de hulpverlener om deze keuzemogelijkheid te gebruiken en zorg te dragen voor een goede verwijzing Het afwezig zijn van een team in de buurt kan ook belemmerend werken Daarnaast kan een doorverwijzing naar een dergelijk team als ‘overdadig’ worden ervaren (invoegen verwijzing worden gezien als belangrijk vanuit het biopsychosociale model wat we in de zorg hanteren In de literatuur is er geen bewijs om deze aanbeveling sterk te onderbouwen Ondanks deze constatering acht de commissie het op basis van haar expert opinion wel van belang om hierover een aanbeveling te doen De commissie is ervan overtuigd dat hier winst valt te <PERSOON> to <PERSOON> for the Treatment of Pelvic Pain in <PERSOON> toxin type A injection for refractory interstitial cystitis A randomized comparative study and predictors of treatment response <PERSOON> of influence of the UPOINTguided multimodal therapy in men with chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome on dynamic values NIH-CPSI a prospective, controlled, comparative study <PERSOON> the Treatment Outcome for Shoskes DA, Nickel JC, Kattan <PERSOON> directed multimodal therapy for chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome a prospective study using UPOINT Urology Weijenborg <PERSOON> <INSTELLING>, Ter Kuile MM Clinical course of chronic pelvic pain in women Pain ### Nov;### Suppl # S###-## # (Half)Jaarlijks, eens in twee jaar, eens in vijf jaar.
498
nvmdl
de zorg hanteren In de literatuur is er geen bewijs om deze aanbeveling sterk te onderbouwen Ondanks deze constatering acht de commissie het op basis van haar expert opinion wel van belang om hierover een aanbeveling te doen De commissie is ervan overtuigd dat hier winst valt te <PERSOON> to <PERSOON> for the Treatment of Pelvic Pain in <PERSOON> toxin type A injection for refractory interstitial cystitis A randomized comparative study and predictors of treatment response <PERSOON> of influence of the UPOINTguided multimodal therapy in men with chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome on dynamic values NIH-CPSI a prospective, controlled, comparative study <PERSOON> the Treatment Outcome for Shoskes DA, Nickel JC, Kattan <PERSOON> directed multimodal therapy for chronic prostatitis/chronic pelvic pain syndrome a prospective study using UPOINT Urology Weijenborg <PERSOON> <INSTELLING>, Ter Kuile MM Clinical course of chronic pelvic pain in women Pain ### Nov;### Suppl # S###-## # (Half)Jaarlijks, eens in twee jaar, eens in vijf jaar Er zijn geen evidencetabellen bij deze module beschikbaar voldoet niet aan PICO (betreft vrouwen met provoked vestibulodynia, valt niet onder CPP) voldoet niet aan PICO (algemene populatie pijnpatiënten; kijkt niet naar voorspellende voldoet niet aan PICO (betreft geen CPP-populatie; vrouwen die endometrial ablation ## exp Physical Therapy Modalities/ or Transcutaneous Electric Nerve Stimulation/ or ## exp Serotonin Uptake Inhibitors/ or (ssri or serotonin reuptake inhibitor or palmitoylethanolamide) ti,ab,kf or exp Gabapentin/ or (ci ### or ci### or dineurin or gabalept or gabaliquid geriasan or gabapentin or gabatin or gantin or go ### or go### or goe ### or goe### or gralise or kaptin or keneil or neurontin or acid or # isobutyl # aminobutyric acid or # isobutyl gaba or # isobutylgaba or # amino # isobutylbutyric acid or ci ### or ci### or lyrica or lyrica cr or pd ### or pd### receptor antagonist or opiate receptor blocker or opiate receptor blocking agent or opioid antagonist or opioid receptor antagonist or opioid receptor blocker or opioid s or vesierra) ti,ab,kf or exp Tapentadol/ or (bn ### or bn### or cg ### or cg### or ## exp botulinum toxins/ or botulinum toxins, type a/ or (btxa or bont a or bont serotype a or clostridium botulinum neurotoxin a or clostridium botulinum neurotoxin type a or clostridium botulinum type a neurotoxin or abobotulinumtoxin a or abobotulinumtoxina or azzalure or bocouture or botox or botulin a or botulin toxin a or botulinum a exotoxin or botulinum a toxin or botulinum neurotoxin a or botulinum neurotoxin type a or botulinum toxin a or botulinum toxin type a or clostridium.
567
nvmdl
met provoked vestibulodynia, valt niet onder CPP) voldoet niet aan PICO (algemene populatie pijnpatiënten; kijkt niet naar voorspellende voldoet niet aan PICO (betreft geen CPP-populatie; vrouwen die endometrial ablation ## exp Physical Therapy Modalities/ or Transcutaneous Electric Nerve Stimulation/ or ## exp Serotonin Uptake Inhibitors/ or (ssri or serotonin reuptake inhibitor or palmitoylethanolamide) ti,ab,kf or exp Gabapentin/ or (ci ### or ci### or dineurin or gabalept or gabaliquid geriasan or gabapentin or gabatin or gantin or go ### or go### or goe ### or goe### or gralise or kaptin or keneil or neurontin or acid or # isobutyl # aminobutyric acid or # isobutyl gaba or # isobutylgaba or # amino # isobutylbutyric acid or ci ### or ci### or lyrica or lyrica cr or pd ### or pd### receptor antagonist or opiate receptor blocker or opiate receptor blocking agent or opioid antagonist or opioid receptor antagonist or opioid receptor blocker or opioid s or vesierra) ti,ab,kf or exp Tapentadol/ or (bn ### or bn### or cg ### or cg### or ## exp botulinum toxins/ or botulinum toxins, type a/ or (btxa or bont a or bont serotype a or clostridium botulinum neurotoxin a or clostridium botulinum neurotoxin type a or clostridium botulinum type a neurotoxin or abobotulinumtoxin a or abobotulinumtoxina or azzalure or bocouture or botox or botulin a or botulin toxin a or botulinum a exotoxin or botulinum a toxin or botulinum neurotoxin a or botulinum neurotoxin type a or botulinum toxin a or botulinum toxin type a or clostridium type a or daxibotulinumtoxin a or daxibotulinumtoxina or dwp ### or dwp### or dyslor or dysport or evabotulinum toxin a or evabotulinumtoxin a or evabotulinumtoxina or jeuveau or letibotulinumtoxin a or letibotulinumtoxina or meditoxin or mt ### or nivobotulinumtoxina or nt ### or nt### or oculinum or onabotulinum toxin a or prabotulinumtoxina-xvfs or prosigne or purtox or reloxin or rtt ### or rtt### or vistabel or vistabex or xeomeen or xeomin or botulinium a toxin or botulinum toxins, type De diagnose 'chronische bekkenpijn' is een diagnose die gesteld wordt bij vrouwen en mannen die langdurig (langer dan # maanden) klachten hebben in de bekkenregio Omdat het mechanisme achter de chronische bekkenpijn nociceptief of neuropathisch kan zijn, dan wel door centrale sensitisatie kan optreden, is het waarschijnlijk dat er verschillende aangrijpingspunten zijn voor een medicamenteuze behandeling Naast het achterliggende mechanisme van pijn zijn er vaak bijkomende symptomen die ook medicamenteus behandeld zouden kunnen worden en die een relatie hebben met de pijn In deze module gaat het juist om de behandeling van deze bijkomende symptomen Voor specifieke pijnbehandelingen verwijzen we naar betreffende richtlijnen Medicamenteuze behandeling van chronische bekkenpijn kan binnen een multimodale behandeling van chronische bekkenpijn passen met vaak een vorm van combinatietherapie behandeling van pijn ten opzichte van placebo, een ander farmacon, of een niet patiënten met chronische bekkenpijn (duur van de pijn ≥ # maanden?); behandeling met SSRI, TCA, cannabinoids (onder andere PEA), gabapentine/pregabaline, of opiaten, opiod receptor antagonists (Low dose.
634
nvmdl
a or daxibotulinumtoxin a or daxibotulinumtoxina or dwp ### or dwp### or dyslor or dysport or evabotulinum toxin a or evabotulinumtoxin a or evabotulinumtoxina or jeuveau or letibotulinumtoxin a or letibotulinumtoxina or meditoxin or mt ### or nivobotulinumtoxina or nt ### or nt### or oculinum or onabotulinum toxin a or prabotulinumtoxina-xvfs or prosigne or purtox or reloxin or rtt ### or rtt### or vistabel or vistabex or xeomeen or xeomin or botulinium a toxin or botulinum toxins, type De diagnose 'chronische bekkenpijn' is een diagnose die gesteld wordt bij vrouwen en mannen die langdurig (langer dan # maanden) klachten hebben in de bekkenregio Omdat het mechanisme achter de chronische bekkenpijn nociceptief of neuropathisch kan zijn, dan wel door centrale sensitisatie kan optreden, is het waarschijnlijk dat er verschillende aangrijpingspunten zijn voor een medicamenteuze behandeling Naast het achterliggende mechanisme van pijn zijn er vaak bijkomende symptomen die ook medicamenteus behandeld zouden kunnen worden en die een relatie hebben met de pijn In deze module gaat het juist om de behandeling van deze bijkomende symptomen Voor specifieke pijnbehandelingen verwijzen we naar betreffende richtlijnen Medicamenteuze behandeling van chronische bekkenpijn kan binnen een multimodale behandeling van chronische bekkenpijn passen met vaak een vorm van combinatietherapie behandeling van pijn ten opzichte van placebo, een ander farmacon, of een niet patiënten met chronische bekkenpijn (duur van de pijn ≥ # maanden?); behandeling met SSRI, TCA, cannabinoids (onder andere PEA), gabapentine/pregabaline, of opiaten, opiod receptor antagonists (Low dose pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven In de databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, randomized controlled trials (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin werd gekeken naar de effectiviteit en veiligheid van weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin medicamenteuze behandeling werd vergeleken met een van de volgende uitkomstmaten werd gerapporteerd pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording) en # studies (# Twee systematische reviews werden geïncludeerd in de literatuuranalyse, één over ###) Ook werden # RCT’s geïncludeerd over gabapentine, Palmitoylethanolamide (PEA) en amitriptyline (<PERSOON>, ###) Er werden geen studies geïncludeerd waarin andere type medicijnen uit de PICO waren bestudeerd SSRI, pregabaline, opiaten, opioïd receptor antagonists (low dose naltrexone), s-ketamine of naar de effectiviteit van verschillende therapieën bij mannen met chronische bekkenpijn en vergeleek de uitkomsten van alfablokkers, antibiotica, anti-inflammatoire medicatie, andere actieve medicatie en placebo met elkaar Op <DATUM> werd gezocht in Medline (vanaf ###) en Embase (vanaf ###) naar RCT’s bij patiënten met chronische bekkenpijn waarbij een set van de volgende interventies met elkaar werden vergeleken alfa-blokkers, glycosminoglycans, phytotherapie en placebo Als uitkomsten werden onder andere pijn scores en kwaliteit van leven scores meegenomen.
649
nvmdl
databases Medline (via OVID) en Embase (Elsevier) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, randomized controlled trials (RCT’s) en observationele cohortstudies waarin werd gekeken naar de effectiviteit en veiligheid van weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers patiënten met chronische bekkenpijn (duur pijn ≥ # maanden); #) studie betrof een vergelijkend onderzoek waarin medicamenteuze behandeling werd vergeleken met een van de volgende uitkomstmaten werd gerapporteerd pijnintensiteit, patiënttevredenheid, complicaties, kwaliteit van leven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording) en # studies (# Twee systematische reviews werden geïncludeerd in de literatuuranalyse, één over ###) Ook werden # RCT’s geïncludeerd over gabapentine, Palmitoylethanolamide (PEA) en amitriptyline (<PERSOON>, ###) Er werden geen studies geïncludeerd waarin andere type medicijnen uit de PICO waren bestudeerd SSRI, pregabaline, opiaten, opioïd receptor antagonists (low dose naltrexone), s-ketamine of naar de effectiviteit van verschillende therapieën bij mannen met chronische bekkenpijn en vergeleek de uitkomsten van alfablokkers, antibiotica, anti-inflammatoire medicatie, andere actieve medicatie en placebo met elkaar Op <DATUM> werd gezocht in Medline (vanaf ###) en Embase (vanaf ###) naar RCT’s bij patiënten met chronische bekkenpijn waarbij een set van de volgende interventies met elkaar werden vergeleken alfa-blokkers, glycosminoglycans, phytotherapie en placebo Als uitkomsten werden onder andere pijn scores en kwaliteit van leven scores meegenomen behandeling met placebo, waarbij alpha-blockers werden onderzocht in # studies, waarvan # studies # of meerdere uitkomsten van interesse meenamen (<PERSOON>, ###) en antibiotica in # studies (<PERSOON>, ###) Ook kon # studie worden meegenomen die alfablokkers plus antibiotica vergeleek met alfablokkers alleen, antibiotica alleen en placebo (<PERSOON>, ###) De overige studies onderzochten phytotherapie, en werden niet meegenomen in voorliggende Cheong (###) verrichte een systematische review en meta-analyse naar de effectiviteit en veiligheid van niet-chirurgische interventies voor vrouwen met chronische bekkenpijn Studies met betrekking tot endometriose of primaire dysmenorroe werden uitgesloten Op <DATUM> werd gezocht in <PERSOON> and Subfertility Group Specialised Register of Controlled Trials, CENTRAL, PsycINFO en CINAHL naar een medische interventie werd vergeleken met placebo, geen behandeling of een andere type interventie Primaire uitkomstmaat was pijn Secundaire uitkomsten waren psychologische uitkomsten, kwaliteit van leven, behoefte aan analgesie en adverse effects In totaal werden ## RCT’s geïncludeerd in de meta-analyse Alleen de vergelijkingen die medicatieve behandelingen vergeleken met een placebo of eenvoudige pijnstillers waren relevant voor onze PICO en werden in de literatuuranalyse meegenomen In totaal konden # studies worden geïncludeerd # studie (Sator-Katzenschlager, ###) met ## vrouwen die gabapentine met amitriptyline en beide vergeleek, en # studies (Farquhar, ###; Walton, ###) met in totaal ### vrouwen met chronische bekkenpijn die medroxyprogesteron met <PERSOON> (###) verrichtte een pilot RCT naar de behandeling met gabapentine van vrouwen met chronische bekkenpijn.
671
nvmdl
placebo, waarbij alpha-blockers werden onderzocht in # studies, waarvan # studies # of meerdere uitkomsten van interesse meenamen (<PERSOON>, ###) en antibiotica in # studies (<PERSOON>, ###) Ook kon # studie worden meegenomen die alfablokkers plus antibiotica vergeleek met alfablokkers alleen, antibiotica alleen en placebo (<PERSOON>, ###) De overige studies onderzochten phytotherapie, en werden niet meegenomen in voorliggende Cheong (###) verrichte een systematische review en meta-analyse naar de effectiviteit en veiligheid van niet-chirurgische interventies voor vrouwen met chronische bekkenpijn Studies met betrekking tot endometriose of primaire dysmenorroe werden uitgesloten Op <DATUM> werd gezocht in <PERSOON> and Subfertility Group Specialised Register of Controlled Trials, CENTRAL, PsycINFO en CINAHL naar een medische interventie werd vergeleken met placebo, geen behandeling of een andere type interventie Primaire uitkomstmaat was pijn Secundaire uitkomsten waren psychologische uitkomsten, kwaliteit van leven, behoefte aan analgesie en adverse effects In totaal werden ## RCT’s geïncludeerd in de meta-analyse Alleen de vergelijkingen die medicatieve behandelingen vergeleken met een placebo of eenvoudige pijnstillers waren relevant voor onze PICO en werden in de literatuuranalyse meegenomen In totaal konden # studies worden geïncludeerd # studie (Sator-Katzenschlager, ###) met ## vrouwen die gabapentine met amitriptyline en beide vergeleek, en # studies (Farquhar, ###; Walton, ###) met in totaal ### vrouwen met chronische bekkenpijn die medroxyprogesteron met <PERSOON> (###) verrichtte een pilot RCT naar de behandeling met gabapentine van vrouwen met chronische bekkenpijn chronische bekkenpijn gedurende ten minste # maanden met geassocieerde functionele beperkingen, zonder duidelijke bekkenpathologie bij laparoscopie en die effectieve anticonceptie gebruikten In totaal werden ## vrouwen gerandomiseerd, ## naar de groep die # maanden dagelijks gabapentine ontving (### mg dagelijks bij de start en verhoogd per ### mg elke week totdat ##% reductie in pijn of een maximale dosis van ### mg werd bereikt) en ## naar de groep die een placebo ontving De gemiddelde leeftijd op baseline was ##,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de interventiegroep en ##,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de controlegroep De follow-up tijd was # maanden Pijnintensiteit werd gemeten door middel van de VAS-score (range # tot ##) en de Brief Pain Inventory (BPI) score (range # tot ##) Giammusso (###) verrichtte een enkel-geblindeerde RCT naar de effectiviteit van een combinatie met alfaliponzuur Deelnemers waren mannen tussen de ## en <LEEFTIJD> jaar met chronische bekkenklachten van ten minste # maanden Er werden ## mannen gerandomiseerd naar de groep die # keer per dag ### mg PEA met alfaliponzuur ontving en ## mannen naar de groep die # keer per dag een capsule met ### mg Serenoa Repens ontving Pijn werd op baseline en na ## weken gemeten als onderdeel van de NIH-CPSIvragenlijst Helaas werden geen kwantitatieve data gerapporteerd, waardoor de resultaten Van Ophoven (###) verrichte een prospectieve, dubbelblind, placebogecontroleerde studie naar de effectiviteit van behandeling met amitriptyline vergeleken met een placebo bij patiënten met interstitiële cystitis Alle patiënten waren eerder conservatief behandeld, wat.
685
nvmdl
gedurende ten minste # maanden met geassocieerde functionele beperkingen, zonder duidelijke bekkenpathologie bij laparoscopie en die effectieve anticonceptie gebruikten In totaal werden ## vrouwen gerandomiseerd, ## naar de groep die # maanden dagelijks gabapentine ontving (### mg dagelijks bij de start en verhoogd per ### mg elke week totdat ##% reductie in pijn of een maximale dosis van ### mg werd bereikt) en ## naar de groep die een placebo ontving De gemiddelde leeftijd op baseline was ##,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de interventiegroep en ##,<LEEFTIJD> jaar (SD #,#) in de controlegroep De follow-up tijd was # maanden Pijnintensiteit werd gemeten door middel van de VAS-score (range # tot ##) en de Brief Pain Inventory (BPI) score (range # tot ##) Giammusso (###) verrichtte een enkel-geblindeerde RCT naar de effectiviteit van een combinatie met alfaliponzuur Deelnemers waren mannen tussen de ## en <LEEFTIJD> jaar met chronische bekkenklachten van ten minste # maanden Er werden ## mannen gerandomiseerd naar de groep die # keer per dag ### mg PEA met alfaliponzuur ontving en ## mannen naar de groep die # keer per dag een capsule met ### mg Serenoa Repens ontving Pijn werd op baseline en na ## weken gemeten als onderdeel van de NIH-CPSIvragenlijst Helaas werden geen kwantitatieve data gerapporteerd, waardoor de resultaten Van Ophoven (###) verrichte een prospectieve, dubbelblind, placebogecontroleerde studie naar de effectiviteit van behandeling met amitriptyline vergeleken met een placebo bij patiënten met interstitiële cystitis Alle patiënten waren eerder conservatief behandeld, wat In totaal kregen een placebo Patiënten werden # maanden behandeld met amitriptyline/placebo volgens een zelf-titratie protocol Patiënten waren geïnstrueerd om ## mg in te nemen rond bedtijd, wanneer ze na # week niet klachtenvrij waren mocht de dosis worden opgehoogd naar ## mg In week # en # mocht de dosis, indien nodig, worden opgehoogd naar ## mg of ### mg (maximale dosis) Wanneer patiënten tevreden waren met de mate van klachtverlichting werd geadviseerd de laagste effectieve dosis te handhaven en niet verder te verhogen Gemiddelde duur van de klachten was #,# (SD #,#) jaar in de interventie groep en #,# (SD #,#) jaar in de controlegroep In beide groepen viel # patiënt uit wegens adverse events, dit werd niet nader toegelicht Amitriptyline werd door een farmaceutisch bedrijf verstrekt (Bayer Pharmaceuticals), het artikel vermeld niet of er conflicts of interest zijn De effecten van de medicamenteuze behandeling bij chronische bekkenpijn worden voor de vier uitkomstmaten per medicijn beschreven Er werden # typen medicijnen beschreven in de geïncludeerde studies alfablokkers, antibiotica, progesteron, gabapentine en amitriptyline Er werden geen studies geïncludeerd waarin andere type medicijnen uit de PICO waren bestudeerd SSRI, pregabaline, opiaten, opioïd receptor antagonists (low dose De uitkomstmaat pijn bij een interventie met alfablokkers werd beschreven in # geïncludeerde studies van de systematische review van Anothaisintawee (###) Het gaat in al deze studies om mannen met chronische bekkenpijn Pijn werd in # studies (<PERSOON>,.
672
nvmdl
In totaal kregen een placebo Patiënten werden # maanden behandeld met amitriptyline/placebo volgens een zelf-titratie protocol Patiënten waren geïnstrueerd om ## mg in te nemen rond bedtijd, wanneer ze na # week niet klachtenvrij waren mocht de dosis worden opgehoogd naar ## mg In week # en # mocht de dosis, indien nodig, worden opgehoogd naar ## mg of ### mg (maximale dosis) Wanneer patiënten tevreden waren met de mate van klachtverlichting werd geadviseerd de laagste effectieve dosis te handhaven en niet verder te verhogen Gemiddelde duur van de klachten was #,# (SD #,#) jaar in de interventie groep en #,# (SD #,#) jaar in de controlegroep In beide groepen viel # patiënt uit wegens adverse events, dit werd niet nader toegelicht Amitriptyline werd door een farmaceutisch bedrijf verstrekt (Bayer Pharmaceuticals), het artikel vermeld niet of er conflicts of interest zijn De effecten van de medicamenteuze behandeling bij chronische bekkenpijn worden voor de vier uitkomstmaten per medicijn beschreven Er werden # typen medicijnen beschreven in de geïncludeerde studies alfablokkers, antibiotica, progesteron, gabapentine en amitriptyline Er werden geen studies geïncludeerd waarin andere type medicijnen uit de PICO waren bestudeerd SSRI, pregabaline, opiaten, opioïd receptor antagonists (low dose De uitkomstmaat pijn bij een interventie met alfablokkers werd beschreven in # geïncludeerde studies van de systematische review van Anothaisintawee (###) Het gaat in al deze studies om mannen met chronische bekkenpijn Pijn werd in # studies (<PERSOON> (NIH-CPSI, range # tot ##), in # studie (<PERSOON>, ###) met de Prostatitis Symptom Score Index (PSSI, range # tot ##) en in # studie (Evliyaoglu, ###) met een pijnvragenlijst pijnscores De overall verbetering in pijnscore na behandeling met alfablokkers was -#,## (##% BI -#,## tot -#,##); P=# ###) Er was sprake van grote heterogeniteit tussen de studies (I#=##%) Wanneer de studies met onduidelijke toewijzing van behandeling (randomisering) worden verwijderd uit de meta-analyse (Tugcu, ###; <PERSOON>, ###) wordt de overall verbetering in pijnscore na behandeling met alfablokker kleiner (SMD -#,##; ##% BI -#,## tot Z p-waarde van het gepoolde effect; df degrees of freedom (vrijheidsgraden); I# statistische heterogeniteit; De uitkomstmaat pijn bij een interventie met antibiotica werd beschreven in # geïncludeerde studies (<PERSOON>, ###) van de systematische review van Anothaisintawee (###) Dit betrof in alle studies mannen met chronisch bekkenpijn, waarbij pijn werd gemeten met de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI, range # tot ##) gewogen gemiddelde verschil in de pijnscores De overall verbetering in pijnscore na behandeling met antibiotica was −#,## (##% BI -#,## tot # ##); P=#,##) Er was sprake van De uitkomstmaat pijn bij een interventie met progesteron bij vrouwen met chronische bekkenpijn werd beschreven in # geïncludeerde studies van de systematische review van Cheong (###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ## (geen tot maximale pijn).
726
nvmdl
##), in # studie (<PERSOON>, ###) met de Prostatitis Symptom Score Index (PSSI, range # tot ##) en in # studie (Evliyaoglu, ###) met een pijnvragenlijst pijnscores De overall verbetering in pijnscore na behandeling met alfablokkers was -#,## (##% BI -#,## tot -#,##); P=# ###) Er was sprake van grote heterogeniteit tussen de studies (I#=##%) Wanneer de studies met onduidelijke toewijzing van behandeling (randomisering) worden verwijderd uit de meta-analyse (Tugcu, ###; <PERSOON>, ###) wordt de overall verbetering in pijnscore na behandeling met alfablokker kleiner (SMD -#,##; ##% BI -#,## tot Z p-waarde van het gepoolde effect; df degrees of freedom (vrijheidsgraden); I# statistische heterogeniteit; De uitkomstmaat pijn bij een interventie met antibiotica werd beschreven in # geïncludeerde studies (<PERSOON>, ###) van de systematische review van Anothaisintawee (###) Dit betrof in alle studies mannen met chronisch bekkenpijn, waarbij pijn werd gemeten met de National Institutes of Health Chronic Prostatitis Symptom Index (NIH-CPSI, range # tot ##) gewogen gemiddelde verschil in de pijnscores De overall verbetering in pijnscore na behandeling met antibiotica was −#,## (##% BI -#,## tot # ##); P=#,##) Er was sprake van De uitkomstmaat pijn bij een interventie met progesteron bij vrouwen met chronische bekkenpijn werd beschreven in # geïncludeerde studies van de systematische review van Cheong (###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ## (geen tot maximale pijn) van de # maanden behandeling pijnscores Het relatief risico op een ) ##% afname in pijn na behandeling met progesteron De uitkomstmaat pijn bij een interventie met amitriptyline versus placebo werd beschreven in # geïncludeerde studie met ## patiënten met interstitiële cystitis (Van Ophoven, ###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ### (geen tot maximale pijn) Pijnintensiteit was gedefinieerd als gemiddeld verschil in pijnscore tussen baseline en na # maanden behandeling Het gemiddelde verschil in VAS-pijnscore na behandeling met amitriptyline vergeleken met placebo was -##,# (##%BI -##,# tot -##,##) in het voordeel van amitriptyline Na vier maanden behandeling was de effectieve dosis als volg verdeeld in de De uitkomstmaat pijn bij een interventie met gabapentine versus amitriptyline werd beschreven in # geïncludeerde studie met ## vrouwen met chronische bekkenpijn (SatorKatzenschlager, ###) van de systematische review van Cheong (###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ## (geen tot maximale pijn) Pijnintensiteit was gedefinieerd als VAS-pijnscore ## maanden na behandeling Het gewogen gemiddelde verschil in VAS-pijnscore na behandeling met gabapentine vergeleken met amitriptyline was <PERSOON> (###) rapporteerde # verschillende pijnmaten na # en ## maanden bij vrouwen met chronische bekkenpijn, namelijk VAS-score en Brief Pain Inventory (BPI) score Na # maanden was er geen verschil in de gemiddelde VAS-score tussen de gabapentine groep verschil van #,## (#%% BI -#,## tot #,##) tussen de groepen Wel was een verschil in de en de placebogroep (gemiddeld #,#; SD #,#), met een gemiddeld verschil van #,## (#%% BI.
791
nvmdl
op een ) ##% afname in pijn na behandeling met progesteron De uitkomstmaat pijn bij een interventie met amitriptyline versus placebo werd beschreven in # geïncludeerde studie met ## patiënten met interstitiële cystitis (Van Ophoven, ###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ### (geen tot maximale pijn) Pijnintensiteit was gedefinieerd als gemiddeld verschil in pijnscore tussen baseline en na # maanden behandeling Het gemiddelde verschil in VAS-pijnscore na behandeling met amitriptyline vergeleken met placebo was -##,# (##%BI -##,# tot -##,##) in het voordeel van amitriptyline Na vier maanden behandeling was de effectieve dosis als volg verdeeld in de De uitkomstmaat pijn bij een interventie met gabapentine versus amitriptyline werd beschreven in # geïncludeerde studie met ## vrouwen met chronische bekkenpijn (SatorKatzenschlager, ###) van de systematische review van Cheong (###) Pijn werd gemeten op basis van een VAS-schaal # tot ## (geen tot maximale pijn) Pijnintensiteit was gedefinieerd als VAS-pijnscore ## maanden na behandeling Het gewogen gemiddelde verschil in VAS-pijnscore na behandeling met gabapentine vergeleken met amitriptyline was <PERSOON> (###) rapporteerde # verschillende pijnmaten na # en ## maanden bij vrouwen met chronische bekkenpijn, namelijk VAS-score en Brief Pain Inventory (BPI) score Na # maanden was er geen verschil in de gemiddelde VAS-score tussen de gabapentine groep verschil van #,## (#%% BI -#,## tot #,##) tussen de groepen Wel was een verschil in de en de placebogroep (gemiddeld #,#; SD #,#), met een gemiddeld verschil van #,## (#%% BI behandeling met alfablokkers bij chronische bekkenpijn werd geanalyseerd behandeling met antibiotica bij chronische bekkenpijn werd geanalyseerd behandeling met progesteron bij chronische bekkenpijn werd geanalyseerd De uitkomstmaat patiënttevredenheid bij een interventie met amitriptyline versus placebo werd beschreven in # geïncludeerde studie met ## patiënten met interstitiële cystitis (Van Patiënten warden gevraagd om hun tevredenheid met de therapeutische uitkomst te beoordelen op een schaal van excellent-goed-matig-slecht (het <PERSOON>) Tabel <DATUM> laat de resultaten zien van deze beoordeling Een goede of excellente beoordeling werd door Van Ophoven (###) als tevredenheid gezien In totaal werd de patiënttevredenheid door ##/## patiënten in de interventiegroep (##%) beoordeeld als goed of excellent, vergeleken met #/## patiënten in de controlegroep (#%) Tabel <DATUM> Beoordeling patiënttevredenheid behandeling amitriptyline versus placebo bij interstitiële cystitis behandeling met gabapentine bij chronische bekkenpijn werd geanalyseerd Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat complicaties bij behandeling De uitkomstmaat complicaties bij een interventie met progesteron versus placebo werd beschreven in # geïncludeerde studies van de systematische review van Cheong (###) In beide studies betroffen dit vrouwen met chronische bekkenpijn Farquhar (###) rapporteerde een hoger risico op gewichtstoename en opgeblazen gevoel in de progesteron groep Het relatief risico op gewichtstoename na behandeling met progesteron was #,## (##% BI #,## tot #,##; P(#,###) vergeleken met placebo Het relatief risico op een opgeblazen gevoel na behandeling met progesteron was #,## (##% BI #,## tot #,##); <PERSOON> (###) rapporteerde de uitkomstmaat andere medische events zoals verandering in.
740
nvmdl
chronische bekkenpijn werd geanalyseerd behandeling met antibiotica bij chronische bekkenpijn werd geanalyseerd behandeling met progesteron bij chronische bekkenpijn werd geanalyseerd De uitkomstmaat patiënttevredenheid bij een interventie met amitriptyline versus placebo werd beschreven in # geïncludeerde studie met ## patiënten met interstitiële cystitis (Van Patiënten warden gevraagd om hun tevredenheid met de therapeutische uitkomst te beoordelen op een schaal van excellent-goed-matig-slecht (het <PERSOON>) Tabel <DATUM> laat de resultaten zien van deze beoordeling Een goede of excellente beoordeling werd door Van Ophoven (###) als tevredenheid gezien In totaal werd de patiënttevredenheid door ##/## patiënten in de interventiegroep (##%) beoordeeld als goed of excellent, vergeleken met #/## patiënten in de controlegroep (#%) Tabel <DATUM> Beoordeling patiënttevredenheid behandeling amitriptyline versus placebo bij interstitiële cystitis behandeling met gabapentine bij chronische bekkenpijn werd geanalyseerd Er werden geen studies geïncludeerd waarin de uitkomstmaat complicaties bij behandeling De uitkomstmaat complicaties bij een interventie met progesteron versus placebo werd beschreven in # geïncludeerde studies van de systematische review van Cheong (###) In beide studies betroffen dit vrouwen met chronische bekkenpijn Farquhar (###) rapporteerde een hoger risico op gewichtstoename en opgeblazen gevoel in de progesteron groep Het relatief risico op gewichtstoename na behandeling met progesteron was #,## (##% BI #,## tot #,##; P(#,###) vergeleken met placebo Het relatief risico op een opgeblazen gevoel na behandeling met progesteron was #,## (##% BI #,## tot #,##); <PERSOON> (###) rapporteerde de uitkomstmaat andere medische events zoals verandering in Het relatief risico op andere medische events na behandeling met progesteron was #,## (##% BI #,## tot #,##; P=#,##) vergeleken met De uitkomstmaat complicaties bij een interventie met amitriptyline versus placebo werd beschreven in # geïncludeerde studie met ## patiënten met interstitiële cystitis (Van Ophoven, ###) In beide groepen was eerder al # patiënt uitgevallen wegens complicaties, dit werd niet nader toegelicht, onderstaande resultaten beschrijven deze patiënten niet Alle complicaties werden gerapporteerd en gegradeerd volgens de Common Toxicity Criteria op een schaal van # tot # (geen tot mortaliteit) Tabel <DATUM> presenteert een overzicht van alle gerapporteerde complicaties De resultaten werden niet geanalyseerd maar alleen Van Ophoven (###) rapporteerde geen adverse events van GRADE # of hoger Een droge mond was de meest frequent gerapporteerde complicatie in de amitriptyline groep Tabel <DATUM> Beoordeling adverse events behandeling amitriptyline versus placebo bij interstitiële cystitis (Van <PERSOON> (###) rapporteerde adverse events in de # groepen vrouwen met chronische bekkenpijn Er waren geen verschillen tussen de groepen met ##/## (##%) adverse events in de gabapentine groep en ##/## (##%) in de controlegroep Dit komt neer op een relatief risico van #,## (##% BI #,## tot #,##) ten gunste van de placebogroep De meeste events waren mild (## in elke groep) Er waren # serieuze adverse events, beiden in de interventiegroep, maar dit waren beiden exacerbaties van COPD vanwege hospitalisatie en werden niet in verband gebracht met de gabapentine.
713
nvmdl