text
stringlengths 80
6.25k
| text_len
int64 32
3.12k
| src
stringclasses 7
values |
|---|---|---|
of verminderde nierfunctie dienen Om een antwoord te krijgen op deze uitgangsvraag is gebruik gemaakt van de KDIGO-richtlijn en is op basis van consensus een aanbeveling geformuleerd door de werkgroep [<PERSOON> RS Clinical practice Microscopic hematuria <PERSOON> JF Glomerular haematuria not so benign? Neth J Med ###; ## #<DATUM> Hoe moeten patiënten worden voorgelicht over chronische nierschade en gevolgen daarvan met betrekking tot medicatie (nieuwe medicatie en medicijnen die nierschade veroorzaken met speciale aandacht voor medicijnen die vrij verkrijgbaar zijn (zoals NSAIDâs), en wanneer dosisaanpassing nodig is (bijvoorbeeld bij wettelijke verplichting van doorgeven van de nierfunctie door de arts aan de apotheker en de rol die de patiënt zelf heeft om ervoor te zorgen dat zijn zorgverleners op de hoogte zijn van de nierfunctie van de De werkgroep vindt het belangrijk dat patiënten de juiste informatie krijgen over nieuwe medicatie en medicatie die nierschade veroorzaakt Voorlichtingsmateriaal moet goed op elkaar afgestemd zijn Voorlichtingsmateriaal Het is wettelijk verplicht dat de zorgverlener die een recept uitschrijft bij een patiënt met CNS op het recept een Voor de beantwoording van deze uitgangsvraag heeft de werkgroep zich gebaseerd op eigen ervaringen en groepsdiscussie, gericht op consensus Hierbij is gebruik gemaakt van reeds bestaand voorlichtingsmateriaal Op welke wijze kan zelfmanagement bij patiënten met chronische nierschade worden gestimuleerd? De werkgroep adviseert bij patiënten met chronische nierschade gebruik te maken van de <PERSOON> gedeelde besluitvorming toe wanneer een besluit moet worden genomen over het toepassen van zelfmanagement bij patiënten met chronische nierschade Gebruik hiervoor bijvoorbeeld het drie fasen model van Elwyn of # goede vragen om tot een gezamenlijk besluit van zorgverlener(s) met de patiënt te komen Wanneer het besluit is genomen tot bijvoorbeeld het aanpassen van de leefstijl, hanteer dan de # Aâs om de patiënt met chronische nierschade te ondersteunen bij het uitvoeren van die aanpassingen of verwijs eventueel Daarnaast kunnen afspraken worden gemaakt over het beleid bij dreigende dehydratie Arts en patiënt kunnen afspreken dat de patiënt zelfstandig tijdelijk medicatie vermindert of stopt in geval van braken en/of diarree Wees er alert op dat patiënten met een eGFR lager dan ## ml/min/#,## m# vaak al fysieke, sociale, <PERSOON> met chronische ziekten hebben zelf een belangrijke rol in het dagelijks omgaan met hun ziekte(n), bijvoorbeeld door medicijnen te gebruiken, zelf hun bloedwaarden en bloeddruk te controleren en gezond te leven Maar ook door samen met hun zorgverleners te bepalen welke behandeling het beste bij hen past of hoe ze de benodigde ondersteuning kunnen organiseren Vaak zullen zij ook moeten leren omgaan met de onzekerheid die het leven met een chronische ziekte met zich meebrengt en de gevolgen ervan voor hun sociaal en maatschappelijk leven Dit alles bij elkaar wordt zelfmanagement, of ook wel eigen regie, genoemd [NIVEL, Het is belangrijk daarbij extra alert te zijn bij mensen met CNS Uit recent Nederlands onderzoek bij mensen met.
| 560 | fms |
gedeelde besluitvorming toe wanneer een besluit moet worden genomen over het toepassen van zelfmanagement bij patiënten met chronische nierschade Gebruik hiervoor bijvoorbeeld het drie fasen model van Elwyn of # goede vragen om tot een gezamenlijk besluit van zorgverlener(s) met de patiënt te komen Wanneer het besluit is genomen tot bijvoorbeeld het aanpassen van de leefstijl, hanteer dan de # Aâs om de patiënt met chronische nierschade te ondersteunen bij het uitvoeren van die aanpassingen of verwijs eventueel Daarnaast kunnen afspraken worden gemaakt over het beleid bij dreigende dehydratie Arts en patiënt kunnen afspreken dat de patiënt zelfstandig tijdelijk medicatie vermindert of stopt in geval van braken en/of diarree Wees er alert op dat patiënten met een eGFR lager dan ## ml/min/#,## m# vaak al fysieke, sociale, <PERSOON> met chronische ziekten hebben zelf een belangrijke rol in het dagelijks omgaan met hun ziekte(n), bijvoorbeeld door medicijnen te gebruiken, zelf hun bloedwaarden en bloeddruk te controleren en gezond te leven Maar ook door samen met hun zorgverleners te bepalen welke behandeling het beste bij hen past of hoe ze de benodigde ondersteuning kunnen organiseren Vaak zullen zij ook moeten leren omgaan met de onzekerheid die het leven met een chronische ziekte met zich meebrengt en de gevolgen ervan voor hun sociaal en maatschappelijk leven Dit alles bij elkaar wordt zelfmanagement, of ook wel eigen regie, genoemd [NIVEL, Het is belangrijk daarbij extra alert te zijn bij mensen met CNS Uit recent Nederlands onderzoek bij mensen met psychologische klachten ervaren Daaronder vallen met name vermoeidheid, de worsteling met de erkenning van hun klachten, problemen met het werk en de wens om hun ziekte te controleren Over het algemeen ervaren deze mensen echter ook dat zorgverleners hun klachten en problemen niet voldoende serieus nemen [<PERSOON>, Hoge verwachtingen ten aanzien van het resultaat van zelfmanagement kunnen maar ten dele worden ingelost Er is bewijs voor betere gezondheidsuitkomsten bij ondersteuning van zelfmanagement bij patiënten met diabetes mellitus, astma, COPD en hart- en vaatziekten Met name interventies gericht op gedragsverandering laten hierbij een positief effect zien Bij patiënten met hartfalen, astma of diabetes mellitus kan meer zelfmanagement de zorgconsumptie verminderen Er is echter geen eenduidig bewijs voor de effectiviteit van zelfmanagement op de ervaren kwaliteit van zorg en de kwaliteit van leven Dit is beperkt onderzocht Er kan op basis van de huidige evidence geen uitspraak worden gedaan over de kosteneffectiviteit van zelfmanagement in het algemeen [NIVEL, ###] De effecten van zelfmanagement specifiek bij patiënten met CNS zijn niet Om te komen tot een goed besluit rond zelfmanagement, bijvoorbeeld het wel of niet aanpassen van de leefstijl of het aanpakken van ervaren knelpunten in werk, studie of gezin, is gedeelde besluitvorming (âshared decision makingâ of âSamen beslissenâ) een belangrijk uitgangspunt Op deze manier wordt de patiënt actief betrokken bij diens eigen rol in de behandeling Het driefasen model van Elwyn (###) geeft daarbij een praktisch kader[#].
| 577 | fms |
Daaronder vallen met name vermoeidheid, de worsteling met de erkenning van hun klachten, problemen met het werk en de wens om hun ziekte te controleren Over het algemeen ervaren deze mensen echter ook dat zorgverleners hun klachten en problemen niet voldoende serieus nemen [<PERSOON>, Hoge verwachtingen ten aanzien van het resultaat van zelfmanagement kunnen maar ten dele worden ingelost Er is bewijs voor betere gezondheidsuitkomsten bij ondersteuning van zelfmanagement bij patiënten met diabetes mellitus, astma, COPD en hart- en vaatziekten Met name interventies gericht op gedragsverandering laten hierbij een positief effect zien Bij patiënten met hartfalen, astma of diabetes mellitus kan meer zelfmanagement de zorgconsumptie verminderen Er is echter geen eenduidig bewijs voor de effectiviteit van zelfmanagement op de ervaren kwaliteit van zorg en de kwaliteit van leven Dit is beperkt onderzocht Er kan op basis van de huidige evidence geen uitspraak worden gedaan over de kosteneffectiviteit van zelfmanagement in het algemeen [NIVEL, ###] De effecten van zelfmanagement specifiek bij patiënten met CNS zijn niet Om te komen tot een goed besluit rond zelfmanagement, bijvoorbeeld het wel of niet aanpassen van de leefstijl of het aanpakken van ervaren knelpunten in werk, studie of gezin, is gedeelde besluitvorming (âshared decision makingâ of âSamen beslissenâ) een belangrijk uitgangspunt Op deze manier wordt de patiënt actief betrokken bij diens eigen rol in de behandeling Het driefasen model van Elwyn (###) geeft daarbij een praktisch kader[#] inclusief voor- en nadelen, aan de patiënt moeten worden uitgelegd Vervolgens wordt nagegaan of de keuze haalbaar en toepasbaar is in het dagelijks leven In overleg met de behandelaar kan de patiënt dan tot een besluit komen over het beleid Indien een patiënt besluit tot aanpassing van het beleid, dan is het belangrijk Volgens de module Zelfmanagement, een multidisciplinair ontwikkelde module die tot doel heeft zelfmanagement van mensen met een chronische aandoening te versterken door te beschrijven hoe dit binnen de zorgverlening ondersteund kan worden, kan zelfmanagement bij patiënten ondersteund worden door (# Aâs) achterhalen vraag de patiënt om ervaringen en behoeften te noemen; adviseren verklaar deze ervaringen en behoeften en geef informatie op maat; afspreken help bij het stellen van haalbare doelen en neem gezamenlijk besluiten; assisteren help bij persoonlijke barrières en ga na of er behoefte is aan extra ondersteuning; Een integraal zorgplan kan faciliterend werken voor het zelfmanagement door de patiënt De Nierpatiënten Vereniging <LOCATIE> (NVN) geeft advies aan nierpatiënten bij problemen die zij in het dagelijks leven tegenkomen De NVN doet dat op haar website, in brochures en met behulp van sociaal raadslieden die telefonisch vragen beantwoorden Zij kunnen patiënten ook doorverwijzen naar andere Zelfmanagement kan bij patiënten met chronische nierschade concreet gemaakt worden door advies te geven [#] Voor meer informatie over gedeelde besluitvorming, zie de richtlijn âNierfunctievervangende behandeling wel Voor de beantwoording van deze uitgangsvraag is uitgegaan van de generieke module Zelfmanagement en de NHG-Zorgmodules Leefstijl, waarbij is gekeken in hoeverre deze toepasbaar is voor patiënten met CNS, en in.
| 594 | fms |
wordt nagegaan of de keuze haalbaar en toepasbaar is in het dagelijks leven In overleg met de behandelaar kan de patiënt dan tot een besluit komen over het beleid Indien een patiënt besluit tot aanpassing van het beleid, dan is het belangrijk Volgens de module Zelfmanagement, een multidisciplinair ontwikkelde module die tot doel heeft zelfmanagement van mensen met een chronische aandoening te versterken door te beschrijven hoe dit binnen de zorgverlening ondersteund kan worden, kan zelfmanagement bij patiënten ondersteund worden door (# Aâs) achterhalen vraag de patiënt om ervaringen en behoeften te noemen; adviseren verklaar deze ervaringen en behoeften en geef informatie op maat; afspreken help bij het stellen van haalbare doelen en neem gezamenlijk besluiten; assisteren help bij persoonlijke barrières en ga na of er behoefte is aan extra ondersteuning; Een integraal zorgplan kan faciliterend werken voor het zelfmanagement door de patiënt De Nierpatiënten Vereniging <LOCATIE> (NVN) geeft advies aan nierpatiënten bij problemen die zij in het dagelijks leven tegenkomen De NVN doet dat op haar website, in brochures en met behulp van sociaal raadslieden die telefonisch vragen beantwoorden Zij kunnen patiënten ook doorverwijzen naar andere Zelfmanagement kan bij patiënten met chronische nierschade concreet gemaakt worden door advies te geven [#] Voor meer informatie over gedeelde besluitvorming, zie de richtlijn âNierfunctievervangende behandeling wel Voor de beantwoording van deze uitgangsvraag is uitgegaan van de generieke module Zelfmanagement en de NHG-Zorgmodules Leefstijl, waarbij is gekeken in hoeverre deze toepasbaar is voor patiënten met CNS, en in Achtergrondinformatie uit een NIVELrapport is daarbij eveneens gebruikt [NIVEL, ###] NIVEL Zelfmanagement door mensen met chronische ziekten Kennissynthese van onderzoek en implementatie in <PERSOON> WE, <PERSOON> TA Living with moderate to severe renal failure from the Is er bewijs om bij patiënten met chronische nierschade een gezonde leefstijl na te streven (dat wil zeggen een gezond lichaamsgewicht, voldoende lichamelijke inspanning, stoppen met roken en zout te beperken), teneinde Is specifiek bij patiënten met chronische nierschade bariatrische chirurgie te overwegen in geval van ernstige lichamelijke inspanning te leveren in overeenstemming met de adviezen vanuit de Norm Gezond Bewegen; Voor voedingsadviezen wordt verwezen naar de <PERSOON> Een verminderde nierfunctie vormt geen contra-indicatie voor het uitvoeren van bariatrische chirurgie Voor indicaties voor bariatrische chirurgie wordt verwezen naar de richtlijn morbide obesitas Er is geen extra meerwaarde aangetoond bij patiënten met chronische nierschade, maar ook geen extra risico De kwaliteit van het bewijs is laag en de effecten zijn niet bewezen of beperkt Desalniettemin zijn er goede argumenten die pleiten voor een gezonde leefstijl, bijvoorbeeld met betrekking tot algeheel welbevinden, cardiovasculaire en pulmonale effecten Ook lijkt roken te zijn geassocieerd met progressie van nierschade Gewichtsverlies (door dieet of fysieke inspanning) bij patiënten met chronische nierschade is niet Roken door patiënten met chronische nierschade leidt waarschijnlijk tot progressie van de nierschade Het staat echter niet evident vast dat stoppen met roken de nierfunctie van patiënten.
| 568 | fms |
Achtergrondinformatie uit een NIVELrapport is daarbij eveneens gebruikt [NIVEL, ###] NIVEL Zelfmanagement door mensen met chronische ziekten Kennissynthese van onderzoek en implementatie in <PERSOON> WE, <PERSOON> TA Living with moderate to severe renal failure from the Is er bewijs om bij patiënten met chronische nierschade een gezonde leefstijl na te streven (dat wil zeggen een gezond lichaamsgewicht, voldoende lichamelijke inspanning, stoppen met roken en zout te beperken), teneinde Is specifiek bij patiënten met chronische nierschade bariatrische chirurgie te overwegen in geval van ernstige lichamelijke inspanning te leveren in overeenstemming met de adviezen vanuit de Norm Gezond Bewegen; Voor voedingsadviezen wordt verwezen naar de <PERSOON> Een verminderde nierfunctie vormt geen contra-indicatie voor het uitvoeren van bariatrische chirurgie Voor indicaties voor bariatrische chirurgie wordt verwezen naar de richtlijn morbide obesitas Er is geen extra meerwaarde aangetoond bij patiënten met chronische nierschade, maar ook geen extra risico De kwaliteit van het bewijs is laag en de effecten zijn niet bewezen of beperkt Desalniettemin zijn er goede argumenten die pleiten voor een gezonde leefstijl, bijvoorbeeld met betrekking tot algeheel welbevinden, cardiovasculaire en pulmonale effecten Ook lijkt roken te zijn geassocieerd met progressie van nierschade Gewichtsverlies (door dieet of fysieke inspanning) bij patiënten met chronische nierschade is niet Roken door patiënten met chronische nierschade leidt waarschijnlijk tot progressie van de nierschade Het staat echter niet evident vast dat stoppen met roken de nierfunctie van patiënten De effectiviteit van bariatrische chirurgie bij patiënten met chronische nierschade en morbide obesitas op de nierfunctie is niet goed bekend; de resultaten van de verschillende onderzoeken Bariatrische chirurgie lijkt bij patiënten met chronische nierschade niet onveiliger te zijn dan bij patiënten zonder chronische nierschade, wanneer gekeken wordt naar uitkomsten ## dagen Van Huffel et al publiceerden in ### een systematische review over dieetbeperkingen en inspanning voor patiënten met diabetes mellitus en CNS [Huffel, ###] In deze studie werden RCTâs en observationele onderzoeken opgenomen met diverse interventies (bijv ### kcal reductie in calorieënintake, # maal per week ## minuten training) bij patiënten met diabetes mellitus en CNS stadium <DATUM> De geïncludeerde studies waren van lage tot matige kwaliteit (bijv door gebrek aan blindering en onduidelijkheden in randomisatie) en vanwege heterogene populaties en interventies was meta-analyse van de resultaten niet mogelijk De systematische review kon op basis van de gegevens uit de individuele studies geen uitspraak doen over de relatie tussen gewichtsverlies en/of lichamelijke inspanning en mortaliteit en/of cardiovasculaire events Een aantal van de geïncludeerde studies geven wel resultaten op het gebied van nierfunctie Zo wordt in één van de geïncludeerde studies (Morales et al, ### in Huffel, ###) onder ## patiënten met een BMI ) ##kg/m# een verschil van ## ml/min/#,## m# in eGFR gevonden tussen de interventie- en controlegroep, waarbij de interventiegroep een dieet volgde met ### kcal reductie gedurende # maanden (p(#,##) De BMI was na deze interventie gemiddeld.
| 604 | fms |
van bariatrische chirurgie bij patiënten met chronische nierschade en morbide obesitas op de nierfunctie is niet goed bekend; de resultaten van de verschillende onderzoeken Bariatrische chirurgie lijkt bij patiënten met chronische nierschade niet onveiliger te zijn dan bij patiënten zonder chronische nierschade, wanneer gekeken wordt naar uitkomsten ## dagen Van Huffel et al publiceerden in ### een systematische review over dieetbeperkingen en inspanning voor patiënten met diabetes mellitus en CNS [Huffel, ###] In deze studie werden RCTâs en observationele onderzoeken opgenomen met diverse interventies (bijv ### kcal reductie in calorieënintake, # maal per week ## minuten training) bij patiënten met diabetes mellitus en CNS stadium <DATUM> De geïncludeerde studies waren van lage tot matige kwaliteit (bijv door gebrek aan blindering en onduidelijkheden in randomisatie) en vanwege heterogene populaties en interventies was meta-analyse van de resultaten niet mogelijk De systematische review kon op basis van de gegevens uit de individuele studies geen uitspraak doen over de relatie tussen gewichtsverlies en/of lichamelijke inspanning en mortaliteit en/of cardiovasculaire events Een aantal van de geïncludeerde studies geven wel resultaten op het gebied van nierfunctie Zo wordt in één van de geïncludeerde studies (Morales et al, ### in Huffel, ###) onder ## patiënten met een BMI ) ##kg/m# een verschil van ## ml/min/#,## m# in eGFR gevonden tussen de interventie- en controlegroep, waarbij de interventiegroep een dieet volgde met ### kcal reductie gedurende # maanden (p(#,##) De BMI was na deze interventie gemiddeld ### in Huffel, ###) De auteurs geven hierbij aan dat dit waarschijnlijk te verklaren is door verminderde eiwitintake en spierafbraak Een laatste onderzoek bestudeerde het effect van # maal per week een laagcalorisch dieet (###-### kcal) bij patiënten met diabetische nefropathie met overgewicht (BMI gemiddeld ##,# kg/m# ), waarbij geen significant resultaat op de nierfunctie werd gevonden (Saiti et al, ### in Huffel, ###) De duur van de interventie is hierbij niet weergegeven De BMI van deze patiënten nam met gemiddeld #,# kg/m# af Bolignano et al publiceerden in ### een systematische review over het effect van gewichtsvermindering op de nierfunctie bij obese patiënten met CNS [Bolignano, ###] In deze systematische review werden ## randomized controlled trials en observationele onderzoeken geïncludeerd, gericht op gewichtsvermindering, door middel van dieet, inspanning, medicatie en bariatrische chirurgie Ook in deze systematische review konden geen data gepoold worden in een meta-analyse en ook hier waren de geïncludeerde studies van lage tot matige kwaliteit Ten opzichte van de review van Huffel et al zijn aanvullende resultaten te melden In een prospectief onderzoek onder ## obese patiënten met CNS liet een dieet van # weken met ### kcal vermindering een significante reductie van ernstig verhoogde albuminurie (p(#,###) en albuminurie (p=#,##) zien in de groep patiënten met diabetes mellitus (n=##); de grootte van het effect en de aanwezigheid van gewichtsverlies zijn niet weergegeven (Vasquez et al, ### in Bolignano, ###) In een ander prospectief onderzoek onder ## vrouwen.
| 686 | fms |
dat dit waarschijnlijk te verklaren is door verminderde eiwitintake en spierafbraak Een laatste onderzoek bestudeerde het effect van # maal per week een laagcalorisch dieet (###-### kcal) bij patiënten met diabetische nefropathie met overgewicht (BMI gemiddeld ##,# kg/m# ), waarbij geen significant resultaat op de nierfunctie werd gevonden (Saiti et al, ### in Huffel, ###) De duur van de interventie is hierbij niet weergegeven De BMI van deze patiënten nam met gemiddeld #,# kg/m# af Bolignano et al publiceerden in ### een systematische review over het effect van gewichtsvermindering op de nierfunctie bij obese patiënten met CNS [Bolignano, ###] In deze systematische review werden ## randomized controlled trials en observationele onderzoeken geïncludeerd, gericht op gewichtsvermindering, door middel van dieet, inspanning, medicatie en bariatrische chirurgie Ook in deze systematische review konden geen data gepoold worden in een meta-analyse en ook hier waren de geïncludeerde studies van lage tot matige kwaliteit Ten opzichte van de review van Huffel et al zijn aanvullende resultaten te melden In een prospectief onderzoek onder ## obese patiënten met CNS liet een dieet van # weken met ### kcal vermindering een significante reductie van ernstig verhoogde albuminurie (p(#,###) en albuminurie (p=#,##) zien in de groep patiënten met diabetes mellitus (n=##); de grootte van het effect en de aanwezigheid van gewichtsverlies zijn niet weergegeven (Vasquez et al, ### in Bolignano, ###) In een ander prospectief onderzoek onder ## vrouwen #/## vrouwen in normo-albuminurie (Gilardini et al, ### in Bolignano, ###) Effect op de eGFR werd niet gevonden; de BMI nam significant af (grootte van het effect niet vermeld) Een derde prospectief onderzoek onder ## obese patiënten met ernstig verhoogde albuminurie evalueerde het effect van ## maanden dieet met ### kcal reductie en aerobe inspanning gedurende # keer per week (Shen et al, ### in Bolignano, ###) Na # maanden werd ##% reductie van ernstig verhoogde albuminurie en #,#% reductie van de BMI gezien en na ## maanden ##% respectievelijk #,#% (p(#,###) Een randomized controlled trial onder ## patiënten met CNS stadium <DATUM> en obesitas en diabetes mellitus liet geen verschil in eGFR en lichaamsgewicht zien bij vergelijking van ## weken # maal per week aerobe training met standaardzorg of met de situatie voor de training (Leehey et De systematische review van Sah et al bleek bij bestudering van de fulltekst geen uitspraken te doen over renale en cardiovasculaire uitkomsten als effect van fysieke inspanning door patiënten met CNS [Sah, ###] Datzelfde geldt voor de systematische review van Heiwe et al die zich met name richt op inspanningsvermogen [Heiwe, ###], en die van Barcellos et al die weliswaar als secundaire uitkomst kijkt naar progressie van CNS, maar hier eigenlijk geen uitspraak over doet [Barcellos, ###] De review van Painter et al ten slotte bleek een narratieve in plaats van een systematische review te zijn [Painter, ###] Deze artikelen zijn daarom niet verder geanalyseerd In de eerder beschreven systematische review includeerden Bolignano et al.
| 703 | fms |
de eGFR werd niet gevonden; de BMI nam significant af (grootte van het effect niet vermeld) Een derde prospectief onderzoek onder ## obese patiënten met ernstig verhoogde albuminurie evalueerde het effect van ## maanden dieet met ### kcal reductie en aerobe inspanning gedurende # keer per week (Shen et al, ### in Bolignano, ###) Na # maanden werd ##% reductie van ernstig verhoogde albuminurie en #,#% reductie van de BMI gezien en na ## maanden ##% respectievelijk #,#% (p(#,###) Een randomized controlled trial onder ## patiënten met CNS stadium <DATUM> en obesitas en diabetes mellitus liet geen verschil in eGFR en lichaamsgewicht zien bij vergelijking van ## weken # maal per week aerobe training met standaardzorg of met de situatie voor de training (Leehey et De systematische review van Sah et al bleek bij bestudering van de fulltekst geen uitspraken te doen over renale en cardiovasculaire uitkomsten als effect van fysieke inspanning door patiënten met CNS [Sah, ###] Datzelfde geldt voor de systematische review van Heiwe et al die zich met name richt op inspanningsvermogen [Heiwe, ###], en die van Barcellos et al die weliswaar als secundaire uitkomst kijkt naar progressie van CNS, maar hier eigenlijk geen uitspraak over doet [Barcellos, ###] De review van Painter et al ten slotte bleek een narratieve in plaats van een systematische review te zijn [Painter, ###] Deze artikelen zijn daarom niet verder geanalyseerd In de eerder beschreven systematische review includeerden Bolignano et al onderzoeken die het effect van bariatrische chirurgie evalueerden [Bolignano, ###] De chirurgische technieken bypass, sleeve gastrectomy) Patiënten in de onderzoeken hadden morbide obesitas (BMI gemiddeld ##-## kg/m# ) De resultaten konden vanwege heterogeniteit niet gepoold worden in een meta-analyse en de individuele onderzoeken kennen vanwege het observationele en deels retrospectieve design een behoorlijk risico op vertekening De eGFR daalde in # studies, maar steeg in één Ook met betrekking tot serum creatinine werden wisselende resultaten gevonden De mate van albuminurie verminderde in # van de geïncludeerde Na de studie van Bolignano et al verscheen nog een aantal onderzoeken waarin het effect van bariatrische chirurgie bij patiënten met CNS werd onderzocht In het onderzoek van <PERSOON> et al werd gekeken naar de data van de American College of Surgeons National Surgical Quality Improvement Program, waarbij alle volwassen patiënten met een BMI ⥠## kg/m# die een vorm van bariatrische chirurgie ondergingen, geïncludeerd zijn Patiënten met een acute slechte gezondheid voor de ingreep werden geëxcludeerd In de studie zijn #<DATUM> patiënten geïncludeerd (##% eGFR ⥠##, ##% eGFR ##-##,#, #% eGFR ##-##,# en #% eGFR ( ## ml/min/#,## m# ) Eindpunten waren de morbiditeit (overall en major) en de mortaliteit ## dagen postoperatief De resultaten laten een trend zien naar meer complicaties bij ernstigere nierschade, maar deze bevindingen zijn niet statistisch significant na correctie voor hypertensie, diabetes mellitus, leeftijd en BMI De auteurs concluderen dat gevorderde nierschade niet geassocieerd is met een verhoogd risico op postoperatieve complicatie na.
| 690 | fms |
bariatrische chirurgie evalueerden [Bolignano, ###] De chirurgische technieken bypass, sleeve gastrectomy) Patiënten in de onderzoeken hadden morbide obesitas (BMI gemiddeld ##-## kg/m# ) De resultaten konden vanwege heterogeniteit niet gepoold worden in een meta-analyse en de individuele onderzoeken kennen vanwege het observationele en deels retrospectieve design een behoorlijk risico op vertekening De eGFR daalde in # studies, maar steeg in één Ook met betrekking tot serum creatinine werden wisselende resultaten gevonden De mate van albuminurie verminderde in # van de geïncludeerde Na de studie van Bolignano et al verscheen nog een aantal onderzoeken waarin het effect van bariatrische chirurgie bij patiënten met CNS werd onderzocht In het onderzoek van <PERSOON> et al werd gekeken naar de data van de American College of Surgeons National Surgical Quality Improvement Program, waarbij alle volwassen patiënten met een BMI ⥠## kg/m# die een vorm van bariatrische chirurgie ondergingen, geïncludeerd zijn Patiënten met een acute slechte gezondheid voor de ingreep werden geëxcludeerd In de studie zijn #<DATUM> patiënten geïncludeerd (##% eGFR ⥠##, ##% eGFR ##-##,#, #% eGFR ##-##,# en #% eGFR ( ## ml/min/#,## m# ) Eindpunten waren de morbiditeit (overall en major) en de mortaliteit ## dagen postoperatief De resultaten laten een trend zien naar meer complicaties bij ernstigere nierschade, maar deze bevindingen zijn niet statistisch significant na correctie voor hypertensie, diabetes mellitus, leeftijd en BMI De auteurs concluderen dat gevorderde nierschade niet geassocieerd is met een verhoogd risico op postoperatieve complicatie na beschreven de resultaten van bariatrische chirurgie bij ### patiënten een jaar na de ingreep (uit een patiënten had ##% CNS stadium # en #% stadium # CNS voor chirurgie De gemiddelde eGFR in de stadium-#groep steeg van ## (sd ##) naar ## (sd ##) (p(#,##) ml/min/#,## m# en in de stadium-#-groep van ## (sd #) De retrospectieve studie van Stephenson et al onderzocht de invloed van bariatrische chirurgie (laparoscopic gastric banding) bij patiënten met diabetes mellitus en micro- of macro-albuminurie op de mate van albuminurie met macro-albuminurie <DATUM> patiënten met macro-albuminurie had ## maanden na bariatrische chirurgie normoalbuminurie en <DATUM> had micro-albuminurie Bij <DATUM> persisteerde de macro-albuminurie Bij de patiënten met In het onderzoek van Amor et al is gekeken naar de invloed van bariatrische chirurgie op de mate van albuminurie, maar hierbij is in de resultaten geen onderscheid gemaakt tussen patiënten met en zonder CNS bij baseline (##% had ACR ⥠## mg/g, gemiddelde ACR bij baseline ##,## (sd ###,#), zodat de resultaten van deze studie niet kunnen worden gebruikt voor deze richtlijn [Amor, ###] Datzelfde geldt voor de studie van Fenske et al , die een prospectief onderzoek hebben gedaan naar de effecten van bariatrische chirurgie op de nierfunctie en de bloeddruk [Fenske, ###], die van Ruiz-Tovar et al uit ### over gastrectomie bij patiënten met morbide obesitas ouder dan <LEEFTIJD> jaar [Ruiz-Tovar, ###], en die van <PERSOON> et al over het effect van.
| 724 | fms |
beschreven de resultaten van bariatrische chirurgie bij ### patiënten een jaar na de ingreep (uit een patiënten had ##% CNS stadium # en #% stadium # CNS voor chirurgie De gemiddelde eGFR in de stadium-#groep steeg van ## (sd ##) naar ## (sd ##) (p(#,##) ml/min/#,## m# en in de stadium-#-groep van ## (sd #) De retrospectieve studie van Stephenson et al onderzocht de invloed van bariatrische chirurgie (laparoscopic gastric banding) bij patiënten met diabetes mellitus en micro- of macro-albuminurie op de mate van albuminurie met macro-albuminurie <DATUM> patiënten met macro-albuminurie had ## maanden na bariatrische chirurgie normoalbuminurie en <DATUM> had micro-albuminurie Bij <DATUM> persisteerde de macro-albuminurie Bij de patiënten met In het onderzoek van Amor et al is gekeken naar de invloed van bariatrische chirurgie op de mate van albuminurie, maar hierbij is in de resultaten geen onderscheid gemaakt tussen patiënten met en zonder CNS bij baseline (##% had ACR ⥠## mg/g, gemiddelde ACR bij baseline ##,## (sd ###,#), zodat de resultaten van deze studie niet kunnen worden gebruikt voor deze richtlijn [Amor, ###] Datzelfde geldt voor de studie van Fenske et al , die een prospectief onderzoek hebben gedaan naar de effecten van bariatrische chirurgie op de nierfunctie en de bloeddruk [Fenske, ###], die van Ruiz-Tovar et al uit ### over gastrectomie bij patiënten met morbide obesitas ouder dan <LEEFTIJD> jaar [Ruiz-Tovar, ###], en die van <PERSOON> et al over het effect van Het onderzoek van Tham et al bleek bij bestudering van de fulltekst een narratieve review te zijn en wordt hier niet verder besproken Elihimas et al onderzochten de relatie tussen roken en CNS in een systematische review uit ### [Elihimas, ###] In deze review zijn # patiënt-controle onderzoeken en # cohortonderzoeken geïncludeerd Zes van de geïncludeerde studies laten een relatie zien tussen roken en progressie van CNS Vijf van de geïncludeerde studies laten een dosis-effectrelatie zien tussen roken en de progressie van CNS In de review zijn geen studies opgenomen die het effect van stoppen met roken bij patiënten met nierschade evalueren Clase beschreef de evidence rondom diverse medicamenteuze en leefstijlinterventies bij patiënten met CNS [Clase, ###] Uit deze systematische review blijkt dat er geen randomized controlled trials zijn die het effect van <PERSOON> komt in een systematische review in ### tot dezelfde conclusie, maar beschrijft wel een patiëntcontrole onderzoek dat laat zien dat (huidig) roken een onafhankelijke risicofactor is voor ernstig verhoogde albuminurie en afname van de nierfunctie [<PERSOON> et al, ### in <PERSOON>, ###) Uit dezelfde studie bleek dat ex-rokers dit verhoogde risico niet hadden, wat suggereert dat stoppen met roken geassocieerd zou zijn met een verminderd risico op progressie van nierschade Uit een andere studie in deze review kwam naar voren dat stoppen met roken geassocieerd is met een vermindering van albumine-excretie en progressie van nierschade bij patiënten met diabetes mellitus (Sawicki et al, ### in <PERSOON>, ###).
| 691 | fms |
bleek bij bestudering van de fulltekst een narratieve review te zijn en wordt hier niet verder besproken Elihimas et al onderzochten de relatie tussen roken en CNS in een systematische review uit ### [Elihimas, ###] In deze review zijn # patiënt-controle onderzoeken en # cohortonderzoeken geïncludeerd Zes van de geïncludeerde studies laten een relatie zien tussen roken en progressie van CNS Vijf van de geïncludeerde studies laten een dosis-effectrelatie zien tussen roken en de progressie van CNS In de review zijn geen studies opgenomen die het effect van stoppen met roken bij patiënten met nierschade evalueren Clase beschreef de evidence rondom diverse medicamenteuze en leefstijlinterventies bij patiënten met CNS [Clase, ###] Uit deze systematische review blijkt dat er geen randomized controlled trials zijn die het effect van <PERSOON> komt in een systematische review in ### tot dezelfde conclusie, maar beschrijft wel een patiëntcontrole onderzoek dat laat zien dat (huidig) roken een onafhankelijke risicofactor is voor ernstig verhoogde albuminurie en afname van de nierfunctie [<PERSOON> et al, ### in <PERSOON>, ###) Uit dezelfde studie bleek dat ex-rokers dit verhoogde risico niet hadden, wat suggereert dat stoppen met roken geassocieerd zou zijn met een verminderd risico op progressie van nierschade Uit een andere studie in deze review kwam naar voren dat stoppen met roken geassocieerd is met een vermindering van albumine-excretie en progressie van nierschade bij patiënten met diabetes mellitus (Sawicki et al, ### in <PERSOON>, ###] In deze prima opgezette systematische review werden # randomized controlled trials geïncludeerd De onderliggende studies waren van wisselende kwaliteit, vanwege bijvoorbeeld problemen met randomisatie en blindering Ook was er sprake van heterogeniteit in populatie en interventies en waren de studies vaak van relatief korte duur In de review zijn diverse (vooraf vastgestelde) uitkomstmaten bestudeerd; voor deze richtlijn is met name gekeken naar de eGFR en endogene creatinineklaring op basis van de ##-uurs Beide vergelijkingen laten geen statistisch significant effect zien In de review zijn geen gepoolde resultaten opgenomen voor wat betreft vermindering van albuminurie, maar de auteurs beschrijven dat de geïncludeerde Het onderzoek van Ash et al , een systematische review over voedingsadviezen bij patiënten met CNS, Voor een antwoord op deze uitgangsvragen is op twee manieren naar literatuur gezocht Voor de leefstijladviezen is op <DATUM> naar literatuur gezocht in PubMed Dit leverde ## abstracts op Aanvullend is gezocht naar literatuur over stoppen met roken bij patiënten met CNS op <DATUM> Dit leverde ## abstracts op Voor de vraag rondom bariatrische chirurgie is op <DATUM> gezocht in Medline (zie de literatuursearches bij de zoekverantwoording) Dit leverde (ontdubbeld) ### abstracts op Deze abstracts geselecteerd, wat resulteerde in ## artikelen, die fulltekst zijn beoordeeld Voor het onderwerp bariatrische chirurgie is naar aanvullende evidence gezocht, verschenen na de laatste systematische review De evidence is <PERSOON> AM, Vidal J.
| 592 | fms |
systematische review werden # randomized controlled trials geïncludeerd De onderliggende studies waren van wisselende kwaliteit, vanwege bijvoorbeeld problemen met randomisatie en blindering Ook was er sprake van heterogeniteit in populatie en interventies en waren de studies vaak van relatief korte duur In de review zijn diverse (vooraf vastgestelde) uitkomstmaten bestudeerd; voor deze richtlijn is met name gekeken naar de eGFR en endogene creatinineklaring op basis van de ##-uurs Beide vergelijkingen laten geen statistisch significant effect zien In de review zijn geen gepoolde resultaten opgenomen voor wat betreft vermindering van albuminurie, maar de auteurs beschrijven dat de geïncludeerde Het onderzoek van Ash et al , een systematische review over voedingsadviezen bij patiënten met CNS, Voor een antwoord op deze uitgangsvragen is op twee manieren naar literatuur gezocht Voor de leefstijladviezen is op <DATUM> naar literatuur gezocht in PubMed Dit leverde ## abstracts op Aanvullend is gezocht naar literatuur over stoppen met roken bij patiënten met CNS op <DATUM> Dit leverde ## abstracts op Voor de vraag rondom bariatrische chirurgie is op <DATUM> gezocht in Medline (zie de literatuursearches bij de zoekverantwoording) Dit leverde (ontdubbeld) ### abstracts op Deze abstracts geselecteerd, wat resulteerde in ## artikelen, die fulltekst zijn beoordeeld Voor het onderwerp bariatrische chirurgie is naar aanvullende evidence gezocht, verschenen na de laatste systematische review De evidence is <PERSOON> AM, Vidal J excretion normalization in morbidly obese type # diabetic patients undergoing bariatric surgery <PERSOON> prescription to achieve positive outcomes in chronic kidney disease Barcellos FC, Santos IS, <PERSOON> PC Effects of exercise in the whole spectrum of chronic kidney <PERSOON> of weight loss on renal function in obese CKD patients a systematic review <PERSOON> S MP, Tenorio de <PERSOON> EE, et al Smoking as a risk factor for chronic kidney disease systematic review <PERSOON> K, Tam FWK, et al Effect of bariatric surgery-induced weight loss on renal and sys-temic inflammation and blood pressure a ##-month prospective study <PERSOON> SH Exercise training in adults with CKD a systematic review and meta-analysis <PERSOON> R-S, <PERSOON-##> W-J, Ser K-H, <PERSOON-##> Y-C, <PERSOON-##> renal function ## months after bariatric surgery <PERSOON-##> restriction and exercise for diabetic patients with chronic kidney disease a systematic review PLOS One ###; # e### <PERSOON-##> DW.
| 515 | fms |
obese type # diabetic patients undergoing bariatric surgery <PERSOON> prescription to achieve positive outcomes in chronic kidney disease Barcellos FC, Santos IS, <PERSOON> PC Effects of exercise in the whole spectrum of chronic kidney <PERSOON> of weight loss on renal function in obese CKD patients a systematic review <PERSOON> S MP, Tenorio de <PERSOON> EE, et al Smoking as a risk factor for chronic kidney disease systematic review <PERSOON> K, Tam FWK, et al Effect of bariatric surgery-induced weight loss on renal and sys-temic inflammation and blood pressure a ##-month prospective study <PERSOON> SH Exercise training in adults with CKD a systematic review and meta-analysis <PERSOON> R-S, <PERSOON> W-J, Ser K-H, <PERSOON> Y-C, <PERSOON-##> renal function ## months after bariatric surgery <PERSOON-##> restriction and exercise for diabetic patients with chronic kidney disease a systematic review PLOS One ###; # e### <PERSOON-##> DW Int Med J ###; ## ##-# <PERSOON-##> P, <PERSOON-##> effect of biliopancreatic diversion surgery on renal function <PERSOON-##> JD, Mudge DW Altered dietary salt intake for people with chronic kidney disease <PERSOON-##> association of physical activity and physical function with clinical outcomes in adults with <PERSOON-##> ME, Paz <PERSOON-##> sleeve gastrectomy prevents the deterioration of renal function in morbidly obese patients over ## years Obes Surg ###; ## ##<DATUM> Sah SK, Siddiqui MA, Darain H Effect of progressive resistive exercise training in improving mobility and functional ability of middle adulthood patients with chronic kidney disease <PERSOON-##> Dis Transpl ###; ## ###-## <PERSOON-##> F, <PERSOON-##> SJ, Okrainec A, <PERSOON-##> TD Bariatric surgery in patients with reduced kidney function an analysis of shortterm out-comes <PERSOON-##> in albuminuria in patients with type # diabetes after <PERSOON-##> CW, Docherty NG Cardiovascular, renal and overall health outcomes after bariatric surgery Curr Cardiol Eiwitbeperking van #,# g/kg ideaal lichaamsgewicht per dag wordt geadviseerd in geval van eGFR (## ml/min/#,##m# Moet een dergelijke dieetinterventie niet al geadviseerd worden in geval van patiënten met.
| 544 | fms |
##-# <PERSOON> P, <PERSOON> effect of biliopancreatic diversion surgery on renal function <PERSOON> JD, Mudge DW Altered dietary salt intake for people with chronic kidney disease <PERSOON> association of physical activity and physical function with clinical outcomes in adults with <PERSOON> ME, Paz <PERSOON> sleeve gastrectomy prevents the deterioration of renal function in morbidly obese patients over ## years Obes Surg ###; ## ##<DATUM> Sah SK, Siddiqui MA, Darain H Effect of progressive resistive exercise training in improving mobility and functional ability of middle adulthood patients with chronic kidney disease <PERSOON> Dis Transpl ###; ## ###-## <PERSOON> F, <PERSOON> SJ, Okrainec A, <PERSOON-##> TD Bariatric surgery in patients with reduced kidney function an analysis of shortterm out-comes <PERSOON-##> in albuminuria in patients with type # diabetes after <PERSOON-##> CW, Docherty NG Cardiovascular, renal and overall health outcomes after bariatric surgery Curr Cardiol Eiwitbeperking van #,# g/kg ideaal lichaamsgewicht per dag wordt geadviseerd in geval van eGFR (## ml/min/#,##m# Moet een dergelijke dieetinterventie niet al geadviseerd worden in geval van patiënten met Eiwitbeperking van #,#g/kg ideaal lichaamsgewicht per dag wordt niet aanbevolen voor patiënten met De kwaliteit van het bewijs is matig; voor een deel is dit te wijten aan een wat hogere eiwitintake dan gepland in statistisch significante verschillen zou leiden Overigens is het dan de vraag of dit statistisch significante verschil Naast mogelijke voordelen van een eiwitbeperkt dieet op de nierfunctie en cardiovasculaire of renale eindpunten, gaat deze interventie ook gepaard met nadelen Het volgen van een strikt eiwitbeperkt dieet vereist waarschijnlijk aanpassingen in het dagelijks leven van de patiënt, ten aanzien van consumptie Dit kan invloed hebben op de door de patiënt ervaren kwaliteit van leven Bovendien bestaat bij het volgen van een eiwitbeperkt dieet het gevaar van een slechtere voedingstoestand door te weinig calorieënintake, met name bij oudere Voor begeleiding bij een eiwitbeperkt dieet en het voorkomen van een slechte voedingstoestand is een dieetbehandeling door een diëtist (nierziekten) aangewezen Daarnaast is eiwitbeperking niet zinvol bij patiënten De werkgroep vindt het verstandig een hoge eiwitinname () #,# g/kg ideaal lichaamsgewicht per dag) te <PERSOON-##>-analyses over het effect op achteruitgang van nierfunctie laten geen statistisch significant en klinisch relevant voordeel zien van het beperken van de eiwitintake van #,# g/kg ideaal Het artikel van Kopple bleek bij bestudering van de volledige tekst in plaats van het abstract geen origineel onderzoek te beschrijven, maar een editorial te zijn en is daarom alsnog geëxcludeerd [Kopple, ###] Het artikel van Kaysen et al bleek bij bestudering van de volledige tekst in plaats van het abstract een narratieve in.
| 580 | fms |
van het bewijs is matig; voor een deel is dit te wijten aan een wat hogere eiwitintake dan gepland in statistisch significante verschillen zou leiden Overigens is het dan de vraag of dit statistisch significante verschil Naast mogelijke voordelen van een eiwitbeperkt dieet op de nierfunctie en cardiovasculaire of renale eindpunten, gaat deze interventie ook gepaard met nadelen Het volgen van een strikt eiwitbeperkt dieet vereist waarschijnlijk aanpassingen in het dagelijks leven van de patiënt, ten aanzien van consumptie Dit kan invloed hebben op de door de patiënt ervaren kwaliteit van leven Bovendien bestaat bij het volgen van een eiwitbeperkt dieet het gevaar van een slechtere voedingstoestand door te weinig calorieënintake, met name bij oudere Voor begeleiding bij een eiwitbeperkt dieet en het voorkomen van een slechte voedingstoestand is een dieetbehandeling door een diëtist (nierziekten) aangewezen Daarnaast is eiwitbeperking niet zinvol bij patiënten De werkgroep vindt het verstandig een hoge eiwitinname () #,# g/kg ideaal lichaamsgewicht per dag) te <PERSOON>-analyses over het effect op achteruitgang van nierfunctie laten geen statistisch significant en klinisch relevant voordeel zien van het beperken van de eiwitintake van #,# g/kg ideaal Het artikel van Kopple bleek bij bestudering van de volledige tekst in plaats van het abstract geen origineel onderzoek te beschrijven, maar een editorial te zijn en is daarom alsnog geëxcludeerd [Kopple, ###] Het artikel van Kaysen et al bleek bij bestudering van de volledige tekst in plaats van het abstract een narratieve in Rughooputh et al publiceerden een systematische review van randomised controlled trials (RCTâs), inclusief meta-analyse, over het effect van eiwitbeperking op de nierfunctie (eGFR) bij patiënten met CNS [Rughooputh, ###] In deze review werden trials geïncludeerd met een studieduur van ## maanden (om permanente wijzigingen in de eGFR te kunnen aantonen) Inclusie van trials liep tot september ### De literatuursearch voor deze richtlijn leverde geen aanvullende trials op na die publicatiedatum In de review werden ## RCTâs geïncludeerd, gepubliceerd tussen ### en ###, met in totaal ### patiënten De systematische review, inclusief meta-analyse, is goed uitgevoerd; in de onderliggende studies is enig risico op bias geconstateerd met name ten aanzien van allocation concealment, maar het overall risico op bias wordt laag geschat In de review is een subgroepanalyse gemaakt voor patiënten met een eGFR ⥠## ml/min/#,##m# (gebaseerd op de gemiddelde baseline eGFR van de studie) In deze subgroepanalyse werden de resultaten van # studies, met in totaal ### patiënten, betrokken De geplande eiwitintake in de interventiegroepen bedroeg hierbij over het Voor de ontwikkeling van deze richtlijn werd een nieuwe meta-analyse gedaan van de studies met een gemiddelde baseline eGFR tussen ## en ## ml/min/#,##m# Hierin werden # studies uit de review van bedroeg hierbij over het algemeen #,#-#,# g/kg/dag en in de controlegroepen #,#-#,# g/kg/dag De werkelijke ml/min/#,##m# was de achteruitgang in nierfunctie in de groep met verlaagde eiwitintake #,## ml/min/#,##m# ##% betrouwbaarheidsinterval liep van -#,## tot #,##; het verschil was niet statistisch significant (zie figuur #) In.
| 676 | fms |
van randomised controlled trials (RCTâs), inclusief meta-analyse, over het effect van eiwitbeperking op de nierfunctie (eGFR) bij patiënten met CNS [Rughooputh, ###] In deze review werden trials geïncludeerd met een studieduur van ## maanden (om permanente wijzigingen in de eGFR te kunnen aantonen) Inclusie van trials liep tot september ### De literatuursearch voor deze richtlijn leverde geen aanvullende trials op na die publicatiedatum In de review werden ## RCTâs geïncludeerd, gepubliceerd tussen ### en ###, met in totaal ### patiënten De systematische review, inclusief meta-analyse, is goed uitgevoerd; in de onderliggende studies is enig risico op bias geconstateerd met name ten aanzien van allocation concealment, maar het overall risico op bias wordt laag geschat In de review is een subgroepanalyse gemaakt voor patiënten met een eGFR ⥠## ml/min/#,##m# (gebaseerd op de gemiddelde baseline eGFR van de studie) In deze subgroepanalyse werden de resultaten van # studies, met in totaal ### patiënten, betrokken De geplande eiwitintake in de interventiegroepen bedroeg hierbij over het Voor de ontwikkeling van deze richtlijn werd een nieuwe meta-analyse gedaan van de studies met een gemiddelde baseline eGFR tussen ## en ## ml/min/#,##m# Hierin werden # studies uit de review van bedroeg hierbij over het algemeen #,#-#,# g/kg/dag en in de controlegroepen #,#-#,# g/kg/dag De werkelijke ml/min/#,##m# was de achteruitgang in nierfunctie in de groep met verlaagde eiwitintake #,## ml/min/#,##m# ##% betrouwbaarheidsinterval liep van -#,## tot #,##; het verschil was niet statistisch significant (zie figuur #) In en de beide studies van Meloni et al hadden de patiënten naast een verlaagde nierfunctie ook ernstig verhoogde albumine excretie (gemiddeld respectievelijk ###, ### en ### mg/## uur) In de studie van Klahr et al staat dit niet vermeld Exclusie van de studie van Klahr uit de meta-analyse levert een gemiddeld verschil op tussen verlaagde eiwitintake en normale eiwitintake Ook werd een nieuwe meta-analyse uitgevoerd, waarbij beide bovenstaande groepen zijn gecombineerd Bij patiënten met een gemiddelde baseline eGFR ⥠## ml/min/#,##m# was de achteruitgang in nierfunctie in de groep met verlaagde eiwitintake #,## ml/min/#,##m# per jaar gunstiger dan in de groep met normale eiwitintake Nezu et al voerden eveneens een systematische review, met meta-analyse, uit omtrent het effect van een dieet met weinig eiwit op de nierfunctie, bij patiënten met diabetische nefropathie [Nezu, ###] De in deze studie geïncludeerde RCTâs vertonen grote overeenkomsten met die van Rughooputh et al , waarbij studies onder patiënten zonder diabetische nefropathie uiteraard niet zijn geïncludeerd, en een #-tal studies met een looptijd van <DATUM> maanden wel De auteurs van deze studie vonden een statistisch significant resultaat van een eiwitbeperkt dieet op de eGFR (gemiddeld verschil #,## (##% BI #,<DATUM> ##)) Het verschil met de studie van Rughooputh is geheel te verklaren door de inclusie van de studies met een looptijd korter dan <LEEFTIJD> jaar Vanwege het gegeven dat het effect van eiwitbeperking pas consequenties heeft na langdurige toepassing, is besloten de resultaten van het onderzoek van Nezu et al.
| 730 | fms |
beide studies van Meloni et al hadden de patiënten naast een verlaagde nierfunctie ook ernstig verhoogde albumine excretie (gemiddeld respectievelijk ###, ### en ### mg/## uur) In de studie van Klahr et al staat dit niet vermeld Exclusie van de studie van Klahr uit de meta-analyse levert een gemiddeld verschil op tussen verlaagde eiwitintake en normale eiwitintake Ook werd een nieuwe meta-analyse uitgevoerd, waarbij beide bovenstaande groepen zijn gecombineerd Bij patiënten met een gemiddelde baseline eGFR ⥠## ml/min/#,##m# was de achteruitgang in nierfunctie in de groep met verlaagde eiwitintake #,## ml/min/#,##m# per jaar gunstiger dan in de groep met normale eiwitintake Nezu et al voerden eveneens een systematische review, met meta-analyse, uit omtrent het effect van een dieet met weinig eiwit op de nierfunctie, bij patiënten met diabetische nefropathie [Nezu, ###] De in deze studie geïncludeerde RCTâs vertonen grote overeenkomsten met die van Rughooputh et al , waarbij studies onder patiënten zonder diabetische nefropathie uiteraard niet zijn geïncludeerd, en een #-tal studies met een looptijd van <DATUM> maanden wel De auteurs van deze studie vonden een statistisch significant resultaat van een eiwitbeperkt dieet op de eGFR (gemiddeld verschil #,## (##% BI #,<DATUM> ##)) Het verschil met de studie van Rughooputh is geheel te verklaren door de inclusie van de studies met een looptijd korter dan <LEEFTIJD> jaar Vanwege het gegeven dat het effect van eiwitbeperking pas consequenties heeft na langdurige toepassing, is besloten de resultaten van het onderzoek van Nezu et al De Cochrane systematische review van Robertson et al over eiwitrestrictie bij patiënten met diabetes mellitus en nierschade bevatte geen andere RCTâs dan die van Nezu et al en Rughooputh et al en richtte zich ook niet op andere uitkomstmaten Met de studies in de review van Nezu et al is een meta-analyse gedaan voor de subpopulatie van patiënten met eGFR ##-## ml/min/#,## m# en verhoogde albuminurie Hierin werden drie studies geïncludeerd met in totaal ## patiënten De studieduur varieerde van # tot ## maanden Als uitkomstmaat werd gekeken naar het effect ml/min/#,##m# en verhoogde albuminurie; uitkomst effect op ernstig verhoogde albuminurie Fouque et al schreven een Cochrane systematische review waarin zij het effect van een eiwitbeperkt dieet op het vertragen van de tijd tot nierfunctievervangende therapie onderzochten [Fouque, ###] In deze review includeerden zij ## studies met in totaal ### patiënten, van wie er ### een eiwitbeperkt dieet volgden Patiënten hadden matige tot ernstige nierschade en werden ten minste één jaar gevolgd, waarbij werd gekeken naar eindstadium nierfalen (gedefinieerd als noodzaak tot starten van dialyse, niertransplantatie of mortaliteit) Het relatieve risico op nierfalen was #,## (##% BI #,##-#,##) bij het volgen van een eiwitbeperkt dieet De NNT om bij één patiënt nierfalen te voorkomen was #-## bij het gedurende een jaar volgen van een eiwitbeperkt dieet Op basis van de beschikbare data uit de geïncludeerde studies kon hierbij geen onderscheid gemaakt.
| 671 | fms |
De Cochrane systematische review van Robertson et al over eiwitrestrictie bij patiënten met diabetes mellitus en nierschade bevatte geen andere RCTâs dan die van Nezu et al en Rughooputh et al en richtte zich ook niet op andere uitkomstmaten Met de studies in de review van Nezu et al is een meta-analyse gedaan voor de subpopulatie van patiënten met eGFR ##-## ml/min/#,## m# en verhoogde albuminurie Hierin werden drie studies geïncludeerd met in totaal ## patiënten De studieduur varieerde van # tot ## maanden Als uitkomstmaat werd gekeken naar het effect ml/min/#,##m# en verhoogde albuminurie; uitkomst effect op ernstig verhoogde albuminurie Fouque et al schreven een Cochrane systematische review waarin zij het effect van een eiwitbeperkt dieet op het vertragen van de tijd tot nierfunctievervangende therapie onderzochten [Fouque, ###] In deze review includeerden zij ## studies met in totaal ### patiënten, van wie er ### een eiwitbeperkt dieet volgden Patiënten hadden matige tot ernstige nierschade en werden ten minste één jaar gevolgd, waarbij werd gekeken naar eindstadium nierfalen (gedefinieerd als noodzaak tot starten van dialyse, niertransplantatie of mortaliteit) Het relatieve risico op nierfalen was #,## (##% BI #,##-#,##) bij het volgen van een eiwitbeperkt dieet De NNT om bij één patiënt nierfalen te voorkomen was #-## bij het gedurende een jaar volgen van een eiwitbeperkt dieet Op basis van de beschikbare data uit de geïncludeerde studies kon hierbij geen onderscheid gemaakt enkele geïncludeerde studie hoger was dan #,# g/kg (zie de GRADE profile onder aanverwante producten) Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde (ontdubbeld) ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikelen, die fulltekst zijn beoordeeld Na beoordeling door experts in de werkgroep werd een extra systematische review toegevoegd Deze review was niet eerder geselecteerd, vanwege de beschikbaarheid van recentere reviews, maar bleek toch belangrijke informatie over patiëntrelevante uitkomsten te bevatten <PERSOON> M Low protein diets for chronic kidney disease in non diabetic adults Cochrane Database of <PERSOON> protein restriction and preservation of kidney function in chronic kidney disease Blood Kopple JD Do low-protein diets retard the loss of kidney function in patients with diabetic nephropathy? <PERSOON> S Effect of low-protein diet on kidney function in diabetic <PERSOON> restriction for diabetic renal disease Cochrane database of systematic <PERSOON> diet restriction slows chronic kidney disease progression in non-diabetic and in type # diabet-ic patients, but not in type # diabetic patients a meta-analysis of randomized controlled trials using Chronische nierschade draagt bij aan een verhoging van het cardiovasculaire risico Op welke wijze dient dit Het cardiovasculair risico van patiënten met chronische nierschade is verhoogd, vergelijkbaar met patiënten met.
| 598 | fms |
de GRADE profile onder aanverwante producten) Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde (ontdubbeld) ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikelen, die fulltekst zijn beoordeeld Na beoordeling door experts in de werkgroep werd een extra systematische review toegevoegd Deze review was niet eerder geselecteerd, vanwege de beschikbaarheid van recentere reviews, maar bleek toch belangrijke informatie over patiëntrelevante uitkomsten te bevatten <PERSOON> M Low protein diets for chronic kidney disease in non diabetic adults Cochrane Database of <PERSOON> protein restriction and preservation of kidney function in chronic kidney disease Blood Kopple JD Do low-protein diets retard the loss of kidney function in patients with diabetic nephropathy? <PERSOON> S Effect of low-protein diet on kidney function in diabetic <PERSOON> restriction for diabetic renal disease Cochrane database of systematic <PERSOON> diet restriction slows chronic kidney disease progression in non-diabetic and in type # diabet-ic patients, but not in type # diabetic patients a meta-analysis of randomized controlled trials using Chronische nierschade draagt bij aan een verhoging van het cardiovasculaire risico Op welke wijze dient dit Het cardiovasculair risico van patiënten met chronische nierschade is verhoogd, vergelijkbaar met patiënten met Deze categorie patiënten moet worden beschouwd als hebbende een (zeer) hoog cardiovasculair risico Leefstijladviezen worden aanbevolen Daarnaast wordt bij deze patiënten medicamenteuze behandeling aanbevolen conform de adviezen in de richtlijnen cardiovasculair risicomanagement om zo het Chronische nierschade categorie geel in CNS stadiërings- en risicotabel Deze categorie patiënten moet worden beschouwd als hebbende een matig verhoogd cardiovasculair risico Leefstijladviezen worden aanbevolen Bij de schatting van het cardiovasculaire risico dient bij deze patiënten gecorrigeerd Door een mondiaal kwaliteitsinitiatief (KDIGO; Kidney Disease Improving Global Outcomes) is een richtlijn toegenomen albuminurie de meest voorkomende renale afwijkingen zijn en beide in meta-analyses onafhankelijk sterk geassocieerd bleken met het risico op optreden van mortaliteit, cardiovasculaire eindpunten, progressieve <PERSOON>, ###] is deze classificatie gebaseerd op de hoogte van de albuminurie en de geschatte glomerulaire filtratiesnelheid [KDIGO, ###] Naast deze classificatie is er door KDIGO ook een globale indeling gemaakt in # stadia van CNS, welke gerelateerd is aan prognose wat betreft renale en cardiovasculaire uitkomsten De werkgroep onderschrijft het belang van deze indeling in globale risicostadia omdat uiteindelijk het doel is om patiënten in te delen op basis van prognose Een beslissing over (vaak preventieve) behandeling moet uitgaan van het overall risico op toekomstige morbiditeit en mortaliteit (zie ook aanbevelingen in de submodule Stadiëring chronische nierschade in de module âDiagnostiek en stadiëring bij De absolute bijdrage van verschillende stadia van CNS op het cardiovasculaire risico staat niet vast.
| 532 | fms |
categorie patiënten moet worden beschouwd als hebbende een (zeer) hoog cardiovasculair risico Leefstijladviezen worden aanbevolen Daarnaast wordt bij deze patiënten medicamenteuze behandeling aanbevolen conform de adviezen in de richtlijnen cardiovasculair risicomanagement om zo het Chronische nierschade categorie geel in CNS stadiërings- en risicotabel Deze categorie patiënten moet worden beschouwd als hebbende een matig verhoogd cardiovasculair risico Leefstijladviezen worden aanbevolen Bij de schatting van het cardiovasculaire risico dient bij deze patiënten gecorrigeerd Door een mondiaal kwaliteitsinitiatief (KDIGO; Kidney Disease Improving Global Outcomes) is een richtlijn toegenomen albuminurie de meest voorkomende renale afwijkingen zijn en beide in meta-analyses onafhankelijk sterk geassocieerd bleken met het risico op optreden van mortaliteit, cardiovasculaire eindpunten, progressieve <PERSOON>, ###] is deze classificatie gebaseerd op de hoogte van de albuminurie en de geschatte glomerulaire filtratiesnelheid [KDIGO, ###] Naast deze classificatie is er door KDIGO ook een globale indeling gemaakt in # stadia van CNS, welke gerelateerd is aan prognose wat betreft renale en cardiovasculaire uitkomsten De werkgroep onderschrijft het belang van deze indeling in globale risicostadia omdat uiteindelijk het doel is om patiënten in te delen op basis van prognose Een beslissing over (vaak preventieve) behandeling moet uitgaan van het overall risico op toekomstige morbiditeit en mortaliteit (zie ook aanbevelingen in de submodule Stadiëring chronische nierschade in de module âDiagnostiek en stadiëring bij De absolute bijdrage van verschillende stadia van CNS op het cardiovasculaire risico staat niet vast In de ESC-richtlijn worden daarnaast effectmodificatoren genoemd, op basis waarvan patiënten mogelijk in een hogere of lagere risicoklasse geclassificeerd kunnen worden (zie tabel # in ESC richtlijn cardiovasculair risicomanagement ###) Voorbeelden van effectmodificatoren zijn een familiaire belasting met premature harten vaatziekten en obesitas basis van bovenstaand wetenschappelijke bewijs besloten om CNS-patiënten in te delen in drie klassen op basis van het risico hart- en vaatziekten [NHG/NIV/NVVC, ###] De CVRM richtlijn ### heeft voor patiënten met chronische nierschade met matig verhoogd cardiovasculair risico (CNS categorie geel) geen wijze van correctie aangegeven Vanwege de overeenkomst met diabetes mellitus kan dit gedaan worden door de SCORE-risico in medicamenteuze behandeling dient op basis van deze SCORE uitkomst bepaald te worden CNS is een belangrijke risicofactor voor cardiovasculaire schade De grootte van het absolute risico op cardiovasculaire eindpunten in verschillende stadia van CNS is niet precies bekend De Europese richtlijn voor Cardiovasculair Risicomanagement noemt CNS als onafhankelijke risicofactor voor cardiovasculaire schade Verlaagde eGFR en/of verhoogde albuminurie zijn zowel in de algemene populatie, als bij populaties met een hoog risico op chronische nierschade en cardiovasculaire morbiditeit, onafhankelijke risicofactoren voor cardiovasculaire en totale mortaliteit en voor progressie van chronische nierschade, acuut nierfalen en De combinatie van (verlaagde) eGFR en (verhoogde) albumine/creatinine ratio in de urine is bij patiënten met chronische nierschade een betere voorspeller van cardiovasculaire uitkomsten dan afzonderlijke De verhoging van het risico op cardiovasculaire aandoeningen bij patiënten met chronische nierschade is In een meta-analyse van het Chronic Kidney Disease Prognosis Consortium uit ### is de relatie tussen de.
| 580 | fms |
een hogere of lagere risicoklasse geclassificeerd kunnen worden (zie tabel # in ESC richtlijn cardiovasculair risicomanagement ###) Voorbeelden van effectmodificatoren zijn een familiaire belasting met premature harten vaatziekten en obesitas basis van bovenstaand wetenschappelijke bewijs besloten om CNS-patiënten in te delen in drie klassen op basis van het risico hart- en vaatziekten [NHG/NIV/NVVC, ###] De CVRM richtlijn ### heeft voor patiënten met chronische nierschade met matig verhoogd cardiovasculair risico (CNS categorie geel) geen wijze van correctie aangegeven Vanwege de overeenkomst met diabetes mellitus kan dit gedaan worden door de SCORE-risico in medicamenteuze behandeling dient op basis van deze SCORE uitkomst bepaald te worden CNS is een belangrijke risicofactor voor cardiovasculaire schade De grootte van het absolute risico op cardiovasculaire eindpunten in verschillende stadia van CNS is niet precies bekend De Europese richtlijn voor Cardiovasculair Risicomanagement noemt CNS als onafhankelijke risicofactor voor cardiovasculaire schade Verlaagde eGFR en/of verhoogde albuminurie zijn zowel in de algemene populatie, als bij populaties met een hoog risico op chronische nierschade en cardiovasculaire morbiditeit, onafhankelijke risicofactoren voor cardiovasculaire en totale mortaliteit en voor progressie van chronische nierschade, acuut nierfalen en De combinatie van (verlaagde) eGFR en (verhoogde) albumine/creatinine ratio in de urine is bij patiënten met chronische nierschade een betere voorspeller van cardiovasculaire uitkomsten dan afzonderlijke De verhoging van het risico op cardiovasculaire aandoeningen bij patiënten met chronische nierschade is In een meta-analyse van het Chronic Kidney Disease Prognosis Consortium uit ### is de relatie tussen de Kidney Disease Prognosis Consortium, ###] In dit onderzoek werden ## studies met ten minste ### verhoogde albuminurie was het risico op overlijden verhoogd; dat geldt zowel voor de totale als voor de cardiovasculaire mortaliteit (zie tabel #) Deze relatie werd gevonden, waarbij gecorrigeerd is voor leeftijd, Gansevoort et al onderzochten in een meta-analyse het risico van verlaagde nierfunctie en verhoogde albuminurie op nierschade [Gansevoort, ###] In deze studie werden # prospectieve cohortonderzoeken onder hoog-risico patiënten (totaal ##<DATUM> personen) Als uitkomstmaten werd gekeken naar eindstadium nierfalen (nierfunctievervangende behandeling of mortaliteit vanwege nierschade), acuut nierfalen en progressie van CNS (gemiddelde daling eGFR van ten minste #,# ml/min/#,## m# per jaar in combinatie met eGFR (## ml/min/#,## m# ) Een lagere eGFR bleek geassocieerd met een hoger risico op eindstadium nierfalen in de algemene werden gezien in de relatie tussen de albumine/creatinine ratio en het optreden van eindstadium nierfalen verhoogde albumine/creatinine ratio (of positieve urine dipstick) was geassocieerd met een sterk verhoogde kans op eindstadium nierfalen, acuut nierfalen en progressie van nierschade (zie tabel # ) In deze associaties is <PERSOON> et al onderzochten de relatie tussen nierfunctie en albuminurie met totale en cardiovasculaire dit onderzoek werden ## prospectieve cohortonderzoeken met ten minste ### deelnemers geïncludeerd (totaal ##<DATUM> personen) Patiënten in deze studies hadden een verhoogd risico op CNS, vanwege hypertensie, diabetes mellitus of cardiovasculaire aandoeningen Vergeleken met een normale nierfunctie en normale albumine/creatinine ratio was er een verhoogd risico op mortaliteit (zowel totaal als cardiovasculair) bij.
| 628 | fms |
werden ## studies met ten minste ### verhoogde albuminurie was het risico op overlijden verhoogd; dat geldt zowel voor de totale als voor de cardiovasculaire mortaliteit (zie tabel #) Deze relatie werd gevonden, waarbij gecorrigeerd is voor leeftijd, Gansevoort et al onderzochten in een meta-analyse het risico van verlaagde nierfunctie en verhoogde albuminurie op nierschade [Gansevoort, ###] In deze studie werden # prospectieve cohortonderzoeken onder hoog-risico patiënten (totaal ##<DATUM> personen) Als uitkomstmaten werd gekeken naar eindstadium nierfalen (nierfunctievervangende behandeling of mortaliteit vanwege nierschade), acuut nierfalen en progressie van CNS (gemiddelde daling eGFR van ten minste #,# ml/min/#,## m# per jaar in combinatie met eGFR (## ml/min/#,## m# ) Een lagere eGFR bleek geassocieerd met een hoger risico op eindstadium nierfalen in de algemene werden gezien in de relatie tussen de albumine/creatinine ratio en het optreden van eindstadium nierfalen verhoogde albumine/creatinine ratio (of positieve urine dipstick) was geassocieerd met een sterk verhoogde kans op eindstadium nierfalen, acuut nierfalen en progressie van nierschade (zie tabel # ) In deze associaties is <PERSOON> et al onderzochten de relatie tussen nierfunctie en albuminurie met totale en cardiovasculaire dit onderzoek werden ## prospectieve cohortonderzoeken met ten minste ### deelnemers geïncludeerd (totaal ##<DATUM> personen) Patiënten in deze studies hadden een verhoogd risico op CNS, vanwege hypertensie, diabetes mellitus of cardiovasculaire aandoeningen Vergeleken met een normale nierfunctie en normale albumine/creatinine ratio was er een verhoogd risico op mortaliteit (zowel totaal als cardiovasculair) bij van eGFR en albuminurie in het voorspellen van cardiovasculaire uitkomsten te onderzoeken [Matsushita, ###] In dit onderzoek werden gegevens van ##<DATUM> patiënten uit ## prospectieve cohortstudies geïncludeerd Er werd gekeken naar de uitkomstmaten cardiovasculaire mortaliteit (sterfte vanwege myocardinfarct, beroerte, hartfalen of acute hartdood), coronaire hartziekten (myocardinfarct, fatale coronaire hartziekten, coronaire follow-up was #,<LEEFTIJD> jaar (sd #,#) Uit deze studie bleek dat het toevoegen van eGFR en albumine/creatinine ratio aan âtraditioneleâ risicofactoren een betere voorspelling gaf van cardiovasculaire uitkomsten in de algemene populatie Met name de albumine/creatinine ratio bleek hierbij discriminerend Het toevoegen van deze renale waarden bleek bovendien vooral onderscheidend te zijn wanneer naar de uitkomsten cardiovasculaire mortaliteit en hartfalen werd gekeken, en minder onderscheidend voor de uitkomsten coronaire hartziekten en beroerte Vooral bij patiënten met diabetes mellitus of hypertensie was het toevoegen van eGFR en de albumine/creatinine ratio aan het prognostische model zinvol, maar ook bij patiënten zonder deze aandoeningen bleek de albumine/creatinine ratio waardevol wanneer gekeken werd naar de uitkomsten cardiovasculaire mortaliteit en hartfalen Bij patiënten met CNS bleek de combinatie van eGFR en albumine/creatinine ratio een betere voorspeller van het cardiovasculaire risico dan elke andere (beïnvloedbare) Het risico op coronaire hartziekten bij patiënten met CNS is onderzocht en vergeleken met datzelfde risico bij patiënten met diabetes mellitus in een cohortstudie van Tonelli et al [Tonelli, ###] In dit onderzoek werden patiënten zonder myocardinfarct in de voorgeschiedenis was het risico op een myocardinfarct bij patiënten met diabetes mellitus (#,# per ### persoonsjaren; ##% BI #,<DATUM> #; p(#,###).
| 669 | fms |
voorspellen van cardiovasculaire uitkomsten te onderzoeken [Matsushita, ###] In dit onderzoek werden gegevens van ##<DATUM> patiënten uit ## prospectieve cohortstudies geïncludeerd Er werd gekeken naar de uitkomstmaten cardiovasculaire mortaliteit (sterfte vanwege myocardinfarct, beroerte, hartfalen of acute hartdood), coronaire hartziekten (myocardinfarct, fatale coronaire hartziekten, coronaire follow-up was #,<LEEFTIJD> jaar (sd #,#) Uit deze studie bleek dat het toevoegen van eGFR en albumine/creatinine ratio aan âtraditioneleâ risicofactoren een betere voorspelling gaf van cardiovasculaire uitkomsten in de algemene populatie Met name de albumine/creatinine ratio bleek hierbij discriminerend Het toevoegen van deze renale waarden bleek bovendien vooral onderscheidend te zijn wanneer naar de uitkomsten cardiovasculaire mortaliteit en hartfalen werd gekeken, en minder onderscheidend voor de uitkomsten coronaire hartziekten en beroerte Vooral bij patiënten met diabetes mellitus of hypertensie was het toevoegen van eGFR en de albumine/creatinine ratio aan het prognostische model zinvol, maar ook bij patiënten zonder deze aandoeningen bleek de albumine/creatinine ratio waardevol wanneer gekeken werd naar de uitkomsten cardiovasculaire mortaliteit en hartfalen Bij patiënten met CNS bleek de combinatie van eGFR en albumine/creatinine ratio een betere voorspeller van het cardiovasculaire risico dan elke andere (beïnvloedbare) Het risico op coronaire hartziekten bij patiënten met CNS is onderzocht en vergeleken met datzelfde risico bij patiënten met diabetes mellitus in een cohortstudie van Tonelli et al [Tonelli, ###] In dit onderzoek werden patiënten zonder myocardinfarct in de voorgeschiedenis was het risico op een myocardinfarct bij patiënten met diabetes mellitus (#,# per ### persoonsjaren; ##% BI #,<DATUM> #; p(#,###) variabelen is het risico op mortaliteit bij patiënten met diabetes mellitus vergelijkbaar met dat bij patiënten met Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is gebruik gemaakt van beschikbare systematische reviews en is Cardiovasculair Risicomanagement (CVRM) herziet De richtlijnwerkgroep die zich bezighoudt met de herziening van de Nederlandse CVRM-richtlijnen gaat bij de herziening uit van de recent gepubliceerde Europese richtlijnen Astor <PERSOON> AS, et al Lower estimated glomerular filtration rate and higher albuminura are associated with mortality and end-stage renal disease A collaborative metaanalysis of kidney disease population cohorts Kidney Int ###; ## ###-## Chronic Kidney Disease Prognosis Consortium Association of estimated glomerular filtration rate and albuminuria with allcause and cardiovascular mortality in general population cohorts a collaborative meta-analysis Lancet ###; ##<DATUM> # European Society of Cardiology ### European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice <PERSOON> AS, et al Lower estimated GFR and higher albuminuria are associated with adverse kidney outcomes A collaborative meta-analysis of general and high-risk population <PERSOON> AS, et al Lower estimated glomerular filtration rate and higher albuminuria are associated with all-cause and cardiovascular mortality A collaborative meta-analysis of highrisk population cohorts Kidney Int ###; doi <DATUM> ki ### ###.
| 604 | fms |
op mortaliteit bij patiënten met diabetes mellitus vergelijkbaar met dat bij patiënten met Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is gebruik gemaakt van beschikbare systematische reviews en is Cardiovasculair Risicomanagement (CVRM) herziet De richtlijnwerkgroep die zich bezighoudt met de herziening van de Nederlandse CVRM-richtlijnen gaat bij de herziening uit van de recent gepubliceerde Europese richtlijnen Astor <PERSOON> AS, et al Lower estimated glomerular filtration rate and higher albuminura are associated with mortality and end-stage renal disease A collaborative metaanalysis of kidney disease population cohorts Kidney Int ###; ## ###-## Chronic Kidney Disease Prognosis Consortium Association of estimated glomerular filtration rate and albuminuria with allcause and cardiovascular mortality in general population cohorts a collaborative meta-analysis Lancet ###; ##<DATUM> # European Society of Cardiology ### European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice <PERSOON> AS, et al Lower estimated GFR and higher albuminuria are associated with adverse kidney outcomes A collaborative meta-analysis of general and high-risk population <PERSOON> AS, et al Lower estimated glomerular filtration rate and higher albuminuria are associated with all-cause and cardiovascular mortality A collaborative meta-analysis of highrisk population cohorts Kidney Int ###; doi <DATUM> ki ##<DATUM> Association of estimated glomerular filtration rate and albuminuria with all-cause and cardiovascular mortality in general population cohorts a collaborative <PERSOON> E, <PERSOON> T, et al Estimated glomerular filtration rate and albuminuria for prediction of cardiovascular outcomes a collaborative meta-analysis of individual participant data Lancet Nederlands Huisartsen Genootschap, Nederlandse Internisten Vereniging, Nederlandse Vereniging voor <PERSOON> P, <PERSOON> N, et al Risk of coronary events in people with chronic kidney disease compared with those with diabetes a population-level cohort study Lancet ###; ### ###-## Wat is de streefwaarde van de bloeddruk bij patiënten met chronische nierschade en hypertensie en hoe Behandel patiënten met chronische nierschade bij een bloeddruk ) ###/## mmHg met leefstijladvies en, afhankelijk van hun CNS risicoklasse en hun geschatte cardiovasculaire risico (waarbij CNS extra meetelt), Individualiseren van de streefwaarden voor de bloeddruk wordt aanbevolen in samenspraak met de patiënt, met name op basis van leeftijd, aard van de nierziekte en comorbiditeit Zo kan bijvoorbeeld voor patiënten met een levensverwachting ( <LEEFTIJD> jaar en voor patiënten met een laag cardiovasculair risico een minder strikt beleid en voor jonge patiënten met ernstig verhoogde albuminurie of een specifieke Wees alert op houdingsafhankelijke duizeligheid en pas zo nodig het beleid aan Behandeling met een ACE-remmer of ARB wordt aanbevolen in geval van matig of ernstig verhoogde Bij het starten van een ACE-remmer of ARB bij patiënten met eGFR ( ## ml/min/#,## m# wordt na # - #.
| 577 | fms |
cardiovascular mortality in general population cohorts a collaborative <PERSOON> E, <PERSOON> T, et al Estimated glomerular filtration rate and albuminuria for prediction of cardiovascular outcomes a collaborative meta-analysis of individual participant data Lancet Nederlands Huisartsen Genootschap, Nederlandse Internisten Vereniging, Nederlandse Vereniging voor <PERSOON> P, <PERSOON> N, et al Risk of coronary events in people with chronic kidney disease compared with those with diabetes a population-level cohort study Lancet ###; ### ###-## Wat is de streefwaarde van de bloeddruk bij patiënten met chronische nierschade en hypertensie en hoe Behandel patiënten met chronische nierschade bij een bloeddruk ) ###/## mmHg met leefstijladvies en, afhankelijk van hun CNS risicoklasse en hun geschatte cardiovasculaire risico (waarbij CNS extra meetelt), Individualiseren van de streefwaarden voor de bloeddruk wordt aanbevolen in samenspraak met de patiënt, met name op basis van leeftijd, aard van de nierziekte en comorbiditeit Zo kan bijvoorbeeld voor patiënten met een levensverwachting ( <LEEFTIJD> jaar en voor patiënten met een laag cardiovasculair risico een minder strikt beleid en voor jonge patiënten met ernstig verhoogde albuminurie of een specifieke Wees alert op houdingsafhankelijke duizeligheid en pas zo nodig het beleid aan Behandeling met een ACE-remmer of ARB wordt aanbevolen in geval van matig of ernstig verhoogde Bij het starten van een ACE-remmer of ARB bij patiënten met eGFR ( ## ml/min/#,## m# wordt na # - # Een daling van de eGFR van maximaal ##% Voor de voorkeursmedicatie bij andere comorbide aandoeningen of condities wordt aanbevolen de In tegenstelling tot de internationale richtlijnen adviseren de Nederlands multidisciplinaire richtlijn CVRM en NHG standaard CVRM tot op heden alleen systolische bloeddrukwaarden te hanteren om afwijkende waarden en streefniveaus aan te geven [NHG, ###] Reden hiervoor was de bevinding dat voor de indicatie cardiovasculair risicomanagement het zelden voorkomt dat een patiënt een normale systolische, maar afwijkende diastolische bloeddruk heeft In de internationale richtlijnen worden wel diastolische bloeddrukwaarden gebruikt, omdat een normale systolische bloeddruk niet altijd gepaard gaat met een normale diastolische bloeddruk Dit kan het geval zijn bij jongere patiënten met CNS (vaak op basis van primaire nierziekten) [KDIGO, ###; ESH-ESC, ###; De bloeddrukwaarden die genoemd zijn als streefniveau, zijn bloeddrukwaarden zoals gemeten in de spreekkamer In geval van twijfel of de zo gemeten bloeddruk representatief is, kan overwogen worden om ## uurs bloeddrukmeting te laten verrichten, dan wel de patiënt te instrueren thuis de bloeddruk te meten Men dient daarbij te beseffen dat voor een ## uurs bloeddrukmeting, zowel als voor thuisbloeddrukmeting, lagere waarden worden aangenomen om hypertensie en streefniveau van bloeddrukregulatie te definiëren Voor de exacte waarden en protocollaire wijze van bloeddrukmeting wordt verwezen naar de multidisciplinaire richtlijn CVRM en NHG standaard CVRM [NHG, ###] In de SPRINT studie is gebruik gemaakt van automatische de SPRINT studie, maar merkt op dat bij spreekkamermeting van de bloeddruk, die in <LOCATIE> gebruikelijk is,.
| 603 | fms |
daling van de eGFR van maximaal ##% Voor de voorkeursmedicatie bij andere comorbide aandoeningen of condities wordt aanbevolen de In tegenstelling tot de internationale richtlijnen adviseren de Nederlands multidisciplinaire richtlijn CVRM en NHG standaard CVRM tot op heden alleen systolische bloeddrukwaarden te hanteren om afwijkende waarden en streefniveaus aan te geven [NHG, ###] Reden hiervoor was de bevinding dat voor de indicatie cardiovasculair risicomanagement het zelden voorkomt dat een patiënt een normale systolische, maar afwijkende diastolische bloeddruk heeft In de internationale richtlijnen worden wel diastolische bloeddrukwaarden gebruikt, omdat een normale systolische bloeddruk niet altijd gepaard gaat met een normale diastolische bloeddruk Dit kan het geval zijn bij jongere patiënten met CNS (vaak op basis van primaire nierziekten) [KDIGO, ###; ESH-ESC, ###; De bloeddrukwaarden die genoemd zijn als streefniveau, zijn bloeddrukwaarden zoals gemeten in de spreekkamer In geval van twijfel of de zo gemeten bloeddruk representatief is, kan overwogen worden om ## uurs bloeddrukmeting te laten verrichten, dan wel de patiënt te instrueren thuis de bloeddruk te meten Men dient daarbij te beseffen dat voor een ## uurs bloeddrukmeting, zowel als voor thuisbloeddrukmeting, lagere waarden worden aangenomen om hypertensie en streefniveau van bloeddrukregulatie te definiëren Voor de exacte waarden en protocollaire wijze van bloeddrukmeting wordt verwezen naar de multidisciplinaire richtlijn CVRM en NHG standaard CVRM [NHG, ###] In de SPRINT studie is gebruik gemaakt van automatische de SPRINT studie, maar merkt op dat bij spreekkamermeting van de bloeddruk, die in <LOCATIE> gebruikelijk is, Vanwege het hoge cardiovasculaire risico bij patiënten met CNS en de gunstige effecten van intensievere bloeddrukverlaging op dit risico, wordt aanbevolen om voor alle patiënten met CNS (gele, oranje en rode risicogroepen in de CNS stadiëringstabel) als streefwaarde voor de bloeddruk ⤠###/## mmHg te gebruiken Individualisering van de streefwaarden voor de bloeddruk kan verstandig zijn op basis van leeftijd, aard van de nierziekte en comorbiditeit Zo kan bijvoorbeeld voor patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar en voor patiënten met een laag cardiovasculair risico een minder strikt beleid en voor jonge patiënten met ernstig verhoogde albuminurie of een specifieke nierziekte juist een strikter beleid worden nagestreefd Bij patiënten met erfelijke cystenieren wordt hierover laagdrempelig overleg geadviseerd Er is uitgebreid bewijs uit de klinische praktijk dat veel patiënten de bloeddrukdoelen uit richtlijnen in werkelijkheid niet bereiken; de bereikte waarden hebben vaak een normale verdeling rond het bloeddrukdoel Het nut van goede bloeddrukbehandeling is zo groot, dat geadviseerd wordt om te starten met behandeling als bij herhaling de streefwaarde wordt overschreden [Chobanian, ###; ESH/ESC, ###] De discussie â<PERSOON>-lowerthe-better vs the J-shaped curveâ is ook bij patiënten met CNS actueel Belangrijk is zich te realiseren dat het concept âthe lower the SBP and DBP achieved, the better the outcomeâ met name is gebaseerd op observationeel onderzoek onder miljoenen gezonde personen, die geen cardiovasculaire ziekte hadden aan het begin van de observatieperiode Deze groep is dan ook niet representatief voor patiënten die deelnemen aan hypertensie RCTâs en zeker niet voor patiënten met CNS.
| 614 | fms |
patiënten met CNS en de gunstige effecten van intensievere bloeddrukverlaging op dit risico, wordt aanbevolen om voor alle patiënten met CNS (gele, oranje en rode risicogroepen in de CNS stadiëringstabel) als streefwaarde voor de bloeddruk ⤠###/## mmHg te gebruiken Individualisering van de streefwaarden voor de bloeddruk kan verstandig zijn op basis van leeftijd, aard van de nierziekte en comorbiditeit Zo kan bijvoorbeeld voor patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar en voor patiënten met een laag cardiovasculair risico een minder strikt beleid en voor jonge patiënten met ernstig verhoogde albuminurie of een specifieke nierziekte juist een strikter beleid worden nagestreefd Bij patiënten met erfelijke cystenieren wordt hierover laagdrempelig overleg geadviseerd Er is uitgebreid bewijs uit de klinische praktijk dat veel patiënten de bloeddrukdoelen uit richtlijnen in werkelijkheid niet bereiken; de bereikte waarden hebben vaak een normale verdeling rond het bloeddrukdoel Het nut van goede bloeddrukbehandeling is zo groot, dat geadviseerd wordt om te starten met behandeling als bij herhaling de streefwaarde wordt overschreden [Chobanian, ###; ESH/ESC, ###] De discussie â<PERSOON>-lowerthe-better vs the J-shaped curveâ is ook bij patiënten met CNS actueel Belangrijk is zich te realiseren dat het concept âthe lower the SBP and DBP achieved, the better the outcomeâ met name is gebaseerd op observationeel onderzoek onder miljoenen gezonde personen, die geen cardiovasculaire ziekte hadden aan het begin van de observatieperiode Deze groep is dan ook niet representatief voor patiënten die deelnemen aan hypertensie RCTâs en zeker niet voor patiënten met CNS een oorzakelijk verband De J-shaped curve staat voor het concept dat het reduceren van SBP of DBP tot extreem lage waarden een kleiner voordeel heeft dan het reduceren tot minder lage waarden Uit studies bij CNS komt naar voren dat het streven naar zeer lage bloeddrukwaarden vaker leidt tot nierfunctieverlies Het meten en behandelen van hoge bloeddruk in de oudere patiëntencategorie wordt bemoeilijkt door het frequent voorkomen van atriumfibrilleren (bij ##% van de mensen ) <LEEFTIJD> jaar, CRIC studie) [Soliman, ###], door het optreden van orthostase en door een toegenomen vaatwandstijfheid, resulterend in een hoge polsdruk Bij ouderen voorspelt de systolische bloeddruk beter een toekomstige achteruitgang in nierfunctie dan diastolische bloeddruk, polsdruk of mean arterial pressure (SHEP studie [Young, ###]) Het doel van bloeddrukbehandeling bij ouderen is anders dan bij niet-ouderen er moet vooral gekeken worden naar cardiovasculaire uitkomsten en minder naar renale uitkomsten Bij zeer oude patiënten moet de balans gezocht worden tussen het behandelen van hoge bloeddruk en het optreden van bijwerkingen als orthostase en andere factoren die de kwaliteit van leven beïnvloeden Daarom wordt expliciet aangeraden de behandeling te individualiseren In een Cochrane review werden ## RCTâs beoordeeld, verricht bij patiënten ) <LEEFTIJD> jaar, waarbij actieve behandeling werd gecombineerde cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit (RR #,##) Bij patiënten ⥠<LEEFTIJD> jaar was er geen reductie in mortaliteit, maar wel in gecombineerde cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit (RR #,##) Deze gegevens worden bevestigd in observationeel onderzoek Er zijn vier RCTâs waarin behandeling naar verschillende.
| 626 | fms |
curve staat voor het concept dat het reduceren van SBP of DBP tot extreem lage waarden een kleiner voordeel heeft dan het reduceren tot minder lage waarden Uit studies bij CNS komt naar voren dat het streven naar zeer lage bloeddrukwaarden vaker leidt tot nierfunctieverlies Het meten en behandelen van hoge bloeddruk in de oudere patiëntencategorie wordt bemoeilijkt door het frequent voorkomen van atriumfibrilleren (bij ##% van de mensen ) <LEEFTIJD> jaar, CRIC studie) [Soliman, ###], door het optreden van orthostase en door een toegenomen vaatwandstijfheid, resulterend in een hoge polsdruk Bij ouderen voorspelt de systolische bloeddruk beter een toekomstige achteruitgang in nierfunctie dan diastolische bloeddruk, polsdruk of mean arterial pressure (SHEP studie [Young, ###]) Het doel van bloeddrukbehandeling bij ouderen is anders dan bij niet-ouderen er moet vooral gekeken worden naar cardiovasculaire uitkomsten en minder naar renale uitkomsten Bij zeer oude patiënten moet de balans gezocht worden tussen het behandelen van hoge bloeddruk en het optreden van bijwerkingen als orthostase en andere factoren die de kwaliteit van leven beïnvloeden Daarom wordt expliciet aangeraden de behandeling te individualiseren In een Cochrane review werden ## RCTâs beoordeeld, verricht bij patiënten ) <LEEFTIJD> jaar, waarbij actieve behandeling werd gecombineerde cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit (RR #,##) Bij patiënten ⥠<LEEFTIJD> jaar was er geen reductie in mortaliteit, maar wel in gecombineerde cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit (RR #,##) Deze gegevens worden bevestigd in observationeel onderzoek Er zijn vier RCTâs waarin behandeling naar verschillende betrokken Hierin zijn alleen patiënten geïncludeerd met een eGFR ) ##-## ml/min/#,##m# Deze studies lieten geen verschil in primaire uitkomsten zien tussen het lage en het hoge bloeddrukdoel Samenvattend kan er geen specifiek bloeddrukdoel gegeven worden voor patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar Het lijkt redelijk hetzelfde bloeddrukdoel te hanteren als voor jongere patiënten, al moet men zich realiseren dat het bereiken hiervan gepaard kan gaan met ongunstige effecten In elk geval wordt geadviseerd om bij ouderen, die behandeld worden met antihypertensiva, specifiek te vragen of zij last hebben van houdingsafhankelijke Bij patiënten zonder verhoogde albuminurie wordt geen specifiek advies gegeven over het middel van keuze voor de behandeling van de hypertensie Voor patiënten met matig verhoogde albuminurie (ACR #-## Voorkeursbehandeling met ACE-remmers en ARBâs bij matig tot ernstig verhoogde albuminurie is gebaseerd op het feit dat gerandomiseerde studies hebben laten zien dat ACE-remmers en ARBâs progressie van CNS tegengaan, en wellicht ook een verbetering geven van cardiovasculaire uitkomstmaten Wel gaat het in de meeste studies om subanalyses van de groep patiënten met CNS uit de algemene populatie, dus niet om Betreffende de keuze tussen ACE-remmers en ARBâs is er geen bewijs dat één van deze klassen betere uitkomsten geeft en lijken deze middelen even effectief in het verbeteren van de uitkomsten bij patiënten met diabetes mellitus en verhoogde albuminurie Men kan zich in de keuze dan ook laten leiden door het bewijs dat er voor elke klasse bestaat (meer studies met ACE-remmers bij diabetes mellitus type # en meer studies met.
| 619 | fms |
geïncludeerd met een eGFR ) ##-## ml/min/#,##m# Deze studies lieten geen verschil in primaire uitkomsten zien tussen het lage en het hoge bloeddrukdoel Samenvattend kan er geen specifiek bloeddrukdoel gegeven worden voor patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar Het lijkt redelijk hetzelfde bloeddrukdoel te hanteren als voor jongere patiënten, al moet men zich realiseren dat het bereiken hiervan gepaard kan gaan met ongunstige effecten In elk geval wordt geadviseerd om bij ouderen, die behandeld worden met antihypertensiva, specifiek te vragen of zij last hebben van houdingsafhankelijke Bij patiënten zonder verhoogde albuminurie wordt geen specifiek advies gegeven over het middel van keuze voor de behandeling van de hypertensie Voor patiënten met matig verhoogde albuminurie (ACR #-## Voorkeursbehandeling met ACE-remmers en ARBâs bij matig tot ernstig verhoogde albuminurie is gebaseerd op het feit dat gerandomiseerde studies hebben laten zien dat ACE-remmers en ARBâs progressie van CNS tegengaan, en wellicht ook een verbetering geven van cardiovasculaire uitkomstmaten Wel gaat het in de meeste studies om subanalyses van de groep patiënten met CNS uit de algemene populatie, dus niet om Betreffende de keuze tussen ACE-remmers en ARBâs is er geen bewijs dat één van deze klassen betere uitkomsten geeft en lijken deze middelen even effectief in het verbeteren van de uitkomsten bij patiënten met diabetes mellitus en verhoogde albuminurie Men kan zich in de keuze dan ook laten leiden door het bewijs dat er voor elke klasse bestaat (meer studies met ACE-remmers bij diabetes mellitus type # en meer studies met In geval van bijwerking van Zoals hierboven al aangegeven, wordt bij patiënten met een matig (ACR #-## mg/mmol; A#) of sterk (ACR ) echter zijn vaak drie of meer antihypertensiva nodig Hierbij dient opgemerkt te worden dat na starten van een berust op een fysiologische intrarenale hemodynamische aanpassing De initiële daling van de nierfunctie gaat daarna gepaard met een minder snelle achteruitgang van de nierfunctie [Apperloo, ###] Omdat bij CNS een verlies van renale autoregulatie optreedt, kan bloeddrukverlaging met elk antihypertensivum maar vooral met blokkers van het RAAS-systeem gepaard gaan met achteruitgang van de GFR Een sterke stijging van het serum creatininegehalte wordt met name gezien bij patiënten met een significante dubbelzijdige nierarteriestenose (of een nierarteriestenose bij een (functionele) mononier) Bij het starten van RAAS-blokkade (ACE-remmers, A#antagonisten en aldosteron antagonisten) bij patiënten met eGFR ( ## ml/min/#,## m# wordt daarom na <DATUM> weken controle van het serum kalium en de eGFR aanbevolen Een daling van de eGFR van maximaal ##% na start van de behandeling wordt geaccepteerd Bij een daling van de eGFR van meer dan ##% na start van de behandeling wordt de behandeling gestaakt en de eGFR na <DATUM> weken opnieuw gemeten Verwijzen naar de tweede lijn wordt aanbevolen ter diagnostiek en advies m b t behandeling Bij tussentijdse doseringsverhoging of bij langdurig gebruik van al ingestelde RAAS-blokkade is geen extra controle van eGFR of kalium nodig Bij onvoldoende respons op een ACE-remmer of ARB dient eerst nagegaan te worden of de betrokken patiënt.
| 617 | fms |
geval van bijwerking van Zoals hierboven al aangegeven, wordt bij patiënten met een matig (ACR #-## mg/mmol; A#) of sterk (ACR ) echter zijn vaak drie of meer antihypertensiva nodig Hierbij dient opgemerkt te worden dat na starten van een berust op een fysiologische intrarenale hemodynamische aanpassing De initiële daling van de nierfunctie gaat daarna gepaard met een minder snelle achteruitgang van de nierfunctie [Apperloo, ###] Omdat bij CNS een verlies van renale autoregulatie optreedt, kan bloeddrukverlaging met elk antihypertensivum maar vooral met blokkers van het RAAS-systeem gepaard gaan met achteruitgang van de GFR Een sterke stijging van het serum creatininegehalte wordt met name gezien bij patiënten met een significante dubbelzijdige nierarteriestenose (of een nierarteriestenose bij een (functionele) mononier) Bij het starten van RAAS-blokkade (ACE-remmers, A#antagonisten en aldosteron antagonisten) bij patiënten met eGFR ( ## ml/min/#,## m# wordt daarom na <DATUM> weken controle van het serum kalium en de eGFR aanbevolen Een daling van de eGFR van maximaal ##% na start van de behandeling wordt geaccepteerd Bij een daling van de eGFR van meer dan ##% na start van de behandeling wordt de behandeling gestaakt en de eGFR na <DATUM> weken opnieuw gemeten Verwijzen naar de tweede lijn wordt aanbevolen ter diagnostiek en advies m b t behandeling Bij tussentijdse doseringsverhoging of bij langdurig gebruik van al ingestelde RAAS-blokkade is geen extra controle van eGFR of kalium nodig Bij onvoldoende respons op een ACE-remmer of ARB dient eerst nagegaan te worden of de betrokken patiënt Bij aangetoond dat natriumdepletie de werking van ACE-remmers en ARBâs versterkt en, andersom, dat gebruik van te veel zout de werking van deze middelen grotendeels antagoneert [<PERSOON> bloeddrukverlagende middelen in combinatie met zoutbeperking noodzakelijk te zijn om de streefbloeddruk te toe niet bewezen voor belangrijke cardiovasculaire uitkomstmaten noch voor uitkomstmaten van nierfunctie Wel zijn er nadelige effecten beschreven ten aanzien van CVA, hypotensie, hyperkaliëmie en nierfunctieverslechtering [Mann, ###; <PERSOON>, ###] Daarom wordt geadviseerd zeer terughoudend te zijn met het combineren van deze De KDIGO richtlijn uit ### stelt dat bij patiënten met CNS zonder verhoogde albuminurie (ACR ( # mg/mmol; A#) de streefbloeddruk ###/## mmHg of lager is Voor patiënten met matig verhoogde ACR (#-## mg/mmol; A#) of ernstig verhoogde albuminurie () ## mg/mmol; A#) ongeacht de aanwezigheid van diabetes mellitus wordt een streef bloeddrukwaarde van ###/## mmHg geadviseerd voor zowel de grens waarboven therapie In de UKPDS (UK Prospective Diabetes Study) werd gevonden dat streven naar een bloeddruk ( ###/## mmHg betere uitkomsten gaf dan streven naar een bloeddruk ( ###/### mmHg [UKPDS, BMJ ###] In de HOT studie werd gevonden dat streven naar een diastolische bloeddruk ⤠## mmHg beter was dan naar hogere diastolische bloeddrukwaarden, maar gegevens over albuminurie ontbraken in deze studie [Hansson, ###] In de ABCD studie werd gerandomiseerd tussen een diastolische bloeddruk ( ## mmHg en een diastolische bloeddruk van ##-## mmHg Er was minder sterfte in de laagste bloeddrukgroep en geen verschil tussen renale en.
| 671 | fms |
Bij aangetoond dat natriumdepletie de werking van ACE-remmers en ARBâs versterkt en, andersom, dat gebruik van te veel zout de werking van deze middelen grotendeels antagoneert [<PERSOON> bloeddrukverlagende middelen in combinatie met zoutbeperking noodzakelijk te zijn om de streefbloeddruk te toe niet bewezen voor belangrijke cardiovasculaire uitkomstmaten noch voor uitkomstmaten van nierfunctie Wel zijn er nadelige effecten beschreven ten aanzien van CVA, hypotensie, hyperkaliëmie en nierfunctieverslechtering [Mann, ###; <PERSOON>, ###] Daarom wordt geadviseerd zeer terughoudend te zijn met het combineren van deze De KDIGO richtlijn uit ### stelt dat bij patiënten met CNS zonder verhoogde albuminurie (ACR ( # mg/mmol; A#) de streefbloeddruk ###/## mmHg of lager is Voor patiënten met matig verhoogde ACR (#-## mg/mmol; A#) of ernstig verhoogde albuminurie () ## mg/mmol; A#) ongeacht de aanwezigheid van diabetes mellitus wordt een streef bloeddrukwaarde van ###/## mmHg geadviseerd voor zowel de grens waarboven therapie In de UKPDS (UK Prospective Diabetes Study) werd gevonden dat streven naar een bloeddruk ( ###/## mmHg betere uitkomsten gaf dan streven naar een bloeddruk ( ###/### mmHg [UKPDS, BMJ ###] In de HOT studie werd gevonden dat streven naar een diastolische bloeddruk ⤠## mmHg beter was dan naar hogere diastolische bloeddrukwaarden, maar gegevens over albuminurie ontbraken in deze studie [Hansson, ###] In de ABCD studie werd gerandomiseerd tussen een diastolische bloeddruk ( ## mmHg en een diastolische bloeddruk van ##-## mmHg Er was minder sterfte in de laagste bloeddrukgroep en geen verschil tussen renale en Omdat in deze studie patiënten met normotensie en CNS geïncludeerd waren maar geen patiënten met hypertensie en CNS, kunnen de gegevens niet betrouwbaar verhoogde albuminurie) werd gerandomiseerd tussen een systolische bloeddruk ( ### en ( ### mmHg [Cushman, ###] Er werd geen verschil gevonden in de primaire uitkomstmaat (cardiovasculaire sterfte, nietfataal hartinfarct, niet-fataal CVA) Echter in de lage bloeddrukgroep kregen minder patiënten een CVA, maar meer patiënten nierfunctie-verslechtering Observationele studies tonen een verband tussen lagere bloeddruk en een lager risico op cardiovasculaire uitkomsten Echter geen van deze studies geeft bewijs van causaliteit Voorts zijn veel posthoc analyses van RCTâs verschenen (IDNT [Berl, ###], UKPDS [Adler, ###], INVEST [Pepine, ###], ADVANCE [Patel, ###]), waaruit o a naar voren kwam dat patiënten die een betere bloeddruk bereikten (###/## in plaats van ###/## mmHg), een lager risico op cardiovasculaire schade hadden dan patiënten die een hoge bloeddruk hielden Ook dit geeft geen bewijs van causaliteit Het is immers voorstelbaar dat degenen die een lagere bloeddruk bereiken minder ver voortgeschreden vaatwandsclerose hebben en/of een betere therapietrouw vertonen In de Steno-# studie werd een groep intensief behandelde diabetespatiënten met matig verhoogde albuminurie, waarbij een bloeddrukdoel van ###/## en later ###/## mmHg werd nagestreefd, vergeleken met een conventionele arm van patiënten bij wie ( ###/## en later ###/## inspanningsadvies werd gegeven, lipidenverlagende medicatie werd gestart, en intensieve glycemische controle werd nagestreefd De intensieve behandeling was geassocieerd met een verminderd risico op cardiovasculaire ziekten, nefropathie, retinopathie en autonome neuropathie.
| 723 | fms |
in deze studie patiënten met normotensie en CNS geïncludeerd waren maar geen patiënten met hypertensie en CNS, kunnen de gegevens niet betrouwbaar verhoogde albuminurie) werd gerandomiseerd tussen een systolische bloeddruk ( ### en ( ### mmHg [Cushman, ###] Er werd geen verschil gevonden in de primaire uitkomstmaat (cardiovasculaire sterfte, nietfataal hartinfarct, niet-fataal CVA) Echter in de lage bloeddrukgroep kregen minder patiënten een CVA, maar meer patiënten nierfunctie-verslechtering Observationele studies tonen een verband tussen lagere bloeddruk en een lager risico op cardiovasculaire uitkomsten Echter geen van deze studies geeft bewijs van causaliteit Voorts zijn veel posthoc analyses van RCTâs verschenen (IDNT [Berl, ###], UKPDS [Adler, ###], INVEST [Pepine, ###], ADVANCE [Patel, ###]), waaruit o a naar voren kwam dat patiënten die een betere bloeddruk bereikten (###/## in plaats van ###/## mmHg), een lager risico op cardiovasculaire schade hadden dan patiënten die een hoge bloeddruk hielden Ook dit geeft geen bewijs van causaliteit Het is immers voorstelbaar dat degenen die een lagere bloeddruk bereiken minder ver voortgeschreden vaatwandsclerose hebben en/of een betere therapietrouw vertonen In de Steno-# studie werd een groep intensief behandelde diabetespatiënten met matig verhoogde albuminurie, waarbij een bloeddrukdoel van ###/## en later ###/## mmHg werd nagestreefd, vergeleken met een conventionele arm van patiënten bij wie ( ###/## en later ###/## inspanningsadvies werd gegeven, lipidenverlagende medicatie werd gestart, en intensieve glycemische controle werd nagestreefd De intensieve behandeling was geassocieerd met een verminderd risico op cardiovasculaire ziekten, nefropathie, retinopathie en autonome neuropathie hebben bijgedragen aan de gunstige resultaten bij de intensief behandelde patiënten Twee recente metaanalyses laten zien dat een afname van cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit ontstaat bij een afname van bloeddruk ( ###/## mmHg bij patiënten met een hoog cardiovasculair risico, diabetes mellitus en/of CNS [Ettehad, ###; Xie, ###] Ettehad et al voerden een systematische review met meta-analyses uit, waarin zij de relatie tussen verlaging van de bloeddruk en cardiovasculaire aandoeningen en sterfte onderzochten [Ettehad, ###] In deze studie werden ### RCTâs met ten minste ### patiëntjaren in elke onderzoeksarm geïncludeerd, met in totaal #<DATUM> patiënten In deze studie werd een verband aangetoond tussen elke ## mm Hg daling van de systolische bloeddruk en verlaging van het risico op cardiovasculaire eindpunten en mortaliteit (zie tabel #) Hoe lager de systolische bloeddruk, hoe lager het relatief risico, maar de absolute risicoreductie was beperkt, zodat veel mensen behandeld moeten worden om één event te vermijden Deze studie liet geen statistisch significante relatie zien tussen verlaging van de bloeddruk en nierfalen In de studie werd geen onderscheid Tabel # Relatie tussen elke ## mm Hg daling in systolische bloeddruk en cardiovasculair risico *NNT number-needed-to-treat aantal personen dat behandeld moet worden om # event te voorkomen Xie et al voerden eveneens een systematische review met meta-analyses uit, met als doel de associatie tussen intensieve bloeddrukverlaging en cardiovasculaire en renale uitkomsten te bestuderen [Xie, ###] In deze studie werden ## trials geïncludeerd, waarin intensieve met minder intensieve bloeddrukverlaging werd vergeleken, bij.
| 701 | fms |
resultaten bij de intensief behandelde patiënten Twee recente metaanalyses laten zien dat een afname van cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit ontstaat bij een afname van bloeddruk ( ###/## mmHg bij patiënten met een hoog cardiovasculair risico, diabetes mellitus en/of CNS [Ettehad, ###; Xie, ###] Ettehad et al voerden een systematische review met meta-analyses uit, waarin zij de relatie tussen verlaging van de bloeddruk en cardiovasculaire aandoeningen en sterfte onderzochten [Ettehad, ###] In deze studie werden ### RCTâs met ten minste ### patiëntjaren in elke onderzoeksarm geïncludeerd, met in totaal #<DATUM> patiënten In deze studie werd een verband aangetoond tussen elke ## mm Hg daling van de systolische bloeddruk en verlaging van het risico op cardiovasculaire eindpunten en mortaliteit (zie tabel #) Hoe lager de systolische bloeddruk, hoe lager het relatief risico, maar de absolute risicoreductie was beperkt, zodat veel mensen behandeld moeten worden om één event te vermijden Deze studie liet geen statistisch significante relatie zien tussen verlaging van de bloeddruk en nierfalen In de studie werd geen onderscheid Tabel # Relatie tussen elke ## mm Hg daling in systolische bloeddruk en cardiovasculair risico *NNT number-needed-to-treat aantal personen dat behandeld moet worden om # event te voorkomen Xie et al voerden eveneens een systematische review met meta-analyses uit, met als doel de associatie tussen intensieve bloeddrukverlaging en cardiovasculaire en renale uitkomsten te bestuderen [Xie, ###] In deze studie werden ## trials geïncludeerd, waarin intensieve met minder intensieve bloeddrukverlaging werd vergeleken, bij ### patiënten De verschillen in bereikte systolische bloeddruk tussen de onderzoeksarmen waren in deze studie over het algemeen beperkt voor de totale groep Er is in deze analyse echter ook naar subgroepen gekeken Wanneer werd gekeken naar de uitkomst major cardiovasculair event dan werd voor patiënten met CNS geen voordeel gevonden van intensieve bloeddrukverlaging ten opzichte van minder intensieve bloeddrukverlaging Hierbij was sprake van imprecisie van het gevonden resultaat Veel van de studies die in deze meta-analyse waren geïncludeerd, waren van matige kwaliteit, bijvoorbeeld vanwege niet-geblindeerde In ### verscheen een grote RCT over bloeddrukregulatie bij patiënten met een systolische bloeddruk ⥠### mmHg en verhoogd cardiovasculair risico zónder diabetes mellitus [SPRINT, ###] In deze studie werden ### patiënten gerandomiseerd tussen twee groepen systolisch bloeddruk streefwaarde ( ### mmHg mediane follow-up was #,<LEEFTIJD> jaar (de studie werd vervroegd gestopt vanwege significante resultaten in de één jaar, in de standaard behandelgroep was dat ###,# mmHg Na het eerste jaar bleef de bloeddruk stabiel Het risico op de primaire uitkomst was lager in de intensieve behandelgroep (#,#%) in vergelijking met de uitkomstmaten myocardinfarct, acuut coronair syndroom en beroerte werd geen statistisch significant resultaat gezien Wel hadden personen in de intensieve behandelgroep een lager risico op hartfalen (HR #,##; ##%BI Een vooraf geplande subgroepanalyse van de SPRINT trial toont voor de populatie met CNS soortgelijke bevindingen, alhoewel de meeste niet statistisch significant bleken [<PERSOON>, ###] Dit wordt verklaard vanwege.
| 652 | fms |
patiënten De verschillen in bereikte systolische bloeddruk tussen de onderzoeksarmen waren in deze studie over het algemeen beperkt voor de totale groep Er is in deze analyse echter ook naar subgroepen gekeken Wanneer werd gekeken naar de uitkomst major cardiovasculair event dan werd voor patiënten met CNS geen voordeel gevonden van intensieve bloeddrukverlaging ten opzichte van minder intensieve bloeddrukverlaging Hierbij was sprake van imprecisie van het gevonden resultaat Veel van de studies die in deze meta-analyse waren geïncludeerd, waren van matige kwaliteit, bijvoorbeeld vanwege niet-geblindeerde In ### verscheen een grote RCT over bloeddrukregulatie bij patiënten met een systolische bloeddruk ⥠### mmHg en verhoogd cardiovasculair risico zónder diabetes mellitus [SPRINT, ###] In deze studie werden ### patiënten gerandomiseerd tussen twee groepen systolisch bloeddruk streefwaarde ( ### mmHg mediane follow-up was #,<LEEFTIJD> jaar (de studie werd vervroegd gestopt vanwege significante resultaten in de één jaar, in de standaard behandelgroep was dat ###,# mmHg Na het eerste jaar bleef de bloeddruk stabiel Het risico op de primaire uitkomst was lager in de intensieve behandelgroep (#,#%) in vergelijking met de uitkomstmaten myocardinfarct, acuut coronair syndroom en beroerte werd geen statistisch significant resultaat gezien Wel hadden personen in de intensieve behandelgroep een lager risico op hartfalen (HR #,##; ##%BI Een vooraf geplande subgroepanalyse van de SPRINT trial toont voor de populatie met CNS soortgelijke bevindingen, alhoewel de meeste niet statistisch significant bleken [<PERSOON>, ###] Dit wordt verklaard vanwege Bij deze vraag is uitgegaan van de evidence uit de KDIGO richtlijn [KDIGO, ###] Na publicatie van die richtlijn recente RCT over bloeddruk streefwaarden werd daarnaast nog geïncludeerd [SPRINT, ###] Voor deze uitgangsvraag is geen systematisch literatuuronderzoek gedaan, vanwege de beschikbaarheid van de evidence in de KDIGO richtlijn De werkgroep is van mening de nieuwste evidence van hoge kwaliteit te hebben Adler AI, Stratton IM, <PERSOON> HA et al Association of systolic blood pressure with macrovascular and microvascular complications of type # diabetes (UKPDS ##) prospective observational study <PERSOON> PE A short-term antihypertensive treatment-induced fall in glomerular filtration rate <PERSOON> LG, <PERSOON> JB et al Impact of achieved blood pressure on cardiovascular outcomes in the <PERSOON> blunting of the antiproteinuric efficacy of ACE inhibition by high sodium intake can be restored by hydrochlorothiazide <PERSOON> DM, Craven TE, <PERSOON> PL, et al Effects of intensive BP control in <PERSOON> AV, Bakris GL, Black HR et al <PERSOON-##> Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Cushman WC, Evans GW, Byington RP et al Effects of intensive bloodpressure control in type # diabetes mellitus <PERSOON-##> CA, <PERSOON-##> A, <PERSOON-##> J, et al Blood pressure lowering for prevention of.
| 603 | fms |
de KDIGO richtlijn [KDIGO, ###] Na publicatie van die richtlijn recente RCT over bloeddruk streefwaarden werd daarnaast nog geïncludeerd [SPRINT, ###] Voor deze uitgangsvraag is geen systematisch literatuuronderzoek gedaan, vanwege de beschikbaarheid van de evidence in de KDIGO richtlijn De werkgroep is van mening de nieuwste evidence van hoge kwaliteit te hebben Adler AI, Stratton IM, <PERSOON> HA et al Association of systolic blood pressure with macrovascular and microvascular complications of type # diabetes (UKPDS ##) prospective observational study <PERSOON> PE A short-term antihypertensive treatment-induced fall in glomerular filtration rate <PERSOON> LG, <PERSOON> JB et al Impact of achieved blood pressure on cardiovascular outcomes in the <PERSOON> blunting of the antiproteinuric efficacy of ACE inhibition by high sodium intake can be restored by hydrochlorothiazide <PERSOON> DM, Craven TE, <PERSOON> PL, et al Effects of intensive BP control in <PERSOON> AV, Bakris GL, Black HR et al <PERSOON> Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Cushman WC, Evans GW, Byington RP et al Effects of intensive bloodpressure control in type # diabetes mellitus <PERSOON-##> CA, <PERSOON-##> A, <PERSOON-##> J, et al Blood pressure lowering for prevention of ### ESH/ESC Guidelines for the management of <PERSOON-##> HH et al Effect of a multifactorial intervention on mortality in type # diabetes <PERSOON-##> S et al Combining GFR and albuminuria to classify CKD improves prediction of <PERSOON-##> SG et al Effects of intensive bloodpressure lowering and lowdose aspirin in patients with hypertension principal results of the Hypertension Optimal Treatment (HOT) randomised trial HOT Study Group Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO) KDIGO ### clinical practice guideline for the evaluation and management of chronic kidney disease <PERSOON-##>) Clinical Practice Guideline for the Management of Blood Pressure in Mann JF, Gerstein HC, Pogue J et al Renal insufficiency as a predictor of cardiovascular outcomes and the impact of ramipril the HOPE randomized trial <PERSOON-##> Med ###;##<DATUM> ## Mann JF, Gerstein HC, <PERSOON-##> QL et al Development of renal disease in people at high cardiovascular risk results of the HOPE Mann JF, Schmieder RE, McQueen M et al Renal outcomes with telmisartan, ramipril, or both, in people at high vascular <PERSOON-##> BC et al for the Chronic Kidney Disease Prognosis Consortium Association of estimated glomerular filtration rate and albuminuria with all-cause and cardiovascular mortality in general population.
| 556 | fms |
for the management of <PERSOON> HH et al Effect of a multifactorial intervention on mortality in type # diabetes <PERSOON> S et al Combining GFR and albuminuria to classify CKD improves prediction of <PERSOON> SG et al Effects of intensive bloodpressure lowering and lowdose aspirin in patients with hypertension principal results of the Hypertension Optimal Treatment (HOT) randomised trial HOT Study Group Kidney Disease Improving Global Outcomes (KDIGO) KDIGO ### clinical practice guideline for the evaluation and management of chronic kidney disease <PERSOON>) Clinical Practice Guideline for the Management of Blood Pressure in Mann JF, Gerstein HC, Pogue J et al Renal insufficiency as a predictor of cardiovascular outcomes and the impact of ramipril the HOPE randomized trial <PERSOON> Med ###;##<DATUM> ## Mann JF, Gerstein HC, <PERSOON> QL et al Development of renal disease in people at high cardiovascular risk results of the HOPE Mann JF, Schmieder RE, McQueen M et al Renal outcomes with telmisartan, ramipril, or both, in people at high vascular <PERSOON> BC et al for the Chronic Kidney Disease Prognosis Consortium Association of estimated glomerular filtration rate and albuminuria with all-cause and cardiovascular mortality in general population Pharmacotherapy for hypertension in the elderly <PERSOON> J et al Effects of a fixed combination of perindopril and indapamide on macrovascular and microvascular outcomes in patients with type # diabetes mellitus (the ADVANCE trial) a randomised controlled trial Lancet Pepine CJ, Handberg EM, Cooper-DeHoff RM et al A calcium antagonist vs a non-calcium antagonist hypertension treatment strategy for patients with coronary artery disease <PERSOON> International Verapamil-Trandolapril Study (INVEST) a randomized controlled trial <PERSOON-##> JM et al Blood pressure control, proteinuria, and the progression of renal disease <PERSOON-##> BR et al Cardiovascular outcomes in high-risk hypertensive patients stratified by baseline <PERSOON-##> BR et al Renal outcomes in high-risk hypertensive patients treated with an angiotensinconverting enzyme inhibitor or a calcium channel blocker vs a diuretic a report from the Antihypertensive and Lipid- Lowering Treatment to Prevent Heart Attack Trial (ALLHAT) <PERSOON-##> RW, Estacio RO, Mehler PS et al Appropriate blood pressure control in hypertensive and normotensive type # diabetes mellitus a summary of the ABCD trial Nat <PERSOON-##> AS et al Chronic kidney disease and prevalent atrial fibrillation the <PERSOON-##> A randomized trial of intensive versus standard blood-pressure control New Engl J Med.
| 522 | fms |
<PERSOON> J et al Effects of a fixed combination of perindopril and indapamide on macrovascular and microvascular outcomes in patients with type # diabetes mellitus (the ADVANCE trial) a randomised controlled trial Lancet Pepine CJ, Handberg EM, Cooper-DeHoff RM et al A calcium antagonist vs a non-calcium antagonist hypertension treatment strategy for patients with coronary artery disease <PERSOON> International Verapamil-Trandolapril Study (INVEST) a randomized controlled trial <PERSOON> JM et al Blood pressure control, proteinuria, and the progression of renal disease <PERSOON> BR et al Cardiovascular outcomes in high-risk hypertensive patients stratified by baseline <PERSOON> BR et al Renal outcomes in high-risk hypertensive patients treated with an angiotensinconverting enzyme inhibitor or a calcium channel blocker vs a diuretic a report from the Antihypertensive and Lipid- Lowering Treatment to Prevent Heart Attack Trial (ALLHAT) <PERSOON> RW, Estacio RO, Mehler PS et al Appropriate blood pressure control in hypertensive and normotensive type # diabetes mellitus a summary of the ABCD trial Nat <PERSOON> AS et al Chronic kidney disease and prevalent atrial fibrillation the <PERSOON> A randomized trial of intensive versus standard blood-pressure control New Engl J Med Tight blood pressure control and risk of macrovascular and microvascular complications in type # diabetes <PERSOON> GJ et al Angiotensin converting enzyme insertion/ deletion polymorphism and shortterm renal response to ACE inhibition role of sodium status <PERSOON-##> of Dietary Sodium and Hydrochlorothiazide on the Antiproteinuric Efficacy of <PERSOON-##> MH et al Albuminuria and cardiovascular risk in hypertensive patients with left ventricular <PERSOON-##> A, <PERSOON-##> T, et al Effects of intensive blood pressure lowering on cardiovascular and renal outcomes updated systematic review and meta-analysis Lancet ###; ### ###-## Young JH, Klag MJ, Muntner P et al Blood pressure and decline in kidney function findings from the Systolic Hypertension <PERSOON-##> S, Teo KK, Pogue J et al Telmisartan, ramipril, or both in patients at high risk for vascular events <PERSOON-##> J Med Welke behandeling wordt aanbevolen voor ernstig verhoogde albuminurie (ACR)## mg/mol)? Bij patiënten met ernstig verhoogde albuminurie (ACR )## mg/mmol (of )### mg/## uur)) moet altijd worden gestreefd naar een bloeddruk â¤###/## mmHg, waarbij eerste keus bloeddrukverlagende geneesmiddelen om zoutbeperkt dieet ((### mg natrium ofwel (# gram zout per dag) en/of een (thiazide) diureticum Daarbij verminderen.
| 544 | fms |
control and risk of macrovascular and microvascular complications in type # diabetes <PERSOON> GJ et al Angiotensin converting enzyme insertion/ deletion polymorphism and shortterm renal response to ACE inhibition role of sodium status <PERSOON> of Dietary Sodium and Hydrochlorothiazide on the Antiproteinuric Efficacy of <PERSOON> MH et al Albuminuria and cardiovascular risk in hypertensive patients with left ventricular <PERSOON> A, <PERSOON> T, et al Effects of intensive blood pressure lowering on cardiovascular and renal outcomes updated systematic review and meta-analysis Lancet ###; ### ###-## Young JH, Klag MJ, Muntner P et al Blood pressure and decline in kidney function findings from the Systolic Hypertension <PERSOON> S, Teo KK, Pogue J et al Telmisartan, ramipril, or both in patients at high risk for vascular events <PERSOON> J Med Welke behandeling wordt aanbevolen voor ernstig verhoogde albuminurie (ACR)## mg/mol)? Bij patiënten met ernstig verhoogde albuminurie (ACR )## mg/mmol (of )### mg/## uur)) moet altijd worden gestreefd naar een bloeddruk â¤###/## mmHg, waarbij eerste keus bloeddrukverlagende geneesmiddelen om zoutbeperkt dieet ((### mg natrium ofwel (# gram zout per dag) en/of een (thiazide) diureticum Daarbij verminderen Het nut van zoutbeperking in het dieet om het anti-proteïnurisch effect van ACE remmers of ARB's te Het streefniveau is in deze module verlaagd van (#,# gram proteïnurie per dag naar (#,# gram per dag Het toevoegen van een aldosteronantagonist aan een ACE remmer of ARB wordt nu minder sterk gepropageerd, en alleen toegestaan in specifieke gevallen, onder frequente controles van eventuele Albuminurie is een onafhankelijke risicofactor voor progressie van nierschade [<PERSOON>, ###] In de beschreven studies wordt wisselend albuminurie of proteïnurie als uitkomstmaat gehanteerd Dit verklaart de verschillen in terminologie in onderstaande tekst Aangetoond is dat bij patiënten met proteïnurie )# gram/## uur bloeddrukverlaging tot waarden onder de bovengenoemde waarde van â¤###/## mmHg tot minder snelle hypertensie en proteïnurie blijkt de belangrijkste prognostische factor voor snelle progressie naar terminale nierschade Ook is aangetoond dat naarmate door ingestelde behandeling proteïnurie meer daalt, de snelheid van achteruitgang van GFR beter wordt tegengegaan [<PERSOON>, ###] Deze observationele bevinding werd later bevestigd in CNS patiënten met lagere albuminurie waarden Bij eenzelfde mate van bloeddrukdaling hebben ACE remmers en ARBs een sterkere antiproteïnurische werking dan andere antihypertensiva [Ruggenenti ###, Gansevoort, ###a] Ook is aangetoond dat indien bij patiënten de proteïnurie erger is, het gunstige effect op het vertragen van de progressie van de nierschade door <PERSOON-##>, ###] Daarom dienen patiënten met proteïnurie behandeld te worden met een ACE remmer (of een ARB) waarbij enerzijds gestreefd wordt naar een proteïnurie van tenminste (# gram/dag [Klahr, ###; Van der.
| 620 | fms |
van zoutbeperking in het dieet om het anti-proteïnurisch effect van ACE remmers of ARB's te Het streefniveau is in deze module verlaagd van (#,# gram proteïnurie per dag naar (#,# gram per dag Het toevoegen van een aldosteronantagonist aan een ACE remmer of ARB wordt nu minder sterk gepropageerd, en alleen toegestaan in specifieke gevallen, onder frequente controles van eventuele Albuminurie is een onafhankelijke risicofactor voor progressie van nierschade [<PERSOON>, ###] In de beschreven studies wordt wisselend albuminurie of proteïnurie als uitkomstmaat gehanteerd Dit verklaart de verschillen in terminologie in onderstaande tekst Aangetoond is dat bij patiënten met proteïnurie )# gram/## uur bloeddrukverlaging tot waarden onder de bovengenoemde waarde van â¤###/## mmHg tot minder snelle hypertensie en proteïnurie blijkt de belangrijkste prognostische factor voor snelle progressie naar terminale nierschade Ook is aangetoond dat naarmate door ingestelde behandeling proteïnurie meer daalt, de snelheid van achteruitgang van GFR beter wordt tegengegaan [<PERSOON>, ###] Deze observationele bevinding werd later bevestigd in CNS patiënten met lagere albuminurie waarden Bij eenzelfde mate van bloeddrukdaling hebben ACE remmers en ARBs een sterkere antiproteïnurische werking dan andere antihypertensiva [Ruggenenti ###, Gansevoort, ###a] Ook is aangetoond dat indien bij patiënten de proteïnurie erger is, het gunstige effect op het vertragen van de progressie van de nierschade door <PERSOON>, ###] Daarom dienen patiënten met proteïnurie behandeld te worden met een ACE remmer (of een ARB) waarbij enerzijds gestreefd wordt naar een proteïnurie van tenminste (# gram/dag [Klahr, ###; Van der De werkgroep heeft er echter voor gekozen om zich te conformeren aan de streefwaarde (###/## mmHg zoals die voor patiënten met CNS en proteïnurie wordt aangehouden in internationale richtlijnen [KDIGO, ###] Daarbij is de werkgroep wel van mening dat er naar een zo laag mogelijke proteïnurie moet worden gestreefd hiervan moet individueel bepaald worden De werkgroep benadrukt dat in beschouwing moet worden genomen dat met name bij patiënten met een initieel hoge proteïnurie soms volstaan kan worden met een sterke Indien behandeling met een ACE remmer dan wel ARB de proteïnurie onvoldoende doet dalen, dient als eerste een zoutbeperkt dieet (maximaal # gram) te worden toegevoegd Dit omdat is aangetoond dat een zoutbeperkt dieet het antiproteïnurische effect van remming van het renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS) versterkt [<PERSOON>, ###], en er aanwijzingen zijn dat het renoprotectieve effect van RAAS remming ook In plaats van, of additioneel aan, een dergelijk dieet kan een thiazidediureticum worden toegevoegd Dit omdat is aangetoond dat combinatie van een ACE-remmer met een thiazidediureticum het antiproteïnurische effect creatinineklaring (## ml/min thiazidediuretica nog werkzaam zijn, hoewel daar soms hogere doseringen voor nodig zijn en er dan met deze middelen kans is op hyponatriëmie en hypercalciëmie [Fliser, ###; Dussol, ###; Knauf, ###; Agarwal, ###] In een aantal studies is aangetoond dat bij ophogen van de dosis ACE remmer of ARB ontkoppeling van het antihypertensieve en antiproteïnurische effect optreedt Dit betekent dat bij hogere doseringen van deze middelen de bloeddruk nauwelijks verder wordt verlaagd, maar de proteïnurie nog wel verder afneemt [Gansevoort, ###].
| 671 | fms |
heeft er echter voor gekozen om zich te conformeren aan de streefwaarde (###/## mmHg zoals die voor patiënten met CNS en proteïnurie wordt aangehouden in internationale richtlijnen [KDIGO, ###] Daarbij is de werkgroep wel van mening dat er naar een zo laag mogelijke proteïnurie moet worden gestreefd hiervan moet individueel bepaald worden De werkgroep benadrukt dat in beschouwing moet worden genomen dat met name bij patiënten met een initieel hoge proteïnurie soms volstaan kan worden met een sterke Indien behandeling met een ACE remmer dan wel ARB de proteïnurie onvoldoende doet dalen, dient als eerste een zoutbeperkt dieet (maximaal # gram) te worden toegevoegd Dit omdat is aangetoond dat een zoutbeperkt dieet het antiproteïnurische effect van remming van het renine-angiotensine-aldosteron systeem (RAAS) versterkt [<PERSOON>, ###], en er aanwijzingen zijn dat het renoprotectieve effect van RAAS remming ook In plaats van, of additioneel aan, een dergelijk dieet kan een thiazidediureticum worden toegevoegd Dit omdat is aangetoond dat combinatie van een ACE-remmer met een thiazidediureticum het antiproteïnurische effect creatinineklaring (## ml/min thiazidediuretica nog werkzaam zijn, hoewel daar soms hogere doseringen voor nodig zijn en er dan met deze middelen kans is op hyponatriëmie en hypercalciëmie [Fliser, ###; Dussol, ###; Knauf, ###; Agarwal, ###] In een aantal studies is aangetoond dat bij ophogen van de dosis ACE remmer of ARB ontkoppeling van het antihypertensieve en antiproteïnurische effect optreedt Dit betekent dat bij hogere doseringen van deze middelen de bloeddruk nauwelijks verder wordt verlaagd, maar de proteïnurie nog wel verder afneemt [Gansevoort, ###] Proteïnurie zal ook dalen als de eiwitinname wordt gereduceerd [Gansevoort, ###b] Het is derhalve van belang na te gaan hoeveel eiwit een patiënt eet Dit kan, behalve middels een dieetanamnese, relatief eenvoudig berekend worden aan de hand van de ureumexcretie Indien er sprake is van een te hoge eiwitinname is het gewenst de eiwitinname te beperken Het is aangetoond dat eiwitbeperking additief is aan het effect van ACE remming op proteïnurie Het effect van eiwitbeperking op proteïnurie is echter beperkt [Gansevoort, ###,a] Er is aangetoond dat combinatie van ACE remmers en ARBs tot verdere verlaging van de proteïnurie kan leiden, gecontroleerde studie dat het optitreren van de dosering ACE remmer dan wel ARB om een optimaal proteïnurieverlagend effect te krijgen een beter effect op renale prognose heeft dan een standaarddosering van deze geneesmiddelen [Hou, ###] Verschillende studies hebben aangetoond dat combinatietherapie van een ARB dan wel renineremmer samen met een ACE remmer weliswaar soms tot de grootste verlaging van proteïnurie leidde, maar dat de achteruitgang van de nierfunctie en het aantal patiënten dat in dialyse moest worden genomen, gelijk of groter was dan in de groepen die met de ARB of de ACE remmer alleen werden behandeld [Mann, ###; Parving, ###; Fried, ###] Omdat in deze studies grote patiëntaantallen werden behandeld, lijkt het raadzaam terughoudend te zijn met dergelijke combinatietherapie Temeer daar in deze studies tevens werd aangetoond dat er bij combinatietherapie geen voordeel was in cardiovasculaire uitkomst.
| 632 | fms |
zal ook dalen als de eiwitinname wordt gereduceerd [Gansevoort, ###b] Het is derhalve van belang na te gaan hoeveel eiwit een patiënt eet Dit kan, behalve middels een dieetanamnese, relatief eenvoudig berekend worden aan de hand van de ureumexcretie Indien er sprake is van een te hoge eiwitinname is het gewenst de eiwitinname te beperken Het is aangetoond dat eiwitbeperking additief is aan het effect van ACE remming op proteïnurie Het effect van eiwitbeperking op proteïnurie is echter beperkt [Gansevoort, ###,a] Er is aangetoond dat combinatie van ACE remmers en ARBs tot verdere verlaging van de proteïnurie kan leiden, gecontroleerde studie dat het optitreren van de dosering ACE remmer dan wel ARB om een optimaal proteïnurieverlagend effect te krijgen een beter effect op renale prognose heeft dan een standaarddosering van deze geneesmiddelen [Hou, ###] Verschillende studies hebben aangetoond dat combinatietherapie van een ARB dan wel renineremmer samen met een ACE remmer weliswaar soms tot de grootste verlaging van proteïnurie leidde, maar dat de achteruitgang van de nierfunctie en het aantal patiënten dat in dialyse moest worden genomen, gelijk of groter was dan in de groepen die met de ARB of de ACE remmer alleen werden behandeld [Mann, ###; Parving, ###; Fried, ###] Omdat in deze studies grote patiëntaantallen werden behandeld, lijkt het raadzaam terughoudend te zijn met dergelijke combinatietherapie Temeer daar in deze studies tevens werd aangetoond dat er bij combinatietherapie geen voordeel was in cardiovasculaire uitkomst In een aantal studies bij patiënten met diabetische nefropathie maar ook bij patiënten zonder diabetes met CNS is aangetoond dat het toevoegen van een aldosteron-antagonist aan een behandelregime met ACE remmers en/of ARBs naast een verdere verlaging van de bloeddruk ook een verdere afname geeft van proteïnurie aangetoond dat toevoegen van spironolacton aan of een ACE remmer of een ARB een daling van )##% van de proteïnurie gaf in vergelijking met behandeling met ACE remmer of ARB alleen [Chrysostomou, ###] Bianchi et al (###) bereikten in een prospectieve, openlabel studie in een groep patiënten met CNS en proteïnurie )#,# gr/## uur dat na toevoegen van spironolacton aan behandeling met een ACE-remmer en/of ARB de proteïnurie (#,# gr/## uur werd, hetgeen gepaard ging met minder snelle achteruitgang van de nierfunctie dan behandeling zonder spironolacton Dit onderzoek had echter slechts een follow-up van <LEEFTIJD> jaar Andere lange termijn studies met toevoegen van een aldosteron antagonist met als eindpunt nierfunctie behoud ontbreken vooralsnog Over het algemeen leidt behandeling met een aldosteronantagonist tot een stijging van het serumkaliumgehalte en in een deel van de patiënten moet de behandeling worden gestaakt vanwege hyperkaliëmie [Epstein, ###; Gezien de beperkte bewijslast adviseert de werkgroep dan ook terughoudend te zijn met de combinatie van een ACE remmer dan wel ARB met een aldosteronantagonist, mede gezien de potentiele bijwerkingen van deze dient alleen voorgeschreven te worden door een internist-nefroloog op specifieke indicatie (bijvoorbeeld forse restproteïnurie onder ACE remmer dan wel ARB, en (snel) progressieve nierinsufficiëntie) en onder frequente controles.
| 613 | fms |
ook bij patiënten zonder diabetes met CNS is aangetoond dat het toevoegen van een aldosteron-antagonist aan een behandelregime met ACE remmers en/of ARBs naast een verdere verlaging van de bloeddruk ook een verdere afname geeft van proteïnurie aangetoond dat toevoegen van spironolacton aan of een ACE remmer of een ARB een daling van )##% van de proteïnurie gaf in vergelijking met behandeling met ACE remmer of ARB alleen [Chrysostomou, ###] Bianchi et al (###) bereikten in een prospectieve, openlabel studie in een groep patiënten met CNS en proteïnurie )#,# gr/## uur dat na toevoegen van spironolacton aan behandeling met een ACE-remmer en/of ARB de proteïnurie (#,# gr/## uur werd, hetgeen gepaard ging met minder snelle achteruitgang van de nierfunctie dan behandeling zonder spironolacton Dit onderzoek had echter slechts een follow-up van <LEEFTIJD> jaar Andere lange termijn studies met toevoegen van een aldosteron antagonist met als eindpunt nierfunctie behoud ontbreken vooralsnog Over het algemeen leidt behandeling met een aldosteronantagonist tot een stijging van het serumkaliumgehalte en in een deel van de patiënten moet de behandeling worden gestaakt vanwege hyperkaliëmie [Epstein, ###; Gezien de beperkte bewijslast adviseert de werkgroep dan ook terughoudend te zijn met de combinatie van een ACE remmer dan wel ARB met een aldosteronantagonist, mede gezien de potentiele bijwerkingen van deze dient alleen voorgeschreven te worden door een internist-nefroloog op specifieke indicatie (bijvoorbeeld forse restproteïnurie onder ACE remmer dan wel ARB, en (snel) progressieve nierinsufficiëntie) en onder frequente controles van chronische nierschade en is op basis van consensus een aanbeveling geformuleerd door de werkgroep <PERSOON> AD Thiazide diuretics in advanced chronic kidney disease <PERSOON> PE Short-term antiproteinuric response to antihypertensive treatment predicts longterm GFR decline in patients with non-diabetic renal disease <PERSOON> VM Long-term effects of spironolactone on proteinuria and kidney function in patients with <PERSOON> blunting of the antiproteinuric efficacy of ACE inhi-bition by high sodium intake can be restored by hydrochlorothiazide <PERSOON> GJ Double-blind, placebo-controlled study on the effect of the aldosterone receptor antagonist spironolactone in patients who have persistent proteinuria and are on long-term angiotensin-converting enzyme inhibitor therapy, with or without an angiotensin II receptor blocker <PERSOON> S et al A randomized trial of furosemide vs hydrochlorothiazide in patients with <PERSOON> GH, Weinberger M et al Selective aldosterone blockade with eplerenone reduces albuminuria in patients with type # diabetes <PERSOON> of thiazides increases the efficacy of loop diuretics even in <PERSOON> JH et al; <PERSOON-##> angiotensin inhibition for the treatment of.
| 519 | fms |
door de werkgroep <PERSOON> AD Thiazide diuretics in advanced chronic kidney disease <PERSOON> PE Short-term antiproteinuric response to antihypertensive treatment predicts longterm GFR decline in patients with non-diabetic renal disease <PERSOON> VM Long-term effects of spironolactone on proteinuria and kidney function in patients with <PERSOON> blunting of the antiproteinuric efficacy of ACE inhi-bition by high sodium intake can be restored by hydrochlorothiazide <PERSOON> GJ Double-blind, placebo-controlled study on the effect of the aldosterone receptor antagonist spironolactone in patients who have persistent proteinuria and are on long-term angiotensin-converting enzyme inhibitor therapy, with or without an angiotensin II receptor blocker <PERSOON> S et al A randomized trial of furosemide vs hydrochlorothiazide in patients with <PERSOON> GH, Weinberger M et al Selective aldosterone blockade with eplerenone reduces albuminuria in patients with type # diabetes <PERSOON> of thiazides increases the efficacy of loop diuretics even in <PERSOON> JH et al; <PERSOON-##> angiotensin inhibition for the treatment of Additive antiproteinuric effect of ACE inhibition and a lowprotein diet in human <PERSOON-##> PE Effects of the angiotensin II antagonist losartan in <PERSOON-##> PE Antiproteinuric effect of bloodpressure-lowering <PERSOON-##> AS Effect of angiotensin-converting enzyme inhibitors on the progression of nondiabetic renal disease a meta-analysis of randomized trials Angiotensin-Converting-Enzyme Inhibition and Progressive Renal Disease GISEN Group (Gruppo Italiano di Studi Epidemiologici in Nefrologia) Randomised placebo-controlled trial of effect of ramipril on decline in glomerular filtration rate and risk of terminal renal failure in proteinuric, non-diabetic nephropathy <PERSOON-##> FA, Parving HH et al Moderation of dietary sodium potentiates the renal and cardiovascular <PERSOON-##> X et al Renoprotection of Optimal Antiproteinuric Doses (ROAD) Study a randomized controlled study of benazepril and losartan in chronic renal insufficiency <PERSOON-##> Nephrol ###;## ###-## <PERSOON-##> PC, Schmid CH et al; AIPRD Study Group Progression of chronic kidney disease the role of blood pressure <PERSOON-##> K et al <PERSOON-##> effect of aldosterone blockade in patients with Alport syndrome <PERSOON-##> GJ et al <PERSOON-##> effects of dietary protein restriction and blood-pressure control on the progression of chronic renal disease Modification of Diet in <PERSOON-##> E.
| 494 | fms |
inhibition and a lowprotein diet in human <PERSOON> PE Effects of the angiotensin II antagonist losartan in <PERSOON> PE Antiproteinuric effect of bloodpressure-lowering <PERSOON> AS Effect of angiotensin-converting enzyme inhibitors on the progression of nondiabetic renal disease a meta-analysis of randomized trials Angiotensin-Converting-Enzyme Inhibition and Progressive Renal Disease GISEN Group (Gruppo Italiano di Studi Epidemiologici in Nefrologia) Randomised placebo-controlled trial of effect of ramipril on decline in glomerular filtration rate and risk of terminal renal failure in proteinuric, non-diabetic nephropathy <PERSOON> FA, Parving HH et al Moderation of dietary sodium potentiates the renal and cardiovascular <PERSOON> X et al Renoprotection of Optimal Antiproteinuric Doses (ROAD) Study a randomized controlled study of benazepril and losartan in chronic renal insufficiency <PERSOON> Nephrol ###;## ###-## <PERSOON> PC, Schmid CH et al; AIPRD Study Group Progression of chronic kidney disease the role of blood pressure <PERSOON> K et al <PERSOON> effect of aldosterone blockade in patients with Alport syndrome <PERSOON-##> GJ et al <PERSOON> effects of dietary protein restriction and blood-pressure control on the progression of chronic renal disease Modification of Diet in <PERSOON-##> D; on behalf of the Reducing Albuminuria as Surrogate Endpoint (REASSURE) Consortium Drug-Induced Reduction in Albuminuria Is Associated with Subsequent Renopro-tection <PERSOON-##> L et al <PERSOON> relationship between magnitude of proteinuria reduction and risk of end-stage renal disease results of the African American study of kidney disease and hypertension <PERSOON-##> A et al Combination therapy with an angiotensin receptor blocker and an ACE inhibitor in proteinuric renal disease a systematic review of the efficacy and safety data <PERSOON-##> G, <PERSOON-##> PE ACE inhibitors and the kidney A risk-benefitassessment <PERSOON-##> further reduces urinary albumin excretion and plasma B-type natriuretic peptide levels in hypertensive type II diabetes treated with angiotensinconverting enzyme inhibitor Clin Exp Parving HH, Brenner BM, McMurray JJ et al Cardiorenal end points in a trial of aliskiren for type # diabetes <PERSOON-##> I, <PERSOON-##> M et al <PERSOON> effect of spironolactone, cilazapril and their combination on albuminuria in patients with hypertension and diabetic nephropathy is independent of blood pressure reduction a randomized controlled <PERSOON-##> G et al Renal function and requirement for dialysis in chronic nephropathy patients on.
| 511 | fms |
<PERSOON> D; on behalf of the Reducing Albuminuria as Surrogate Endpoint (REASSURE) Consortium Drug-Induced Reduction in Albuminuria Is Associated with Subsequent Renopro-tection <PERSOON> L et al <PERSOON> relationship between magnitude of proteinuria reduction and risk of end-stage renal disease results of the African American study of kidney disease and hypertension <PERSOON> A et al Combination therapy with an angiotensin receptor blocker and an ACE inhibitor in proteinuric renal disease a systematic review of the efficacy and safety data <PERSOON> G, <PERSOON> PE ACE inhibitors and the kidney A risk-benefitassessment <PERSOON> further reduces urinary albumin excretion and plasma B-type natriuretic peptide levels in hypertensive type II diabetes treated with angiotensinconverting enzyme inhibitor Clin Exp Parving HH, Brenner BM, McMurray JJ et al Cardiorenal end points in a trial of aliskiren for type # diabetes <PERSOON> I, <PERSOON> M et al <PERSOON> effect of spironolactone, cilazapril and their combination on albuminuria in patients with hypertension and diabetic nephropathy is independent of blood pressure reduction a randomized controlled <PERSOON-##> G et al Renal function and requirement for dialysis in chronic nephropathy patients on REIN follow-up trial Gruppo Italiano di Studi Epidemiologici in Nefrologia (GISEN) Ramipril Ef-ficacy in <PERSOON-##> G et al Blood-pressure control for renoprotection in patients with nondiabetic chronic renal <PERSOON-##> protein excretion rate is the best independent predictor of <PERSOON-##> of aldosterone blockade in patients with diabetic nephropathy <PERSOON-##> effects of mineralocorticoid receptor blockade in patients with chronic renal <PERSOON-##> H et al Changes in albuminuria predict mortality and morbidity in patients with <PERSOON-##> S et al Spironolactone in type # diabetic nephropathy Effects on proteinuria, <PERSOON-##> GJ et al Angiotensin converting enzyme insertion/ deletion polymorphism and shortterm renal response to ACE inhibition role of sodium status <PERSOON-##> MJ et al Sodium intake, ACE inhibition, and progression to <PERSOON-##> of Dietary Sodium and Hydrochlorothiazide on the Dient in geval van chronische nierschade een scherpe diabetesregulatie nagestreefd te worden (d w z een remmen, behalve bij patiënten met een hoog risico op hypoglycemie, andere comorbiditeit of een Bij patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar, die meer behandeling ontvangen dan uitsluitend leefstijladviezen of.
| 483 | fms |
REIN follow-up trial Gruppo Italiano di Studi Epidemiologici in Nefrologia (GISEN) Ramipril Ef-ficacy in <PERSOON> G et al Blood-pressure control for renoprotection in patients with nondiabetic chronic renal <PERSOON> protein excretion rate is the best independent predictor of <PERSOON> of aldosterone blockade in patients with diabetic nephropathy <PERSOON> effects of mineralocorticoid receptor blockade in patients with chronic renal <PERSOON> H et al Changes in albuminuria predict mortality and morbidity in patients with <PERSOON> S et al Spironolactone in type # diabetic nephropathy Effects on proteinuria, <PERSOON> GJ et al Angiotensin converting enzyme insertion/ deletion polymorphism and shortterm renal response to ACE inhibition role of sodium status <PERSOON> MJ et al Sodium intake, ACE inhibition, and progression to <PERSOON> of Dietary Sodium and Hydrochlorothiazide on the Dient in geval van chronische nierschade een scherpe diabetesregulatie nagestreefd te worden (d w z een remmen, behalve bij patiënten met een hoog risico op hypoglycemie, andere comorbiditeit of een Bij patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar, die meer behandeling ontvangen dan uitsluitend leefstijladviezen of algemene richtlijnen voor behandeling van ouderen met diabetes mellitus type # De NHG-Standaard Diabetes mellitus type # adviseert bijvoorbeeld bij patiënten met diabetes mellitus type # die ouder zijn dan <LEEFTIJD> jaar een HbA#c streefwaarde aan te houden van ⤠## mmol/mol indien zij behandeld worden met meer dan alleen metformine monotherapie en de ziekteduur korter dan <LEEFTIJD> jaar is Een HbA#c streefwaarde van ⤠## mmol/mol wordt aanbevolen bij een ziekteduur langer dan <LEEFTIJD> jaar [NHG, ###] Er is namelijk geen bewijs dat intensieve glycemische behandeling bij kwetsbare ouderen met diabetes mellitus type # zinvol is, terwijl een dergelijke behandeling wel het risico op hypoglycemieën verhoogt De werkgroep ondersteunt deze redenering en heeft dan ook additioneel aan de KDIGO richtlijnen een specifieke aanbeveling over deze groep opgenomen conform Vermeld dient te worden dat sommige orale glucose verlagende geneesmiddelen, zoals metformine, aangepast Gezien deze bevindingen wordt geadviseerd om bij patiënten met diabetes mellitus (zowel type # als type #) en Tabel # toont de effecten van een betere HbA#c controle op het opnieuw ontwikkelen van een matig verhoogde albuminurie (ACR #-## mg/mmol; A#) en op de progressie van matig tot ernstig verhoogde albuminurie (ACR ) ## mg/mmol; <PERSOON-##> in Diabetes and Vascular Disease (ADVANCE) [Patel, ###], de Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes (ACCORD) [<PERSOON-##>) Tabel # Ef f ecten van betere diabetesregulatie op het nieuw ontwikkelen van verhoogde albuminurie en op progressie van matig tot ernstig verhoogde albuminurie.
| 544 | fms |
algemene richtlijnen voor behandeling van ouderen met diabetes mellitus type # De NHG-Standaard Diabetes mellitus type # adviseert bijvoorbeeld bij patiënten met diabetes mellitus type # die ouder zijn dan <LEEFTIJD> jaar een HbA#c streefwaarde aan te houden van ⤠## mmol/mol indien zij behandeld worden met meer dan alleen metformine monotherapie en de ziekteduur korter dan <LEEFTIJD> jaar is Een HbA#c streefwaarde van ⤠## mmol/mol wordt aanbevolen bij een ziekteduur langer dan <LEEFTIJD> jaar [NHG, ###] Er is namelijk geen bewijs dat intensieve glycemische behandeling bij kwetsbare ouderen met diabetes mellitus type # zinvol is, terwijl een dergelijke behandeling wel het risico op hypoglycemieën verhoogt De werkgroep ondersteunt deze redenering en heeft dan ook additioneel aan de KDIGO richtlijnen een specifieke aanbeveling over deze groep opgenomen conform Vermeld dient te worden dat sommige orale glucose verlagende geneesmiddelen, zoals metformine, aangepast Gezien deze bevindingen wordt geadviseerd om bij patiënten met diabetes mellitus (zowel type # als type #) en Tabel # toont de effecten van een betere HbA#c controle op het opnieuw ontwikkelen van een matig verhoogde albuminurie (ACR #-## mg/mmol; A#) en op de progressie van matig tot ernstig verhoogde albuminurie (ACR ) ## mg/mmol; <PERSOON> in Diabetes and Vascular Disease (ADVANCE) [Patel, ###], de Action to Control Cardiovascular Risk in Diabetes (ACCORD) [<PERSOON>) Tabel # Ef f ecten van betere diabetesregulatie op het nieuw ontwikkelen van verhoogde albuminurie en op progressie van matig tot ernstig verhoogde albuminurie Deze # studies toonden echter geen significant gunstig effect van betere glycemische controle op eGFR verandering In de Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) en in de Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications (EDIC) vervolgstudie (type #) ontwikkelden echter significant minder mensen een serum creatinine ) ### µmol/l in de intensieve vs de conventionele controle groep (#,#% vs #,#%; p=#,##), en startten minder mensen met nierfunctievervangende behandeling [<PERSOON>) in patiënten met diabetes mellitus type # was intensieve diabetes behandeling geassocieerd met een ##% risico Bij deze vraag is uitgegaan van de evidence uit de KDIGO richtlijn en aanbevelingen uit de NHG-standaard <PERSOON> C, <PERSOON> T et al Glucose control and vascular complications in veterans with type # diabetes <PERSOON> MA et al Effect of intensive treatment of hyperglycaemia on microvascular outcomes in <PERSOON> PA et al Modern-day clinical course of type # diabetes mellitus after ## yearsâ duration the diabetes control and complications trial/ epidemiology of diabetes interventions and complications and Pittsburgh epidemiology of diabetes complications experience (###â# ###) <PERSOON> J et al Intensive blood glucose control and vascular outcomes in patients with type # diabetes <PERSOON> Tj,.
| 595 | fms |
Deze # studies toonden echter geen significant gunstig effect van betere glycemische controle op eGFR verandering In de Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) en in de Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications (EDIC) vervolgstudie (type #) ontwikkelden echter significant minder mensen een serum creatinine ) ### µmol/l in de intensieve vs de conventionele controle groep (#,#% vs #,#%; p=#,##), en startten minder mensen met nierfunctievervangende behandeling [<PERSOON>) in patiënten met diabetes mellitus type # was intensieve diabetes behandeling geassocieerd met een ##% risico Bij deze vraag is uitgegaan van de evidence uit de KDIGO richtlijn en aanbevelingen uit de NHG-standaard <PERSOON> C, <PERSOON> T et al Glucose control and vascular complications in veterans with type # diabetes <PERSOON> MA et al Effect of intensive treatment of hyperglycaemia on microvascular outcomes in <PERSOON> PA et al Modern-day clinical course of type # diabetes mellitus after ## yearsâ duration the diabetes control and complications trial/ epidemiology of diabetes interventions and complications and Pittsburgh epidemiology of diabetes complications experience (###â# ###) <PERSOON> J et al Intensive blood glucose control and vascular outcomes in patients with type # diabetes <PERSOON> Tj, Lancet ###;##<DATUM> ## Is bij patiënten met chronische nierschade behandeling met een statine (en/of ezetimibe) aangewezen teneinde het risico op cardiovasculaire en renale eindpunten en mortaliteit te verlagen? Bij volwassenen met chronische nierschade wordt aangeraden eenmalig een lipidenprofiel (totaal cholesterol, Bij patiënten met chronische nierschade is routinematig meten van het lipidenprofiel tijdens medicamenteuze Patiënten met chronische nierschade en matig of sterk verhoogd risico (oranje en rode risico categorieën in de tabel) hebben een (zeer) hoog cardiovasculair risico Behandeling met een statine of combinatie Bij patiënten met chronische nierschade en mild verhoogd risico (gele risico categorie in de tabel) wordt behandeling met een statine overwogen afhankelijk van de schatting van het cardiovasculair risico, waarbij Bij patiënten met chronische nierschade en eGFR ( ## ml/min/m# met een BMI lager dan ## kg/m# en/of een totaal cholesterol lager dan #,# mmol/l, kan overwogen worden af te zien van medicamenteuze behandeling Dislipidemie komt veel voor bij patiënten met een verminderde nierfunctie [Kasiske, ###] Bij nieuwe patiënten Het standaard volgen van het lipidenprofiel wordt afgeraden omdat er onvoldoende bewijs is dat het nastreven van een bepaald LDL doel een gunstig effect heeft op het cardiovasculair risico bij chronische nierschade [Hayward, ###] Daarbij staat de grote variatie in de meting een betrouwbare follow-up in de weg [Glasziou, ###; Takahashi, ###] Redenen om toch het lipidenprofiel te volgen kunnen zijn #) de verdenking op een (nieuwe) secundaire hyperlipidemie, #) bevordering van de compliantie, #) bepalen van het cardiovasculaire risico.
| 604 | fms |
###;##<DATUM> ## Is bij patiënten met chronische nierschade behandeling met een statine (en/of ezetimibe) aangewezen teneinde het risico op cardiovasculaire en renale eindpunten en mortaliteit te verlagen? Bij volwassenen met chronische nierschade wordt aangeraden eenmalig een lipidenprofiel (totaal cholesterol, Bij patiënten met chronische nierschade is routinematig meten van het lipidenprofiel tijdens medicamenteuze Patiënten met chronische nierschade en matig of sterk verhoogd risico (oranje en rode risico categorieën in de tabel) hebben een (zeer) hoog cardiovasculair risico Behandeling met een statine of combinatie Bij patiënten met chronische nierschade en mild verhoogd risico (gele risico categorie in de tabel) wordt behandeling met een statine overwogen afhankelijk van de schatting van het cardiovasculair risico, waarbij Bij patiënten met chronische nierschade en eGFR ( ## ml/min/m# met een BMI lager dan ## kg/m# en/of een totaal cholesterol lager dan #,# mmol/l, kan overwogen worden af te zien van medicamenteuze behandeling Dislipidemie komt veel voor bij patiënten met een verminderde nierfunctie [Kasiske, ###] Bij nieuwe patiënten Het standaard volgen van het lipidenprofiel wordt afgeraden omdat er onvoldoende bewijs is dat het nastreven van een bepaald LDL doel een gunstig effect heeft op het cardiovasculair risico bij chronische nierschade [Hayward, ###] Daarbij staat de grote variatie in de meting een betrouwbare follow-up in de weg [Glasziou, ###; Takahashi, ###] Redenen om toch het lipidenprofiel te volgen kunnen zijn #) de verdenking op een (nieuwe) secundaire hyperlipidemie, #) bevordering van de compliantie, #) bepalen van het cardiovasculaire risico voorkoming van cardiovasculaire events, moeten de volgende factoren worden afgewogen #) het risico op een event, #) het effect op mortaliteit en #) de effectiviteit van de interventie Een event-risico van meer dan ##% per <LEEFTIJD> jaar wordt beschouwd als voldoende hoog om eventuele behandeling met een statine te rechtvaardigen [NCEP, ###; Cooper, ###; <PERSOON>, ###] Bijna alle patiënten met chronische nierschade hebben een risico op een cardiovasculair event van meer dan ##% per <LEEFTIJD> jaar Dat geldt in ieder geval voor patiënten uit de rode of oranje risicocategorie met een eGFR (## ml/min/m# Bij patiënten met een BMI ( ## kg/m# en/of een totaal cholesterol lager dan #,# mmol/l kan overwogen worden om af te zien van medicamenteuze cholesterolverlaging Gebleken is dat bij deze groepen patiënten met CNS er geen relatieve risicoreductie is op cardiovasculaire events [Baigent, ###] Na uitgebreide discussie wijkt de werkgroep hierin af van het advies in internationale richtlijnen zoals de KDIGO richtlijn Tenslotte is het voor de behandelindicatie relevant om zich te realiseren dat de mortaliteit van een cardiovasculair event bij patiënten met chronische nierschade hoger is dan Bij het starten van een statine is te overwegen om eenmalig transaminasen te bepalen, omdat creatinine kinase hoeft alleen op indicatie te gebeuren, gezien de lage kans op afwijkingen ten gevolge van Systematische reviews bleken voor de behandeling van patiënten met chronische nierschade met ezetimibe niet voorhanden Wel is er een grote placebogecontroleerde randomized controlled trial over de behandeling van patiënten met chronische nierschade met simvastatine in combinatie met ezetimibe als cholesterolverlager.
| 662 | fms |
#) het risico op een event, #) het effect op mortaliteit en #) de effectiviteit van de interventie Een event-risico van meer dan ##% per <LEEFTIJD> jaar wordt beschouwd als voldoende hoog om eventuele behandeling met een statine te rechtvaardigen [NCEP, ###; Cooper, ###; <PERSOON>, ###] Bijna alle patiënten met chronische nierschade hebben een risico op een cardiovasculair event van meer dan ##% per <LEEFTIJD> jaar Dat geldt in ieder geval voor patiënten uit de rode of oranje risicocategorie met een eGFR (## ml/min/m# Bij patiënten met een BMI ( ## kg/m# en/of een totaal cholesterol lager dan #,# mmol/l kan overwogen worden om af te zien van medicamenteuze cholesterolverlaging Gebleken is dat bij deze groepen patiënten met CNS er geen relatieve risicoreductie is op cardiovasculaire events [Baigent, ###] Na uitgebreide discussie wijkt de werkgroep hierin af van het advies in internationale richtlijnen zoals de KDIGO richtlijn Tenslotte is het voor de behandelindicatie relevant om zich te realiseren dat de mortaliteit van een cardiovasculair event bij patiënten met chronische nierschade hoger is dan Bij het starten van een statine is te overwegen om eenmalig transaminasen te bepalen, omdat creatinine kinase hoeft alleen op indicatie te gebeuren, gezien de lage kans op afwijkingen ten gevolge van Systematische reviews bleken voor de behandeling van patiënten met chronische nierschade met ezetimibe niet voorhanden Wel is er een grote placebogecontroleerde randomized controlled trial over de behandeling van patiënten met chronische nierschade met simvastatine in combinatie met ezetimibe als cholesterolverlager Volgens de inhoudelijk experts in de werkgroep is dit de enige relevante studie op dit gebied In deze SHARP studie werden ### patiënten met matige tot ernstige chronische nierschade (<DATUM> betrof patiënten met dialyse) zonder myocard infarct of coronaire revascularisatie in de voorgeschiedenis gerandomiseerd tussen simvastatine ## mg in combinatie met ezetimibe ## mg of placebo De primaire uitkomstmaat was een major atherosclerotisch event De mediane follow-up bedroeg #,<LEEFTIJD> jaar, waarbij de gemiddelde LDL-cholesterol in de T a v de keuze voor een statine en de dosering wordt geadviseerd gebruik te maken van standaarddoseringen van statines waarvan positieve effecten in studies zijn aangetoond bij patiënten met een klaring (## Toelichting normaal betekent dosis als in algemene bevolking Data gebaseerd op # ALERT, # #D, # Gebruik van statines door patiënten met chronische nierschade is geassocieerd met een verlaging van het risico op mortaliteit en cardiovasculaire aandoeningen, maar de absolute risicoreductie is Er is geen eenduidig bewijs dat statinegebruik leidt tot betere renale uitkomsten, alhoewel kleine Er is geen bewijs dat behandeling met statines bij patiënten met chronische nierschade is Er is geen bewijs in systematische reviews gevonden over de effecten van ezetimibe op De studie van Athyros et al bleek bij bestudering van de volledige tekst geen systematisch opgezet onderzoek te betreffen en is daarom geëxcludeerd [Athyros, ###] De studie van Erickson et al bleek geen review naar de effectiviteit van statines te betreffen en viel daarom ook af [Erickson, ###].
| 626 | fms |
Volgens de inhoudelijk experts in de werkgroep is dit de enige relevante studie op dit gebied In deze SHARP studie werden ### patiënten met matige tot ernstige chronische nierschade (<DATUM> betrof patiënten met dialyse) zonder myocard infarct of coronaire revascularisatie in de voorgeschiedenis gerandomiseerd tussen simvastatine ## mg in combinatie met ezetimibe ## mg of placebo De primaire uitkomstmaat was een major atherosclerotisch event De mediane follow-up bedroeg #,<LEEFTIJD> jaar, waarbij de gemiddelde LDL-cholesterol in de T a v de keuze voor een statine en de dosering wordt geadviseerd gebruik te maken van standaarddoseringen van statines waarvan positieve effecten in studies zijn aangetoond bij patiënten met een klaring (## Toelichting normaal betekent dosis als in algemene bevolking Data gebaseerd op # ALERT, # #D, # Gebruik van statines door patiënten met chronische nierschade is geassocieerd met een verlaging van het risico op mortaliteit en cardiovasculaire aandoeningen, maar de absolute risicoreductie is Er is geen eenduidig bewijs dat statinegebruik leidt tot betere renale uitkomsten, alhoewel kleine Er is geen bewijs dat behandeling met statines bij patiënten met chronische nierschade is Er is geen bewijs in systematische reviews gevonden over de effecten van ezetimibe op De studie van Athyros et al bleek bij bestudering van de volledige tekst geen systematisch opgezet onderzoek te betreffen en is daarom geëxcludeerd [Athyros, ###] De studie van Erickson et al bleek geen review naar de effectiviteit van statines te betreffen en viel daarom ook af [Erickson, ###] systematische reviews en meta-analyses Daarbij was er een grote overlap in de trials die in deze meta-analyses zijn geïncludeerd Besloten is om een mix van artikelen te kiezen waarin alle geïncludeerde studies zijn opgenomen en deze full tekst te bestuderen De overige systematische reviews vielen daarbij af, vanwege Voor alle reviews geldt dat deze adequaat zijn uitgevoerd en dat er geen belangrijke inconsistentie of imprecisie is gedetecteerd Ook zijn er geen aanwijzingen voor publicatiebias Desalniettemin is de overall kwaliteit van de evidence beperkt Dat heeft te maken met beperkingen in de studie-opzet van de in de systematische reviews geïncludeerde trials (risk of bias ten aanzien van bijvoorbeeld randomisatie, blindering, selectieve rapportage, en Palmer et al publiceerden een systematische review over de voor- en nadelen van statines bij patiënten met chronische nierschade [Palmer, ###] Hierbij bestudeerden zij onder meer mortaliteit, cardiovasculaire mortaliteit en cardiovasculaire events, eindstadium nierfalen, nierfunctie en proteïnurie In de studie werden ## trials met in totaal #<DATUM> personen geïncludeerd Voor deze richtlijn is alleen gekeken naar patiënten met chronische nierschade, die geen dialyse ondergingen (## trials met in totaal #<DATUM> personen) De resultaten uit Er werden geen significante verschillen gevonden in nadelige effecten zoals kanker, myalgie, verhoogde Sanguankeo et al publiceerden een systematische review met meta-analyse over de effecten van statines op renale uitkomsten bij patiënten met chronische nierschade [Sanguankeo, ###] In deze review werden ## studies (# clinical trials en één prospectief cohortonderzoek) geïncludeerd met in totaal ##.
| 616 | fms |
reviews en meta-analyses Daarbij was er een grote overlap in de trials die in deze meta-analyses zijn geïncludeerd Besloten is om een mix van artikelen te kiezen waarin alle geïncludeerde studies zijn opgenomen en deze full tekst te bestuderen De overige systematische reviews vielen daarbij af, vanwege Voor alle reviews geldt dat deze adequaat zijn uitgevoerd en dat er geen belangrijke inconsistentie of imprecisie is gedetecteerd Ook zijn er geen aanwijzingen voor publicatiebias Desalniettemin is de overall kwaliteit van de evidence beperkt Dat heeft te maken met beperkingen in de studie-opzet van de in de systematische reviews geïncludeerde trials (risk of bias ten aanzien van bijvoorbeeld randomisatie, blindering, selectieve rapportage, en Palmer et al publiceerden een systematische review over de voor- en nadelen van statines bij patiënten met chronische nierschade [Palmer, ###] Hierbij bestudeerden zij onder meer mortaliteit, cardiovasculaire mortaliteit en cardiovasculaire events, eindstadium nierfalen, nierfunctie en proteïnurie In de studie werden ## trials met in totaal #<DATUM> personen geïncludeerd Voor deze richtlijn is alleen gekeken naar patiënten met chronische nierschade, die geen dialyse ondergingen (## trials met in totaal #<DATUM> personen) De resultaten uit Er werden geen significante verschillen gevonden in nadelige effecten zoals kanker, myalgie, verhoogde Sanguankeo et al publiceerden een systematische review met meta-analyse over de effecten van statines op renale uitkomsten bij patiënten met chronische nierschade [Sanguankeo, ###] In deze review werden ## studies (# clinical trials en één prospectief cohortonderzoek) geïncludeerd met in totaal ## gekeken werd naar de verandering van de eGFR per jaar werd er een significant gemiddeld verschil gevonden van #,## ml/min/#,## m# (##%BI #,##-#,##) in het voordeel van de groep die statines gebruikten, maar wanneer er gekeken werd naar de totale eGFR verandering na een follow-up variërend van ## tot ## maanden vergelijking was sprake van heterogeniteit Er was eveneens geen statistisch significant verschil voor de uitkomst ##%BI #,##-#,##) en ##% reductie van eGFR (RR #,##; ##%BI #,#<DATUM> ##) Een subanalyse voor groepen met hoog-intensieve statine behandeling (LDL-C reductie ##-##%) liet een groter verschil in eGFR verandering zien (gemiddeld verschil #,## ml/min/#,## m# ; ##%BI #,#<DATUM> ##) Bij matig intensieve en laag intensieve behandeling werd geen statistisch significant verschil gevonden tussen behandeling met statines en controles <PERSOON> et al publiceerden een systematische review met meta-analyses over het effect van statines op renale uitkomsten [<PERSOON>, ###] In deze studie werden zowel trials bij patiënten met als bij patiënten zonder chronische nierschade geïncludeerd In deze literatuur review worden alleen de resultaten bij patiënten met chronische nierschade gerapporteerd In ## studies met in totaal <DATUM> patiënten met chronische nierschade werd gekeken naar de verandering van nierfunctie (eGFR) Dit gemiddelde verschil was #,## ml/min/#,## m# in het voordeel van statinegebruikers (##%BI #,##-#,##) De follow-up in deze studies varieerde van # maanden tot <LEEFTIJD> jaar Het gemiddelde verschil in albuminurie was bij patiënten met chronische nierschade -#,## g/dag (##%BI #,## tot -#,##).
| 738 | fms |
werd naar de verandering van de eGFR per jaar werd er een significant gemiddeld verschil gevonden van #,## ml/min/#,## m# (##%BI #,##-#,##) in het voordeel van de groep die statines gebruikten, maar wanneer er gekeken werd naar de totale eGFR verandering na een follow-up variërend van ## tot ## maanden vergelijking was sprake van heterogeniteit Er was eveneens geen statistisch significant verschil voor de uitkomst ##%BI #,##-#,##) en ##% reductie van eGFR (RR #,##; ##%BI #,#<DATUM> ##) Een subanalyse voor groepen met hoog-intensieve statine behandeling (LDL-C reductie ##-##%) liet een groter verschil in eGFR verandering zien (gemiddeld verschil #,## ml/min/#,## m# ; ##%BI #,#<DATUM> ##) Bij matig intensieve en laag intensieve behandeling werd geen statistisch significant verschil gevonden tussen behandeling met statines en controles <PERSOON> et al publiceerden een systematische review met meta-analyses over het effect van statines op renale uitkomsten [<PERSOON>, ###] In deze studie werden zowel trials bij patiënten met als bij patiënten zonder chronische nierschade geïncludeerd In deze literatuur review worden alleen de resultaten bij patiënten met chronische nierschade gerapporteerd In ## studies met in totaal <DATUM> patiënten met chronische nierschade werd gekeken naar de verandering van nierfunctie (eGFR) Dit gemiddelde verschil was #,## ml/min/#,## m# in het voordeel van statinegebruikers (##%BI #,##-#,##) De follow-up in deze studies varieerde van # maanden tot <LEEFTIJD> jaar Het gemiddelde verschil in albuminurie was bij patiënten met chronische nierschade -#,## g/dag (##%BI #,## tot -#,##) nierfalen (OR #,##; ##%BI #,#<DATUM> ##) Het risico op het krijgen van een major cardiovasculair event was lager in de groepen patiënten met chronische nierschade die statines gebruikten dan bij controles (OR #,##; ##%BI #,##-#,##) met een NNT van ##, hetgeen vergelijkbaar is met de vermindering van het risio in populaties met Over behandeling van patiënten met chronische nierschade met ezetimibe en het effect op cardiovasculaire of renale uitkomsten zijn geen systematische reviews beschikbaar Wel is ezetimibe gebruikt naast simvastatine in de SHARP trial [Baigent, ###] Deze studie heeft bij patiënten met CNS getoond dat de combinatie Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikel aan bij de <PERSOON> DP Statins can improve proteinuria and glomerular filtration rate loss in chronic kidney disease patients, further reducing cardiovascular risk <INSTELLING> or fiction? <PERSOON> C et al <PERSOON> effects of lowering LDL cholesterol with simvastatin plus ezetimibe in patients with chronic kidney disease (Study of Heart and Renal Protection) a randomised placebo-controlled trial <PERSOON> DP, Toth PP, Salari P, <PERSOON> KK, et al Statins decrease all-cause mortality only in CKD patients not requiring dialysis therapy â A meta-analysis of ## randomized controlled trials involving ##,### participants Pharmacol.
| 748 | fms |
##%BI #,#<DATUM> ##) Het risico op het krijgen van een major cardiovasculair event was lager in de groepen patiënten met chronische nierschade die statines gebruikten dan bij controles (OR #,##; ##%BI #,##-#,##) met een NNT van ##, hetgeen vergelijkbaar is met de vermindering van het risio in populaties met Over behandeling van patiënten met chronische nierschade met ezetimibe en het effect op cardiovasculaire of renale uitkomsten zijn geen systematische reviews beschikbaar Wel is ezetimibe gebruikt naast simvastatine in de SHARP trial [Baigent, ###] Deze studie heeft bij patiënten met CNS getoond dat de combinatie Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikel aan bij de <PERSOON> DP Statins can improve proteinuria and glomerular filtration rate loss in chronic kidney disease patients, further reducing cardiovascular risk <INSTELLING> or fiction? <PERSOON> C et al <PERSOON> effects of lowering LDL cholesterol with simvastatin plus ezetimibe in patients with chronic kidney disease (Study of Heart and Renal Protection) a randomised placebo-controlled trial <PERSOON> DP, Toth PP, Salari P, <PERSOON> KK, et al Statins decrease all-cause mortality only in CKD patients not requiring dialysis therapy â A meta-analysis of ## randomized controlled trials involving ##,### participants Pharmacol Clinical Guidelines and Evidence Review for Lipid Modification Cardiovascular Risk Assessment and the Primary and Secondary Prevention of Cardiovascular Disease Lipid Modification Cardiovascular Risk Assessment and the Modification of Blood Lipids for the Primary and Secondary Prevention of Cardiovascular Disease National Collaborating Centre for Primary Care and Royal College of <PERSOON> DK, Chertow GM, Garber AM, Goldhaber-Fiebert JD Cost-effectiveness of statins for primary Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults Executive Summary of the Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA ###; ### ###-## Fellstrom <PERSOON> AG, Schmieder RE et al Rosuvastatin and cardiovascular events in patients undergoing hemodialysis Galvao TF, Araujo MEA, Penha AP, <PERSOON> MT Statins for early stage chronic kidney disease an overview of reviews <PERSOON> J, <PERSOON-##> S, <PERSOON-##> H <PERSOON-##>-analysis of the effect of statins on renal function <PERSOON-##> S et al Monitoring cholesterol levels measurement error or true change? <PERSOON-##> Med <PERSOON-##> K et al European guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice.
| 592 | fms |
Clinical Guidelines and Evidence Review for Lipid Modification Cardiovascular Risk Assessment and the Primary and Secondary Prevention of Cardiovascular Disease Lipid Modification Cardiovascular Risk Assessment and the Modification of Blood Lipids for the Primary and Secondary Prevention of Cardiovascular Disease National Collaborating Centre for Primary Care and Royal College of <PERSOON> DK, Chertow GM, Garber AM, Goldhaber-Fiebert JD Cost-effectiveness of statins for primary Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults Executive Summary of the Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults (Adult Treatment Panel III) JAMA ###; ### ###-## Fellstrom <PERSOON> AG, Schmieder RE et al Rosuvastatin and cardiovascular events in patients undergoing hemodialysis Galvao TF, Araujo MEA, Penha AP, <PERSOON> MT Statins for early stage chronic kidney disease an overview of reviews <PERSOON> J, <PERSOON> S, <PERSOON> H <PERSOON>-analysis of the effect of statins on renal function <PERSOON> S et al Monitoring cholesterol levels measurement error or true change? <PERSOON> Med <PERSOON-##> K et al European guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice Hayward RA, Krumholz HM Three reasons to abandon low-density lipoprotein targets an open letter to the Adult Treatment Panel IV of the National Institutes of <PERSOON-##> AG et al Effect of fluvastatin on cardiac outcomes in renal transplant recipients a <PERSOON-##> V, <PERSOON-##> MJ Effect of statin therapy on cardiovascular and renal outcomes in patients with chronic kidney disease a systematic review and meta-analysis <PERSOON-##> BL Hyperlipidemia in patients with chronic renal disease <PERSOON-##> R et al Blood cholesterol and vascular mortality by age, sex, and blood pressure a metaanalysis of individual data from ## prospective studies with ##,### vascular deaths <PERSOON-##> JC, StrippoliGFM HMGCoA reductase inhibi-tors (statins) for people with chronic kidney disease not requiring dialysis Cochrane Database of <PERSOON-##> DP, Toth PP, et al A meta-analysis of the role of statins on renal outcomes in patients with chronic kidney disease Is the duration of therapy important? <PERSOON-##> SC, <PERSOON-##> GFM Benefits and harms of statin therapy for.
| 508 | fms |
low-density lipoprotein targets an open letter to the Adult Treatment Panel IV of the National Institutes of <PERSOON> AG et al Effect of fluvastatin on cardiac outcomes in renal transplant recipients a <PERSOON> V, <PERSOON> MJ Effect of statin therapy on cardiovascular and renal outcomes in patients with chronic kidney disease a systematic review and meta-analysis <PERSOON> BL Hyperlipidemia in patients with chronic renal disease <PERSOON> R et al Blood cholesterol and vascular mortality by age, sex, and blood pressure a metaanalysis of individual data from ## prospective studies with ##,### vascular deaths <PERSOON> JC, StrippoliGFM HMGCoA reductase inhibi-tors (statins) for people with chronic kidney disease not requiring dialysis Cochrane Database of <PERSOON> DP, Toth PP, et al A meta-analysis of the role of statins on renal outcomes in patients with chronic kidney disease Is the duration of therapy important? <PERSOON> SC, <PERSOON> GFM Benefits and harms of statin therapy for A systematic review and meta-analysis <PERSOON-##> EL Effects of statins on renal outcome in chronic kidney <PERSOON-##> of atorvastatin and rosuvastatin on renal function a Stone NJ, Robinson JG, Lichtenstein AH et al ### ACC/AHA guideline on the treatment of blood cholesterol to reduce atherosclerotic cardiovascular risk in adults a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines Circulation ###; ###(## Suppl #) S#-## <PERSOON-##> L, Lv J, <PERSOON-##> J, Hou W, Xie X, et al Effects of statins on kidney disease outcomes a systematic review and <PERSOON-##> PP, Perera R et al Lipid re-screening what is the best measure and interval? <PERSOON-##> P, <PERSOON-##> A et al Association between LDL-C and Risk of Myocardial Infarction in <PERSOON-##> P, <PERSOON-##> A et al Risk of coronary events in people with chronic kidney disease compared with those <PERSOON-##> EM Lipid-lowering therapy in persons with chronic kidney <PERSOON-##> W et al Atorvastatin in patients with type # diabetes mellitus undergoing hemodialysis <PERSOON-##> J <PERSOON-##>, Y-L, Qiu B, <PERSOON-##> L, <PERSOON-##> X-D, et al.
| 522 | fms |
and meta-analysis <PERSOON> EL Effects of statins on renal outcome in chronic kidney <PERSOON> of atorvastatin and rosuvastatin on renal function a Stone NJ, Robinson JG, Lichtenstein AH et al ### ACC/AHA guideline on the treatment of blood cholesterol to reduce atherosclerotic cardiovascular risk in adults a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines Circulation ###; ###(## Suppl #) S#-## <PERSOON> L, Lv J, <PERSOON> J, Hou W, Xie X, et al Effects of statins on kidney disease outcomes a systematic review and <PERSOON> PP, Perera R et al Lipid re-screening what is the best measure and interval? <PERSOON> P, <PERSOON> A et al Association between LDL-C and Risk of Myocardial Infarction in <PERSOON> P, <PERSOON> A et al Risk of coronary events in people with chronic kidney disease compared with those <PERSOON> EM Lipid-lowering therapy in persons with chronic kidney <PERSOON-##> W et al Atorvastatin in patients with type # diabetes mellitus undergoing hemodialysis <PERSOON-##> J <PERSOON-##>, Y-L, Qiu B, <PERSOON-##> L, <PERSOON-##> X-D, et al <PERSOON-##> of statins on cardiovascular events in patients with mild to moderate chronic kidney disease a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials <PERSOON-##> J, <PERSOON-##> effects of statins on microalbuminuria, proteinuria, progression of kidney function, and all-cause mortality in patients with nonend stage chronic kidney disease a meta-analysis <PERSOON-##> patiënten met chronische nierschade met hart- en vaatziekten in aanmerking voor secundaire preventie van hart- en vaatziekten (in de chronische fase) met extra trombocytenaggregatieremmers naast behandeling Behandel patiënten met chronische nierschade met hart- en vaatziekten in het kader van secundaire preventie Voor antistolling in de acute fase na een cardiovasculair event wordt verwezen naar de desbetreffende Er is geen additioneel voordeel aangetoond van het toevoegen van een # e plaatjesaggregatieremmer aan behandeling met acetylsalicylzuur voor secundaire preventie van hart- en vaatziekten bij patiënten met CNS, waarbij het bewijs van lage tot zeer lage kwaliteit is Het is niet bekend of behandeling van patiënten met chronische nierschade met hart- en vaatziekten Er is geen voordeel aangetoond van behandeling van patiënten met chronische nierschade met hart- en Het is niet aangetoond dat behandeling met een tweede plaatjesaggregatieremmer toegevoegd aan acetylsalicylzuur in het kader van secundaire preventie leidt tot een hoger risico op bloedingen bij GRADE Evidence profile (onder aanverwante producten) op basis van Palmer, ###.
| 549 | fms |
<PERSOON> of statins on cardiovascular events in patients with mild to moderate chronic kidney disease a systematic review and meta-analysis of randomized clinical trials <PERSOON> J, <PERSOON> effects of statins on microalbuminuria, proteinuria, progression of kidney function, and all-cause mortality in patients with nonend stage chronic kidney disease a meta-analysis <PERSOON> patiënten met chronische nierschade met hart- en vaatziekten in aanmerking voor secundaire preventie van hart- en vaatziekten (in de chronische fase) met extra trombocytenaggregatieremmers naast behandeling Behandel patiënten met chronische nierschade met hart- en vaatziekten in het kader van secundaire preventie Voor antistolling in de acute fase na een cardiovasculair event wordt verwezen naar de desbetreffende Er is geen additioneel voordeel aangetoond van het toevoegen van een # e plaatjesaggregatieremmer aan behandeling met acetylsalicylzuur voor secundaire preventie van hart- en vaatziekten bij patiënten met CNS, waarbij het bewijs van lage tot zeer lage kwaliteit is Het is niet bekend of behandeling van patiënten met chronische nierschade met hart- en vaatziekten Er is geen voordeel aangetoond van behandeling van patiënten met chronische nierschade met hart- en Het is niet aangetoond dat behandeling met een tweede plaatjesaggregatieremmer toegevoegd aan acetylsalicylzuur in het kader van secundaire preventie leidt tot een hoger risico op bloedingen bij GRADE Evidence profile (onder aanverwante producten) op basis van Palmer, ### gegevens beschikbaar Cardiovasculaire protectie is aangetoond met acetylsalicylzuur en andere plaatjesaggregatie remmers in secundaire preventie trials Aangezien patiënten met CNS een sterk verhoogd cardiovasculair risico hebben, zou aangenomen kunnen worden dat deze patiëntengroep ook voordeel zou kunnen hebben van dergelijke behandeling Anderzijds hebben patiënten met verminderde nierfunctie ook een afwijkende trombocytenfunctie, hetgeen tot een verhoogd risico op bloedingen kan leiden [Weigert, ###] In een aantal artikelen is aangetoond dat na een myocardinfarct aan patiënten met CNS minder vaak McCullough, ###; Parikh, ###] Wel is aangetoond dat patiënten met CNS eenzelfde voordeel van deze worden dat patiënten met CNS als secundaire preventie ook met acetylsalicylzuur behandeld moeten en kunnen Bij bestudering van de fulltekst artikelen bleken de studies van Harmon et al , Basra et al en Jain et al narratieve reviews te zijn [Basra, ###; Harmon, ###; Jain, ###] Deze zijn niet nader meegenomen in de analyse De systematische review van Palmer et al uit ### betreft een deel van de Cochrane systematische review van dezelfde auteurs uit ### en is daarom ook niet nader geanalyseerd [Palmer, ###] De studies van <PERSOON> et al , Leng et al en <PERSOON> et al werden bij lezing van de fulltekst geëxcludeerd omdat de populaties niet overeen Palmer et al publiceerden een Cochrane systematische review over de effectiviteit van eindpunten werd onder meer gekeken naar myocardinfarct, beroerte, mortaliteit, bloedingen en eindstadium nierfalen In deze review werden ## studies opgenomen met in totaal <DATUM> patiënten Voor deze richtlijn zijn.
| 585 | fms |
plaatjesaggregatie remmers in secundaire preventie trials Aangezien patiënten met CNS een sterk verhoogd cardiovasculair risico hebben, zou aangenomen kunnen worden dat deze patiëntengroep ook voordeel zou kunnen hebben van dergelijke behandeling Anderzijds hebben patiënten met verminderde nierfunctie ook een afwijkende trombocytenfunctie, hetgeen tot een verhoogd risico op bloedingen kan leiden [Weigert, ###] In een aantal artikelen is aangetoond dat na een myocardinfarct aan patiënten met CNS minder vaak McCullough, ###; Parikh, ###] Wel is aangetoond dat patiënten met CNS eenzelfde voordeel van deze worden dat patiënten met CNS als secundaire preventie ook met acetylsalicylzuur behandeld moeten en kunnen Bij bestudering van de fulltekst artikelen bleken de studies van Harmon et al , Basra et al en Jain et al narratieve reviews te zijn [Basra, ###; Harmon, ###; Jain, ###] Deze zijn niet nader meegenomen in de analyse De systematische review van Palmer et al uit ### betreft een deel van de Cochrane systematische review van dezelfde auteurs uit ### en is daarom ook niet nader geanalyseerd [Palmer, ###] De studies van <PERSOON> et al , Leng et al en <PERSOON> et al werden bij lezing van de fulltekst geëxcludeerd omdat de populaties niet overeen Palmer et al publiceerden een Cochrane systematische review over de effectiviteit van eindpunten werd onder meer gekeken naar myocardinfarct, beroerte, mortaliteit, bloedingen en eindstadium nierfalen In deze review werden ## studies opgenomen met in totaal <DATUM> patiënten Voor deze richtlijn zijn acuut coronair syndroom of coronaire hartziekte of PTCA), waarbij plaatjesaggregatieremmers werden vergeleken met placebo (n=#) Deze geïncludeerde studies waren over het algemeen van goede kwaliteit met weinig risk of bias De follow-up van deze studies varieerde van # maanden tot een jaar In vrijwel alle geïncludeerde studies werd als standaard acetylsalicylzuur gegeven, waarbij dus de toevoeging van een tweede middel aan de standaardbehandeling is onderzocht De kwaliteit van het gevonden bewijs varieerde van laag tot zeer laag, waarbij de kwaliteit van het bewijs verlaagd werd vanwege imprecisie van de gevonden resultaten en indirectheid van het gevonden bewijs (vanwege de korte looptijd van de studies) (zie de GRADE evidence profile Er kon geen verband worden aangetoond tussen toevoeging van een tweede trombocytenaggregatieremmer en mortaliteit bij patiënten met CNS, ook niet ten aanzien van cardiovasculaire mortaliteit (zie figuren # en # ) Ook voor cardiovasculaire events kon geen additief effect van toevoegen van een tweede Voor de uitkomstmaat eindstadium nierfalen, verdubbeling serum creatinine en ernstig verhoogde albuminurie zijn geen data beschikbaar voor de groep patiënten met CNS en hart- en vaatziekten voor wat betreft het effect Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde (ontdubbeld) ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het bloedingen en eindstadium nierfalen Ook zijn passages uit de concept NFN richtlijn gebruikt ter onderbouwing <PERSOON> NM.
| 602 | fms |
hartziekte of PTCA), waarbij plaatjesaggregatieremmers werden vergeleken met placebo (n=#) Deze geïncludeerde studies waren over het algemeen van goede kwaliteit met weinig risk of bias De follow-up van deze studies varieerde van # maanden tot een jaar In vrijwel alle geïncludeerde studies werd als standaard acetylsalicylzuur gegeven, waarbij dus de toevoeging van een tweede middel aan de standaardbehandeling is onderzocht De kwaliteit van het gevonden bewijs varieerde van laag tot zeer laag, waarbij de kwaliteit van het bewijs verlaagd werd vanwege imprecisie van de gevonden resultaten en indirectheid van het gevonden bewijs (vanwege de korte looptijd van de studies) (zie de GRADE evidence profile Er kon geen verband worden aangetoond tussen toevoeging van een tweede trombocytenaggregatieremmer en mortaliteit bij patiënten met CNS, ook niet ten aanzien van cardiovasculaire mortaliteit (zie figuren # en # ) Ook voor cardiovasculaire events kon geen additief effect van toevoegen van een tweede Voor de uitkomstmaat eindstadium nierfalen, verdubbeling serum creatinine en ernstig verhoogde albuminurie zijn geen data beschikbaar voor de groep patiënten met CNS en hart- en vaatziekten voor wat betreft het effect Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde (ontdubbeld) ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het bloedingen en eindstadium nierfalen Ook zijn passages uit de concept NFN richtlijn gebruikt ter onderbouwing <PERSOON> HM Aspirin, beta-blocker, and angiotensin-converting enzyme inhibitor therapy in patients <PERSOON> J-J, <PERSOON> L-Y, <PERSOON> J-J, <PERSOON> P-C, <PERSOON>-platelet or anti-coagulant agent for the prevention of ischemic stroke in patients with end-stage renal disease and atrial fibrillation â A nation-wide database analyses <PERSOON> DL Anticoagulant and antiplatelet therapy in patients with chronic kidney disease <PERSOON> C-C, <PERSOON> M-L, <PERSOON> M-Y, <PERSOON> L-M, Kuo H-T, et al Dipyridamole treatment is associated with improved renal outcome and patiënt survival in advanced chronic kidney disease <PERSOON-##> RF Antiplatelet therapy in the management of cardiovascular disease in patients with CKD what is the evidence? <PERSOON-##> RJ, Jr Combination therapy improves survival after acute myocardial infarction in the elderly with chronic kidney disease Ren Fail ###;<DATUM> ## Leng W-X, Ren J-W, Cao J, <PERSOON-##> G-L, et al Chronic kidney disease â is it a true risk factor of reduced clopidogrel efficacy in elderly patients with stable coronary artery disease? Thrombosis Res ###; ### ###-## <PERSOON> L, <PERSOON> H, <PERSOON> Y-F, <PERSOON> W-W, <PERSOON> C-L, <PERSOON-##> maintenance dose of clopidogrel in patients with high ontreatment platelet reactivity after a percutaneous coronary intervention.
| 598 | fms |
beta-blocker, and angiotensin-converting enzyme inhibitor therapy in patients <PERSOON> J-J, <PERSOON> L-Y, <PERSOON> J-J, <PERSOON> P-C, <PERSOON>-platelet or anti-coagulant agent for the prevention of ischemic stroke in patients with end-stage renal disease and atrial fibrillation â A nation-wide database analyses <PERSOON> DL Anticoagulant and antiplatelet therapy in patients with chronic kidney disease <PERSOON> C-C, <PERSOON> M-L, <PERSOON> M-Y, <PERSOON> L-M, Kuo H-T, et al Dipyridamole treatment is associated with improved renal outcome and patiënt survival in advanced chronic kidney disease <PERSOON> RF Antiplatelet therapy in the management of cardiovascular disease in patients with CKD what is the evidence? <PERSOON-##> RJ, Jr Combination therapy improves survival after acute myocardial infarction in the elderly with chronic kidney disease Ren Fail ###;<DATUM> ## Leng W-X, Ren J-W, Cao J, <PERSOON-##> G-L, et al Chronic kidney disease â is it a true risk factor of reduced clopidogrel efficacy in elderly patients with stable coronary artery disease? Thrombosis Res ###; ### ###-## <PERSOON> L, <PERSOON> H, <PERSOON> Y-F, <PERSOON> W-W, <PERSOON> C-L, <PERSOON-##> maintenance dose of clopidogrel in patients with high ontreatment platelet reactivity after a percutaneous coronary intervention <PERSOON-##> Dis ###; ## ###-## <PERSOON> T-H, <PERSOON-##> H-T, <PERSOON> A-H, <PERSOON> C-L, Kuo C-T, et al Effects of clopidogrel on mortality, cardiovascular and bleeding outcomes in patients with chronic kidney disease â data from Taiwan acute coronary syndrome full spectrum registry PLOS McCullough PA, Sandberg KR, Borzak S et al Benefits of aspirin and beta-blockade after myocardial infarction in patients <PERSOON-##> M, <PERSOON-##> JC, Pellegrini F, et al Antiplatelet agents for chronic kidney disease <PERSOON-##> M, <PERSOON-##> F, et al Effects of antiplatelet therapy on mortality and cardiovascular and bleeding outomces in persons with chronic kidney disease <PERSOON-##> Med ###; ### ###-## Parikh NI, Hwang SJ, Larson MG et al Cardiovascular disease risk factors in chronic kidney disease overall burden and Medicamenteuze behandeling van secundaire metabole gevolgen van chronische De gevolgen van CNS met sterk verhoogd risico [zie risicotabel] (rode risicocategorie CNS) zijn veel omvangrijker dan bij de patiënten met CNS met mild (gele risicocategorie CNS) tot matig (oranje risicocategorie CNS) verhoogd risico Niet alleen zijn de gevolgen wat betreft progressief verlies van nierfunctie en progressieve vaatschade in deze fase nog meer uitgesproken, ook treden nu meer complicaties op, die voornamelijk het gevolg zijn van het verlies aan nierfunctie (zie tabel #) Zo zijn er verschillende metabole complicaties, zoals een hyperparathyreoïdie kan optreden en uiteindelijk renale osteodystrofie.
| 653 | fms |
<PERSOON> Dis ###; ## ###-## <PERSOON> T-H, <PERSOON> H-T, <PERSOON> A-H, <PERSOON> C-L, Kuo C-T, et al Effects of clopidogrel on mortality, cardiovascular and bleeding outcomes in patients with chronic kidney disease â data from Taiwan acute coronary syndrome full spectrum registry PLOS McCullough PA, Sandberg KR, Borzak S et al Benefits of aspirin and beta-blockade after myocardial infarction in patients <PERSOON> M, <PERSOON> JC, Pellegrini F, et al Antiplatelet agents for chronic kidney disease <PERSOON> M, <PERSOON> F, et al Effects of antiplatelet therapy on mortality and cardiovascular and bleeding outomces in persons with chronic kidney disease <PERSOON> Med ###; ### ###-## Parikh NI, Hwang SJ, Larson MG et al Cardiovascular disease risk factors in chronic kidney disease overall burden and Medicamenteuze behandeling van secundaire metabole gevolgen van chronische De gevolgen van CNS met sterk verhoogd risico [zie risicotabel] (rode risicocategorie CNS) zijn veel omvangrijker dan bij de patiënten met CNS met mild (gele risicocategorie CNS) tot matig (oranje risicocategorie CNS) verhoogd risico Niet alleen zijn de gevolgen wat betreft progressief verlies van nierfunctie en progressieve vaatschade in deze fase nog meer uitgesproken, ook treden nu meer complicaties op, die voornamelijk het gevolg zijn van het verlies aan nierfunctie (zie tabel #) Zo zijn er verschillende metabole complicaties, zoals een hyperparathyreoïdie kan optreden en uiteindelijk renale osteodystrofie aanmaak van erythropoietine optreden, waardoor zich renale anemie ontwikkelt Vaak is er ook sprake van een is vaak in het spel die bijdraagt tot een (ongewenst) gewichtsverlies van de patiënt Daarnaast kunnen er Tabel # Prevalentie van CNS complicaties per GFR categorie Data verkregen uit observationele als hemoglobine (#,# mmol/l voor vrouwen en (#,# voor mannen; # Gedefinieerd als (## nmol/l; <PERSOON-##> GFR, albuminuria, and complications of <PERSOON-##> GL, Molitch M et al Prevalence of abnormal serum vitamin D, PTH, calcium, and phosphorus in patients with chronic kidney disease results of the study to evaluate early kidney disease <PERSOON-##> GFR, albuminuria, and complications of chronic kidney <PERSOON-##> GL, Molitch M et al Prevalence of abnormal serum vitamin D, PTH, calcium, and phosphorus in patients with chronic kidney disease results of the study to evaluate early kidney disease Kidney Int ###;## <DATUM> Wat is het beleid bij patiënten met chronische nierschade in de tweede lijn ten aanzien van metabole Het serum fosfaat zou bij voorkeur normaal dienen te zijn Er wordt gesuggereerd om fosfaatbinders te starten om dit te bereiken, indien dieet aanpassing door fosfaatbeperking onvoldoende effect heeft Bij patiënten met verhoogd PTH wordt gesuggereerd te onderzoeken of er sprake is van te hoog fosfaat, In geval van ##-hydroxyvitamine D deficiëntie wordt gesuggereerd ##-hydroxyvitamine D te suppleren conform.
| 621 | fms |
zich renale anemie ontwikkelt Vaak is er ook sprake van een is vaak in het spel die bijdraagt tot een (ongewenst) gewichtsverlies van de patiënt Daarnaast kunnen er Tabel # Prevalentie van CNS complicaties per GFR categorie Data verkregen uit observationele als hemoglobine (#,# mmol/l voor vrouwen en (#,# voor mannen; # Gedefinieerd als (## nmol/l; <PERSOON> GFR, albuminuria, and complications of <PERSOON> GL, Molitch M et al Prevalence of abnormal serum vitamin D, PTH, calcium, and phosphorus in patients with chronic kidney disease results of the study to evaluate early kidney disease <PERSOON> GFR, albuminuria, and complications of chronic kidney <PERSOON> GL, Molitch M et al Prevalence of abnormal serum vitamin D, PTH, calcium, and phosphorus in patients with chronic kidney disease results of the study to evaluate early kidney disease Kidney Int ###;## <DATUM> Wat is het beleid bij patiënten met chronische nierschade in de tweede lijn ten aanzien van metabole Het serum fosfaat zou bij voorkeur normaal dienen te zijn Er wordt gesuggereerd om fosfaatbinders te starten om dit te bereiken, indien dieet aanpassing door fosfaatbeperking onvoldoende effect heeft Bij patiënten met verhoogd PTH wordt gesuggereerd te onderzoeken of er sprake is van te hoog fosfaat, In geval van ##-hydroxyvitamine D deficiëntie wordt gesuggereerd ##-hydroxyvitamine D te suppleren conform Ook wordt gesuggereerd niet routinematig vitamine D supplementen voor te schrijven om PTH te onderdrukken, maar alleen bij vermoeden op of aangetoonde vitamine D Geen routinematige suppletie van actief vitamine D of vitamine D analogen In een systematisch review is aangetoond dat bij patiënten met een eGFR (## ml/min/#,##m# een verhoogd serum fosfaatgehalte is geassocieerd met toegenomen mortaliteit [Palmer, ###] Voor het serum PTH-gehalte en serum calciumgehalte werd geen associatie met verhoogde mortaliteit gevonden In deze review bleek iedere #,## mmol/l stijging van het serum fosfaatgehalte gepaard te gaan met een ##% stijging van het relatieve risico op mortaliteit In de Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis (MESA) studie werden vergelijkbare bevindingen gedaan [Adeney, ###] Hier lieten de resultaten per #,## mmol/l fosfaatstijging een relevante en significante stijging van het risico op de aanwezigheid van vaat- en hartklepcalcificaties zien, zonder verschillen tussen leeftijd en ras, en zonder invloed van diabetes mellitus Ook PTH en ##-hydroxyvitamine D spiegels hadden geen effect Om het serumfosfaatgehalte binnen de normen te houden, wordt geadviseerd als eerste de fosfaatbelasting in het dieet te analyseren en zo nodig te verlagen Eiwitrijke voeding als vlees, vis, melkproducten, chocolade en noten bevatten tevens veel fosfaat Ook in plantaardig voedsel kan veel fosfaat zitten, maar omdat daar de biologische beschikbaarheid veel lager van is, is de gastro-intestinale opname van plantaardig fosfaat veel lager [Moe, ###] Veel kant&klaar of bewerkte producten bevatten fosfaatadditieven vanwege smaak- en/of conserveringsmaatregelen In geval van hyperfosfatemie bij chronische nierschade is begeleiding op.
| 604 | fms |
routinematig vitamine D supplementen voor te schrijven om PTH te onderdrukken, maar alleen bij vermoeden op of aangetoonde vitamine D Geen routinematige suppletie van actief vitamine D of vitamine D analogen In een systematisch review is aangetoond dat bij patiënten met een eGFR (## ml/min/#,##m# een verhoogd serum fosfaatgehalte is geassocieerd met toegenomen mortaliteit [Palmer, ###] Voor het serum PTH-gehalte en serum calciumgehalte werd geen associatie met verhoogde mortaliteit gevonden In deze review bleek iedere #,## mmol/l stijging van het serum fosfaatgehalte gepaard te gaan met een ##% stijging van het relatieve risico op mortaliteit In de Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis (MESA) studie werden vergelijkbare bevindingen gedaan [Adeney, ###] Hier lieten de resultaten per #,## mmol/l fosfaatstijging een relevante en significante stijging van het risico op de aanwezigheid van vaat- en hartklepcalcificaties zien, zonder verschillen tussen leeftijd en ras, en zonder invloed van diabetes mellitus Ook PTH en ##-hydroxyvitamine D spiegels hadden geen effect Om het serumfosfaatgehalte binnen de normen te houden, wordt geadviseerd als eerste de fosfaatbelasting in het dieet te analyseren en zo nodig te verlagen Eiwitrijke voeding als vlees, vis, melkproducten, chocolade en noten bevatten tevens veel fosfaat Ook in plantaardig voedsel kan veel fosfaat zitten, maar omdat daar de biologische beschikbaarheid veel lager van is, is de gastro-intestinale opname van plantaardig fosfaat veel lager [Moe, ###] Veel kant&klaar of bewerkte producten bevatten fosfaatadditieven vanwege smaak- en/of conserveringsmaatregelen In geval van hyperfosfatemie bij chronische nierschade is begeleiding op binnen de normaalgrenzen te houden Allereerst via aanpassing van het dieet, en indien na eventuele dieetaanpassingen het serumfosfaatgehalte te hoog blijft, is behandeling met fosfaatbinders te overwegen Van de meeste fosfaatbinders is aangetoond dat ze effectiever het fosfaatgehalte verlagen dan placebo Er zijn geen studies die het effect van fosfaatbinders op mortaliteit en cardiovasculaire eindpunten hebben onderzocht In een recente meta-analyse kon niet worden aangetoond dat bij patiënten met chronische nierschade bepaalde fosfaatbinders een superieur effect hadden op overleving Met name kon geen verschil op overall mortaliteit en cardiovasculaire eindpunten worden aangetoond tussen calciumhoudende en nieuwere niet-calciumhoudende fosfaatbinders [Navaneethan, ###] Derhalve kan niet geconcludeerd worden dat calciumhoudende fosfaatbinders niet gebruikt zouden moeten worden Om hypercalciëmie te voorkomen wordt gesuggereerd om terughoudend te zijn bij het voorschrijven van calciumhoudende fosfaatbinders [KDIGO, ###] Een recente ontwikkeling is het gebruik van ijzerhoudende fosfaatbinders Hiervan is bekend dat het serum fosfaat daalt, waarbij het ijzer niet wordt opgenomen [Covic, ###; Block, ###] Derhalve zijn deze middelen niet geschikt Tekort aan ##-hydroxyvitamine D komt veel voor bij patiënten met chronische nierschade [<PERSOON>, ###] Bij progressieve verslechtering van de nierfunctie treedt ook een toenemend tekort aan ##dihydroxinevitamine D op, geassocieerd met een stijgend PTH Voor zowel ##-hydroxyvitamine D als ##dihydroxyvitamine D geldt dat in verschillende cohorten, waaronder patiënten met CNS, is aangetoond dat deficiëntie van deze vitamines gepaard gaat met een verhoogd risico op overall en cardiovasculaire mortaliteit [Merothra, ###; Navaneethan, ###] Tot op heden is echter alleen aangetoond dat suppletie van vitamine D.
| 640 | fms |
Allereerst via aanpassing van het dieet, en indien na eventuele dieetaanpassingen het serumfosfaatgehalte te hoog blijft, is behandeling met fosfaatbinders te overwegen Van de meeste fosfaatbinders is aangetoond dat ze effectiever het fosfaatgehalte verlagen dan placebo Er zijn geen studies die het effect van fosfaatbinders op mortaliteit en cardiovasculaire eindpunten hebben onderzocht In een recente meta-analyse kon niet worden aangetoond dat bij patiënten met chronische nierschade bepaalde fosfaatbinders een superieur effect hadden op overleving Met name kon geen verschil op overall mortaliteit en cardiovasculaire eindpunten worden aangetoond tussen calciumhoudende en nieuwere niet-calciumhoudende fosfaatbinders [Navaneethan, ###] Derhalve kan niet geconcludeerd worden dat calciumhoudende fosfaatbinders niet gebruikt zouden moeten worden Om hypercalciëmie te voorkomen wordt gesuggereerd om terughoudend te zijn bij het voorschrijven van calciumhoudende fosfaatbinders [KDIGO, ###] Een recente ontwikkeling is het gebruik van ijzerhoudende fosfaatbinders Hiervan is bekend dat het serum fosfaat daalt, waarbij het ijzer niet wordt opgenomen [Covic, ###; Block, ###] Derhalve zijn deze middelen niet geschikt Tekort aan ##-hydroxyvitamine D komt veel voor bij patiënten met chronische nierschade [<PERSOON>, ###] Bij progressieve verslechtering van de nierfunctie treedt ook een toenemend tekort aan ##dihydroxinevitamine D op, geassocieerd met een stijgend PTH Voor zowel ##-hydroxyvitamine D als ##dihydroxyvitamine D geldt dat in verschillende cohorten, waaronder patiënten met CNS, is aangetoond dat deficiëntie van deze vitamines gepaard gaat met een verhoogd risico op overall en cardiovasculaire mortaliteit [Merothra, ###; Navaneethan, ###] Tot op heden is echter alleen aangetoond dat suppletie van vitamine D aangetoond op mortaliteit of start van nierfunctievervangende therapie [Kandula, ###; Palmer, ###] Dit heeft als consequentie dat een advies om vitamine D te suppleren alleen gegeven kan worden met het doel om daling van PTH te bereiken Indien behandeling met vitamine D geïndiceerd is wordt aanbevolen om actief vitamine D of vitamine D analogen te vermijden bij patiënten met CNS die nog niet dialyseren [KDIGO, ###] Behandeling met ##-hydroxyvitamine D kan plaatsvinden volgens de landelijke richtlijn voor de algemene populatie Voor behandeling met vitamine D is het routinematig controleren van vitamine D spiegels niet noodzakelijk De ontdekking van het fosfaturisch hormoon Fibroblastic Growth Factor ## (FGF##) heeft tot nieuwe inzichten in de calciumfosfaathuishouding geleid FGF## remt in de nier het #α-hydroxylase waardoor een verminderde omzetting van #,##-dihydroxycolecalciferol optreedt en deficiëntie van actief vitamine D ontstaat [Quarles, ###] Vanaf een eGFR van ## ml/min/#,##m# en lager bestaat er een omgekeerde relatie tussen de nierfunctie en het FGF## In meerdere studies is aangetoond dat er een associatie bestaat tussen FGF## en cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit bij patiënten met chronische nierschade en dialyse patiënten [<PERSOON>, ###; Krupp, ###; Gutierrez, ###] Veel onderzoek naar de exacte rol van FGF## is momenteel nog gaande en het is nog onduidelijk of specifieke interventies FGF## zouden kunnen beïnvloeden Vooralsnog is er dan ook van consensus een aanbeveling geformuleerd door de werkgroep [KDIGO, ### en ###] Ten tijde van de commentaarronde van de richtlijnen chronische nierschade is een nieuwe KDIGO richtlijn over.
| 668 | fms |
aangetoond op mortaliteit of start van nierfunctievervangende therapie [Kandula, ###; Palmer, ###] Dit heeft als consequentie dat een advies om vitamine D te suppleren alleen gegeven kan worden met het doel om daling van PTH te bereiken Indien behandeling met vitamine D geïndiceerd is wordt aanbevolen om actief vitamine D of vitamine D analogen te vermijden bij patiënten met CNS die nog niet dialyseren [KDIGO, ###] Behandeling met ##-hydroxyvitamine D kan plaatsvinden volgens de landelijke richtlijn voor de algemene populatie Voor behandeling met vitamine D is het routinematig controleren van vitamine D spiegels niet noodzakelijk De ontdekking van het fosfaturisch hormoon Fibroblastic Growth Factor ## (FGF##) heeft tot nieuwe inzichten in de calciumfosfaathuishouding geleid FGF## remt in de nier het #α-hydroxylase waardoor een verminderde omzetting van #,##-dihydroxycolecalciferol optreedt en deficiëntie van actief vitamine D ontstaat [Quarles, ###] Vanaf een eGFR van ## ml/min/#,##m# en lager bestaat er een omgekeerde relatie tussen de nierfunctie en het FGF## In meerdere studies is aangetoond dat er een associatie bestaat tussen FGF## en cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit bij patiënten met chronische nierschade en dialyse patiënten [<PERSOON>, ###; Krupp, ###; Gutierrez, ###] Veel onderzoek naar de exacte rol van FGF## is momenteel nog gaande en het is nog onduidelijk of specifieke interventies FGF## zouden kunnen beïnvloeden Vooralsnog is er dan ook van consensus een aanbeveling geformuleerd door de werkgroep [KDIGO, ### en ###] Ten tijde van de commentaarronde van de richtlijnen chronische nierschade is een nieuwe KDIGO richtlijn over Deze nieuwe richtlijn is voor de richtlijnwerkgroep aanleiding geweest voor een beperkte herziening van de inhoud van deze paragraaf De werkgroep adviseert daarnaast een update van deze module naar aanleiding van de nieuwe KDIGO richtlijn na beoordeling van de nieuwe KDIGO richtlijn door Adeney KL, Siscovick <PERSOON> JH et al Association of serum phosphate with vascular and valvular calcification in moderate Adler AI, Stratton IM, <PERSOON> HA et al Association of systolic blood pressure with macrovascular and microvascular complications of type # diabetes (UKPDS ##) prospective observational study BMJ ###; ### #<DATUM> Block GA Ferric citrate in patients with chronic kidney disease <PERSOON> V, et al Iron-related parameters in dialysis patients treated with Gutierrez OM, <PERSOON> M, <PERSOON> EN Fibroblast growth factor ##, cardiovascular disease risk factors, and phosphorus intake <PERSOON> JD et al Vitamin D supplementation in chronic kidney disease a systematic review and metaanalysis of observational studies and randomized controlled trials <PERSOON>) KDIGO ### clinical practice guideline update for the diagnosis, evaluation, prevention and treatment of chronic kidney disease â mineral bone disorder (CKD-MBD) <PERSOON> P FGF## and risk of all-cause mortality and cardiovascular events a meta-analysis of prospective chronic kidney disease.
| 619 | fms |
Deze nieuwe richtlijn is voor de richtlijnwerkgroep aanleiding geweest voor een beperkte herziening van de inhoud van deze paragraaf De werkgroep adviseert daarnaast een update van deze module naar aanleiding van de nieuwe KDIGO richtlijn na beoordeling van de nieuwe KDIGO richtlijn door Adeney KL, Siscovick <PERSOON> JH et al Association of serum phosphate with vascular and valvular calcification in moderate Adler AI, Stratton IM, <PERSOON> HA et al Association of systolic blood pressure with macrovascular and microvascular complications of type # diabetes (UKPDS ##) prospective observational study BMJ ###; ### #<DATUM> Block GA Ferric citrate in patients with chronic kidney disease <PERSOON> V, et al Iron-related parameters in dialysis patients treated with Gutierrez OM, <PERSOON> M, <PERSOON> EN Fibroblast growth factor ##, cardiovascular disease risk factors, and phosphorus intake <PERSOON> JD et al Vitamin D supplementation in chronic kidney disease a systematic review and metaanalysis of observational studies and randomized controlled trials <PERSOON>) KDIGO ### clinical practice guideline update for the diagnosis, evaluation, prevention and treatment of chronic kidney disease â mineral bone disorder (CKD-MBD) <PERSOON> P FGF## and risk of all-cause mortality and cardiovascular events a meta-analysis of prospective chronic kidney disease <PERSOON> M et al Hypovitaminosis D in chronic kidney disease <PERSOON-##> ###; # ### Moe SM, Zidehsarai MP, Chambers MA et al Vegetarian compared with meat dietary protein source and phosphorus Navaneethan SD, Palmer SC, Vecchio M, et al Phosphate binders for preventing and treating bone disease in chronic Navaneethan SD, Schold JD, Arrigain S et al Low ##-hydroxyvitamin D levels and mortality in non-dialysis-dependent <PERSOON-##> P et al Serum levels of phosphorus, parathyroid hormone, and calcium and risks of death and cardiovascular disease in individuals with chronic kidney disease a systematic review and meta-analysis JAMA ###; Palmer SC, McGregor DO, <PERSOON-##> JC et al Vitamin D compounds for people with chhronic kidney disease not requiring Quarles LD Role of FGF## in vitamin D and phosphate metabolism implications in chronic kidney disease <PERSOON-##> M, <PERSOON-##> M et al Fibroblast Growth Factor ## Predicts Coronary Calcification and Poor Prognosis in Patients De KDIGO richtlijn geeft geen advies urinezuur te verlagen in geval van een verhoogd urinezuur Is dit terecht, of moet er een advies komen tot verlagen van urinezuur in geval van urinezuur boven een bepaalde Het wordt, vanwege onvoldoende bewijs, niet aanbevolen om bij patiënten met chronische nierschade middels medicatie het urinezuur te verlagen om progressie van nierschade te voorkomen of het risico op cardiovasculaire.
| 568 | fms |
###; ## <DATUM> <PERSOON> M et al Hypovitaminosis D in chronic kidney disease <PERSOON> ###; # ### Moe SM, Zidehsarai MP, Chambers MA et al Vegetarian compared with meat dietary protein source and phosphorus Navaneethan SD, Palmer SC, Vecchio M, et al Phosphate binders for preventing and treating bone disease in chronic Navaneethan SD, Schold JD, Arrigain S et al Low ##-hydroxyvitamin D levels and mortality in non-dialysis-dependent <PERSOON> P et al Serum levels of phosphorus, parathyroid hormone, and calcium and risks of death and cardiovascular disease in individuals with chronic kidney disease a systematic review and meta-analysis JAMA ###; Palmer SC, McGregor DO, <PERSOON> JC et al Vitamin D compounds for people with chhronic kidney disease not requiring Quarles LD Role of FGF## in vitamin D and phosphate metabolism implications in chronic kidney disease <PERSOON> M, <PERSOON> M et al Fibroblast Growth Factor ## Predicts Coronary Calcification and Poor Prognosis in Patients De KDIGO richtlijn geeft geen advies urinezuur te verlagen in geval van een verhoogd urinezuur Is dit terecht, of moet er een advies komen tot verlagen van urinezuur in geval van urinezuur boven een bepaalde Het wordt, vanwege onvoldoende bewijs, niet aanbevolen om bij patiënten met chronische nierschade middels medicatie het urinezuur te verlagen om progressie van nierschade te voorkomen of het risico op cardiovasculaire toegeschreven aan het verhoogde urinezuur Bij een verminderde nierfunctie dient de dosering van Een verhoogd urinezuur komt veel voor bij patiënten met chronische nierschade en observationele studies hebben een associatie laten zien tussen een verhoogd urinezuur en progressie van nierfalen en het optreden van cardiovasculaire events Een aantal studies (doch niet alle), welke hierboven zijn genoemd, laten zien dat een febuxostat) bij patiënten met chronische nierschade leidt tot minder snelle daling van de eGFR vergeleken met kwaliteit van de genoemde studies is dermate laag (door kleine patiëntaantallen, beperkte follow-up, patiënten met een eGFR (## ml/min/#,##m# routinematig te behandelen met een urinezuurverlagend middel teneinde progressie van nierfunctieachteruitgang tegen te gaan of ter preventie van cardiovasculaire events Deze aanbeveling is conform de KDIGO richtlijn chronische nierschade (###) Er kan wel een indicatie bestaan om het urinezuur te verlagen indien het verhoogd urinezuur symptomen geeft, zoals het geval is bij (recidiverende) jicht episoden In dit geval kan medicamenteuze behandeling worden voorgeschreven Dit kan ook bij een gestoorde nierfunctie, mits de dosering indien noodzakelijk wordt Er zijn aanwijzingen dat medicamenteuze verlaging van urinezuur bij patiënten met chronische nierschade gunstige effecten heeft op de nierfunctie, het optreden van cardiovasculaire events, renale events (start dialyse of â¥##% daling eGFR) Er is geen drempelwaarde vast te stellen De systematische reviews van Kanji et al , <PERSOON> et al en <PERSOON> et al bevatten voor de uitkomstmaten die relevant zijn voor deze uitgangsvraag dezelfde studies als Bose et al Deze studies worden daarom verder hier.
| 600 | fms |
aan het verhoogde urinezuur Bij een verminderde nierfunctie dient de dosering van Een verhoogd urinezuur komt veel voor bij patiënten met chronische nierschade en observationele studies hebben een associatie laten zien tussen een verhoogd urinezuur en progressie van nierfalen en het optreden van cardiovasculaire events Een aantal studies (doch niet alle), welke hierboven zijn genoemd, laten zien dat een febuxostat) bij patiënten met chronische nierschade leidt tot minder snelle daling van de eGFR vergeleken met kwaliteit van de genoemde studies is dermate laag (door kleine patiëntaantallen, beperkte follow-up, patiënten met een eGFR (## ml/min/#,##m# routinematig te behandelen met een urinezuurverlagend middel teneinde progressie van nierfunctieachteruitgang tegen te gaan of ter preventie van cardiovasculaire events Deze aanbeveling is conform de KDIGO richtlijn chronische nierschade (###) Er kan wel een indicatie bestaan om het urinezuur te verlagen indien het verhoogd urinezuur symptomen geeft, zoals het geval is bij (recidiverende) jicht episoden In dit geval kan medicamenteuze behandeling worden voorgeschreven Dit kan ook bij een gestoorde nierfunctie, mits de dosering indien noodzakelijk wordt Er zijn aanwijzingen dat medicamenteuze verlaging van urinezuur bij patiënten met chronische nierschade gunstige effecten heeft op de nierfunctie, het optreden van cardiovasculaire events, renale events (start dialyse of â¥##% daling eGFR) Er is geen drempelwaarde vast te stellen De systematische reviews van Kanji et al , <PERSOON> et al en <PERSOON> et al bevatten voor de uitkomstmaten die relevant zijn voor deze uitgangsvraag dezelfde studies als Bose et al Deze studies worden daarom verder hier Het artikel van Nacak et al handelt over een eventuele associatie tussen urinezuur en nierfunctie; hierbij is echter geen oorzakelijk verband bestudeerd Deze studie is Bose et al onderzochten in een systematische review het effect van urinezuurverlaging op renale uitkomsten [Bose, ###] In dit onderzoek includeerden zij # RCTâs met in totaal ### patiënten met verminderde nierfunctie/chronische nierschade (geen patiënten met niertransplantaat) In alle trials werd allopurinol (dosering tussen ### en ### mg per dag) vergeleken met placebo of geen medicatie De auteurs rapporteren een hoog risico op vertekening vanwege gebrek aan blindering en een mogelijk verhoogde kans op vertekening vanwege andere onvolkomenheden in de opzet van de studies In een meta-analyse bleek geen verschil in eGFR tussen naar trials onder patiënten met chronische nierschade (gemiddeld verschil #,# ml/min/#,## m# , ##% BI -#,# tot #,#) Daarnaast werd gekeken naar progressie naar eindstadium nierfalen Hieruit bleek eveneens geen significant verschil (RR #,##; ##% BI #,<DATUM> ##), mogelijk vanwege zeer beperkte aantallen events Ook in proteïnurie werd geen verschil gevonden tussen de interventie- en controlearmen van de studie (gemiddeld Fleeman et al onderzochten eveneens in een zeer uitgebreid beschreven systematische review het effect van allopurinol voor de behandeling van chronische nierschade [Fleeman, ###] In deze review werden dezelfde trials opgenomen als in Bose et al, maar werden meer uitkomstmaten onderzocht In één van de geïncludeerde trials werd gekeken naar cardiovasculaire eindpunten Deze kwamen â niet gespecificeerd naar type - minder.
| 646 | fms |
Het artikel van Nacak et al handelt over een eventuele associatie tussen urinezuur en nierfunctie; hierbij is echter geen oorzakelijk verband bestudeerd Deze studie is Bose et al onderzochten in een systematische review het effect van urinezuurverlaging op renale uitkomsten [Bose, ###] In dit onderzoek includeerden zij # RCTâs met in totaal ### patiënten met verminderde nierfunctie/chronische nierschade (geen patiënten met niertransplantaat) In alle trials werd allopurinol (dosering tussen ### en ### mg per dag) vergeleken met placebo of geen medicatie De auteurs rapporteren een hoog risico op vertekening vanwege gebrek aan blindering en een mogelijk verhoogde kans op vertekening vanwege andere onvolkomenheden in de opzet van de studies In een meta-analyse bleek geen verschil in eGFR tussen naar trials onder patiënten met chronische nierschade (gemiddeld verschil #,# ml/min/#,## m# , ##% BI -#,# tot #,#) Daarnaast werd gekeken naar progressie naar eindstadium nierfalen Hieruit bleek eveneens geen significant verschil (RR #,##; ##% BI #,<DATUM> ##), mogelijk vanwege zeer beperkte aantallen events Ook in proteïnurie werd geen verschil gevonden tussen de interventie- en controlearmen van de studie (gemiddeld Fleeman et al onderzochten eveneens in een zeer uitgebreid beschreven systematische review het effect van allopurinol voor de behandeling van chronische nierschade [Fleeman, ###] In deze review werden dezelfde trials opgenomen als in Bose et al, maar werden meer uitkomstmaten onderzocht In één van de geïncludeerde trials werd gekeken naar cardiovasculaire eindpunten Deze kwamen â niet gespecificeerd naar type - minder In deze analyse werden ### van de oorspronkelijke ### patiënten betrokken met een mediane follow-up van ## maanden Gedurende de follow-up kregen ## personen in de controlegroep allopurinol en ## patiënten in de interventiegroep gebruikten geen allopurinol meer De auteurs rapporteerden een daling van de eGFR controlegroep), het verschil tussen deze beide groepen was significant (p=#,###) Daarnaast werd gekeken naar renale âeventsâ start van dialyse of â¥##% daling in eGFR Gedurende de lange termijn follow-up trad in de #,##-#,##) Cardiovasculaire events kwamen voor bij ##% in de allopurinolgroep en ##% in de controlegroep geïnterpreteerd, omdat het post-hoc analyses betreffen, en er geen gecontroleerd onderzoeksdesign is <PERSOON> et al onderzochten de effecten van urinezuurverlaging op progressie van chronische nierschade bij patiënten met chronische nierschade en hyperuricemie [<PERSOON>, ###] Dit betreft een retrospectieve studie bij patiënten met stadium # chronische nierschade met een follow-up van ten minste zes maanden In de studie werden ### patiënten geïncludeerd, van wie er ## met urinezuur verlagende therapie (allopurinol) werden behandeld De mediane follow-up bedroeg ###,# weken De groep die allopurinol had gebruikt had bij followup een gunstiger verandering van de eGFR (-#,## ± ##,## vs -#,## ± ##,## ml/min/#,## m# ; p=#,###) en een beperkter aantal patiënten met progressie van de nierziekte (##,#% vs ##,#%; p=#,##) Vanwege het retrospectieve design van dit onderzoek moeten ook deze resultaten met voorzichtigheid worden <PERSOON> et al onderzochten het effect van allopurinol op hyperuricemie, progressie van nierschade en.
| 742 | fms |
In deze analyse werden ### van de oorspronkelijke ### patiënten betrokken met een mediane follow-up van ## maanden Gedurende de follow-up kregen ## personen in de controlegroep allopurinol en ## patiënten in de interventiegroep gebruikten geen allopurinol meer De auteurs rapporteerden een daling van de eGFR controlegroep), het verschil tussen deze beide groepen was significant (p=#,###) Daarnaast werd gekeken naar renale âeventsâ start van dialyse of â¥##% daling in eGFR Gedurende de lange termijn follow-up trad in de #,##-#,##) Cardiovasculaire events kwamen voor bij ##% in de allopurinolgroep en ##% in de controlegroep geïnterpreteerd, omdat het post-hoc analyses betreffen, en er geen gecontroleerd onderzoeksdesign is <PERSOON> et al onderzochten de effecten van urinezuurverlaging op progressie van chronische nierschade bij patiënten met chronische nierschade en hyperuricemie [<PERSOON>, ###] Dit betreft een retrospectieve studie bij patiënten met stadium # chronische nierschade met een follow-up van ten minste zes maanden In de studie werden ### patiënten geïncludeerd, van wie er ## met urinezuur verlagende therapie (allopurinol) werden behandeld De mediane follow-up bedroeg ###,# weken De groep die allopurinol had gebruikt had bij followup een gunstiger verandering van de eGFR (-#,## ± ##,## vs -#,## ± ##,## ml/min/#,## m# ; p=#,###) en een beperkter aantal patiënten met progressie van de nierziekte (##,#% vs ##,#%; p=#,##) Vanwege het retrospectieve design van dit onderzoek moeten ook deze resultaten met voorzichtigheid worden <PERSOON> et al onderzochten het effect van allopurinol op hyperuricemie, progressie van nierschade en In dit gaat hierbij om mensen met chronische nierschade met verschillende etiologie, bijvoorbeeld diabetische allopurinol werd behandeld bleek de eGFR te stijgen met #,# (sd #,#) ml/min/#,##m# , terwijl dit in de controlegroep daalde met #,# (sd #,#) ml/min/#,##m# (p=#,##) De opzet van deze studie staat eigenlijk nauwelijks beschreven (methoden ontbreken grotendeels) en er is geen informatie over bijvoorbeeld uitval Bovendien zijn er verschillen in de populatie die in deze studie is geïncludeerd en de populatie van belang voor Tsuruta et al onderzochten het effect van switchen van allopurinol naar febuxostat bij patiënten met hyperuricemie en chronische nierschade op de urinezuurconcentratie en progressie van chronische nierschade [Tsuruta, ###] Dit betreft een retrospectief onderzoek onder ## patiënten van wie er ## allopurinol gebruikten en ## werden overgezet van allopurinol naar febuxostat De oorspronkelijke onderzoekspopulatie telde ## patiënten, van wie er twee overleden en negen een indicatie kregen voor hemodialyse De baseline eGFR was Gedurende de follow-up daalde de eGFR in beide groepen, maar de daling in de febuxostatgroep was na ## maanden follow-up kleiner (#,# ± #,# vs #,# ± #,#; p(#,##) Vanwege het retrospectieve design en verschillen tussen de beide onderzoeksgroepen bij de start van de studie kan aan het gevonden effect geen oorzakelijk Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikel aan bij de.
| 743 | fms |
dit gaat hierbij om mensen met chronische nierschade met verschillende etiologie, bijvoorbeeld diabetische allopurinol werd behandeld bleek de eGFR te stijgen met #,# (sd #,#) ml/min/#,##m# , terwijl dit in de controlegroep daalde met #,# (sd #,#) ml/min/#,##m# (p=#,##) De opzet van deze studie staat eigenlijk nauwelijks beschreven (methoden ontbreken grotendeels) en er is geen informatie over bijvoorbeeld uitval Bovendien zijn er verschillen in de populatie die in deze studie is geïncludeerd en de populatie van belang voor Tsuruta et al onderzochten het effect van switchen van allopurinol naar febuxostat bij patiënten met hyperuricemie en chronische nierschade op de urinezuurconcentratie en progressie van chronische nierschade [Tsuruta, ###] Dit betreft een retrospectief onderzoek onder ## patiënten van wie er ## allopurinol gebruikten en ## werden overgezet van allopurinol naar febuxostat De oorspronkelijke onderzoekspopulatie telde ## patiënten, van wie er twee overleden en negen een indicatie kregen voor hemodialyse De baseline eGFR was Gedurende de follow-up daalde de eGFR in beide groepen, maar de daling in de febuxostatgroep was na ## maanden follow-up kleiner (#,# ± #,# vs #,# ± #,#; p(#,##) Vanwege het retrospectieve design en verschillen tussen de beide onderzoeksgroepen bij de start van de studie kan aan het gevonden effect geen oorzakelijk Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikel aan bij de Effects of uric acid-lowering therapy on renal <PERSOON> R, et al Allopurinol for the treatment of chronic kidney <PERSOON> A, et al Allopurinol and progression of <PERSOON> C, <PERSOON> lowering therapy to improve renal outcomes in patients with chronic kidney <PERSOON> S, <PERSOON> S, <PERSOON> K Effect of Urate Lowering Therapy on Renal Disease Progression in <PERSOON> FW, et al Uric acid is not associated with decline in renal function or time to renal replacement therapy initiation in a referred cohort of patients with Stage III, IV and V chronic <PERSOON> FNO Allopurinol reduces cardiovascular risks and improves renal function in predialysis chronic kidney disease patients with hyperuricemia <PERSOON-##> K, et al Switching from allopurinol to febuxostat for the treatment of hyperuricemia and renal function in patients with chronic kidney disease Clin Rheum ###; ## ###<DATUM> <PERSOON-##> H, <PERSOON-##> X, <PERSOON-##> of urate-lowering therapy in hyperuricemia on slowing the progression of renal <PERSOON-##> YF, He F, Ding <PERSOON-##> Q, <PERSOON-##> H, et al Effect of uric-acid-lowering therapy on progression of chronic.
| 607 | fms |
<PERSOON> R, et al Allopurinol for the treatment of chronic kidney <PERSOON> A, et al Allopurinol and progression of <PERSOON> C, <PERSOON> lowering therapy to improve renal outcomes in patients with chronic kidney <PERSOON> S, <PERSOON> S, <PERSOON> K Effect of Urate Lowering Therapy on Renal Disease Progression in <PERSOON> FW, et al Uric acid is not associated with decline in renal function or time to renal replacement therapy initiation in a referred cohort of patients with Stage III, IV and V chronic <PERSOON> FNO Allopurinol reduces cardiovascular risks and improves renal function in predialysis chronic kidney disease patients with hyperuricemia <PERSOON-##> K, et al Switching from allopurinol to febuxostat for the treatment of hyperuricemia and renal function in patients with chronic kidney disease Clin Rheum ###; ## ###<DATUM> <PERSOON-##> H, <PERSOON-##> X, <PERSOON-##> of urate-lowering therapy in hyperuricemia on slowing the progression of renal <PERSOON-##> YF, He F, Ding <PERSOON-##> Q, <PERSOON-##> H, et al Effect of uric-acid-lowering therapy on progression of chronic stimulating agent (ESA) aangewezen teneinde het risico op cardiovasculaire en renale eindpunten en mortaliteit Wanneer ijzersuppletie wordt voorgeschreven dienen de potentiële voordelen, te weten het vermijden van bloedtransfusies of behandeling met ESA en het verminderen van anemiegerelateerde symptomen, te worden Voor patiënten met anemie en ijzergebrek wordt, na uitsluiten van andere oorzaken van ijzergebrek, een proefperiode met oraal of i v ijzer gesuggereerd Tijdens ijzersuppletie wordt aanbevolen om het ferritine niet Het wordt geadviseerd geen behandeling met ESA te starten bij een Hb gehalte â¥#,# mmol/l, tenzij er Bij het starten van ESA therapie dient een balans te worden gevonden tussen de potentiële voordelen ESA moet met grote voorzichtigheid worden gebruikt (of bij voorkeur vermeden) bij patiënten met een actieve maligniteit (in ieder geval indien er kans is op curatie), bij een voorgeschiedenis van CVA en bij een Een redelijke streef-range t a v het Hb gehalte lijkt #,<DATUM> # mmol/l Wanneer Hb ) #,# mmol/l stijgt onder ESA Er is sprake van âESA hyporesponsivenessâ als na behandeling met een stabiele ESA dosis de dosis meer dan Bij patiënten met âESA hyporesponsivenessâ wordt gesuggereerd de dosis niet meer dan te verdubbelen t o v een adequate op gewicht gebaseerde startdosis of een voorafgaande stabiele onderhoudsdosis Starten met ESA en/of ijzer niet afhankelijk van vast behandeltarget t a v Hb gehalte, maar individueel Start met ijzersuppletie indien hoger Hb gewenst is en er geen sprake is van ferritine )### mg/L en of een.
| 557 | fms |
(ESA) aangewezen teneinde het risico op cardiovasculaire en renale eindpunten en mortaliteit Wanneer ijzersuppletie wordt voorgeschreven dienen de potentiële voordelen, te weten het vermijden van bloedtransfusies of behandeling met ESA en het verminderen van anemiegerelateerde symptomen, te worden Voor patiënten met anemie en ijzergebrek wordt, na uitsluiten van andere oorzaken van ijzergebrek, een proefperiode met oraal of i v ijzer gesuggereerd Tijdens ijzersuppletie wordt aanbevolen om het ferritine niet Het wordt geadviseerd geen behandeling met ESA te starten bij een Hb gehalte â¥#,# mmol/l, tenzij er Bij het starten van ESA therapie dient een balans te worden gevonden tussen de potentiële voordelen ESA moet met grote voorzichtigheid worden gebruikt (of bij voorkeur vermeden) bij patiënten met een actieve maligniteit (in ieder geval indien er kans is op curatie), bij een voorgeschiedenis van CVA en bij een Een redelijke streef-range t a v het Hb gehalte lijkt #,<DATUM> # mmol/l Wanneer Hb ) #,# mmol/l stijgt onder ESA Er is sprake van âESA hyporesponsivenessâ als na behandeling met een stabiele ESA dosis de dosis meer dan Bij patiënten met âESA hyporesponsivenessâ wordt gesuggereerd de dosis niet meer dan te verdubbelen t o v een adequate op gewicht gebaseerde startdosis of een voorafgaande stabiele onderhoudsdosis Starten met ESA en/of ijzer niet afhankelijk van vast behandeltarget t a v Hb gehalte, maar individueel Start met ijzersuppletie indien hoger Hb gewenst is en er geen sprake is van ferritine )### mg/L en of een In geval van âESA hyporesponsivenessâ ESA dosis maximaal één keer verdubbelen t o v een adequate op Vanaf een eGFR (## ml/min/#,## m# is renale anemie een frequent voorkomende complicatie bij patiënten met chronische nierschade [Inker, ###] Desondanks moeten andere oorzaken van anemie worden uitgesloten De evaluatie van anemie bij patiënten met chronische nierschade moet in ieder geval uit de volgende onderdelen erytropoietine-spiegels wordt overigens niet geadviseerd, omdat dit doorgaans niet bijdraagt aan de diagnose ârenale anemieâ Anemie bij CNS is geassocieerd met een verhoogd cardiovasculair risico en risico op hartfalen Er kan voor worden gekozen om anemie bij patiënten met chronische nierschade te behandelen met ijzer en zo nodig met aanvullende therapie met ESA voor de aan de anemie gerelateerde symptomen M b t de toediening van ijzerpreparaten dient het voordeel van behandeling afgewogen te worden tegen de eventuele nadelen, zoals (onbekende) langetermijneffecten en anafylactische reacties op de i v vorm van ijzer Een proefbehandeling met ijzer bij patiënten met chronische nierschade en anemie (met of zonder ESA) kan overwogen worden indien een stijging van het Hb gehalte gewenst is, bijvoorbeeld om transfusie te voorkomen of i v m aan anemie gerelateerde symptomen De stijging is mede afhankelijk van de ijzervoorraad Deze wordt bepaald door het meten van het serum ferritine en de TSAT, al zijn de specificiteit en sensitiviteit van beide tests beperkt [Stancu, ###; Van Wyck, ###] In het algemeen wordt afgeraden om te starten met i v ijzer bij een actieve infectie of in.
| 611 | fms |
keer verdubbelen t o v een adequate op Vanaf een eGFR (## ml/min/#,## m# is renale anemie een frequent voorkomende complicatie bij patiënten met chronische nierschade [Inker, ###] Desondanks moeten andere oorzaken van anemie worden uitgesloten De evaluatie van anemie bij patiënten met chronische nierschade moet in ieder geval uit de volgende onderdelen erytropoietine-spiegels wordt overigens niet geadviseerd, omdat dit doorgaans niet bijdraagt aan de diagnose ârenale anemieâ Anemie bij CNS is geassocieerd met een verhoogd cardiovasculair risico en risico op hartfalen Er kan voor worden gekozen om anemie bij patiënten met chronische nierschade te behandelen met ijzer en zo nodig met aanvullende therapie met ESA voor de aan de anemie gerelateerde symptomen M b t de toediening van ijzerpreparaten dient het voordeel van behandeling afgewogen te worden tegen de eventuele nadelen, zoals (onbekende) langetermijneffecten en anafylactische reacties op de i v vorm van ijzer Een proefbehandeling met ijzer bij patiënten met chronische nierschade en anemie (met of zonder ESA) kan overwogen worden indien een stijging van het Hb gehalte gewenst is, bijvoorbeeld om transfusie te voorkomen of i v m aan anemie gerelateerde symptomen De stijging is mede afhankelijk van de ijzervoorraad Deze wordt bepaald door het meten van het serum ferritine en de TSAT, al zijn de specificiteit en sensitiviteit van beide tests beperkt [Stancu, ###; Van Wyck, ###] In het algemeen wordt afgeraden om te starten met i v ijzer bij een actieve infectie of in ontbreken Indien er géén sprake is van een inflammatoire toestand kan als initiële therapie vooraf aan de start van een ESA gestart worden met orale ijzersuppletie als eerste behandeling voor renale anemie Er is bij patiënten met chronische nierschade zonder dialyse geen voorkeur voor i v of orale ijzertoediening, alhoewel i v toediening effectiever is om het ferritine en Hb gehalte te verhogen [Macdougall, ###] Routinematig toedienen van ijzer bij ferritine )### mg/L en of een ijzersaturatie van )##% wordt afgeraden, aangezien er geen studies zijn naar het voordeel van ijzersuppletie bij deze waarden en er mogelijk wel risicoâs voor het optreden van toxiciteit zijn In het algemeen geldt dat er geen targets voor Hb of ijzerwaarden te geven zijn, omdat dit niet gesteund wordt door studies Voor elke patiënt dient derhalve afzonderlijk de reden en het doel van de behandeling te worden bepaald Het nastreven van bepaalde Hb waarden dient te worden afgestemd op bv de inspanningstolerantie van de patiënt of Hb-afhankelijke angina pectoris Starten met ESA of onderhoudstherapie met ESA moet dan ook worden afgestemd op de situatie van de individuele patiënt op basis van criteria zoals de voorgeschiedenis (diabetes mellitus, status na CVA, maligniteit), aanwezigheid van ischemische hartziekte, de hoogte van het Hb en de snelheid van verandering in het Hb, de respons op hypertensie, CVA), alsook de wens van de patiënt De voorzichtigheid t a v starten met ESA bij patiënten met.
| 586 | fms |
géén sprake is van een inflammatoire toestand kan als initiële therapie vooraf aan de start van een ESA gestart worden met orale ijzersuppletie als eerste behandeling voor renale anemie Er is bij patiënten met chronische nierschade zonder dialyse geen voorkeur voor i v of orale ijzertoediening, alhoewel i v toediening effectiever is om het ferritine en Hb gehalte te verhogen [Macdougall, ###] Routinematig toedienen van ijzer bij ferritine )### mg/L en of een ijzersaturatie van )##% wordt afgeraden, aangezien er geen studies zijn naar het voordeel van ijzersuppletie bij deze waarden en er mogelijk wel risicoâs voor het optreden van toxiciteit zijn In het algemeen geldt dat er geen targets voor Hb of ijzerwaarden te geven zijn, omdat dit niet gesteund wordt door studies Voor elke patiënt dient derhalve afzonderlijk de reden en het doel van de behandeling te worden bepaald Het nastreven van bepaalde Hb waarden dient te worden afgestemd op bv de inspanningstolerantie van de patiënt of Hb-afhankelijke angina pectoris Starten met ESA of onderhoudstherapie met ESA moet dan ook worden afgestemd op de situatie van de individuele patiënt op basis van criteria zoals de voorgeschiedenis (diabetes mellitus, status na CVA, maligniteit), aanwezigheid van ischemische hartziekte, de hoogte van het Hb en de snelheid van verandering in het Hb, de respons op hypertensie, CVA), alsook de wens van de patiënt De voorzichtigheid t a v starten met ESA bij patiënten met bleek dat bij deze patiënten de kans om te overlijden aan een maligniteit hoger was bij hen die behandeld Om toch enige leidraad te hebben kan over het algemeen worden geadviseerd het Hb gehalte niet routinematig te laten dalen tot â¤#,# mmol/l Dit getal is ontleend aan de resultaten uit de TREAT studie, een placebo gecontroleerde gerandomiseerde trial naar het effect van de ESA darbepoëtine bij patiënten met diabetes [Pfeffer, ###] Er werden geen significante verschillen aangetoond op cardiovasculaire en renale eindpunten, ondanks een verwachte toename van Hb in de groep die behandeld was met ESA Omdat het bereikte Hb gehalte in de placebogroep zonder behandeling met ESA #,# mmol/l bedroeg is dit als ondergrens voor patiënten bij wie een duidelijke verbetering in kwaliteit van leven te verwachten is, kan al worden gestart met ESA Het lijkt redelijk om bij behandeling met ESA te streven naar een Hb gehalte tussen de #,# en #,# mmol/l Bij hoogrisico patiënten, d w z patiënten met diabetes mellitus, cardiovasculair lijden inclusief CVA of een maligniteit, dient men terughoudender te zijn en lagere waardes binnen de voorgestelde range na te streven Deze âpraktische target rangeâ is gebaseerd op de waardes in de controlegroep van studies waarbij partiële versus complete correctie van anemie werd onderzocht [Locatelli, ###] Het Hb gehalte dient in ieder geval niet routinematig te stijgen tot )#,# mmol/l In dat geval moet de ESA dosering worden verlaagd Dit laatste heeft de voorkeur boven het (tijdelijk) stoppen van het middel i v m het risico op zgn.
| 603 | fms |
maligniteit hoger was bij hen die behandeld Om toch enige leidraad te hebben kan over het algemeen worden geadviseerd het Hb gehalte niet routinematig te laten dalen tot â¤#,# mmol/l Dit getal is ontleend aan de resultaten uit de TREAT studie, een placebo gecontroleerde gerandomiseerde trial naar het effect van de ESA darbepoëtine bij patiënten met diabetes [Pfeffer, ###] Er werden geen significante verschillen aangetoond op cardiovasculaire en renale eindpunten, ondanks een verwachte toename van Hb in de groep die behandeld was met ESA Omdat het bereikte Hb gehalte in de placebogroep zonder behandeling met ESA #,# mmol/l bedroeg is dit als ondergrens voor patiënten bij wie een duidelijke verbetering in kwaliteit van leven te verwachten is, kan al worden gestart met ESA Het lijkt redelijk om bij behandeling met ESA te streven naar een Hb gehalte tussen de #,# en #,# mmol/l Bij hoogrisico patiënten, d w z patiënten met diabetes mellitus, cardiovasculair lijden inclusief CVA of een maligniteit, dient men terughoudender te zijn en lagere waardes binnen de voorgestelde range na te streven Deze âpraktische target rangeâ is gebaseerd op de waardes in de controlegroep van studies waarbij partiële versus complete correctie van anemie werd onderzocht [Locatelli, ###] Het Hb gehalte dient in ieder geval niet routinematig te stijgen tot )#,# mmol/l In dat geval moet de ESA dosering worden verlaagd Dit laatste heeft de voorkeur boven het (tijdelijk) stoppen van het middel i v m het risico op zgn Men dient een restrictief beleid te voeren ten aanzien van de aanpassing van de dosering van ESAâs in het geval van âhyporesponsivenessâ (ook wel ESA-resistentie genoemd) Hier is sprake van indien er geen Hb stijging is na behandeling van <DATUM> maand met adequate ESA dosering, aangepast aan het gewicht van de patiënt In de TREAT studie had deze groep het hoogste risico op cardiovasculaire events [<PERSOON>, ###] Of dit verhoogde risico het effect is van het onderliggend lijden waardoor er âhyporesponsivenessâ is, of door het toxisch effect van de ESA dosering is niet bekend [Szczech, ###] Het advies luidt dat een ESA dosis hoger dan verdubbeling van een adequate op gewicht gebaseerde startdosis (conform Farmacotherapeutisch Kompas of <PERSOON>) of een voorafgaand stabiele onderhoudsdosis, dient te worden vermeden In het geval van ESA resistentie moet onderzoek worden gedaan naar de oorzaak hiervan en moet rekening worden gehouden met de volgende gebruik van ACEi/ARB, non-compliance In het geval van anemie en ESA resistentie mogelijk a g v gebruik van ACEi/ARB dient het voordeel van gebruik van deze middelen te worden afgewogen tegen de ernst Behandeling van renale anemie vindt na optimalisatie van de ijzervoorraad plaats met subcutane toediening van een ESA De module geeft geen voorkeur voor een specifieke vorm van ESA Er is geen overtuigend bewijs voor een gunstig effect van ESA op mortaliteit, cardiovasculaire en renale eindpunten en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische nierschade en anemie.
| 597 | fms |
restrictief beleid te voeren ten aanzien van de aanpassing van de dosering van ESAâs in het geval van âhyporesponsivenessâ (ook wel ESA-resistentie genoemd) Hier is sprake van indien er geen Hb stijging is na behandeling van <DATUM> maand met adequate ESA dosering, aangepast aan het gewicht van de patiënt In de TREAT studie had deze groep het hoogste risico op cardiovasculaire events [<PERSOON>, ###] Of dit verhoogde risico het effect is van het onderliggend lijden waardoor er âhyporesponsivenessâ is, of door het toxisch effect van de ESA dosering is niet bekend [Szczech, ###] Het advies luidt dat een ESA dosis hoger dan verdubbeling van een adequate op gewicht gebaseerde startdosis (conform Farmacotherapeutisch Kompas of <PERSOON>) of een voorafgaand stabiele onderhoudsdosis, dient te worden vermeden In het geval van ESA resistentie moet onderzoek worden gedaan naar de oorzaak hiervan en moet rekening worden gehouden met de volgende gebruik van ACEi/ARB, non-compliance In het geval van anemie en ESA resistentie mogelijk a g v gebruik van ACEi/ARB dient het voordeel van gebruik van deze middelen te worden afgewogen tegen de ernst Behandeling van renale anemie vindt na optimalisatie van de ijzervoorraad plaats met subcutane toediening van een ESA De module geeft geen voorkeur voor een specifieke vorm van ESA Er is geen overtuigend bewijs voor een gunstig effect van ESA op mortaliteit, cardiovasculaire en renale eindpunten en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische nierschade en anemie De studie van Gandra et al werd bij lezing van de full tekst geëxcludeerd, omdat de RCTâs die in deze studie werden geïncludeerd, ook in nieuwere systematische reviews die onderstaand gerapporteerd zijn, zijn meegenomen [Gandra, ###] De studie van Tsuruya et al werd bij lezing van de fulltekst geëxcludeerd, omdat hierbij geen sprake was van een systematische review [Tsuruya, ###] De systematische review van Palmer werd geëxcludeerd vanwege de aanwezigheid van een nieuwere Cochrane systematische review [Palmer, ###; <PERSOON> et al publiceerden een Cochrane systematische review [<PERSOON>, ###] In deze studie werden ## randomized controlled trials met in totaal ### patiënten geïncludeerd, waarbij behandeling met recombinant humaan erythropoietine werd vergeleken met placebo of geen behandeling bij patiënten met chronische farmaceutische industrie In deze meta-analyse werd geen statistisch significant effect gevonden voor de uitkomstmaten starten van nierfunctievervangende behandeling, mortaliteit en stoppen met behandeling vanwege bijwerkingen, waarbij opgemerkt moet worden dat er erg weinig events optraden (imprecisie) Wel werd een reductie van het aantal patiënten dat een bloedtransfusie nodig had gezien bij behandeling met recombinant humaan erythropoietine (RR #,##; ##%BI #,##-#,##; NNT #) Hierbij was echter ook sprake van erg weinig events (imprecisie) Ook was er een voordeel voor wat betreft het behoud van eGFR; het gemiddelde Collister et al bestudeerden het effect van ESA met een hoog versus laag streefdoel m b t hemoglobinegehalte op de kwaliteit van leven bij patiënten met chronische nierschade en anemie [Collister, ###] In deze studie werden ## studies geïncludeerd, waarvan ## in populaties zonder dialyse.
| 647 | fms |
van de full tekst geëxcludeerd, omdat de RCTâs die in deze studie werden geïncludeerd, ook in nieuwere systematische reviews die onderstaand gerapporteerd zijn, zijn meegenomen [Gandra, ###] De studie van Tsuruya et al werd bij lezing van de fulltekst geëxcludeerd, omdat hierbij geen sprake was van een systematische review [Tsuruya, ###] De systematische review van Palmer werd geëxcludeerd vanwege de aanwezigheid van een nieuwere Cochrane systematische review [Palmer, ###; <PERSOON> et al publiceerden een Cochrane systematische review [<PERSOON>, ###] In deze studie werden ## randomized controlled trials met in totaal ### patiënten geïncludeerd, waarbij behandeling met recombinant humaan erythropoietine werd vergeleken met placebo of geen behandeling bij patiënten met chronische farmaceutische industrie In deze meta-analyse werd geen statistisch significant effect gevonden voor de uitkomstmaten starten van nierfunctievervangende behandeling, mortaliteit en stoppen met behandeling vanwege bijwerkingen, waarbij opgemerkt moet worden dat er erg weinig events optraden (imprecisie) Wel werd een reductie van het aantal patiënten dat een bloedtransfusie nodig had gezien bij behandeling met recombinant humaan erythropoietine (RR #,##; ##%BI #,##-#,##; NNT #) Hierbij was echter ook sprake van erg weinig events (imprecisie) Ook was er een voordeel voor wat betreft het behoud van eGFR; het gemiddelde Collister et al bestudeerden het effect van ESA met een hoog versus laag streefdoel m b t hemoglobinegehalte op de kwaliteit van leven bij patiënten met chronische nierschade en anemie [Collister, ###] In deze studie werden ## studies geïncludeerd, waarvan ## in populaties zonder dialyse literatuurreview zijn alleen de resultaten bij de patiënten zonder dialyse geïncludeerd De kwaliteit van bewijs werd verlaagd door problemen met blindering van deelnemers en onderzoekers, en er was onzekerheid over adequate randomisatie in een deel van de studies Een fors percentage van de studies kende bovendien incomplete outcome data De kwaliteit van leven werd gerapporteerd middels de domeinen van de SF-## (Short-Form Health Survey) Er werd geen statistisch significant verschil gevonden tussen een hoog versus laag Covic et al publiceerden een meta-analyse van ## randomized controlled trials met in totaal <DATUM> patiënten over het effect van ESA op de progressie van chronische nierschade [Covic, ###] In deze systematische review werden patiënten geïncludeerd met chronische nierschade stadium # t/m #; er werden geen subgroepanalyses voor patiënten zonder dialyse gerapporteerd In deze literatuurreview zijn daarom alleen de geaggregeerde data gerapporteerd De kwaliteit van de geïncludeerde studies was beperkt door beperkingen in randomisatie en blindering, en afwezigheid van intention-to-treat analyses Er werd geen statistisch significant verschil gevonden tussen behandeling met ESA en controle voor de uitkomstmaten starten met nierfunctievervangende behandeling, mortaliteit, GFR, reductie van GFR en het risico op stoppen van de behandeling vanwege Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikel aan bij de <PERSOON> JD, Hodson EM Recombinant human erythropoietin versus placebo or no treatment for the anaemia of chronic.
| 647 | fms |
literatuurreview zijn alleen de resultaten bij de patiënten zonder dialyse geïncludeerd De kwaliteit van bewijs werd verlaagd door problemen met blindering van deelnemers en onderzoekers, en er was onzekerheid over adequate randomisatie in een deel van de studies Een fors percentage van de studies kende bovendien incomplete outcome data De kwaliteit van leven werd gerapporteerd middels de domeinen van de SF-## (Short-Form Health Survey) Er werd geen statistisch significant verschil gevonden tussen een hoog versus laag Covic et al publiceerden een meta-analyse van ## randomized controlled trials met in totaal <DATUM> patiënten over het effect van ESA op de progressie van chronische nierschade [Covic, ###] In deze systematische review werden patiënten geïncludeerd met chronische nierschade stadium # t/m #; er werden geen subgroepanalyses voor patiënten zonder dialyse gerapporteerd In deze literatuurreview zijn daarom alleen de geaggregeerde data gerapporteerd De kwaliteit van de geïncludeerde studies was beperkt door beperkingen in randomisatie en blindering, en afwezigheid van intention-to-treat analyses Er werd geen statistisch significant verschil gevonden tussen behandeling met ESA en controle voor de uitkomstmaten starten met nierfunctievervangende behandeling, mortaliteit, GFR, reductie van GFR en het risico op stoppen van de behandeling vanwege Voor een antwoord op deze uitgangsvraag is op <DATUM> naar literatuur gezocht in Medline (zie de zoekverantwoording) Dit leverde ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikel aan bij de <PERSOON> JD, Hodson EM Recombinant human erythropoietin versus placebo or no treatment for the anaemia of chronic Cochrane Database of Systematic Reviews ###, Issue # <PERSOON> R, <PERSOON> Y, Eng F, et al <PERSOON> effect of erythropoietin-stimulating agents on health-related quality of life in anemia of chronic kidney disease <PERSOON>-stimulating agents (ESA) for preventing <PERSOON> JS Evidence and implications of haemoglobin cycling in anaemia management Nephrol Dial Transplant Gandra SR, Finkelstein FO, Bennett AV, <PERSOON> EF, Brazg T, <PERSOON> ML Impact of erythropoiesis-stimulating agents on energy and physical function in nondialysis CKD patients with anemia a systematic review <PERSOON> A et al Kidney Disease Improving Global Outcomes guidelines on anaemia management in chronic kidney disease a <PERSOON-##> position statement <PERSOON-##> D van, et al FIND-CKD a randomized trial of intravenous ferric carboxymaltose versus oral iron in patients with chronic kidney disease and iron deficiency anaemia for anaemia in adults with chronic kidney disease a network meta-analysis Cochrane Database of <PERSOON-##> al A trial of darbepoetin alfa in type # diabetes and chronic kidney disease <PERSOON-##> J.
| 539 | fms |
Cochrane Database of Systematic Reviews ###, Issue # <PERSOON> R, <PERSOON> Y, Eng F, et al <PERSOON> effect of erythropoietin-stimulating agents on health-related quality of life in anemia of chronic kidney disease <PERSOON>-stimulating agents (ESA) for preventing <PERSOON> JS Evidence and implications of haemoglobin cycling in anaemia management Nephrol Dial Transplant Gandra SR, Finkelstein FO, Bennett AV, <PERSOON> EF, Brazg T, <PERSOON> ML Impact of erythropoiesis-stimulating agents on energy and physical function in nondialysis CKD patients with anemia a systematic review <PERSOON> A et al Kidney Disease Improving Global Outcomes guidelines on anaemia management in chronic kidney disease a <PERSOON> position statement <PERSOON-##> D van, et al FIND-CKD a randomized trial of intravenous ferric carboxymaltose versus oral iron in patients with chronic kidney disease and iron deficiency anaemia for anaemia in adults with chronic kidney disease a network meta-analysis Cochrane Database of <PERSOON-##> al A trial of darbepoetin alfa in type # diabetes and chronic kidney disease <PERSOON-##> response and outcomes in kidney disease and type # diabetes <PERSOON-##> G <PERSOON-##> the response to iron therapy be predicted in anemic nondialysis patients Szczech LA, Barnhart HX, Inrig JK et al Secondary analysis of the CHOIR trial epoetin-alpha dose and achieved hemoglobin outcomes <PERSOON-##> M, et al Association between responsiveness to methoxy polyethylene glycol-epoetin beta and renal survival in patients with non-dialysis-dependent chronic kidney disease a pooled analysis of individual patiënt-level data from clinical trials Nepthol ###; doi <DATUM> NEP ### van <PERSOON-##> CO, Mazey RM, McMurray S A randomized, controlled trial comparing IV iron sucrose to oral iron in anemic patients with nondialysis-dependent <PERSOON-##> J et al Anemia as a predictor of cardiovascular events in patients with elevated serum De KDIGO richtlijn adviseert om bij patiënten met CNS en een serum bicarbonaat (## mmol/l te starten met oraal bicarbonaat suppletie om het serum bicarbonaat gehalte binnen de normale range te houden In <LOCATIE> is in de klinische praktijk een afkappunt van het serum bicarbonaat onder de ## mmol/l meer Bij patiënten met chronische nierschade en een serumbicarbonaat ( ## mmol/L wordt suppletie met De grenswaarde waaronder bicarbonaatsuppletie gewenst is, is verhoogd van ## mmol/L naar ##.
| 514 | fms |
Erythropoietic response and outcomes in kidney disease and type # diabetes <PERSOON> G <PERSOON> the response to iron therapy be predicted in anemic nondialysis patients Szczech LA, Barnhart HX, Inrig JK et al Secondary analysis of the CHOIR trial epoetin-alpha dose and achieved hemoglobin outcomes <PERSOON> M, et al Association between responsiveness to methoxy polyethylene glycol-epoetin beta and renal survival in patients with non-dialysis-dependent chronic kidney disease a pooled analysis of individual patiënt-level data from clinical trials Nepthol ###; doi <DATUM> NEP ### van <PERSOON> CO, Mazey RM, McMurray S A randomized, controlled trial comparing IV iron sucrose to oral iron in anemic patients with nondialysis-dependent <PERSOON> J et al Anemia as a predictor of cardiovascular events in patients with elevated serum De KDIGO richtlijn adviseert om bij patiënten met CNS en een serum bicarbonaat (## mmol/l te starten met oraal bicarbonaat suppletie om het serum bicarbonaat gehalte binnen de normale range te houden In <LOCATIE> is in de klinische praktijk een afkappunt van het serum bicarbonaat onder de ## mmol/l meer Bij patiënten met chronische nierschade en een serumbicarbonaat ( ## mmol/L wordt suppletie met De grenswaarde waaronder bicarbonaatsuppletie gewenst is, is verhoogd van ## mmol/L naar ## verminderd organische zuren uitscheiden en kan metabole acidose ontstaan [Kraut, ###] Al langer is bekend dat dit bij patiënten aanleiding kan geven tot botproblemen, toegenomen spieratrofie en âprotein energy geeft aan dat een metabole acidose ook gepaard gaat met een snellere achteruitgang van nierfunctie Tevens zijn er aanwijzingen dat suppletie met bicarbonaat deze achteruitgang doet vertragen [De Brito, ###; Mathur, De werkgroep ondersteunt dan ook de aanbeveling in de KDIGO CKD richtlijn om patiënten met chronische nierschade en een metabole acidose met bicarbonaatsuppletie te behandelen met het doel om de achteruitgang van de nierfunctie te vertragen, voedingstoestand van deze patiënten te verbeteren en mogelijk tevens te zorgen voor mortaliteitsreductie In eerste instantie is het van belang een te hoge eiwitinname met de voeding te voorkomen Wat het exacte afkappunt voor starten met bicarbonaatsuppletie zou moeten zijn is op grond van literatuur niet geheel duidelijk De KDIGO richtlijn adviseert suppletie te starten bij een bicarbonaat onder de ## mmol/L Dit zou betekenen dat een vrij grote groep patiënten met chronische nierschade behandeld zou moeten worden met bicarbonaatsuppletie De klinische praktijk in <LOCATIE> is bovendien dat pas gestart wordt bij lagere waarden Tevens is er geen duidelijk bewijs dat een afkappunt van ## mmol/L leidt tot betere uitkomsten Door deze overwegingen heeft de werkgroep als afkappunt ## mmol/L aangehouden Er kan dan worden gestart met natriumbicarbonaat in een dosis van # dd ### mg Dit kan afhankelijk van het.
| 551 | fms |
zuren uitscheiden en kan metabole acidose ontstaan [Kraut, ###] Al langer is bekend dat dit bij patiënten aanleiding kan geven tot botproblemen, toegenomen spieratrofie en âprotein energy geeft aan dat een metabole acidose ook gepaard gaat met een snellere achteruitgang van nierfunctie Tevens zijn er aanwijzingen dat suppletie met bicarbonaat deze achteruitgang doet vertragen [De Brito, ###; Mathur, De werkgroep ondersteunt dan ook de aanbeveling in de KDIGO CKD richtlijn om patiënten met chronische nierschade en een metabole acidose met bicarbonaatsuppletie te behandelen met het doel om de achteruitgang van de nierfunctie te vertragen, voedingstoestand van deze patiënten te verbeteren en mogelijk tevens te zorgen voor mortaliteitsreductie In eerste instantie is het van belang een te hoge eiwitinname met de voeding te voorkomen Wat het exacte afkappunt voor starten met bicarbonaatsuppletie zou moeten zijn is op grond van literatuur niet geheel duidelijk De KDIGO richtlijn adviseert suppletie te starten bij een bicarbonaat onder de ## mmol/L Dit zou betekenen dat een vrij grote groep patiënten met chronische nierschade behandeld zou moeten worden met bicarbonaatsuppletie De klinische praktijk in <LOCATIE> is bovendien dat pas gestart wordt bij lagere waarden Tevens is er geen duidelijk bewijs dat een afkappunt van ## mmol/L leidt tot betere uitkomsten Door deze overwegingen heeft de werkgroep als afkappunt ## mmol/L aangehouden Er kan dan worden gestart met natriumbicarbonaat in een dosis van # dd ### mg Dit kan afhankelijk van het Een beperkende factor hierin is de hypertensie door de natriumbelasting Een alternatief is calciumcarbonaat (of calciumcitraat), hetgeen dan bij voorkeur buiten de maaltijd gegeven moet worden en wat tegelijk een eventuele (secundaire) calciumcarbonaat wat betreft de behandeling van metabole acidose of stijging van het serum bicarbonaat De maximale dosis van ### mg calcium moet hierbij niet overschreden worden Een andere beperkende factor was het feit dat natriumbicarbonaat werd gezien als voedingssupplement en derhalve niet werd vergoed door ziektekostenverzekeraars Deze situatie is veranderd per <DATUM> (eventueel kan om voor vergoeding in aanmerking te komen beroep worden gedaan op een machtiging van de verzekeraar hetgeen door de behandelend medisch specialist aan te vragen is via https //(WEBLINK)) Zeer waarschijnlijk zal het middel voor deze indicatie Bij patiënten met chronische nierschade zijn er aanwijzingen dat een serumbicarbonaat concentratie Een aantal onderzoeken onderzocht weliswaar de associatie tussen (lagere) serumbicarbonaat concentraties en slechtere cardiovasculaire en/of renale uitkomsten, maar hierbij werd veelal serumbicarbonaat ( ## mmol/L vergeleken met hogere waarden van het serumbicarbonaat Omdat hierbij geen onderscheid werd gemaakt tussen groepen met een serum bicarbonaat (## en (## mmol/L kan met deze studies de uitgangsvraag niet Chase et al onderzochten in een longitudinaal onderzoek de associatie tussen metabole complicaties en progressie van chronische nierschade door patiënten met progressieve chronische nierschade () # ml/min/#,##m# /jaar vermindering van nierfunctie) te vergelijken met patiënten met niet progressieve chronische vier jaar In dit onderzoek werden ### patiënten met chronische nierschade stadium # geïncludeerd, van wie er ### tot de groep met progressieve nierschade behoorden.
| 603 | fms |
natriumbelasting Een alternatief is calciumcarbonaat (of calciumcitraat), hetgeen dan bij voorkeur buiten de maaltijd gegeven moet worden en wat tegelijk een eventuele (secundaire) calciumcarbonaat wat betreft de behandeling van metabole acidose of stijging van het serum bicarbonaat De maximale dosis van ### mg calcium moet hierbij niet overschreden worden Een andere beperkende factor was het feit dat natriumbicarbonaat werd gezien als voedingssupplement en derhalve niet werd vergoed door ziektekostenverzekeraars Deze situatie is veranderd per <DATUM> (eventueel kan om voor vergoeding in aanmerking te komen beroep worden gedaan op een machtiging van de verzekeraar hetgeen door de behandelend medisch specialist aan te vragen is via https //(WEBLINK)) Zeer waarschijnlijk zal het middel voor deze indicatie Bij patiënten met chronische nierschade zijn er aanwijzingen dat een serumbicarbonaat concentratie Een aantal onderzoeken onderzocht weliswaar de associatie tussen (lagere) serumbicarbonaat concentraties en slechtere cardiovasculaire en/of renale uitkomsten, maar hierbij werd veelal serumbicarbonaat ( ## mmol/L vergeleken met hogere waarden van het serumbicarbonaat Omdat hierbij geen onderscheid werd gemaakt tussen groepen met een serum bicarbonaat (## en (## mmol/L kan met deze studies de uitgangsvraag niet Chase et al onderzochten in een longitudinaal onderzoek de associatie tussen metabole complicaties en progressie van chronische nierschade door patiënten met progressieve chronische nierschade () # ml/min/#,##m# /jaar vermindering van nierfunctie) te vergelijken met patiënten met niet progressieve chronische vier jaar In dit onderzoek werden ### patiënten met chronische nierschade stadium # geïncludeerd, van wie er ### tot de groep met progressieve nierschade behoorden initieel (bij start van stadium # chronische nierschade) en follow-up (na gemiddeld <LEEFTIJD> jaar in stadium #), waarbij gekeken werd naar de gemiddelde en naar de minimaal gemeten waarde per persoon Voor deze uitgangsvraag worden alleen de resultaten van bicarbonaat genoemd, maar ook andere testwaarden zijn geëvalueerd in het onderzoek van Chase Het gemiddelde verschil in serum bicarbonaat tussen de groep mét en zónder progressieve nierschade was zowel initieel als na follow-up significant (het gemiddelde verschil bedroeg respectievelijk #,# en #,# mmol/l ten nadele van de groep met progressieve nierschade) Echter alle gemiddelde bicarbonaat waarden Opgemerkt moet worden dat de beide groepen ook verschilden in bijvoorbeeld leeftijd en percentage patiënten albumine en proteïne Derhalve bestaat de mogelijkheid dat er sprake is van vertekening van de resultaten, van Driver et al onderzochten de associatie tussen serum bicarbonaat en veranderingen in nierfunctie, bij individuen vaatziekten geïncludeerd, bij wie gedurende een follow-up van #,<LEEFTIJD> jaar de nierfunctie werd bepaald De serum bicarbonaat concentraties werden gestratificeerd ((##, ##-##, ##-##, ##-##, )##) <PERSOON> met een lagere serum bicarbonaat concentratie hadden bij de start van de studie gemiddeld een hogere eGFR en minder vaak hypertensie Bij lagere bicarbonaat waarden was er een hogere kans op snellere nierfunctiedaling (zie figuur #) Serum bicarbonaat ( ## mmol/L was geassocieerd met een ##% hogere kans op snelle nierfunctiedaling (gedefinieerd als afname eGFR )#% per jaar) wanneer dit werd vergeleken met serum bicarbonaat ##-## Menon et al.
| 642 | fms |
initieel (bij start van stadium # chronische nierschade) en follow-up (na gemiddeld <LEEFTIJD> jaar in stadium #), waarbij gekeken werd naar de gemiddelde en naar de minimaal gemeten waarde per persoon Voor deze uitgangsvraag worden alleen de resultaten van bicarbonaat genoemd, maar ook andere testwaarden zijn geëvalueerd in het onderzoek van Chase Het gemiddelde verschil in serum bicarbonaat tussen de groep mét en zónder progressieve nierschade was zowel initieel als na follow-up significant (het gemiddelde verschil bedroeg respectievelijk #,# en #,# mmol/l ten nadele van de groep met progressieve nierschade) Echter alle gemiddelde bicarbonaat waarden Opgemerkt moet worden dat de beide groepen ook verschilden in bijvoorbeeld leeftijd en percentage patiënten albumine en proteïne Derhalve bestaat de mogelijkheid dat er sprake is van vertekening van de resultaten, van Driver et al onderzochten de associatie tussen serum bicarbonaat en veranderingen in nierfunctie, bij individuen vaatziekten geïncludeerd, bij wie gedurende een follow-up van #,<LEEFTIJD> jaar de nierfunctie werd bepaald De serum bicarbonaat concentraties werden gestratificeerd ((##, ##-##, ##-##, ##-##, )##) <PERSOON> met een lagere serum bicarbonaat concentratie hadden bij de start van de studie gemiddeld een hogere eGFR en minder vaak hypertensie Bij lagere bicarbonaat waarden was er een hogere kans op snellere nierfunctiedaling (zie figuur #) Serum bicarbonaat ( ## mmol/L was geassocieerd met een ##% hogere kans op snelle nierfunctiedaling (gedefinieerd als afname eGFR )#% per jaar) wanneer dit werd vergeleken met serum bicarbonaat ##-## Menon et al bij patiënten met chronische nierschade [Menon, ###] In dit prospectieve cohortonderzoek werden ### patiënten met chronische nierschade stadium <DATUM> geïncludeerd, waarbij werd gekeken naar nierfalen, mortaliteit en de combinatiemaat nierfalen of mortaliteit De mediane follow-up was <LEEFTIJD> jaar (range #,<DATUM> #) voor de uitkomst nierfalen en ##,<LEEFTIJD> jaar (range #,<DATUM> #) voor de uitkomst mortaliteit De serum bicarbonaat concentraties werden verdeeld in kwartielen (##-##, ##-##, ##-## en ##-## mmol/L) Voor deze uitgangsvraag zijn resultaten voor de subgroepen ##-## mmol/L en ##-## mmol/L gerapporteerd in tabel # Tabel # Associaties tussen serum bicarbonaat en lange termijn uitkomsten bij patiënten met chronische nierschade (hazard ratios (en ##%BI) in vergelijking met serum bicarbonaat ##-## roken, systolische bloeddruk, HDL Model # gecorrigeerd voor model # + albumine, proteïnurie en oorzaak Hieruit blijkt een correlatie tussen verlaagd serum bicarbonaat en nierfalen, maar deze correlatie verdwijnt In het onderzoek van <PERSOON> et al is gekeken naar het verband tussen serum bicarbonaat concentratie en mortaliteit en renale eindpunten bij ### patiënten met chronische nierschade [<PERSOON>, ###] Deze patiënten bedroeg maximaal vier jaar Hiermee kon derhalve geen onderscheid gemaakt worden tussen groepen (## en (## mmol/L; toch zeggen de resultaten wel iets De auteurs vinden een associatie tussen serumbicarbonaat en het optreden van de gecombineerde uitkomst mortaliteit, dialyse en GFR (gemeten met iodine I### iothalamate clearance) event (##% reductie GFR of )##ml/min/#,##m# reductie), ook wanneer gecorrigeerd is voor leeftijd, arteriële bloeddruk, BMI, roken, albumine en gebruik van diuretica De hazard ratio die geassocieerd is met de zoekverantwoording).
| 742 | fms |
dit prospectieve cohortonderzoek werden ### patiënten met chronische nierschade stadium <DATUM> geïncludeerd, waarbij werd gekeken naar nierfalen, mortaliteit en de combinatiemaat nierfalen of mortaliteit De mediane follow-up was <LEEFTIJD> jaar (range #,<DATUM> #) voor de uitkomst nierfalen en ##,<LEEFTIJD> jaar (range #,<DATUM> #) voor de uitkomst mortaliteit De serum bicarbonaat concentraties werden verdeeld in kwartielen (##-##, ##-##, ##-## en ##-## mmol/L) Voor deze uitgangsvraag zijn resultaten voor de subgroepen ##-## mmol/L en ##-## mmol/L gerapporteerd in tabel # Tabel # Associaties tussen serum bicarbonaat en lange termijn uitkomsten bij patiënten met chronische nierschade (hazard ratios (en ##%BI) in vergelijking met serum bicarbonaat ##-## roken, systolische bloeddruk, HDL Model # gecorrigeerd voor model # + albumine, proteïnurie en oorzaak Hieruit blijkt een correlatie tussen verlaagd serum bicarbonaat en nierfalen, maar deze correlatie verdwijnt In het onderzoek van <PERSOON> et al is gekeken naar het verband tussen serum bicarbonaat concentratie en mortaliteit en renale eindpunten bij ### patiënten met chronische nierschade [<PERSOON>, ###] Deze patiënten bedroeg maximaal vier jaar Hiermee kon derhalve geen onderscheid gemaakt worden tussen groepen (## en (## mmol/L; toch zeggen de resultaten wel iets De auteurs vinden een associatie tussen serumbicarbonaat en het optreden van de gecombineerde uitkomst mortaliteit, dialyse en GFR (gemeten met iodine I### iothalamate clearance) event (##% reductie GFR of )##ml/min/#,##m# reductie), ook wanneer gecorrigeerd is voor leeftijd, arteriële bloeddruk, BMI, roken, albumine en gebruik van diuretica De hazard ratio die geassocieerd is met de zoekverantwoording) Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikel aan bij de <PERSOON> MK Effects of oral sodium bicarbonate in patients with <PERSOON> PE, McNurlan MA, Hulter HN, <PERSOON> metabolic acidosis decreases albumin <PERSOON> S, Rao MK, Radhakrishnan, Chase HS, et al Presence of early CKD-related metabolic De <PERSOON> MJ, Yaqoob MM Bicarbonate supplementation slows progression of CKD and <PERSOON> sodium bicarbonate improves thyroid function in predialysis chronic kidney <PERSOON> M, <PERSOON> W, <PERSOON-##> of serum bicarbonate with risk of renal and cardiovascular outcomes in CKD a report from the Chronic Renal Insufficiency Cohort (CRIC) study <PERSOON-##> M, <PERSOON> W, Pan <PERSOON-##> K, et al Persistent high serum bicarbonate and the risk of heart failure in patients with chronic kidney disease (CKD) A report from the Chronic Renal Insufficiency Cohort (CRIC) study <PERSOON-##> TH, Shlipak MG, Katz, Driver TH Low serum bicarbonate and kidney function decline the Multi-Ethnic Study of <PERSOON-##> SK, <PERSOON-##> H-Y Effect of bicarbonate supplementation on renal function and nutritional indices in <PERSOON-##> E, <PERSOON-##> R, et al High serum bicarbonate level within the normal range prevents.
| 675 | fms |
onderwerp (sluit het artikel aan bij de <PERSOON> MK Effects of oral sodium bicarbonate in patients with <PERSOON> PE, McNurlan MA, Hulter HN, <PERSOON> metabolic acidosis decreases albumin <PERSOON> S, Rao MK, Radhakrishnan, Chase HS, et al Presence of early CKD-related metabolic De <PERSOON> MJ, Yaqoob MM Bicarbonate supplementation slows progression of CKD and <PERSOON> sodium bicarbonate improves thyroid function in predialysis chronic kidney <PERSOON> M, <PERSOON> W, <PERSOON> of serum bicarbonate with risk of renal and cardiovascular outcomes in CKD a report from the Chronic Renal Insufficiency Cohort (CRIC) study <PERSOON-##> M, <PERSOON> W, Pan <PERSOON-##> K, et al Persistent high serum bicarbonate and the risk of heart failure in patients with chronic kidney disease (CKD) A report from the Chronic Renal Insufficiency Cohort (CRIC) study <PERSOON-##> TH, Shlipak MG, Katz, Driver TH Low serum bicarbonate and kidney function decline the Multi-Ethnic Study of <PERSOON-##> SK, <PERSOON-##> H-Y Effect of bicarbonate supplementation on renal function and nutritional indices in <PERSOON-##> E, <PERSOON-##> R, et al High serum bicarbonate level within the normal range prevents BMC Nephrol ###; ## # Kovesdy CP, <PERSOON-##> JE, Kalantar-Zadeh, Kovesdy CP Association of serum bicarbonate levels with mortality in patients Kraut JA, <PERSOON-##> acidosis of CKD diagnosis, clinical characteristics, and treatment <PERSOON-##> Dis <PERSOON-##> YJ, Cho S, <PERSOON-##> SR , <PERSOON-##> Y-J, Cho S, <PERSOON-##> SR Association between serum bicarbonate levels and albuminuria in stage # <PERSOON-##> SJ, Broglio KR( Rajab MH, Wesson DE Daily oral sodium bicarbonate preserves glomerular filtration rate by slowing its decline in early hypertensive nephropathy <PERSOON-##> of correction of metabolic acidosis on blood urea and bone metabolism in patients with mild to moderate chronic kidney disease a prospective randomized single blind <PERSOON-##> bicarbonate and long-term outcomes in <PERSOON-##> WE, Du J, <PERSOON-##> JL, Price SR Mechanisms causing muscle proteolysis in uremia the influence of insulin and cytokines Miner Electrolyte Metab ###; ## #<DATUM> <PERSOON-##> KL, <PERSOON-##> KL Higher serum bicarbonate levels within the normal range are associated with better survival and <PERSOON-##> KL, <PERSOON-##> KL Serum bicarbonate and mortality in adults in <PERSOON-##> E, et al Serum Bicarbonate and Kidney Disease.
| 593 | fms |
# Kovesdy CP, <PERSOON> JE, Kalantar-Zadeh, Kovesdy CP Association of serum bicarbonate levels with mortality in patients Kraut JA, <PERSOON> acidosis of CKD diagnosis, clinical characteristics, and treatment <PERSOON> Dis <PERSOON> YJ, Cho S, <PERSOON> SR , <PERSOON> Y-J, Cho S, <PERSOON> SR Association between serum bicarbonate levels and albuminuria in stage # <PERSOON> SJ, Broglio KR( Rajab MH, Wesson DE Daily oral sodium bicarbonate preserves glomerular filtration rate by slowing its decline in early hypertensive nephropathy <PERSOON> of correction of metabolic acidosis on blood urea and bone metabolism in patients with mild to moderate chronic kidney disease a prospective randomized single blind <PERSOON> bicarbonate and long-term outcomes in <PERSOON> WE, Du J, <PERSOON-##> JL, Price SR Mechanisms causing muscle proteolysis in uremia the influence of insulin and cytokines Miner Electrolyte Metab ###; ## #<DATUM> <PERSOON-##> KL, <PERSOON-##> KL Higher serum bicarbonate levels within the normal range are associated with better survival and <PERSOON-##> KL, <PERSOON-##> KL Serum bicarbonate and mortality in adults in <PERSOON-##> E, et al Serum Bicarbonate and <PERSOON-##> Hoc Analysis of the RENAAL (Reduction of End Points in Non-Insulin-Dependent Diabetes With the Angiotensin II Antagonist Losartan) Study and <PERSOON-##> EM, <PERSOON-##> BL, Madias NE Short- and long-term effects of alkali therapy in chronic <PERSOON-##> R Effect of the correction of metabolic acidosis on nutritional status in elderly patients with chronic renal failure J Ren Nutr ###; ## #<DATUM> Is het afkappunt om het serum kalium niet tot )#,# mmol/l te laten stijgen om (cardiovasculaire) mortaliteit Bij patiënten met chronische nierschade dient het serum kalium niet tot boven de #,# mmol/l te stijgen aangezien dit aanleiding kan geven tot hartritmestoornissen en derhalve geassocieerd is met sterfte en Tot de te nemen maatregelen bij een hyperkaliëmie horen het aanpassen van het dieet, het aanpassen of staken van kaliumverhogende medicamenten en de behandeling van een metabole acidose Tevens kan het gebruik van kationenwisselaars worden overwogen Indien een kationwisselaar wordt voorgeschreven heeft een Hyperkaliëmie is een beruchte complicatie bij chronische nierschade en kan leiden tot fatale ritmestoornissen Het sterfterisico is niet gerelateerd aan klachten van de patiënt maar wordt weerspiegeld door veranderingen in de cardiale geleiding hetgeen tot uiting komt in het ECG ECG veranderingen correleren vaak met de mate van hyperkaliëmie, maar de progressie van milde naar ernstige afwijkingen kan onvoorspelbaar verlopen en een normaal ECG sluit het later alsnog optreden van ritmestoornissen niet uit De snelheid van verandering in het.
| 571 | fms |
Hoc Analysis of the RENAAL (Reduction of End Points in Non-Insulin-Dependent Diabetes With the Angiotensin II Antagonist Losartan) Study and <PERSOON> EM, <PERSOON> BL, Madias NE Short- and long-term effects of alkali therapy in chronic <PERSOON> R Effect of the correction of metabolic acidosis on nutritional status in elderly patients with chronic renal failure J Ren Nutr ###; ## #<DATUM> Is het afkappunt om het serum kalium niet tot )#,# mmol/l te laten stijgen om (cardiovasculaire) mortaliteit Bij patiënten met chronische nierschade dient het serum kalium niet tot boven de #,# mmol/l te stijgen aangezien dit aanleiding kan geven tot hartritmestoornissen en derhalve geassocieerd is met sterfte en Tot de te nemen maatregelen bij een hyperkaliëmie horen het aanpassen van het dieet, het aanpassen of staken van kaliumverhogende medicamenten en de behandeling van een metabole acidose Tevens kan het gebruik van kationenwisselaars worden overwogen Indien een kationwisselaar wordt voorgeschreven heeft een Hyperkaliëmie is een beruchte complicatie bij chronische nierschade en kan leiden tot fatale ritmestoornissen Het sterfterisico is niet gerelateerd aan klachten van de patiënt maar wordt weerspiegeld door veranderingen in de cardiale geleiding hetgeen tot uiting komt in het ECG ECG veranderingen correleren vaak met de mate van hyperkaliëmie, maar de progressie van milde naar ernstige afwijkingen kan onvoorspelbaar verlopen en een normaal ECG sluit het later alsnog optreden van ritmestoornissen niet uit De snelheid van verandering in het oligurie optreedt Hyperkaliëmie kan echter eerder optreden bij metabole acidose, bij patiënten met diabetes bepaalde medicamenten (o a kaliumsparende diuretica inclusief aldosteronreceptor antagonisten, ACEremmers, angiotensinereceptor blokkers, directe renineremmers, NSAIDâs, Ã-blokkers, trimethoprim, Patiënten met chronische nierschade lijken een (milde) hyperkaliëmie beter te tolereren m b t cardiale (ritme-) problemen dan individuen met een normale nierfunctie, met name als deze chronisch aanwezig is Verder vormt een relatief laag(-normaal) serum kalium ook een risico Uit een observationele studie bij patiënten met CNS blijkt dat het risico op sterfte en cardiovasculaire events bij een serum kalium (# mmol/l significant verhoogd was t o v waardes tussen de #,# en #,# mmol/l, terwijl bij waardes tussen de #,# en #,# mmol/l het risico slechts Alhoewel het bewijs voor het strikt handhaven van een bovengrens voor het serum kalium bij patiënten met chronische nierschade zwak is, er in de literatuur geen eenduidige groep te definiëren is bij wie het risico (absoluut en relatief) met name verhoogd is, en de risicoâs vooral lijken te bestaan bij een serum kalium â¥#,# mmol/l kiest de werkgroep er voor als advies om bij patiënten met CNS ongeacht het stadium het serum kalium niet routinematig te laten stijgen tot )#,# mmol/l Reden voor dit advies is dat de literatuur in veel gevallen een verhoogd risico boven deze waarde aangeeft, de gevolgen zeer ernstig kunnen zijn en omdat het serum kalium onder invloed van dieet nog wel eens kan fluctueren, hetgeen maar matig te controleren is, met name bij matig.
| 606 | fms |
Hyperkaliëmie kan echter eerder optreden bij metabole acidose, bij patiënten met diabetes bepaalde medicamenten (o a kaliumsparende diuretica inclusief aldosteronreceptor antagonisten, ACEremmers, angiotensinereceptor blokkers, directe renineremmers, NSAIDâs, Ã-blokkers, trimethoprim, Patiënten met chronische nierschade lijken een (milde) hyperkaliëmie beter te tolereren m b t cardiale (ritme-) problemen dan individuen met een normale nierfunctie, met name als deze chronisch aanwezig is Verder vormt een relatief laag(-normaal) serum kalium ook een risico Uit een observationele studie bij patiënten met CNS blijkt dat het risico op sterfte en cardiovasculaire events bij een serum kalium (# mmol/l significant verhoogd was t o v waardes tussen de #,# en #,# mmol/l, terwijl bij waardes tussen de #,# en #,# mmol/l het risico slechts Alhoewel het bewijs voor het strikt handhaven van een bovengrens voor het serum kalium bij patiënten met chronische nierschade zwak is, er in de literatuur geen eenduidige groep te definiëren is bij wie het risico (absoluut en relatief) met name verhoogd is, en de risicoâs vooral lijken te bestaan bij een serum kalium â¥#,# mmol/l kiest de werkgroep er voor als advies om bij patiënten met CNS ongeacht het stadium het serum kalium niet routinematig te laten stijgen tot )#,# mmol/l Reden voor dit advies is dat de literatuur in veel gevallen een verhoogd risico boven deze waarde aangeeft, de gevolgen zeer ernstig kunnen zijn en omdat het serum kalium onder invloed van dieet nog wel eens kan fluctueren, hetgeen maar matig te controleren is, met name bij matig De werkgroep adviseert om <DATUM> weken na start van deze medicatie naast controle van het serum creatinine ook controle van het serum kalium te laten verrichten Gezien het feit dat ACEremmers en angiotensine-II-receptorblokkers frequent worden voorgeschreven, de aanwezige kans op ontstaan van een hyperkaliëmie en de beperkte extra belasting, adviseert de werkgroep om op dit moment ook het T a v de behandeling van hyperkaliëmie bestaan de opties uit het verlagen van de kaliuminname met het dieet tot ### - ### mg of ##-## mmol per dag door dieetadvies [Fouque, ###], het behandelen van een metabole acidose en het aanpassen van kaliumverhogende medicatie (zie hierboven voor een opsomming) Eventueel kan het gebruik van kationenwisselaars worden overwogen Met betrekking tot dit laatste zijn natriumpolystyreensulfonaat en calciumpolystyreensulfonaat beschikbaar, waarbij de eerste iets meer dan ## mmol natrium per ## gram bevat, hetgeen een flinke natriumbelasting vormt De werkgroep adviseert dan ook bij voorkeur de calciumhoudende variant te gebruiken Beiden werken na # uur en de werking houdt ongeveer # uur aan Bijwerkingen van deze middelen komen frequent voor, met name van gastro-intestinale aard (misselijkheid, braken, diarree of obstipatie) en de meeste patiënten ervaren een vieze, zanderige smaak Verder dient te worden opgemerkt dat het bewijs voor de effectiviteit van kationenwisselaars zeer mager is, [Harel ###] en dat toediening rectaal en met name bij bijmenging van sorbitol (wat in <LOCATIE> niet het geval is) schadelijk kan zijn (risico op darmperforatie) Twee recente placebogecontroleerde fase # studies naar nieuwe kationenwisselaars,.
| 637 | fms |
adviseert om <DATUM> weken na start van deze medicatie naast controle van het serum creatinine ook controle van het serum kalium te laten verrichten Gezien het feit dat ACEremmers en angiotensine-II-receptorblokkers frequent worden voorgeschreven, de aanwezige kans op ontstaan van een hyperkaliëmie en de beperkte extra belasting, adviseert de werkgroep om op dit moment ook het T a v de behandeling van hyperkaliëmie bestaan de opties uit het verlagen van de kaliuminname met het dieet tot ### - ### mg of ##-## mmol per dag door dieetadvies [Fouque, ###], het behandelen van een metabole acidose en het aanpassen van kaliumverhogende medicatie (zie hierboven voor een opsomming) Eventueel kan het gebruik van kationenwisselaars worden overwogen Met betrekking tot dit laatste zijn natriumpolystyreensulfonaat en calciumpolystyreensulfonaat beschikbaar, waarbij de eerste iets meer dan ## mmol natrium per ## gram bevat, hetgeen een flinke natriumbelasting vormt De werkgroep adviseert dan ook bij voorkeur de calciumhoudende variant te gebruiken Beiden werken na # uur en de werking houdt ongeveer # uur aan Bijwerkingen van deze middelen komen frequent voor, met name van gastro-intestinale aard (misselijkheid, braken, diarree of obstipatie) en de meeste patiënten ervaren een vieze, zanderige smaak Verder dient te worden opgemerkt dat het bewijs voor de effectiviteit van kationenwisselaars zeer mager is, [Harel ###] en dat toediening rectaal en met name bij bijmenging van sorbitol (wat in <LOCATIE> niet het geval is) schadelijk kan zijn (risico op darmperforatie) Twee recente placebogecontroleerde fase # studies naar nieuwe kationenwisselaars, [Packham, ###; Weir ###] Bij het schrijven van deze module zijn deze middelen nog niet geregistreerd en/of verkrijgbaar, en is de evidence rondom deze middelen nog niet meegewogen bij de formulering van de Een verhoogd serum kalium is geassocieerd met het optreden van cardiovasculaire events en sterfte bij personen met chronische nierschade, waarbij de bewijskracht voor een duidelijk afkappunt laag is Ash et al voerden een fase II studie uit bij ## patiënten met eGFR tussen ## en ## ml/min/#,##m# en zirconium cyclosilicate) in verschillende doseringen vergeleken met placebo gedurende twee tot vier dagen In dit onderzoek werd gekeken naar invloed op het serum kalium en overige serumparameters en naar bijwerkingen In dit onderzoek is niet gekeken naar de invloed van het middel op hartritmestoornissen, en dit artikel geeft derhalve geen antwoord op de uitgangsvraag De artikelen van Dunn et al en Lazich et al bleken bij bestudering van de fulltekst narratieve reviews en derhalve geen systematisch onderzoek [Dunn, ###; Lazich, ###] Deze artikelen kunnen niet gebruikt worden voor de beantwoording van deze uitgangsvraag Chernin et al onderzochten het effect van sodium polystyreen sulfonaat bij patiënten met chronische nierschade en hart- en vaatziekten, die ten minste één episode van hyperkaliëmie (K)# mmol/L) hadden gehad en met RAAS-I therapie werden behandeld [Chernin, ###] Dit betrof een retrospectief onderzoek onder veertien patiënten Na een mediane follow-up van ##,# maanden was er weliswaar een daling van het serumkalium (van #,# ± #,# naar #,#.
| 643 | fms |
###] Bij het schrijven van deze module zijn deze middelen nog niet geregistreerd en/of verkrijgbaar, en is de evidence rondom deze middelen nog niet meegewogen bij de formulering van de Een verhoogd serum kalium is geassocieerd met het optreden van cardiovasculaire events en sterfte bij personen met chronische nierschade, waarbij de bewijskracht voor een duidelijk afkappunt laag is Ash et al voerden een fase II studie uit bij ## patiënten met eGFR tussen ## en ## ml/min/#,##m# en zirconium cyclosilicate) in verschillende doseringen vergeleken met placebo gedurende twee tot vier dagen In dit onderzoek werd gekeken naar invloed op het serum kalium en overige serumparameters en naar bijwerkingen In dit onderzoek is niet gekeken naar de invloed van het middel op hartritmestoornissen, en dit artikel geeft derhalve geen antwoord op de uitgangsvraag De artikelen van Dunn et al en Lazich et al bleken bij bestudering van de fulltekst narratieve reviews en derhalve geen systematisch onderzoek [Dunn, ###; Lazich, ###] Deze artikelen kunnen niet gebruikt worden voor de beantwoording van deze uitgangsvraag Chernin et al onderzochten het effect van sodium polystyreen sulfonaat bij patiënten met chronische nierschade en hart- en vaatziekten, die ten minste één episode van hyperkaliëmie (K)# mmol/L) hadden gehad en met RAAS-I therapie werden behandeld [Chernin, ###] Dit betrof een retrospectief onderzoek onder veertien patiënten Na een mediane follow-up van ##,# maanden was er weliswaar een daling van het serumkalium (van #,# ± #,# naar #,# Hwang et al bestudeerden het risico op mortaliteit bij patiënten met chronische nierschade en hemodialyse en hypokaliëmie [Hwang, ###] In dit onderzoek zijn weliswaar patiënten met hyperkaliëmie geïncludeerd, maar hierbij zijn geen conclusies te trekken over preventie van hartritmestoornissen in deze groep Het artikel van <PERSOON> et al handelt over mechanismen van kaliumstofwisseling bij patiënten met chronische nierschade en de effecten van RAAS blokkade daarop [<PERSOON>, ###] In dit onderzoek werden geen voor deze uitgangsvraag relevante uitkomstmaten betrokken Datzelfde geldt voor het onderzoek van <PERSOON> et al , dat zich bovendien met name richt op hypokaliëmie [<PERSOON> et al onderzochten het effect van patiromer bij patiënten met onderzoek werd niet gekeken naar voor deze uitgangsvraag relevante uitkomstmaten In het onderzoek van Einhorn et al is de incidentie van hyperkaliëmie onderzocht bij patiënten met en zonder chronische nierschade die wel en niet met een RAAS-remmer behandeld werden, waarbij werd gekeken naar de Hyperkaliëmie werd gedefinieerd als serum kalium ⥠#,# mmol/L en ernstige hyperkaliëmie als serum kalium ⥠#,# mmol/L Uit dit onderzoek bleek dat chronische nierschade een belangrijke risicofactor voor hyperkaliëmie is De odds ratio voor hyperkaliëmie wanneer werd vergeleken met patiënten zonder chronische nierschade was stadium # en ##,## (##% BI ##,#<DATUM> ##) voor stadium # Van alle patiënten overleed #,#% binnen een dag nadat het serum kalium was bepaald Bij patiënten met chronische nierschade was er een inverse relatie tussen.
| 647 | fms |
bestudeerden het risico op mortaliteit bij patiënten met chronische nierschade en hemodialyse en hypokaliëmie [Hwang, ###] In dit onderzoek zijn weliswaar patiënten met hyperkaliëmie geïncludeerd, maar hierbij zijn geen conclusies te trekken over preventie van hartritmestoornissen in deze groep Het artikel van <PERSOON> et al handelt over mechanismen van kaliumstofwisseling bij patiënten met chronische nierschade en de effecten van RAAS blokkade daarop [<PERSOON>, ###] In dit onderzoek werden geen voor deze uitgangsvraag relevante uitkomstmaten betrokken Datzelfde geldt voor het onderzoek van <PERSOON> et al , dat zich bovendien met name richt op hypokaliëmie [<PERSOON> et al onderzochten het effect van patiromer bij patiënten met onderzoek werd niet gekeken naar voor deze uitgangsvraag relevante uitkomstmaten In het onderzoek van Einhorn et al is de incidentie van hyperkaliëmie onderzocht bij patiënten met en zonder chronische nierschade die wel en niet met een RAAS-remmer behandeld werden, waarbij werd gekeken naar de Hyperkaliëmie werd gedefinieerd als serum kalium ⥠#,# mmol/L en ernstige hyperkaliëmie als serum kalium ⥠#,# mmol/L Uit dit onderzoek bleek dat chronische nierschade een belangrijke risicofactor voor hyperkaliëmie is De odds ratio voor hyperkaliëmie wanneer werd vergeleken met patiënten zonder chronische nierschade was stadium # en ##,## (##% BI ##,#<DATUM> ##) voor stadium # Van alle patiënten overleed #,#% binnen een dag nadat het serum kalium was bepaald Bij patiënten met chronische nierschade was er een inverse relatie tussen kalium, ook bij ernstige hyperkaliëmie Opgemerkt moet worden dat er in deze retrospectieve studie alleen sprake was van kaliumbepaling wanneer dat door een arts nodig werd geacht, wanneer de kliniek daartoe aanleiding gaf (dus niet routinematig, in het kader van dit onderzoek) Daarmee kan er sprake zijn van vertekening van de resultaten Tevens gaat het hier waarschijnlijk om relatieve i p v absolute risicoâs op overlijden (dit staat niet duidelijk in het artikel) Absolute risicoâs blijven meest waarschijnlijk het hoogst bij Jain et al onderzochten voorspellers van hyperkaliëmie en mortaliteit bij patiënten met hartfalen en hypertensie [Jain, ###] In dit retrospectieve onderzoek werden <DATUM> patiënten geïncludeerd, van wie er <DATUM> chronische nierschade stadium # tot # hadden Hyperkaliëmie werd in dit onderzoek gedefinieerd als serum kalium ) # mmol/L Bij <DATUM> patiënten trad er hyperkaliëmie op Hyperkaliëmie bleek bij patiënten met chronische Korgaonkar et al onderzochten associaties tussen serum kalium en uitkomsten bij patiënten met chronische ##,# ml/min/#,##m# ] ) Hiervan waren er bij de start van de studie ### hypokalemisch (⤠#,# mmol/L), <LEEFTIJD> jaar (range #-#) Er kon geen relatie worden aangetoond tussen hyperkaliëmie (serum kalium #,# versus #,# mmol/L in regressiemodel als continue variabele) en mortaliteit, eindstadium nierfalen en de gecombineerde uitkomst eindstadium nierfalen of mortaliteit Wel werd er een relatie gevonden met de gecombineerde uitkomst cardiovasculair event of mortaliteit; de hazard ratio was #,## (##% BI #,<DATUM> ##) Wanneer werd gekeken naar event of overlijden #,## (##% BI #,<DATUM> ##).
| 697 | fms |
deze retrospectieve studie alleen sprake was van kaliumbepaling wanneer dat door een arts nodig werd geacht, wanneer de kliniek daartoe aanleiding gaf (dus niet routinematig, in het kader van dit onderzoek) Daarmee kan er sprake zijn van vertekening van de resultaten Tevens gaat het hier waarschijnlijk om relatieve i p v absolute risicoâs op overlijden (dit staat niet duidelijk in het artikel) Absolute risicoâs blijven meest waarschijnlijk het hoogst bij Jain et al onderzochten voorspellers van hyperkaliëmie en mortaliteit bij patiënten met hartfalen en hypertensie [Jain, ###] In dit retrospectieve onderzoek werden <DATUM> patiënten geïncludeerd, van wie er <DATUM> chronische nierschade stadium # tot # hadden Hyperkaliëmie werd in dit onderzoek gedefinieerd als serum kalium ) # mmol/L Bij <DATUM> patiënten trad er hyperkaliëmie op Hyperkaliëmie bleek bij patiënten met chronische Korgaonkar et al onderzochten associaties tussen serum kalium en uitkomsten bij patiënten met chronische ##,# ml/min/#,##m# ] ) Hiervan waren er bij de start van de studie ### hypokalemisch (⤠#,# mmol/L), <LEEFTIJD> jaar (range #-#) Er kon geen relatie worden aangetoond tussen hyperkaliëmie (serum kalium #,# versus #,# mmol/L in regressiemodel als continue variabele) en mortaliteit, eindstadium nierfalen en de gecombineerde uitkomst eindstadium nierfalen of mortaliteit Wel werd er een relatie gevonden met de gecombineerde uitkomst cardiovasculair event of mortaliteit; de hazard ratio was #,## (##% BI #,<DATUM> ##) Wanneer werd gekeken naar event of overlijden #,## (##% BI #,<DATUM> ##) Het artikel <PERSOON> et al beschreef de resultaten van een retrospectief onderzoek naar renale uitkomsten en mortaliteit bij patiënten met chronische nierschade en hyperkaliëmie [<PERSOON>, ###] In dit onderzoek werden ### patiënten geïncludeerd met chronische nierschade stadium # of # en hyperkaliëmie (serum kalium â¥#,# mmol/L) follow-up was ##,# maanden (sd ##,#) Gedurende de follow-up werd bij een aantal patiënten de RAAS blokkade gecontinueerd (n=###) en bij anderen gestopt (n=###); deze groepen werden met elkaar vergeleken âRenale survivalâ, gedefinieerd als het niet bereiken van de primaire uitkomsten eindstadium nierfalen of verdubbeling van serum creatinine, was hoger in de groep die de behandeling continueerde (HR #,##; ##% BI #,<DATUM> ##) Wanneer echter met regressiemodellen werd gecorrigeerd voor proteïnurie en eGFR bij baseline, kon geen relatie worden aangetoond tussen RAAS blokkade en renale progressie Continueren van de RAAS blokkade liet geen significant verschil zien in het optreden van hyperkaliëmie en ook niet in daarmee geassocieerde ziekenhuisopname of mortaliteit Aan het eind van de studieperiode was het serumkalium gedaald in zowel de groep die RAAS blokkade continueerde (van #,## ± #,## naar #,## ± #,##) als in de groep Luo et al onderzochten in een retrospectieve studie de associatie tussen serum kalium en mortaliteit, onderzoek werden #<DATUM> patiënten met chronische nierschade geïncludeerd, die werden gestratificeerd naar serumkalium concentratie en eGFR concentratie De voor deze uitgangsvraag belangrijkste resultaten zijn Tabel # Relatief risico (##% BI) op overlijden en cardiovasculaire events af hankelijk van eGFR en Het artikel van Heerspink et al.
| 734 | fms |
beschreef de resultaten van een retrospectief onderzoek naar renale uitkomsten en mortaliteit bij patiënten met chronische nierschade en hyperkaliëmie [<PERSOON>, ###] In dit onderzoek werden ### patiënten geïncludeerd met chronische nierschade stadium # of # en hyperkaliëmie (serum kalium â¥#,# mmol/L) follow-up was ##,# maanden (sd ##,#) Gedurende de follow-up werd bij een aantal patiënten de RAAS blokkade gecontinueerd (n=###) en bij anderen gestopt (n=###); deze groepen werden met elkaar vergeleken âRenale survivalâ, gedefinieerd als het niet bereiken van de primaire uitkomsten eindstadium nierfalen of verdubbeling van serum creatinine, was hoger in de groep die de behandeling continueerde (HR #,##; ##% BI #,<DATUM> ##) Wanneer echter met regressiemodellen werd gecorrigeerd voor proteïnurie en eGFR bij baseline, kon geen relatie worden aangetoond tussen RAAS blokkade en renale progressie Continueren van de RAAS blokkade liet geen significant verschil zien in het optreden van hyperkaliëmie en ook niet in daarmee geassocieerde ziekenhuisopname of mortaliteit Aan het eind van de studieperiode was het serumkalium gedaald in zowel de groep die RAAS blokkade continueerde (van #,## ± #,## naar #,## ± #,##) als in de groep Luo et al onderzochten in een retrospectieve studie de associatie tussen serum kalium en mortaliteit, onderzoek werden #<DATUM> patiënten met chronische nierschade geïncludeerd, die werden gestratificeerd naar serumkalium concentratie en eGFR concentratie De voor deze uitgangsvraag belangrijkste resultaten zijn Tabel # Relatief risico (##% BI) op overlijden en cardiovasculaire events af hankelijk van eGFR en Het artikel van Heerspink et al bij <DATUM> patiënten met atherosclerose of diabetes mellitus met eindorgaanschade [Heerspink, ###] Na zes weken behandeling bleek een lagere eGFR een verhoogd risico te geven voor de ontwikkeling van hyperkaliëmie (K ⥠#,# mmol/l); elke ## ml/min/#,## m# lagere eGFR was geassocieerd met een ##% verhoogd risico op hyperkaliëmie Dit gold echter niet alleen voor patiënten met chronische nierschade (maar was gebaseerd op de gehele studiepopulatie) Bij de start van de studie hadden <DATUM> patiënten een eGFR ( ## ml/min/#,## m# en normokaliëmie Van deze patiënten had na zes weken #,#% van degenen met duale therapie hyperkaliëmie, tegenover #,#% in de groep met monotherapie Bij een nog verder geselecteerde groep van <DATUM> patiënten met eGFR ( ## ml/min/#,## m# in combinatie met diabetes mellitus type #, had #,#% hyperkaliëmie na zes weken behandeling met de duale behandeling, tegenover #,#% van de patiënten die met monotherapie behandeld werd De follow-up voor cardiovasculaire en renale eindpunten bedroeg twee jaar In de gehele (verdubbeling serum creatinine, dialyse) en het risico op overlijden was verhoogd bij hyperkaliëmie HR #,## zoekverantwoording) Dit leverde ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikel aan bij de augustus ### leverde ## abstracts op, waarvan er één relevant bleek, die eveneens fulltekst is beoordeeld Ash SR, Ash SR A phase # study on the treatment of hyperkalemia in patients with chronic kidney disease suggests that the <PERSOON>-Oz A, Ben-<PERSOON> I.
| 729 | fms |
### patiënten met atherosclerose of diabetes mellitus met eindorgaanschade [Heerspink, ###] Na zes weken behandeling bleek een lagere eGFR een verhoogd risico te geven voor de ontwikkeling van hyperkaliëmie (K ⥠#,# mmol/l); elke ## ml/min/#,## m# lagere eGFR was geassocieerd met een ##% verhoogd risico op hyperkaliëmie Dit gold echter niet alleen voor patiënten met chronische nierschade (maar was gebaseerd op de gehele studiepopulatie) Bij de start van de studie hadden <DATUM> patiënten een eGFR ( ## ml/min/#,## m# en normokaliëmie Van deze patiënten had na zes weken #,#% van degenen met duale therapie hyperkaliëmie, tegenover #,#% in de groep met monotherapie Bij een nog verder geselecteerde groep van <DATUM> patiënten met eGFR ( ## ml/min/#,## m# in combinatie met diabetes mellitus type #, had #,#% hyperkaliëmie na zes weken behandeling met de duale behandeling, tegenover #,#% van de patiënten die met monotherapie behandeld werd De follow-up voor cardiovasculaire en renale eindpunten bedroeg twee jaar In de gehele (verdubbeling serum creatinine, dialyse) en het risico op overlijden was verhoogd bij hyperkaliëmie HR #,## zoekverantwoording) Dit leverde ### abstracts op Deze abstracts zijn op onderwerp (sluit het artikel aan bij de augustus ### leverde ## abstracts op, waarvan er één relevant bleek, die eveneens fulltekst is beoordeeld Ash SR, Ash SR A phase # study on the treatment of hyperkalemia in patients with chronic kidney disease suggests that the <PERSOON>-Oz A, Ben-<PERSOON> I sulfonate in cardiac and kidney patients on renin-angiotensin-aldosterone system inhibition therapy <PERSOON> burden of hyperkalemia in patients with <PERSOON> frequency of hyperkalemia and its significance in chronic kidney disease <PERSOON> D, et al EBPG Guideline on Nutrition Nephrol Dial Hwang JC, <PERSOON> CT, <PERSOON> CA, <PERSOON> HC , Hwang J-C, <PERSOON> C-T, et al Hypokalemia is associated with increased mortality <PERSOON> S, <PERSOON> CM Gastrointestinal adverse events with sodium polystyrene sulfonate <PERSOON-##> GR, Sleight P, et al <PERSOON-##> effect of Ramipril and telmisartan on serum potassium and its association with cardiovascular and renal events Results from the ONTARGET trial <PERSOON-##> of hyperkalemia and death in patients with cardiac and renal disease <PERSOON-##> potassium and outcomes in CKD insights from the <PERSOON-##> and management of hyperkalemia across the spectrum of chronic kidney disease <PERSOON-##> JH, Kwon YE, Park JT, <PERSOON-##> MJ, Oh HJ, <PERSOON-##> SH, et al <PERSOON-##> effect of renin-angiotensin system blockade on renal Luo J, Luo J.
| 622 | fms |
and kidney patients on renin-angiotensin-aldosterone system inhibition therapy <PERSOON> burden of hyperkalemia in patients with <PERSOON> frequency of hyperkalemia and its significance in chronic kidney disease <PERSOON> D, et al EBPG Guideline on Nutrition Nephrol Dial Hwang JC, <PERSOON> CT, <PERSOON> CA, <PERSOON> HC , Hwang J-C, <PERSOON> C-T, et al Hypokalemia is associated with increased mortality <PERSOON> S, <PERSOON> CM Gastrointestinal adverse events with sodium polystyrene sulfonate <PERSOON> GR, Sleight P, et al <PERSOON> effect of Ramipril and telmisartan on serum potassium and its association with cardiovascular and renal events Results from the ONTARGET trial <PERSOON-##> of hyperkalemia and death in patients with cardiac and renal disease <PERSOON-##> potassium and outcomes in CKD insights from the <PERSOON-##> and management of hyperkalemia across the spectrum of chronic kidney disease <PERSOON-##> JH, Kwon YE, Park JT, <PERSOON-##> MJ, Oh HJ, <PERSOON-##> SH, et al <PERSOON> effect of renin-angiotensin system blockade on renal <PERSOON-##> MA, <PERSOON-##> SD, Block G, et al Sodium zirconium cyclosilicate in <PERSOON-##> RA, <PERSOON-##> RA Mechanisms of impaired potassium handling with dual renin-angiotensin-aldosterone blockade in <PERSOON> HH, <PERSOON-##> JM, et al Hypokalemia, its contributing factors and renal Weir <PERSOON-##> in patients with kidney disease and hyper-kalemia # alle patiënten met chronische nierschade (dus eGFR ( ## ml/min/#,## m# en/of albuminurie ) # mg/mmol) # alle patiënten met chronische nierschade met een eGFR ( ## ml/min/#,## m# en alle patiënten met chronische nierschade met een hoog risico op een pneumococceninfectie (bijvoorbeeld met een nefrotisch syndroom, diabetes mellitus en patiënten die immuunsuppressieve behandeling krijgen) te vaccineren met De Gezondheidsraad adviseert influenzavaccinatie voor patiënten met chronische nierschade (nierfalen), analoog aan patiënten met diabetes mellitus en COPD Hierbij is het nut het grootst bij patiënten met chronische nierschade en een matig of sterk verhoogd risico op mortaliteit en morbiditeit (rood en oranje in de stadiëringstabel; eGFR ( ## ml/min/#,## m# en eGFR ( ## ml/min/#,## m# in combinatie met matig verhoogde De evidence voor de effectiviteit van influenzavaccinatie bij patiënten is van zeer lage kwaliteit De review van Remschmidt et al richt zich bovendien alleen op patiënten met eindstadium nierfalen, terwijl de doelpopulatie van deze uitgangsvraag alle patiënten met CNS betreft Het bewijs voor de effectiviteit van ###].
| 579 | fms |
<PERSOON> MA, <PERSOON> SD, Block G, et al Sodium zirconium cyclosilicate in <PERSOON> RA, <PERSOON> RA Mechanisms of impaired potassium handling with dual renin-angiotensin-aldosterone blockade in <PERSOON> HH, <PERSOON> JM, et al Hypokalemia, its contributing factors and renal Weir <PERSOON> in patients with kidney disease and hyper-kalemia # alle patiënten met chronische nierschade (dus eGFR ( ## ml/min/#,## m# en/of albuminurie ) # mg/mmol) # alle patiënten met chronische nierschade met een eGFR ( ## ml/min/#,## m# en alle patiënten met chronische nierschade met een hoog risico op een pneumococceninfectie (bijvoorbeeld met een nefrotisch syndroom, diabetes mellitus en patiënten die immuunsuppressieve behandeling krijgen) te vaccineren met De Gezondheidsraad adviseert influenzavaccinatie voor patiënten met chronische nierschade (nierfalen), analoog aan patiënten met diabetes mellitus en COPD Hierbij is het nut het grootst bij patiënten met chronische nierschade en een matig of sterk verhoogd risico op mortaliteit en morbiditeit (rood en oranje in de stadiëringstabel; eGFR ( ## ml/min/#,## m# en eGFR ( ## ml/min/#,## m# in combinatie met matig verhoogde De evidence voor de effectiviteit van influenzavaccinatie bij patiënten is van zeer lage kwaliteit De review van Remschmidt et al richt zich bovendien alleen op patiënten met eindstadium nierfalen, terwijl de doelpopulatie van deze uitgangsvraag alle patiënten met CNS betreft Het bewijs voor de effectiviteit van ###] In het advies wordt aangegeven dat infecties een belangrijke rol spelen bij de morbiditeit van patiënten met nierinsufficiëntie, maar dat er slechts één publicatie (opgenomen in een review uit ###) bestaat Griepvaccins zijn met name van belang voor mensen met een medische risicofactor en ouderen die bij griep een verhoogd risico lopen op complicaties en sterfte Het gaat om personen van <LEEFTIJD> jaar en ouder, patiënten met afwijkingen en functiestoornissen van de luchtwegen en longen, patiënten met een chronische stoornis van de hartfunctie, patiënten met diabetes mellitus, patiënten met chronische personen die geïnfecteerd zijn met HIV, kinderen van # maanden tot <LEEFTIJD> jaar die langdurig salicylaten gebruiken, personen met een verstandelijke handicap die verblijven in intramurale voorzieningen, personen met verminderde weerstand tegen infecties en verpleeghuisbewoners Voor deze doelgroepen overtuigen de aanwijzingen dat griepvaccinatie gezondheidsschade kan voorkomen of beperken Aanbieden in het Voor influenzavaccinaties geldt dat veel patiënten die vanwege CNS in aanmerking zouden komen voor influenzavaccinatie, hier ook al vanwege een andere indicatie voor in aanmerking zouden komen (bijvoorbeeld Ondanks dat KDIGO (eenmalige) pneumococcenvaccinatie bij patiënten met chronische nierschade en sterk verhoogd risico aanbeveelt, en een snellere revaccinatie bij patiënten met mild verhoogd risico, is de werkgroep van mening dat er momenteel onvoldoende bewijs is om dit standaard voor iedere patiënt in te voeren Dit kan wel overwogen worden bij patiënten die dialyse behandeling krijgen en andere bepaalde hoogrisicopatiënten (bijvoorbeeld degenen met chronisch longlijden of patiënten die immunosuppressieve medicatie gebruiken, zoals patiënten met een niertransplantaat) Dit valt echter buiten het bestek van de multidisciplinaire richtlijn.
| 627 | fms |
een belangrijke rol spelen bij de morbiditeit van patiënten met nierinsufficiëntie, maar dat er slechts één publicatie (opgenomen in een review uit ###) bestaat Griepvaccins zijn met name van belang voor mensen met een medische risicofactor en ouderen die bij griep een verhoogd risico lopen op complicaties en sterfte Het gaat om personen van <LEEFTIJD> jaar en ouder, patiënten met afwijkingen en functiestoornissen van de luchtwegen en longen, patiënten met een chronische stoornis van de hartfunctie, patiënten met diabetes mellitus, patiënten met chronische personen die geïnfecteerd zijn met HIV, kinderen van # maanden tot <LEEFTIJD> jaar die langdurig salicylaten gebruiken, personen met een verstandelijke handicap die verblijven in intramurale voorzieningen, personen met verminderde weerstand tegen infecties en verpleeghuisbewoners Voor deze doelgroepen overtuigen de aanwijzingen dat griepvaccinatie gezondheidsschade kan voorkomen of beperken Aanbieden in het Voor influenzavaccinaties geldt dat veel patiënten die vanwege CNS in aanmerking zouden komen voor influenzavaccinatie, hier ook al vanwege een andere indicatie voor in aanmerking zouden komen (bijvoorbeeld Ondanks dat KDIGO (eenmalige) pneumococcenvaccinatie bij patiënten met chronische nierschade en sterk verhoogd risico aanbeveelt, en een snellere revaccinatie bij patiënten met mild verhoogd risico, is de werkgroep van mening dat er momenteel onvoldoende bewijs is om dit standaard voor iedere patiënt in te voeren Dit kan wel overwogen worden bij patiënten die dialyse behandeling krijgen en andere bepaalde hoogrisicopatiënten (bijvoorbeeld degenen met chronisch longlijden of patiënten die immunosuppressieve medicatie gebruiken, zoals patiënten met een niertransplantaat) Dit valt echter buiten het bestek van de multidisciplinaire richtlijn een verhoogd risico lopen op complicaties en sterfte, waaronder mensen )<LEEFTIJD> jaar, mensen met COPD, diabetes mellitus en chronische nierschade De studies naar effectiviteit van influenzavaccinatie bij patiënten met chronische nierschade zijn van matige kwaliteit, en maken geen onderscheid in het stadium van nierschade Desalniettemin conformeert de werkgroep zich aan het advies van de Gezondheidsraad om patiënten met chronische nierinsufficiëntie (nierfalen) te laten vaccineren, analoog aan patiënten met diabetes mellitus en COPD, waarbij bij patiënten met chronische nierschade en het hoogste risico op mortaliteit en morbiditeit (rood De effectiviteit van pneumococcenvaccinatie bij kwetsbare patiënten met chronische nierschade op Influenzavaccinatie is mogelijk effectief bij patiënten met chronische nierschade in het voorkomen van ziekenhuisopnames en mortaliteit vanwege cardiovasculaire events, maar bewijs van goede kwaliteit Bij bestudering van de fulltekst artikelen bleken een aantal studies narratieve (en dus geen systematische) patiëntrelevante uitkomsten en zijn daarom bij lezing van de fulltekst geëxcludeerd [Mahmoodi, ###; Watcharananan, ###; Mastalerz-Migas, ###b] Het artikel van Snyder et al ging over preventieve zorg bij patiënten met CNS in het algemeen en ging niet specifiek in op het nut van vaccinatie en is geëxcludeerd [Snyder, ###] Het cohortonderzoek van <PERSOON> et al is opgenomen in de review van Remschmidt et al en is daarom niet separaat geanalyseerd [Weng, ###] Voor de beoordeling van de evidence zijn de principes van de zijn meer in de beschrijvende sfeer opgenomen De kwaliteit van de review is beperkt, bijvoorbeeld omdat geen evidence voor de effectiviteit en veiligheid van pneumococcenvaccinatie bij immuungecompromitteerde.
| 614 | fms |
risico lopen op complicaties en sterfte, waaronder mensen )<LEEFTIJD> jaar, mensen met COPD, diabetes mellitus en chronische nierschade De studies naar effectiviteit van influenzavaccinatie bij patiënten met chronische nierschade zijn van matige kwaliteit, en maken geen onderscheid in het stadium van nierschade Desalniettemin conformeert de werkgroep zich aan het advies van de Gezondheidsraad om patiënten met chronische nierinsufficiëntie (nierfalen) te laten vaccineren, analoog aan patiënten met diabetes mellitus en COPD, waarbij bij patiënten met chronische nierschade en het hoogste risico op mortaliteit en morbiditeit (rood De effectiviteit van pneumococcenvaccinatie bij kwetsbare patiënten met chronische nierschade op Influenzavaccinatie is mogelijk effectief bij patiënten met chronische nierschade in het voorkomen van ziekenhuisopnames en mortaliteit vanwege cardiovasculaire events, maar bewijs van goede kwaliteit Bij bestudering van de fulltekst artikelen bleken een aantal studies narratieve (en dus geen systematische) patiëntrelevante uitkomsten en zijn daarom bij lezing van de fulltekst geëxcludeerd [Mahmoodi, ###; Watcharananan, ###; Mastalerz-Migas, ###b] Het artikel van Snyder et al ging over preventieve zorg bij patiënten met CNS in het algemeen en ging niet specifiek in op het nut van vaccinatie en is geëxcludeerd [Snyder, ###] Het cohortonderzoek van <PERSOON> et al is opgenomen in de review van Remschmidt et al en is daarom niet separaat geanalyseerd [Weng, ###] Voor de beoordeling van de evidence zijn de principes van de zijn meer in de beschrijvende sfeer opgenomen De kwaliteit van de review is beperkt, bijvoorbeeld omdat geen evidence voor de effectiviteit en veiligheid van pneumococcenvaccinatie bij immuungecompromitteerde Circumstantial evidence laat zien dat vaccinatie bij patiënten met verminderde afweer mogelijk minder effectief is Bij patiënten met een niertransplantatie leek de serologische respons vergelijkbaar met die van de algemene bevolking, al was de titer lager, en het verval van de titer sneller Bij patiënten met het nefrotisch syndroom zijn alleen data over kinderen beschikbaar, waarbij werd gezien dat vaccinatie veilig was en een goede korte termijn serologische respons liet zien, tenzij immuunmodulerende medicatie werd gebruikt Er zijn geen goede data over het effect van pneumococcenvaccinatie op patiëntrelevante uitkomstmaten bij patiënten met eindstadium nierfalen en dialyse Uit retrospectief onderzoek bleek een hazard ratio van #,## voor patiënten met een pneumococcenvaccinatie en van #,## voor combinatie van pneumococcenvaccinatie en influenzavaccinatie wanneer gekeken werd naar overleving gedurende <DATUM> jaar (significantie niet vermeld) Op basis hiervan mag echter geen causale relatie worden verondersteld In andere onderzoeken werd wel een serologische respons gezien na pneumococcenvaccinatie bij patiënten met Remschmidt et al voerden een systematische review uit over het effect van influenzavaccinatie bij waarbij werd gekeken naar bijvoorbeeld mortaliteit, ziekenhuisopnames, IC opnames en cardiovasculaire sterfte De kwaliteit van de review is goed, maar de kwaliteit van de geïncludeerde studies is zeer laag, vanwege het observationele design en bijvoorbeeld problemen met ontbreken van data en confounding De mortaliteit in het het aantal ziekenhuisopnames vanwege influenza of pneumonie gedurende het influenzaseizoen (gecorrigeerde gevaccineerde groep Er waren geen statistisch significante verschillen tussen de gevaccineerde en niet.
| 592 | fms |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.